آزمایشات مربوط به تشخیص عفونت ادراری

بدن انسان از بافت ها و دستگاه های مختلفی تشکیل شده است که هماهنگی بین آن ها کمک می‌کند سلامتی بدن حفظ شده و ما بتوانیم بدون هیچ مشکلی به امور کاری و زندگی خود بپردازیم. هرگونه نقص در دستگاه های بدن می تواند عواقبی را به دنبال داشته باشد. برای مثال دستگاه اداری موظف است که سموم را از بدن خارج نموده و خون را تصفیه کند. اکنون اگر این قسمت دچار اختلال گردد قطعاً عملکرد و کارایی بدن انسان نیز افت پیدا خواهد کرد. یکی از عارضه هایی که البته در سال های اخیر بسیار شایع شده است عفونت ادراری نام دارد. زمانی که شما به متخصص مراجعه می کنید در صورتی که علائم عفونت ادراری را داشته باشید از شما می‌خواهد تست های تشخیصی عفونت ادراری را انجام دهید. ما در این مقاله توضیحاتی را در مورد این تست ها بیان خواهیم کرد

دستگاه ادراری به خروج سموم از بدن کمک می کند. درواقع خون از یک سو مواد غذایی و اکسیژن را به اندام ها رسانده و از طرفی دیگر مواد سمی و زائد تولید شده در اندام ها را جمع می کند تا از بدن خارج شوند. ادرار، بخشی از همین مواد است. اما متاسفانه دستگاه ادراری همانند سایر اجزای بدن، مستعد بیماری ها است. عفونت ادراری از جمله شایع ترین بیماری های مربوط به این قسمت است که از طریق قارچ ها و باکتری ها ایجاد می شود. براساس علائمی که در فرد وجود دارد، متخصص درخواست می کند تست های مربوط به عفونت ادراری انجام شود تا دقیق تر بتواند پیرامون این مسئله نظر بدهد. در این مقاله در مورد این تست ها صحبت خواهیم کرد.

عفونت ادراری یکی از مشکلات شایع در زنان و گاهی اوقات در مردان می باشد به طوری یک زن در طول زندگی خود دست کم یک بار عفونت ادراری را تجربه کرده است. دستگاه تناسلی در زنان به شکلی می باشد که رشد و تکثیر عوامل بیگانه در آن ها بیشتر است. البته توجه داشته باشید که عفونت مجاری ادراری فقط ناحیه تناسلی را د بر نمی گیرد بلکه شامل کلیه ها و مثانه نیز می شود. همچنین این عفونت معمولا همراه با خارش، قرمزی، و گاهی اوقات تورم می باشد. عامل آن قارچی، باکتریایی و انگل ها و غیره می‌ باشد .‌تشخیص به موقع آن در درمان و جلوگیری از عوارض آن بسیار موثر است. در این مقاله ما قصد داریم در مورد عفونت ادراری ، عاملین آن ، علائم و در نهایت روش تشخیص آزمایشگاهی آن و هر سوال احتمالی شما صحبت کنیم.

عامل عفونت ادراری و روشش انتقال آن چیست؟

عفونت ادراری معمولا از طریق رابطه های جنسی و گاهی با حوله حمام ، استخر ها، توالت فرنگی و غیره ممکن است منتقل شود. در ادامه روش های انتقال عفونت ادراری را ذکر می کنیم:

• رابطه جنسی
• استخر های آلوده
• حبس طولانی مدت ادرار در مثانه
• سونت های ادراری
• حوله های حمام آلوده
• سایقه فامیلی
• بیماری دیابت
• ختنه نشدن
• داشتن پروستات بزرگ

در عفونت ادراری عامل ان متفاوت بوده و با توجه به نوع ان درمان نیز متفاوت می باشد بنابراین تشخیص نوع عفونت بسیار مهم می باشد.

میکروب هایی که باعث این عفونت می شود شامل موارد زیر می باشد:

باکتری عفونت ادراری

باکتری ها میکروب های کوچکی هستند که با چشم غیر مسلح دیده نمی شوند و دارای انواع مختلف هستند. به صورت افزایش می یابند. برخی از آن ها مضر و پاتوژن ( بیماری زا) و برخی دیگر ارتباطی با ما ندارند ولی باکتری هایی هم وجود دارد که با ما همسفره هستن و برای ما مفید می باشند. برای مثال باکتری هایی وجود دارد که در روده باعث هضم مواد غذایی می شوند و حتی در جذب ویتامین های محلول در چربی مفید هستند. همچنین باکتری هایی وجود دارد که در پوست ما همیشه وجود دارند و در حالت عادی برایمان مشکل ایجاد نمی کنند.

