اخبار سلامتی
آیا می توان از واکسن کرونا به جای واکسن آنفلوآنزا استفاده کرد؟
شهریور
پیش از شیوع ویروس کرونا شاید تنها نگرانی برای آغاز یک همه‌گیری آنفلوآنزا بود، ویروسی که هم زمان با فصل سرد سال خودنمایی می‌کرد و بعد از افزایش آمار ابتلا در مواردی هم از خود مرگ‌ومیر به‌جا می‌گذاشت، بیشتر هم کسانی قربانی این ویروس می‌شدند که بیماری‌های زمینه‌ای داشتند. آنفلوآنزا چندان به‌روش انتقال از راه هوا، یعنی اینکه ویروس در هوا معلق باشد به دیگری سرایت نمی‌کند؛ بنابراین اگر افراد نسبت به یکدیگر فاصله داشته باشند احتمال انتقال ویروس ضعیف است،
به این خاطر مانند کووید نگران آنفلوانزا نیستیم. به مدد وجود واکسن‌هایی که به‌راحتی در داروخانه‌ها در دسترس عموم بود خیلی‌ها خودشان را در برابر آنفلوآنزا واکسینه می‌کردند. با این وجود بعد از شیوع کرونا، هم ویروس آنفلوآنزا و هم واکسن‌های آن تحت تاثیر بیماری کووید قرار گرفتند، طوری‌که تشخیص تفاوت میان کووید و آنفلوآنزا دیگر از شواهد بالینی ممکن نبود.
فرق میان آنفلوآنزا و کووید
روند بیماری کووید آهسته‌تر از آنفلوآنزا است، آنفلوآنزا یک بیماری حادِ تب‌دار و تنفسی است که ظرف چهار پنج روز به اوج خود می‌رسد؛ اما در کووید ما توقع داریم درگیری بافت ریه از روز ششم یا هفتم به بعد شروع شود، بنابراین روند بیماری در آنفلوآنزا سریع‌تر است. اما فرق میان آنفلوآنزا و کووید در کلینیک قابل تشخیص نیست. برای کادر پزشکی یک مرکز درمانی سخت است که بخواهند این دو بیماری تنفسی را از یکدیگر تشخیص دهند، بنابراین در مواردی که علائم وجود دارد حتما تست آنفلوآنزا را از حدود نیمه دوم سال در مراکز درمانی لحاظ می‌کنند.
همان‌طورکه گفته شد علاوه بر تشخیص بیماری، واکسن آنفلوآنزا هم با شیوع کرونا تحت تاثیر کووید قرار گرفت طوری‌که کاملاً کمیاب شد. افزایش تقاضا برای تزریق واکسن آنفلوآنزا سبب شد در زمستان سال گذشته این واکسن فقط به گروه‌های خاص تزریق شود و در دسترس عموم قرار نگیرد: «واکسن‌های آنفلوآنزا وارداتی هستند، سال گذشته وزارت بهداشت در تامین واکسن دچار چالش شد، البته بیشتر سازمان غذا و دارو باید در این خصوص پاسخگو باشد اما می‌توان گفت واکسن یک مقدار دیر در دسترس قرار گرفت و نکته دوم اینکه محدود بود. برای همین امکان پخش آن در داروخانه‌های سطح شهر در سراسر کشور وجود نداشت.»
اقبال عمومی عجیب و غریب
«سال گذشته یک اقبال عمومی عجیب و غریب برای تزریق واکسن آنفلوآنزا صورت گرفت که در سال‌های قبل از آن اصلاً وجود نداشت. آن روزها حتی برخی از پرسنل بهداشت و درمان از تزریق واکسن اجتناب می‌کردند، با این وجود سال گذشته همه آنها واکسن آنفلوآنزا تزریق کردند، مردم هم تمایل داشتند واکسن بزنند حتی آن‌هایی که جزو گروه‌های با ریسک بالا محسوب نمی‌شدند. لذا نیاز به واکسن بالا رفت چراکه افکار عمومی به این سمت جلب شد که حداقل درخصوص آنفلوآنزا به یک امنیت نسبی برسیم. احتمال دارد برای امسال هم تمایل برای واکسن آنفلوآنزا بالا باشد.»
