در بدن انسان غدد متعددی وجود دارد که هر کدام از طریق مواد مترشحه، کارایی خاص خود را ایفا می کنند. این مواد که تحت عنوان هورمون شناخته می شوند، بر روی ساز و کارهای بدن تاثیر می گذارند. جالب است بدانید که اختلال در فعالیت هر کدام از این غده ها، می تواند بر روی فعالیت بسیاری از اندام های بدن تاثیر بگذارد. برای مثال غده تیروئید که در گلو قرار دارد، با ترشح به اندازه هورمون ها، بر روی وزن تاثیر می گذارد. اگر این غده دچار مشکل شود، علاوه بر تاثیر بر روی وزن، می تواند بر روی کارایی قلب نیز تاثیر بگذارد. آزمایش تیروئید با اندازه گیری فعالیت غده از نظر میزان هورمون های ترشحی، کم کاری و پرکاری تیروئید را مشخص خواهد کرد. در صورتی که به مشکل تیروئید مشکوک هستید، در اولین فرصت آزمایشات لازم را انجام دهید.

آزمایش تیروئید

از آزمایش تیروئید برای بررسی عملکرد غده تیروئید استفاده می شود. وقتی تیروئید شما به صورت طبیعی عمل می کند، هورمون‌ تیروکسین (T4) بدن شما به طور شیمیایی به تری – یودوتیرین (T3) تبدیل شده و در متابولیسم صحیح بدن نقش دارد. با این حال، این سیستم در هنگام بیماری های تیروئید و یا عدم عملکرد مناسب غده تیروئید، با ایجاد ” T3 معکوس ( Reverse T3 ) “، که یک فرم غیر فعال از هورمون T3 است، می‌تواند انرژی را حفظ کند. آزمایش هورمون تیروئید برای بررسی سیستم T3 معکوس شما همراه با TSH و دیگر هورمون‌های تیروئیدی آزاد انجام می‌شود.

آزمایش های اصلی هورمون تیروئید کدام هستند؟

آزمایش تیروئید شامل موارد زیر می‌باشد:

• T3 معکوس
• TSH
• FreeT3
• FreeT4

از آنجا که اصلی ترین آزمایش تیروئید مورد درخواست برای عملکرد تیروئید، TSH است، داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها، آسپرین و لیتیوم می‌توانند با نتایج آن تداخل ایجاد نمایند. همچنین هنگام استفاده از آزمایشاتی مانند اسکن اشعه ایکس که از رنگ ید یا سایر تست‌های رادیواکتیو برای انجام آزمایش استفاده می شود، با پزشک خود درمورد زمان دقیقی که می‌توانید پس از اسکن، آزمایش TSH را انجام دهید، مشورت کنید، زیرا این ید اضافی در خون می تواند باعث نتایج اشتباه شود. زنان باردار در سه ماهه اول حاملگی خود نیز باید در مورد زمان مناسب برای انجام آزمایش TSH با پزشک خود مشورت نمایند.

چه کسانی باید آزمایش تیروئید بدهند؟

اگر سابقه خانوادگی مشکلات تیروئیدی یا سندرم خستگی مزمن دارید یا اختلالات هیپوفیزی یا سایر غدد درون ریز در شما تشخیص داده شده است، حتما باید یک یا چند آزمایش موجود در پنل  آزمایش تیروئید را بدهید. علاوه بر این، زنانی که نزدیک دوران یائسگی خود هستند یا باردار هستند یا اخیرا بچه دار شده‌اند (از آنجائیکه سطح T3 و T4 مناسب برای رشد مغز در سال‌های اولیه زندگی کودک ضروری است)، نیز باید آزمایش تیروئید را انجام دهند.

همچنین اگر علائمی مانند افزایش وزن غیر طبیعی، افت انرژی، خشکی پوست، احساس دائمی سرما، یبوست یا کاهش وزن ناگهانی، افزایش ضربان قلب، احساس گرما یا عرق کردن زیاد، و اسهال دارید، باید نتایج آزمایش تیروئید خود را بررسی کنید.

آزمایشگاه آنلاین آنی آزما با پذیرش آنلاین و غیر حضوری آزمایش تیروئید شما و با انجام خون گیری در محل کار یا منزل، در کوتاه ترین زمان ممکن، جواب آزمایش های شما را ارائه می دهد.

در آزمایش تیروئید چه چیزی آزمایش می‌شود؟

آزمایش تیروئید یک گروه از آزمایش خون است که در کنار هم به منظور ارزیابی عملکرد غده تیروئید و برای کمک به تشخیص اختلالات تیروئیدی، انجام می‌شود. آزمایشات موجود در این گروه شامل اندازه گیری هورمون‌های تیروئیدی در خون می‌باشد. این هورمون‌ها مواد شیمیایی هستند که از طریق غده تیروئید ترشح شده و وظیفه کنترل یا تنظیم متابولیسم بدن را بر عهده دارند.

