اخبار سلامتی
آزمایش ANA و آزمایش Anti-dsDNA در چه مواردی استفاده می شوند
اردیبهشت
آزمایش ANA آنتی بادی های ضد هسته ای (ANA) را در خون شما تشخیص می دهد. سیستم ایمنی بدن به طور معمول برای کمک به شما در مبارزه با عفونت ، پادتن تولید می کند. در مقابل ، آنتی بادی های ضد هسته ای اغلب به بافت های بدن شما حمله می کنند – به طور خاص هسته هر سلول را هدف قرار می دهند.
در بیشتر موارد ، آزمایش ANA مثبت نشان می دهد که سیستم ایمنی بدن شما حمله مستقیمی را به سمت بافت خود انجام داده است – به عبارت دیگر ، یک واکنش خود ایمنی است. اما بعضی از افراد حتی وقتی سالم هستند آزمایش های ANA مثبت دارند.
احتمالاً پزشک شما آزمایش ANA را در مواردی که مشکوک به ابتلا به یک بیماری خود ایمنی مانند لوپوس ، آرتریت روماتوئید یا اسکلرودرمی هستید، درخواست می نماید.
آنتی بادی ها پروتئین هایی هستند که سیستم ایمنی بدن برای مقابله با باکتری ها ، ویروس ها و میکروب های دیگر ایجاد می کند. بعضی اوقات ، سیستم ایمنی بدن شما می تواند بخش هایی از بدن خود را با مهاجمان خارجی اشتباه بگیرد. در این حالت بدن آنتی بادی های خاص به نام “اتو آنتی بادی” را آزاد می کند که به سلول ها و بافت های شما حمله می کند. اتو آنتی بادی ها می توانند به مفاصل ، پوست ، ماهیچه ها و سایر قسمت های بدن شما آسیب بزنند.
آنتی بادی های ضد هسته ای (ANA) نوعی آنتی بادی است که به پروتئین های داخل سلول شما حمله می کند. افراد مبتلا به برخی بیماریهای خود ایمنی مانند لوپوس و روماتوئید آرتریت دارای تست ANA مثبت می باشند.
آزمایش ANA به چه منظوری انجام می شود
بسیاری از بیماری های روماتیسمی علائم و نشانه هایی مشابه دارند – درد مفاصل ، خستگی و تب. در حالی که آزمایش ANA نمی تواند تشخیص خاصی را تأیید کند ، اما از این آزمایش می توان برای رد کردن احتمال ابتلا به برخی بیماری ها استفاده کرد. اگر آزمایش ANA مثبت باشد ، خون شما می تواند برای حضور آنتی بادی های ضد هسته ای خاص آزمایش شود ، که برخی از آنها مختص برخی از بیماری های خاص هستند. در واقع این آزمایش احتمال وجود یک بیماری خود ایمن را نشان می دهد ولی اینکه دقیقا کدام بیماری است، نیاز به آزمایشات تخصصی تر دیگر می باشد.
پزشک در صورتی که شما علائم بیماری های خود ایمنی را داشته باشید، این آزمایش را درخواست می نمایند.
این علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:
• درد مفاصل و یا عضلات
• خستگی
• تب مکرر یا تب مداوم
• راش
• ضعف
• حساسیت به نور
• بی حسی و سوزن سوزن شدن دستان یا پاها
• ریزش مو
آزمایش ANA در چه شرایطی انجام می شود
برای انجام آزمایش ANA یک نمونه خون از شما گرفته می شود. اگر نمونه شما فقط برای تست ANA استفاده می شود ، می توانید قبل از آزمایش به طور عادی بخورید و بنوشید و نیازی به ناشتایی نمی باشد. اگر از نمونه خون شما برای انجام آزمایش های دیگر نیز استفاده می شود ، ممکن است لازم باشد قبل از آزمایش برای مدت معینی ناشتا باشید. در صورت نیاز، دستورالعمل های تکمیلی تر برای آمادگی برای این آزمایش توسط پزشک متخصص و متخصصین آزمایشگاه به شما گفته می شود.
مصرف برخی داروها می تواند روی جواب آزمایش تأثیر بگذارد، بنابراین لیستی از داروهایی که مصرف می کنید به پزشک خود ارائه کنید.
برای انجام آزمایش ANA ، یک متخصص آزمایشگاه با وارد کردن یک سوزن به رگ در بازوی شما ، نمونه خون مورد نیاز را می گیرد. شما می توانید بلافاصله به فعالیت های معمول خود برگردید.
