در مورد آزمایش گلبول های سفید خون چه می دانید؟

قدرت دفاعی بدن نسبت به عوامل بیماری زا تحت تاثیر عملکرد سیستم ایمنی بدن است. در بدن ما مجموعه ای از سلول های گلبول سفید وجود دارند که توسط سلول های مغز استخوان ساخته شده و وارد خون می شوند. مقدار کلی این سلول ها و نسبت هر کدام از آن ها به کل گلبول های سفید، تعیین کننده وضعیت سلامت بدن است. فرض کنیم که شما به دلایلی همانند سرماخوردگی، زخم شدن بدن، ورود عوامل بیماری زا به بدن و… به عفونت مبتلا شده اید. در این صورت تعداد گلبول ها افزایش پیدا می کند چرا که سیستم دفاعی بدن بیشتر از قبل فعال می شود تا عفونت و عامل ایجاد کننده آن را از بین ببرد. لذا متخصصین از طریق آزمایش گلبول سفید خون می توانند بسیاری از بیماری ها و حتی میزان پیشروی بیماری را تشخیص دهند.

آزمایش گلبول های سفید خون یا WBC تعداد سلول های دفاعی موجود در خون شما را اندازه گیری می کند. سلول های موجود در مغز استخوان شما باعث ایجاد گلبول های سفید و آزاد شدن آنها در جریان خون می شوند. گلبول های سفید به شما در مبارزه با عفونت کمک می کند. آنها بخشی از سیستم ایمنی بدن شما هستند که باعث سلامتی شما می شوند و هنگام بیمار شدن شما را به خوبی کمک می کنند. گلبول های سفید برای از بین بردن ویروس ، قارچ یا باکتری های خارجی که وارد بدن شما می شوند کار می کنند.

آزمایش گلبول های سفید خون دو جزء دارد. یکی مقدار کلی گلبول‌های سفید در یک میلی‌لیتر خون و جزء دیگر شمارش جزء به جزء این سلول‌ها چون گلبول‌ سفید خود متشکل از پنج نوع مختلف است که کم و زیاد شدن هر کدام از این انواع معنی خاص خود را دارد. کلمه «diff» که در جلوی CBC به معنی آزمایش خون نوشته می‌شود درخواست برای شمارش همین انواع مختلف گلبول‌سفید است.

وقتی بیمار می شوید ، تعداد گلبول های سفید خون شما بالاتر از حد معمول است. این بدان دلیل است که بدن شما برای مقابله با عفونت تعداد بیشتری از این سلول ها را آزاد می کند. اما اگر بیماری خاصی مانند HIV یا سرطان دارید ، تعداد گلبولهای سفید خون شما می تواند به سطح بسیار پایینی کاهش یابد. همچنین در صورت مصرف دارویی که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کند، مقادیر آزمایش گلبول های سفید شما می تواند افت کند. این موارد شامل داروهایی مانند شیمی درمانی است.

گلبول های سفید در خون، سیستم لنفاوی و بافت ها وجود دارند که بخش مهمی از سیستم ایمنی را تشکیل می دهند. این سلول ها به محافظت در برابر عفونت ها کمک می کنند و همچنین در التهاب و واکنش های آلرژی (حساسیت) نقش دارند. پنج نوع مختلف گلبول سفید با عملکردهای متفاوت در بدن وجود دارد: نوتروفیل ها، لنفوسیت ها، بازوفیل ها، ائوزینوفیل ها و مونوسیت ها هستند.

تعداد گلبول های سفید در خون نسبتا پایدار است. با این وجود، ممکن است این تعداد بسته به آنچه در بدن اتفاق می افتد، به طور موقت افزایش یا کاهش یابد. به عنوان مثال، یک عفونت باکتریایی می تواند مغز استخوان را تحریک کند تا تعداد بیشتری نوتروفیل برای مقابله با عفونت تولید کند. در آلرژی ممکن است تعداد ائوزینوفیل ها افزایش یابد. تعداد لنفوسیت ها ممکن است در عفونت ویروسی افزایش پیدا کند. در برخی از بیماری ها، مانند سرطان خون، گلبول های سفید غیر طبیعی (بالغ یا نابالغ) ممکن است به سرعت تکثیر یافته و افزایش پیدا کنند.