باکتری استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس یکی از باکتری مهم فلور نرمال پوست محسوب می شود. باکتری که باعث عفونت دستگاه ادراری می شود به‌ طور معمول از طریق مجرای خروجی مثانه وارد آن می شود. با این حال ممکن است عفونت از طریق فیستول های روده، خون یا لنف نیز رخ دهد.اعتقاد بر این است که این باکتری معمولاً از روده به مجرای خروجی مثانه منتقل می‌ شود، و خطر این مسئله در زنان به علت آناتومی آن ها بیشتر است. باکتری E. Coli پس از راه پیدا کردن به مثانه قادر است به دیواره مثانه بچسبد و بیوفیلم مقاوم در برابر پاسخ ایمنی بدن را تشکیل دهد.

قارچ عفونت ادراری

قارچ ها یکی دیگر از عوامل شایع عفونت ادراری می باشند که باعث خارش و ترشحات سفید در ناحیه واژن در زنان و ضایعات پوستی در مردان می شود. قارچ ها در زیر میکروسکوپ به صورت جوانه و مخمر یا میسلیوم دیده می شود.

انگل عفونت ادراری

تک یاخته ها انگل های درون سلولی یا خارج هستند که گاهی با بیماری ها در ارتباط می باشند. این عامل نیز باعث عوارضی در فرد مبتلا می کند. تشخیص نوع عامل عفونت در درمان ان بسیار حایز اهمیت می باشد.

علائم عفونت ادراری

برای تشخیص اولیه عفونت ادراری ما باید علائم ان را بشناسیم.نکته که در این رابطه باید به آن توجه داشت این است که ممکن است علائم در عفونت ادراری با عامل مختلف دارای علائم متفاوت خواهد بود. ولی به طور کلی علائم ان شامل موارد زیر می باشد:

• خارش
• سوزش به ویژه در هنگام دفع ادرار
• قرمزی
• التهاب و گاهی اوقات تورم
• درد در ناحیه پهلو و کلیه ها
• احساس کاذب ادرار
• تکرر ادرار
• ترشحات نامتعارف در ناحیه تناسلی در زنان
• بوی بد غیر نرمال در ادرار (گاهی اوقات شبیه ماهی مرده)
• و گاهی عدم توانایی دفع ادرار

تشخیص عفونت ادراری

عفونت ادراری همان طور که در بالا اشاره شد به طور کلی شامل عفونت در می شود بهترین نمونه که نشانگر عفونت در این نواحی می باشد ادرار می باشد. در واقع ادرار می تواند مشکلاتی که در مجاری ادراری و کلیه می باشد را به ما نشان دهد. علاوه بر این ها نمونه ادرار یک آزمایش ساده ولی کاربردی می باشد که حاوی اطلاعات کاربردی درباره سیستم بدن می باشد برای مثال افراد دیابتیک در ادرار قند دفع می کنند که در حالت نرمال ادراری حاوی آن نیست بنابراین با بررسی ان می توان به دیابتیک بودن فرد احتما داد. در ادامه آزمایشاتی که جهت تشخیص عفونت ادراری کاربرد دارد را اشاره می کنیم:

آزمایش U/A

یکی از کاربرد های آزمایش U/A یا آنالیز ادرار تشخیص عفونت ادرار می باشد. به طوری که می توان این آزمایش را بهترین روش تشخیص عفونت ادراری دانست. (جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقاله از شرایط قبل از آزمایش ادرار آگاه شوید مراجعه فرمایید) در ادامه این مطلب در مورد آزمایش آنالیز ادرار و پارامتر های آن صحبت می کنیم:

1- رنگ ادرار

این مورد را می توان به عنوان مهم ترین پارامتر مورد بررسی در آزمایش ادرار معرفی کرد. رنگ نمونه ادرار هر کسی ممکن است دارای طیف های مختلفی اعم از زرد روشن، زرد تیره، نارنجی، بی رنگ، کم رنگ، کهربایی، قرمز، قهوه ای و صورتی کم رنگ باشد.