نتایج آزمایش ANA
وجود آنتی بادی های ضد هسته ای به معنی مثبت بودن نتیجه آزمایش ANA می باشد. اما داشتن نتیجه مثبت به معنای ابتلا به بیماری نیست. بسیاری از افراد فاقد بیماری نیز می توانند دارای نتیجه مثبت برای آزمایش ANA هستند – به ویژه زنان بزرگتر از 65 سال.
برخی از بیماری های عفونی و سرطان ها مانند داروهای خاص با تولید آنتی بادی ضد هسته ای همراه هستند. اگر پزشک شما مشکوک است که شما یک بیماری خود ایمنی دارید ، به احتمال زیاد وی تعدادی آزمایش را انجام خواهد داد. نتیجه آزمایش ANA شما یک سرنخ اطلاعاتی است که پزشک شما می تواند برای تعیین علت علائم و نشانه های شما استفاده کند.
در صورت یافتن آنتی بادی ضد هسته ای در خون ، آزمایش شما مثبت است. نتیجه منفی بدان معنی است که هیچ ANA در نمونه خون شما وجود ندارد.
نتایج مثبت آزمایش ANA می تواند بیانگر وجود بیماری خود ایمنی مانند لوپوس باشد. لوپوس بیماری است که باعث آسیب به مفاصل ، پوست و سایر اندام ها می شود. حدود 95٪ از افراد مبتلا به لوپوس دارای نتایج مثبت در آزمایش ANA خود هستند. نتیجه آزمایش مثبت همچنین می تواند به این معنی باشد که شما یکی از این بیماریهای خود ایمنی دیگری را دارید.
این بیماری ها می تواند شامل موارد زیر باشد:
• سندرم شوگرن – بیماری که باعث خشکی چشم و دهان می شود
• لوپوس اریتماتوز سیستمیک (لوپوس): یک اختلال خود ایمنی است که می تواند قسمت های مختلف بدن از جمله قلب ، کلیه ها ، مفاصل و پوست را تحت تأثیر قرار دهد.
• هپاتیت خود ایمنی: یک اختلال خود ایمنی است که باعث التهاب کبد ، همراه با بثورات ، درد مفاصل ، خستگی ، اشتهای کم و حالت تهوع می شود
• اسکلرودرما – یک بیماری در بافت همبند می باشد
• آرتریت روماتوئید – این بیماری باعث آسیب مفاصل ، درد و تورم می شود
• پلی میوزیتیس – بیماری است که باعث ضعف عضلات می شود
• بیماری مختلط بافت همبند – بیماری که دارای علائم لوپوس ، اسکلرودرما و پلی میوزیتیس است
• آرتریت مزمن نوجوانان – نوعی آرتریت خود ایمنی که کودکان را تحت تأثیر قرار می دهد
• درماتومیوزیت – یک بیماری نادر است که باعث ضعف عضلات و بثورات پوستی می شود
• پلی آرتریت نودوزا – یک بیماری نادر است که باعث تورم رگ های خونی و آسیب رساندن به اندام ها می شود
حتی اگر نتیجه آزمایش ANA شما منفی باشد ، ممکن است شما یک بیماری خود ایمنی دیگر داشته باشید. اگر علائم شما برطرف نشود ممکن است به آزمایشات دیگری نیاز داشته باشید.
اگر یکی از این بیماری های زیر را داشته باشید ، نتیجه آزمایش ANA گاهی اوقات می تواند مثبت باشد:
سندرم رینود ( Raynaud’s syndrome) – بیماری که باعث می شود انگشتان دست و انگشتان پا شما به رنگ آبی درآید و احساس سرما کنید
بیماری های تیروئید – تیروئیدیت هاشیموتو ، بیماری گریوز
بیماری های کبدی – هپاتیت خود ایمنی ، سیروز صفراوی اولیه
بیماری التهابی روده
بیماری های ریه – فیبروز ایدیوپاتیک ریه
حدود 20٪ از افراد سالم ، حتی اگر بیماری خود ایمنی نداشته باشند ، نتیجه آزمایش آنتی بادی های ضد هسته ای آنها مثبت می باشد.
به احتمال زیاد نتیجه این آزمایش زمانی مثبت کاذب خواهد بود که:
آزمایش دهنده یک خانم 65 ساله یا بالاتر باشد
عفونتی مانند مونونوکلئوز یا سل داشته باشید
داروهای کنترل کننده فشار خون یا داروهای ضد تشنج مصرف می کنید.