دلیل ابتلای پایین به آنفولانزا در مقایسه با کرونا چیست؟
به‌خاطر اینکه آنفلوآنزا با تمهیداتی مانند فاصله اجتماعی و رعایت بهداشت خیلی کم سرایت می‌کند و آمار موارد ابتلا را کاهش می‌دهد. سرایت آنفلوآنزا اصلاً مانند کووید نیست، لذا استفاده از ماسک و سایر اقداماتی که مردم برای پیشگیری از کووید انجام دادند در کنترل شیوع این ویروس موثر بود. ضمن اینکه در دنیا سوش قابل ملاحظه‌ای که تغییرات ژنتیکی برای آنفلوآنزا رخ داده باشد گزارش نشده است. امسال هم ما توقع نداریم اتفاق نگران کننده‌ای بیفتد اما هیچ چیز دور از انتظار نیست.
همه‌گیری که در آنفلوآنزا رخ می‌دهد مانند کووید نیست. درصد سرایت آنفلوآنزا کمتر است اما بیماری‌ای است که همیشه در نیمه دوم سال نظام سلامت کشور را با چالش مواجه می‌کند. به‌همین خاطر مانند روال قبل در سال‌های گذشته افرادی که در مواجهه با ویروس آنفلوآنزا پر خطر محسوب می‌شوند بایستی برای آنها واکسیناسیون صورت بگیرد. از جمله خانم‌های باردار، افراد مسن، کسانی‌که نقص سیستم ایمنی و بیماری‌های خاص دارند، همچنین کادر بهداشت و درمان. لذا برای همه این گروه‌ها از آن‌جایی‌که جزو افراد با رسیک بالا هستند، مانند روال گذشته تمهیداتی اندیشیده شده که امسال هم واکسن جدید آنفلوآنزا دریافت کنند.
واکسن‌های کرونا که دارد تزریق می‌شود برای جلوگیری از ابتلا به آنفلوآنزا موثر هستند؟
شکل ویروس‌ها با یکدیگر متفاوت هستند. واکسن آنفلوآنزا بایستی بر اساس سوش‌های شایع همان سال که سازمان بهداشت جهانی تایید می‌کند تهیه و به افراد پر خطر تزریق شوند. بنابراین این دو واکسن هیچ پوششی نسبت به هم ندارند.
شرایط توزیع واکسن آنفولانزا چگونه است؟
همان‌طورکه گفتم خانم‌های باردار، افراد پرخطر که یک مشکل اورگانیک زمینه‌ای، یعنی مشکلاتی مانند بیماری کبد دارند، افرادی که نقص سیستم ایمنی دارند بایستی واکسن دریافت کنند. معرفی این افراد با استفاده از مکانیسم‌های سیستم درمان صورت می‌گیرد و آنها در آینده نزدیک حتما شامل حال واکسن آنفلوانزا خواهند شد. اما اینکه واکسن در اختیار عموم قرار بگیرد با توجه به امکاناتی که الان وجود دارد کمی دور از ذهن است.
البته با گذشت زمان و بعد از اینکه افراد با ریسک بالا واکسن خودشان را دریافت کردند قطعاً واکسن در دسترس عموم قرار می‌گیرد اما درحال حاضر چنین امکانی وجود دارد. وظیفه وزارت بهداشت این است که براساس مستندات علمی رفتار کند. برای استفاده عموم از واکسن آنفلوآنزا هیچ سند معتبر علمی وجود ندارد. تمام منابع علمی واکسن را منوط به افراد پر خطر کردند.