هر کدام از طیف رنگ های ذکر شده نشان دهنده ی عامل مشخصی در مورد وضعیت سلامت بدن افراد است. لازم به ذکر است بگوییم ادراری که دارای رنگ های زرد کم رنگ و یا زرد پر رنگ می باشد، یک نمونه ادرار طبیعی است. پس در صورت مشاهده رنگ هایی غیر از زرد کم رنگ و پر رنگ در آزمایش ادرار به طور حتم مشکلی در سلامت فرد وجود دارد و ممکن است فرد دچار عفونت ادراری دچار باشد. برای مثال رنگ قهوه ای ادرار نشان دهنده بیماری های کبدی مختلف می باشد.

2- شفافیت ادرار

ادرار سالم، ادراری است که دارای شفافیت بالا باشد. به صورتی که ادرار غیر شفاف می تواند عامل نشان دهنده امراض و مشکلات مختلفی در آزمایش ادرار باشد.

شفاف نبودن ادرار به صورت های مختلفی مانند تمییز نبودن، مه آلود بودن، کدر بودن و غیره است.

لازم به ذکر است که بعضاً ادرار افراد سالم نیز ممکن است شفاف نباشد، زیرا مصرف برخی از مواد غذایی مثل انواع چربی ها، فسفات و … موجب بر شفاف نبودن موقت ادرار می شوند.

3- بو ادرار

بو از دیگر عامل های نشان دهنده بیماری های مختلفی است که تاثیر بسزایی در نتیجه نهایی آزمایش ادرار دارد.

از جمله بیماری ها و اختلالاتی که از طریق تعیین بوی نمونه ادرار افراد مشخص می گردد عبارت می باشند از دیابت، عفونت های مجاری ادراری، چرک های موجود در ادرار، بیماری فنیل کتون، نارسایی های کبدی و …

4- وزن ادرار

وزن ادرار طبیعی همواره بین اعداد ۰۰۵/۱ و ۰۳/۱ می باشد. اگر وزن نمونه ادرار آزمایش شده کمتر و یا بیشتر از اعداد مذکور باشد ممکن است فرد دچار اختلالات و امراض گوناگونی مثل بیماری های مربوط به کلیه، دیابت و غیره باشد.

5- PH

برخی از بیماری ها هستند که اگر پزشک میزان PH فرد بیمار را بداند می تواند با ارائه تجویزی مطلوب در راستای بهبود بیمار، سطح PH فرد را در تغییر دهد. چرا که تغییر آن در روند پیشرفت بسیاری از بیماری ها تاثیر دارد.

6- پروتئین

براساس تحقیقاتی که پزشکان انجام داده اند، میزان پروتئین موجود در ادرار هر فرد سالم، دارای مقدار مشخصی می باشد که اگر پروتئین موجود در نمونه ادرار از مقدار مشخص شده کمتر و یا بیشتر باشد به طور حتم فرد دارای نوعی اختلال در بدن خود است.

7- سلول های سفید خون

به وجود گلبول های سفید در ادرار پیوری گفته می شود. سلول های سفید در حالت نرمال در ادرار وجود ندارند، زیرا کلیه اجازه نمی دهد سلول های خونی به داخل ادرار وارد شوند و خون با ادرار تماس ندارد. بنابراین، سلول های سفید خون طبیعی در ادرار سالم وجود ندارد. برخی بیماری ها و اختلالات مانند عفونت کلیه و مثانه یا سنگ کلیه ممکن است باعث شود سلول های سفید خون وارد ادرار شود.

در اثر بسیاری از دلایل مختلف ممکن است سلول های سفید در ادرار یافت شود که می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عفونت مثانه

• سیستیت بینابینی

• پیلونفریت

• سنگ کلیه

• عفونت ادراری

• انسداد سیستم ادراری

8-سلول های اپیتلیال

سلول های اپیتلیال سطوح مختلف بدن شامل پوست، رگ های خونی، اندام‌ها و دستگاه ادراری را می پوشاند. مقدار بالای سلولهای اپی تلیال در ادرار فرد ممکن است نشانه‌ای از بیماری باشد. ادرار سالم حاوی تعداد کمی از سلول های اپیتلیال است. آزمایش کامل ادرار می تواند به تعیین این که آیا فرد مبتلا به عفونت، بیماری کلیوی یا سایر مشکلات پزشکی است یا خیر، کمک کند.

نتایج آزمایش اپی تلیال ممکن است به صورت :

• Few

• Moderate

• Many

• یا به صورت تعداد گزارش شود.