پنل تیروئید معمولا شامل موارد زیر است:

• TSH (هورمون تحریک کننده تیروئید) – برای تست کم کاری تیروئید، پرکاری تیروئید و برای نظارت بر درمان اختلالات تیروئیدی
• FreeT4 یا T4 (تيروکسين) – برای تست کم کاری تيروئيدي و پر کاری تيروئيد و همچنین برای نظارت بر درمان استفاده شود.
• FreeT3 یا T3 کل ( تری یودوترین ) – برای تست پرکاری تیروئید؛ همچنین برای نظارت بر درمان استفاده می شود.

گاها تست T3 uptake (T3RU) برای محاسبه شاخص تیروکسین آزاد (FTI)، همراه با مقدار T4 درخواست می‌شود که یک روش دیگر برای ارزیابی عملکرد تیروئید بوده و برای بررسی تغییرات پروتئین‌های خاصی که می‌تواند بر کل T4 تاثیر بگذارد، انجام می‌شود.

آزمایش TSH

TSH یکی از موارد موجود در آزمایش تیروئید می باشد که توسط غده هیپوفیز تولید شده و بخشی از سیستم بازخورد بدن برای حفظ مقدار پایدار هورمون های تیروئیدی T4 و T3 در خون است. هنگامی که سطح هورمون تیروئید کاهش می‌یابد، هیپوفیز تحریک می‌شود تا TSH آزاد شود. TSH به نوبه خود باعث تولید و انتشار T4 و T3 توسط غده تیروئید می‌شود.

آزمایش های  T3 و T4

T3 و T4 دو هورمون اصلی تولید شده توسط غده تیروئید هستند. تیروئید یک اندام کوچک پروانه‌ای شکل است که به صورت مسطح در گلو قرار دارد. این دو هورمون با هم، میزان متابولیسم و تولید انرژی را در بدن کنترل می‌کنند. تقریبا تمام T3 و T4 که در خون جریان دارند، به پروتئین متصل می‌شوند. مقادیر کوچکی که بدون اتصال یا ” آزاد ”  هستند، فرم‌های فعال بیولوژیکی هورمون هستند. آزمایشات می‌توانند مقدار FT3 یا  FT4 یا کل T3 یا کل T4 (اتصالی و آزاد) را در خون اندازه گیری کنند.

آزمایشات کل T4 و کل T3 برای سال‌های زیادی مورد استفاده قرار گرفته‌اند اما آنها می‌توانند تحت تأثیر مقدار پروتئین موجود در خون برای اتصال به هورمون قرار گیرند. میزان پروتئین در آزمایشات آزاد T4 (FT4)و آزاد T3 (FT3) تأثیری نمی‌گذارد و به نظر بازتاب دقیق‌تری از عملکرد هورمون تیروئیدی را به ما می‌دهند. در اکثر موارد، آزمون FT4 جایگزین تست کل T4 شده است. با این حال، در برخی از نسخه‌ها کل T3 یا FT3 ممکن است برای ارزیابی عملکرد تیروئید استفاده شوند.

 آیا آزمایش تیروئید نیاز به ناشتایی دارد؟

برای انجام آزمایش تیروئید یک نمونه خون از طریق ورید بازو جمع آوری می‌شود. هیچ گونه آمادگی قبلی برای آزمایش مورد نیاز نیست. بعضی از داروها می‌توانند با آزمایش تیروئید تداخل ایجاد کنند. این آزمایش نیازی به ناشتایی ندارد.

آزمایش تیروئید چگونه استفاده می‌شوند؟

آزمایش تیروئید برای ارزیابی عملکرد تیروئید و یا کمک به تشخیص کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید به علت اختلالات مختلف این غده مورد استفاده قرار می‌گیرند. پنل آزمایشی به طور معمول شامل آزمایشاتی برای:

• هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH)
• تيروکسين آزاد (FT4)
• تیریوتیرونین توتال یا آزاد (T3 یا FT3)

T4 و T3 هورمون‌هایی هستند که توسط غده تیروئید تولید می‌شوند. این هورمون‌ها میزان متابولیسم بدن را کنترل می‌کنند و توسط سیستم فیدبک تنظیم می‌شوند. TSH از غده هیپوفیز تولید و انتشار T4 (در درجه اول) و T3 را از تیروئید تحریک می‌کند. بیشتر T4 و T3 در خون متصل به پروتئین است. درصد کمی از آنها آزاد است (بدون اتصال به پروتئین) و از لحاظ زیست شناختی فرم فعال هورمون‌ها است.

تست‌های آزمایشگاهی می‌تواند مقدار کل هورمون (متصل به پروتئین و آزاد) یا فقط بخش آزاد را اندازه گیری کند. تست آزاد T4 توسط بسیاری از افراد تصور می‌شود که انعکاس دقیق تری از عملکرد هورمون تیروئید را ارائه می‌دهد و در اغلب موارد استفاده از آن به جای تست کل T4 ترجیح داده شده است. با این حال، برخی از دستورالعمل‌های حرفه ای هنوز هم تست کل T3 را توصیه می‌کنند و FT3 یا توتال T3 ممکن است توسط پزشک تجویز شود.