آزمایش گلبول های سفید خون چه سلول هایی را اندازه گیری می کند؟

گلبولهای سفید به 5 نوع اصلی تقسیم می شوند:

نوتروفیل ها: نوتروفیل‌های گلبول‌های سفید کروی شکلی هستند. نوتروفیلها بیش از ۶۰٪ گلبول‌های سفید خون را تشکیل می‌دهند ودارای هسته لبوله (چند لوبه) می‌باشند، توانائی بیگانه خواری (فاگوسیتوز) دارند. نوتروفیل‌ها و مونوسیت‌ها گویچه‌های سفیدی هستند که توانایی تراگذری (دیاپدز) را دارند.

بازوفیل ها: وجود بازوفیل‌ها جهت ارائه پاسخ مناسب سیستم ایمنی در برابر ذرات مهاجم بسیار مهم است. پاسخ بدن به پاتوژن‌ها نیز وابسته به وجود بازوفیل‌ها است. زمانی که یک آلرژن (ترکیب ایجاد کننده آلرژی) وارد بدن می‌شود، سیستم ایمنی با به دام انداختن و حذف آن، از بدن در برابر این ترکیبات محافظت می‌کند.

زمانی که بدن در حال انجام واکنش ایمنی است، بازوفیل‌ها ماده‌ای به نام هیستامین ترشح می‌کنند که باعث ایجاد تورم خواهد شد. علاوه بر این‌ها، بازوفیل نقش مهمی در جلوگیری از لخته شدن خون بازی می‌کند. هپارین موجود در این نوع گلبول‌ها یک رقیق کننده طبیعی خون است و از جریان یافتن خون به خارج از بدن جلوگیری می‌کند.

لنفوسیت ها: لنفوسیت‌ها از انواع گلبول‌های سفید هستند و از اجزای مهم سیستم ایمنی بدن به شمار می‌روند. این سلول‌ها در مغز استخوان ساخته می‌شوند و در خون و مایع لنف یافت می‌شوند. به طور کلی، لنفوسیت‌ها به دو گروه تقسیم می‌شوند، لنفوسیت‌های B و لنفوسیت‌های T. از آن‌ها اغلب به عنوان سلول‌های B و سلول‌های T یاد می‌شود. هر دو نوع لنفوسیت از سلول‌های بنیادین در مغز استخوان منشا می‌گیرند.

برخی از لنفوسیت‌ها از مغز استخوان به سمت تیموس حرکت می‌کنند و به سلول‌های T تبدیل می‌شوند. سایر لنفوسیت‌ها در مغز استخوان باقی می‌ماند و به سلول‌های B تبدیل می‌شوند. وظیفه سلول‌های B ساخت آنتی بادی است، آنتی بادی‌ها سلول‌های پروتئینی هستند که توسط سیستم ایمنی تولید می‌شوند تا با آنتی ژن‌ها (عوامل مهاجم خارجی) مقابله کنند. وظیفه سلول‌های T کمک به بدن در از بین بردن سلول‌های سرطانی و کنترل پاسخ ایمنی به عوامل مهاجم است. سلول‌های T این کار را با تخریب سلول‌های آلوده شده به ویروس یا سلول‌های سرطانی شده انجام می‌دهند.

نوع سومی نیز از لنفوسیت‌ها وجود دارد که با نام سلول‌های کشنده طبیعی (Natural Killer) یا NK شناخته می‌شوند. این لنفوسیت‌ها نیز در مغز استخوان ساخته می‌شوند. سلول‌های NK قادر هستند به عوامل مهاجم با سرعت بالایی پاسخ دهند و در از بین بردن سلول‌های آلوده به ویروس و سلول‌های سرطانی شده متخصص هستند.

مونوسیت ها: مونوسیت‌ها در مغز استخوان شکل می‌گیرند و سپس در جریان خون آزاد می‌شوند، مونوسیت‌های وارد شده به جریان خون چندین روز در بدن باقی می‌مانند. در بدن افراد سالم این نوع گلبول‌ها 5 تا 10 درصد از کل گلبول‌های سفید در چرخش خون را تشکیل می‌دهند. در ارتش گلبول‌های سفید خون، مونوسیت‌ها شاید نیروهای ذخیره تلقی شوند. در زمان نیاز، برخی از آن‌ها فراخوانده می‌شوند تا دو نوع گلبول سفید را تشکیل دهند:

• ماکروفاژهای بافت
• سلول‌های دندریک

اما مونوسیت‌ها در روند مقابله با عوامل بیماری‌زا نقش‌های دیگری نیز دارند، نقش‌هایی که ارتباطی با ماکروفاژهای بافت و سلول‌های دندریک ندارد.