9- باکتری

یکی از مهم ترین علت های درخواست آزمایش کامل ادرار ، بررسی وجود باکتری در نمونه ی ادرار می باشد. وجود باکتری در ادرار به معنای عفونت می باشد. آناتومی بدن زنان به صورتی است که محل مناسبی برای رشد باکتری فراهم می کند بنابراین عفونت ادراری در زنان بسیار شایع تر از مردان است. چنان چه سه یا بیش از سه بار در سال به عفونت ادراری مبتلا می شود، حتما باید در پی درمان جدی باشید.

علائم عفونت ادراری شامل موارد زیر می باشد:

• احساس سوزش هنگام ادرار؛

• تکرر ادرار؛

• احساس درد یا فشار در پشت یا زیر شکم؛

• ادرار کِدِر، تیره، خونی یا دارای بوی غیرطبیعی؛

• احساس خستگی و سستی؛

• تب و لرز (این علامت نشان می‌دهد که احتمالا عفونت به کلیه‌ها رسیده است)

پزشک در صورت مثبت بودن باکتری در آزمایش ادرار ممکن است درخواست آزمایش کشت ادرار دهد تا نوع باکتری مشخص شود.

آزمایش کشت ادرار جهت تشخیص عفونت ادراری

یکی دیگراز روش های تشخیص عفونت ادراری تست های کشت ادرار یا U/C می باشد که معمولا این آزمایش بعد از مثبت بودن آزمایش ادرار درخواست می شود تا با استفاده از این آزمایش نوع عفونت مشخص شود. آزمایش کشت ادرار (Urine Culture) آزمایشی است که می تواند باکتری ها را در ادرار شما تشخیص دهد. در این آزمایش میکروب هایی که باعث عفونت دستگاه ادراری (UTI) می شوند ، شناسایی و تشخیص داده می شوند.

باکتری هایی که به طور معمول باعث عفونت دستگاه ادراری می شوند، می توانند از طریق حالب وارد مجاری ادراری شوند. در محیط دستگاه ادراری شما ، این باکتری ها می توانند به سرعت رشد کرده و به یک عفونت تبدیل شوند. در حالت طبیعی نمونه ادرار افراد سالم بدون باکتری یا دارای مقادیر بسیار جزئی از باکتری می باشد. (جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقاله در چه مواردی باید آزمایش کشت ادرار انجام دهیم؟ مراجعه فرمایید)

تحوه انجام آزمایش کشت ادرار

برای انجام آزمایش کشت ادرار برای تشخیص ،شما باید یک نمونه درست و اصولی از ادرار خود تهیه نمایید. تهیه نمونه ادرار به روش های مختلفی قابل انجام است. متداول ترین روش برای جمع آوری ادرار ، روش جمع آوری تمیز جریان میانی ادرار است. برای این کار ، هنگام ادرار کردن ، ادرار خود را با رعایت شرایط زیر در ظرف مخصوص آزمایش جمع می کنید. به طوری که قبل از شروع جمع آوری ادرار، بهتر است در ابتدا دست های خود را بشویید و سپس دستگاه تناسلی خود را با یک پاک کننده مناسب مثل صابون بشویید. ب

رای انجام این آزمایش معمولا توصیه می شود نمونه اول صبح جمع آوری شود زیرا در این حالت ادرار شما در طول شب برای چند ساعت در مثانه شما باقی می ماند و جواب آزمایش آن درست تر است. اما اگر نتوانید نمونه صبحگاهی جمع آوری کنید ، شما می توانید در ساعات دیگر شبانه روز نیز آزمایش کشت ادرار خود را انجام دهید.

با توجه به شرایط فعلی با افزایشش بیماری های مسری مانند کووید ۱۹ ، افزایش روز به روز ترافیک های سطح شهری، افزایش هزینه های حمل و نقل ، دغدغه های جامعه کنونی و کمبود وقت آنی آزما با انجام تمامی مراحل آزمایش پذیرش ، نمونه گیری در منزل ، جوابدهی به صورت آنلاین و غیر حضوری سعی در آسان نمودن مراحل تشخیص و در نهایت درمان را دارد. اگر شما نیز قصد انجام آزمایش خون در منزل، آزمایش کرونا در منزل و یا تشخیص علت عفونت ادراری دارید می توانید بی درد سر آزمایش خود را با آنی آزما انجام دهید.