افرادی که جزو گروه‌های خاص هستند برای تزریق واکسن چگونه باید معرفی شوند؟
معمولاً این‌طور است که پزشکان و مراکز درمانی که بیماران پرخطر را تحت درمان دارند این گروه‌ها را به مراکز بهداشتی درمانی جهت واکسیناسیون معرفی می‌کنند، کادر درمان و پرسنل بهداشت درمان هم که شناخته شده هستند، مادران باردار هم شناخته شده محسوب می‌شوند چراکه در سامانه بهداشت پرونده دارند. بنابراین افراد شناخته شده مانند کادر درمان برای تزریق واکسن فراخوانده می‌شوند و افرادی که در گروه‌های پرخطر هستند برای تزریق واکسن معرفی‌نامه دریافت می‌کنند.
آنفلوآنزا چندان به‌روش انتقال از راه هوا، یعنی اینکه ویروس در هوا معلق باشد به دیگری سرایت نمی‌کند؛ بنابراین اگر افراد نسبت به‌یکدیگر فاصله داشته باشند احتمال انتقال ویروس ضعیف است، به این خاطر مانند کووید نگران آنفلوانزا نیستیم. ضمن اینکه در فصل سرد سال برای آن دسته از بیمارانی که علائم آنها با کووید تطبیق ندارد معمولاً دانشگاه‌ها از یک فاصله زمانی شروع به نمونه‌گیری همزمان برای تشخیص کووید و آنفلوآنزا می‌کنند، همه آزمایشگاه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی که امکان انجام تست تشخیص را دارند موظفند در نیمه دوم سال در مواردی که ضرورت ایجاد می‌کند حتما تست آنفلوآنزا برای بیماران خودشان انجام دهند. چنین کاری از جهت رصد آنفلوآنزا اهمیت دارد.
علائم مشترک آنفولانزا و دلتا کرونا
یکی از نکات بسیار مهم این است که دستورالعمل‌ها باید با شدت بسیار بیشتر رعایت شوند، رعایت شیوه نامه‌ها در حال حاضر به طوری نیست که بتواند سویه دلتا را متوقف کند. علائم دلتا کرونا قطعا همان علائم آنفولانزا است.
سویه دلتا به علت خواص و مشخصاتی که دارد علائم آن ممکن است در حال تغییر باشد، گفت: ما با هر گونه علائمی که شبیه به علائم سرما خوردگی باشد مخصوصا در این شرایط، قطعا باید به کرونا دلتا مشکوک شویم. آبریزش بینی، سردرد و بی اشتهایی علائمی هستند که ما تا قبل از این در سویه «آلفا»، آنها را به عنوان سرما خوردگی و آنفلوانزا تلقی می‌کردیم، اما در این شرایط خاص بسیاری از این علائمی که ساده هم هستند و در هر بیماری ویروسی خود مهار شونده‌ای امکان دارد که وجود داشته باشند به عنوان علامت «دلتا» باید در نظر گرفته شوند.
پیک پنجم
در پیک پنجم اتفاقاتی افتاده که یکی ویروس دلتا و دیگری افزایش تبادلات اجتماعی به هر دلیل ممکن مانند برگزاری مراسم‌ها بوده و عوامل دیگری که در شرایط ویروس دلتا اتفاق افتاد، کاهش رعایت دستورالعمل‌ها و مورد بعدی بحث واکسیناسیون است که اهمیت زیادی دارد. یکی از نکات بسیار مهم این است که دستورالعمل‌ها باید با شدت بسیار بیشتر رعایت شوند، رعایت شیوه نامه‌ها در حال حاضر به طوری نیست که بتواند سویه دلتا را متوقف کند. این سویه هم مانند سویه‌ها دیگر اگر چه مقاوم‌تر است، ولی کماکان واکسیناسیون و رعایت دستورالعمل‌ها می‌تواند به نوعی مانع از انتقال و سرایت آن شود و هم اینکه واکسیناسیون تا ۸ برابر باعث کاهش ابتلا، ۲۵ برابر کاهش در بستری و مرگ و همین طور ۴۰ درصد کاهش مقدار ویروس در بدن است.