ائوزینوفیل ها: ائوزینوفیل از انواع گلبول‌های سفید است که به سیستم ایمنی در مقابله با عفونت‌های باکتریایی و ویروسی کمک می‌کند. چنانچه فرد علائمی از بیماری‌های عفونی یا واکنش‌های آلرژیک نشان دهد نیاز است که آزمایش شمارش ائوزینوفیل انجام دهد.

آزمایش گلبول های سفید خون تعداد کل انواع گلبول های سفید را اندازه گیری می کند و میزان هر یک از انواع گلبول های سفید خون را به صورت درصد و غلظت مشخص می نماید.

چرا به آزمایش گلبول های سفید خون احتیاج دارم؟

ممکن است شما از آزمایش گلبول های سفید خون برای تشخیص وجود عفونت یا بیماری های عفونی استفاده کنید. اگر سیستم ایمنی بدن شما از نظر پزشکی یا بیماری ضعیف شده است ، ممکن است شما نیاز به این آزمایش داشته باشید تا ببینید تعداد گلبول های سفید خون شما خیلی کم است یا خیر. اگر چنین باشد ، حتی یک عفونت ساده می تواند برای بدن شما بسیار مضر باشد.

عمل اصلی گلبو‌ل‌سفید مبارزه با عفونت و حذف عوامل خارجی و مزاحم است و در مواقع آلرژ‌ی‌ها هم این سلول‌ها مسوول بروز واکنش هستند. تغییر هر کدام از انواع WBC معنی خاص خود را دارد و ممکن است نشان‌دهنده عفونت با میکروب، ویروس و یا حتی استرس باشد. فعالیت شدید بدنی و ورزش سنگین هم برای مدتی باعث بالا رفتن تعداد WBC در خون می‌شود. بارداری و زایمان هم این مقدار را افزایش می‌دهند.

چه تست های دیگری ممکن است در کنار آزمایش گلبول های سفید خون داشته باشم؟

شما همچنین ممکن است در کنار آزمایش گلبول های سفید خون، این آزمایش ها را انجام دهید:

شمارش افتراقی گلبول های سفید. این آزمایش خون میزان همه انواع گلبول های سفید را اندازه گیری می کند. این کار به تشخیص عامل عفونت و ویروسی یا باکترال یا قارچی بودن عفونت کمک می کند.

شمارش کامل خون (CBC). این آزمایش همه سلول های اصلی خون ، از جمله گلبول های سفید خون و پلاکت ها و گلبول های قرمز خون را اندازه گیری می کند.
تست نوتروفیل. این آزمایش ممکن است برای بررسی نوتروپنی انجام شود. اگر نوتروپنی دارید ، به این معنی است که تعداد نوتروفیل های شما کم است و می توانید به راحتی عفونت بگیرید.

کشت باکتریایی و ویروسی. پزشک متخصص شما همچنین ممکن است نمونه هایی از خون ، ادرار ، خلط و مایع نخاعی مغزی (CSF) را برای آزمایش باکتری ها و ویروس ها به آزمایشگاه ارسال کند. (برای کسب اطلاعات بیشتر د رمورد کشت ادرار و مایع csf به مقاله آزمایش کشت ادرار و آزمایش مایع CSF مراجعه نمایید.)

تست های تصویربرداری. ممکن است آزمایش های تصویربرداری مانند MRI یا سی تی اسکن انجام دهید تا به دنبال عفونت باشید.

بیوپسی، اگر ارائه دهنده خدمات درمانی شما فکر می کند که شما ممکن است نوعی از سرطان خون داشته باشید ، ممکن است به بیوپسی نیاز داشته باشید تا بتوانید علت مقادیر غیر طبیعی WBC خود را مشخص کنید.

تفسیر نتایج آزمایش گلبول های سفید خون

نتایج آزمایش گلبول های سفید خون ممکن است بسته به سن ، جنس ، سابقه سلامتی ، روشی که برای آزمایش استفاده می شود و موارد دیگر متفاوت باشد. نتایج آزمون شما ممکن است به معنای مشکل دار بودن شما نباشد. (شما می توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد نتایج آزمایش گلبول های سفید خون خود به مقاله تفسیر آزمایش خون مراجعه فرمایید.)