به طور معمول، آزمون اولیه ترجیحی برای اختلالات تیروئید، آزمون TSH است. اگر سطح TSH غیر طبیعی باشد، معمولا با آزمون FT4 پیگیری می‌شود. گاهی اوقات توتال T3 یا FT3 نیز انجام می‌شود. اغلب آزمایشگاه این تست پیگیری را به صورت خودکار انجام می‌دهد. این تست به عنوان آزمون رفلکس شناخته می‌شود و زمان دکتر از لحاظ انتظار برای نتایج آزمایش اولیه و سپس درخواست آزمایش اضافی جهت تأیید یا تشخیص دیگر، تلف نمی‌شود. تست‌های رفلکس معمولا بر روی نمونه اصلی انجام می‌شوند که هنگام درخواست تست اولیه از بیمار گرفته شده است.

از کجا بفهمیم دچار کم کاری یا پر کاری تیروئید هستیم؟

در صورت وجود علائم کم کاری یا پرکاری تیروئید در اثر وجود یک بیماری که به ترشح هورمون‌های تیروئیدی آسیب وارد می‌کند، آزمایش تیروئید درخواست می شود.

علائم کم کاری تیروئید شامل موارد زیر می باشد:

• افزایش وزن

• پوست خشک

• یبوست

• عدم تحمل سرد

• پوست پف کرده

• ریزش مو

• خستگی

• بی نظمی قاعدگی در زنان

علائم و نشانه‌های پرکاری تیروئید نیز شامل موارد زیر می باشد:

• افزایش ضربان قلب

• اضطراب

• کاهش وزن

• مشکلات خواب

• لرزش در دست

• ضعف

• اسهال

• پف کردن اطراف چشم، خشکی، تحریک پذیری، و یا دیگر علائم چشمی

تفسیر نتایج آزمایش تیروئید به چه صورت است؟

در صورتی که سیستم فیدبک غده تیروئید به علت یکی از انواع اختلالات تیروئیدی به درستی عمل نکند، مقادیر هورمون‌های تیروئید افزایش یا کاهش می یابد. هنگامی که غلظت TSH افزایش می‌یابد، تیروئید مقادیر نامناسبی از T4 و T3 را منتشر می‌کند و فرد ممکن است نشانه‌های مرتبط با پرکاری تیروئید را تجربه کند. اگر تولید هورمون‌های تیروئیدی کاهش یابد، فرد علائم هیپوتیروئیدی یا کم کاری تیروئید را تجربه می کند.

نتایج آزمایشات فوق تنها راه تشخیصی نیستند، اما از پزشک خود درخواست کنید تست‌های اضافی برای بررسی علت کم کاری یا پرکاری و اختلال تیروئید را درخواست نماید. به عنوان مثال، شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید بیماری گرایوز و شایع‌ترین علت کم کاری تیروئید، بیماری تیروئیدیت هاشیموتو است.

اطلاعات بیشتر در مورد آزمایش تیروئید

در گذشته، برای تسخیص بیماری های مرتبط با غده تیروئید، به صورت هم زمان از تمام تست های موجود در آزمایش تیروئید استفاده می شد. اما امروزه از یک یا دو تست غربالی مثل TSH و FT4 به صورت اولیه برای غربالگری بیماری و سپس از سایر تست ها برای تشخیص علت بیماری استفاده می شود.

مهم است که توجه داشته باشیم که تست‌های تیروئیدی یک ” شرح حال فوری و لحظه‌ای” از آنچه در یک سیستم بدنی پویا رخ می‌دهد، به ما عرضه می‌کنند.  T4کل، FT4، T3 کل، FT3، و یا نتایج TSH ممکن است متفاوت باشند و تحت تأثیر موارد زیر قرار گیرند:

• افزایش، کاهش و تغییرات (به ارث برده یا به دست آورده از محیط باشند) در پروتئین هایی که T4 و T3 را درگیر می‌کنند

• بارداری

• استروژن و داروهای دیگر

• بیماری کبد

• بیماری‌های سیستماتیک

• مقاومت به هورمون‌های تیروئید

• اختلال هیپوفیز

چه شرایطی با کم کاری و پرکاری تیروئید همراه است؟

شايع‌ترين علل اختلال عملكرد تيروئيد مربوط به خود ايمنی است. بیماری گریوز موجب پرکاری تیروئید و تیروئیدیت هاشیموتو موجب کم کاری تیروئید می‌شوند. هر دو نوع کم کاری و پرکاری تیروئید  می‌توانند توسط تیروئیدیت، سرطان تیروئید و تولید بیش از حد و یا کمبود TSH ایجاد شوند.