هر گونه علائم آنفولانزا می تواند علائم دلتا باشد
علائم کرونا شامل تب، سردرد، خستگی، بی حالی، احتقان بینی، آبریزش بینی و غیره همگی مشابه علائم یک آنفولانزا ساده به نظر می رسد. به طوری که بسیاری از افراد مبتلا به کووید ۱۹ در شروع ابتلا تصور می کنند سرما خورده اند ولی این بیماری دارای تفاوت هایی می باشد. با شیوع ویروس کووید ۱۹ تقریبا تمامی جنبه های زندگی ما درگیر این بیماری شده است. به طوری که پیشگیری از آن تبدیل به یک عضو جدایی ناپذیر شده است. ویروس کووید ۱۹ عضو خانواده کرونا ویروس ها می باشد. قبلا از عضو های دیگر این خانواده سارس ، مرس بوده است که پیش از این شناسایی و مورد بررسی قرار گرفته شده است.
علائم کرونا بر خلاف تصور عموم مردم تنها مربوط به تنگی نفس ، سرفه و تب نمی باشد بلکه علائم دیگری مانند احساس خستگی ، احتقان بینی، سردرد و غیره نیز که مشابه علائم آنفولانزا می باشد، از علائم آن است. هر ساله با نزدیک شدن به فصل سرد سال ما شاهد بروز آنفولانزا و آنفلونزا در بین مردم بوده ایم ولی با شیوع کرونا و به احتمال استفاده از ماسک و سایر موارد پیشگیری شاهد کم تر شدن این بیماری ها و جای سپردن به ویروس جدید کووید ۱۹ می باشیم. به طوری که بروز هر علائم مشابه آنفولانزا و یا آنفولانزا به احتمال بالا نشان گر ابتلا به کرونا می باشد.
تشابه علائم کرونا با علائم آنفولانزا
به علت تشابه علائم کرونا با علائم آنفولانزا متاسفانه بسیاری از افراد مبتلا و ناقل این بیماری با تصور ابتلا به آنفولانزا وارد قرنطینه نمی شوند و با ارتباط خود با سایر افراد باعث گسترش ویروس کووید ۱۹ می شوند. نکته دیگر که باید در این مورد ذکر کرد این است که با شیوع کرونا و وارد شدن به فصل سرما همه دنیا نگران هم زمانی این ویروس با آنفولانزا بودند اما ویروس کووید ۱۹ بار دیگر همه دنیا را غافل گیر کرد. کاهش و حتی گزارش نشدن موارد آنفولانزا یکی از اتفاقات عجیب شیوع کرونا می باشد. (جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقاله با شیوع کرونا امسال شاهد آنفولانزا نبودیم! مراجعه فرمایید)
در کنار تشابه علائم کرونا با علائم آنفولانزا، اگر چه شیوع کرونا باعث آسیب های فراوان اقتصادی ، اجتماعی ، روانی ، جسمی افراد شده است ولی کاهش چشمگیر شیوع آنفولانزا و انواع آنفولانزا ها را می توان خبر خوب دانست. آنفولانزا ها دارای انواع باکتریایی و ویروسی هستند که نوع ویروسی آن ممکن است از نوع رینوویروس ها، کرونا ویروس ها و غیره باشد. هر سال ما با ورود به سرما اغلب افراد برای حداقل یک بار دچار نوع خاص از آنفولانزا می شوند. اما رعایت برخی اقدامات و تدابیرات جهت کاهش ویروس کووید ۱۹ به نظر می رسد منجر به کاهش شیوع آنفولانزا و سرما خوردگی ها شود.
تفاوت علائم آنفولانزا با علائم دلتا ویروس کرونا
اگر چه در نگاه اول بین علائم کرونا و علائم سرما خوردگی تشابه هایی دیده شود ولی این دو بیماری تفاوت هایی با هم دارند. شدت ، شیوع، طولانی بودن کرونا نسبت به سرما خوردگی از تفاوت های بارز این دو بیماری می باشد. علائم کووید ۱۹ معمولا ۲ تا ۱۴ روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس نمایان می‌شوند. مهم‌ترین علائم این بیماری که در صورت ابتلا به هر کدام از آنها باید در اسرع وقت به بیمارستان مراجعه کنید.