تعداد سلولهای سفید خون به صورت نرمال در حدود 9،000 تا 30،000 / mm3 برای نوزادان 6،200 تا 17،000 / mm3 برای کودکان زیر 2 سال 5،000 تا 10،000 / mm3 برای کودکان بزرگتر از 2 سال تا بزرگسالان می باشد.

نتایج تست بالاتر از حد طبیعی ممکن است به معنای ابتلا به عفونت یا بیماری باشد که بدن شما در حال مبارزه است. نتایج آزمایش پایین تر از حد طبیعی ممکن است به معنای عملکرد ضعیف سیستم ایمنی بدن شما باشد. این بدان معناست که حتی یک عفونت کوچک می تواند باعث مشکلات جدی برای شما شود.

افزایش گلبول های سفید در موارد زیر مشاهده می‌شود:

عفونت های حاد، سرطان خون، اختلالات میلوپرولیفراتیو، تروما یا جراحت، جراحی، تومورهای بدخیم، اکلامپسی، داروها (بخصوص کینین، آدرنالین)، همولیز حاد، خونریزی حاد، بعد از عمل جراحی برداشتن طحال، نکروز بافتی، هیجان، استرس، ورزش، حالت تهوع، استفراغ.

کاهش گلبول های سفید در موارد زیر مشاهده می‌شود:

عفونت های ویروسی، برخی عفونت های باکترالد، هایپراسپلنیسم، سرکوب شدن مغز استخوان (بعلت مسمومیت با فلزات سنگین، اشعه های یونیزان، برخی داروها از جمله باربیتورات ها، برخی آنتی بیوتیک ها، آنتی هیستامین ها، داروهای ضدصرع، داروهای ضد تیروئید، شیمی درمانی سرطان خون، داروهای قلبی-عروقی، دیورتیک ها، داروهای ضد درد و ضد التهاب) ، اختلالات اولیه مغز استخوان از جمله لوسمی (سرطان خون)، آنمی های پرنیشوز و آپلاستیک، سندروم چدیاک – هیگاشی

آزمایش گلبول های سفید خون چگونه انجام می شود؟

آزمایش گلبول های سفید خون با نمونه خون انجام می شود. از سوزن برای کشیدن خون از رگ در بازو یا دست استفاده می شود. برای خونگیری از نوزادان معمولاً چند قطره خون ، از یکی از پاشنه های او جمع آوری می نمایند. (جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه انجام خونگیری می توانید به مقاله خونگیری در منزل مراجعه نمایید.)

آیا این تست خطرات زیادی را به همراه دارد؟

انجام آزمایش گلبول های سفید خون با سوزن ممکن است برخی خطرات را به همراه دارد. این موارد شامل خونریزی ، عفونت ، کبودی و احساس سرگیجه است. هنگامی که سوزن بازو یا دست شما را سوراخ می کند، ممکن است احساس خفگی یا درد جزئی داشته باشید. پس از آن ، ناحیه خونگیری شده ممکن است دچار کبودی شود.

چه چیزی می تواند بر نتایج آزمایش گلبول های سفید خون من تأثیر بگذارد؟

برخی از داروها ممکن است نتایج آزمایش شما را تحت تأثیر قرار دهند. در مورد معالجه درمانی ، داروهای مصرف شده یا بیماری های اخیر که قبلاً انجام داده اید ، به ارائه دهنده خدمات بهداشتی خود بگویید.

چگونه می توانم برای این آزمایش آماده شوم؟

احتمالاً طبق معمول می توانید غذا بخورید ، بنوشید و داروی خود را مصرف کنید اما با ارائه دهنده خدمات بهداشتی خود مشورت کنید. مطمئن باشید که پزشک شما از تمام داروها ، گیاهان دارویی، ویتامین ها و مکمل هایی که مصرف می کنید اطلاع دارد. این موارد شامل داروهایی است که نیازی به نسخه ندارند و انواع داروهای دیگری که ممکن است استفاده کنید.

اگر شما نیز تمایل دارید که آزمایش گلبول های سفید خون را به صورت غیر حضوری و با انجام خونگیری در منزل انجام دهید، می توانید به سایت آزمایشگاه آنی آزما مراجعه نمایید و با پذیرش اینترنتی، این تست را به صورت آزمایش در منزل و در کوتاه ترین زمان ممکن انجام دهید.