به طور کلی در ادامه علائم مهم و بارز این بیماری ذکر می کنیم:
- تب
- تنگی نفس
- سردرد
- کیپ شدن بینی
- آبریزش
- اسهال
- حالت تهوع
- خستگی و بی حالی
- درد عضلانی
- خلط
- سرفه های خونی
- گلودرد
- از دست دادن حس بویایی و چشایی
- احساس درد یا فشار مداوم در قفسه سینه
- ناتوانی در بیدار شدن یا بیدار ماندن
- صورت یا لب های کبود
آنفولانزا ساده، معمولا خارش گلو وجود دارد، بینی آب ریزش دارد و بعدا سرفه شروع می شود. چندین روز طول می کشد تا علایم گلو درد، آب ریزش بینی، سرفه بلغم دار، یا سرفه های خشک، تب و سردرد ظاهر شده و خوب شوند. در این وضع گوش ها وزوز می کنند و فرد احساس ضعف می نماید.
همان طور که مشخص است علائم کرونا و علائم آنفولانزا بسیار شبیه و نزدیک به هم هستند به صورتی که در بیشتر موارد تشخیص و افتراق این دو بیماری تنها با بررسی علائم بالینی کاری سخت و تقریبا نشدنی است. بهترین اقدام برای تشخیص و افتراق این دو بیماری، انجام تست کرونا می باشد. اما با توجه به شرایط کنونی و بالا بودن احتمال انتقال بیماری در مراکز پر ازدحام ، به خصوص آزمایشگاه ها و مراکز درمانی ، انجام این آزمایش در منزل بهترین اقدام است. برای انجام آزمایش کرونا در منزل تنها کافیست در سایت اصلی آنی آزما به صورت آنلاین پذیرش کنید. سپس همکاران ما برای نمونه گیری به آدرس مد نظر شما مراجعه می کنند.
نقش ویتامین A در مقابله با کرونا
ویتامین A در تنظیم و تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش خطر ابتلا به کرونا و بیماری‌های تنفسی تاثیرگذار است. ویتامین A در شکل فرم اصلی خود تنها در منابع حیوانی مانند جگر، شیر و لبنیات وجود دارد. پیش‌سازهای ویتامین A یعنی کاروتنوئیدها نیز در منابع گیاهی وجود دارند که به ویتامین A تبدیل می‌شوند. ویتامین A یکی از ویتامین‌های بسیار مهم است که نقش مهمی در بسیاری از فعالیت‌های حیاتی بدن دارد؛ این ویتامین در رشد و نمو، کیفیت بینایی، حفظ بافت‌های مخاطی بدن مانند لایه‌های مخاطی اندام‌های گوارشی و تنفسی و همچنین در دستگاه ایمنی بدن مؤثر است.
میوه‌های نارنجی و زرد مانند طالبی، گریپ‌فروت، زردآلو و سبزیجاتی مانند هویج، کدوتنبل، سیب‌زمینی شیرین و کدو حلوایی از منابع بتاکاروتن هستند. کلم بروکلی، اسفناج و انواع سبزیجات تیره نیز از منابع بتاکاروتن هستند. باید توجه کرد که میزان بتاکاروتن در میوه و یا سبزی پررنگ‌تر، بیشتر است. با توجه به نقش ویتامین A در تنظیم و تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش خطر ابتلا به کرونا و بیماری‌های تنفسی، مرحله نخست برنامه مکمل‌یاری مگادوز ویتامین A برای کودکان دو تا پنج سال، در برخی استان‌ها اجرا شده است. برای کودکان زیر دو سال مصرف قطره مولتی ویتامین یا قطره AD جهت مکمل‌یاری، این گروه استفاده می‌شود.