آزمایش Anti-dsDNA در چه مواردی کاربرد دارد
آزمایش Anti-dsDNA که با نام های آنتی بادی ضد ds-DNA، آنتی بادی DNA دو رشته ای از نوع IgG نیز شناخته می شود، برای کمک به تشخیص و نظارت بر روند درمان لوپوس (لوپوس اریتماتوز سیستمیک ، SLE) استفاده می شود. هنگامی که جواب تست ANA شما مثبت شده باشد و علائم و نشانه های مربوط به لوپوس مانند خستگی مداوم ، درد در مفاصل و بثورات قرمز شبیه پروانه در بینی و گونه های خود دارید، از آزمایش Anti-dsDNA به طور دوره ای برای تشخیص و ارزیابی فعالیت بیماری در افراد مبتلا به لوپوس استفاده می شود. برای انجام این آزمایش نیازی به آمادگی خاصی نمی باشد و برای انجام آن از یک نمونه خون وریدی استفاده می شود.
آنتی بادی ضد DNA دو رشته ای (anti-dsDNA) یکی از گروه های آنتی بادی به نام آنتی بادی های ضد هسته ای (ANA) است.این آنتی بادی ها جزو اتوآنتی بادی ها هستند و به اشتباه به سلولهای سالم بدن حمله می كنند و باعث آسیب بافت و اندام می شوند. anti-dsDNA به طور خاص مواد ژنتیکی را هدف قرار می دهد.
آزمایش Anti-dsDNA (ضد DNA دو رشته ای) برای کمک به تشخیص لوپوس (لوپوس اریتماتوز سیستمیک ، SLE) در شخصی که نتیجه آزمایش ANA او مثبت شده و علائم و نشانه های بالینی دارد که نشان می دهد فرد احتمال دارد به لوپوس مبتلا شده باشد.
به طور معمول ، آزمایش ANA اولین آزمایش انجام شده برای ارزیابی فرد از نظر وجود اختلال خود ایمنی است. در حالی که آزمایش مثبت ANA در حدود 95٪ موارد لوپوس مشاهده می شود ، ممکن است در بسیاری از شرایط دیگر نیز مشاهده شود. آزمایش Anti-dsDNA برای لوپوس نسبتاً خاص است. با این حال ، فقط 65-85 از افراد مبتلا به لوپوس ممکن است از نظر این آزمایش مثبت باشند. یعنی ، آزمایش Anti-dsDNA منفی ، لوپوس را رد نمی کند. اگر فردی ANA مثبت داشته باشد ، ممکن است از آزمایش Anti-dsDNA برای تشخیص لوپوس از سایر اختلالات خود ایمنی که علائم و نشانه های مشابهی دارند ، استفاده شود.
آزمایش Anti-dsDNA ممکن است همراه با Anti SM (آنتی بادی اسمیت) ، یکی دیگر از آنتی بادی های ضد هسته ای مرتبط با لوپوس ، انجام شود تا به تشخیص کمک کند. آزمایش Anti SM ممکن است به عنوان بخشی از پانل آنتی ژن هسته ای قابل استخراج (ENA) سفارش داده شود. بسته به علائم بالینی و سوء ظن پزشک معالج، ممکن است سایر آزمایش های مرتبط با اتوآنتی بادی ها نیز به شما در امر تمایز بین سایر اختلالات خود ایمنی درخواست شود. برخی از این آزمایشات شامل آزمایش های مربوط به آنتی بادی هیستون (لوپوس ناشی از دارو) و آنتی بادی های ضد فسفولیپید است.
آزمایش Anti-dsDNA ممکن است برای ارزیابی فعالیت بیماری در شخصی که به لوپوس مبتلا شده است ، استفاده شود. مبتلایان به لوپوس اغلب دچار عود مجدد بیماری می شوند که علائم آن بدتر می شود و سپس فروکش می کند. افزایش سطح آنتی بادی ضد dsDNA ممکن است قبل و در طول این شعله ورشدن علائم دیده شود. به ویژه ، این آزمایش ممکن است برای نظارت بر نفریت لوپوس ، یک عارضه جدی لوپوس که می تواند باعث آسیب کلیه و التهاب شود. این عارضه می تواند منجر به حضور پروتئین در ادرار ، فشار خون بالا و نارسایی کلیه شود. این وضعیت به این دلیل اتفاق می افتد که آنتی بادی ها به آنتی ژن هایی که در کلیه ها رسوب شده اند متصل می شوند.
آزمایش Anti-dsDNA هنگامی سفارش داده می شود که فرد علائمی را نشان دهد که می تواند ناشی از لوپوس باشد و آزمایش ANA مثبت داشته باشد.
نمونه هایی از برخی علائم لوپوس عبارتند از:
درد عضلانی
درد شبیه به آرتریت در یک یا چند مفصل (اما آسیب مفاصل کم می باشد)
بثورات قرمز که به طور مکرر شبیه پروانه ای در قسمت های بینی و گونه ها دیده می شود (راش مالار)
تب با درجه کم
خستگی مداوم ، ضعف
حساسیت پوست به نور
کاهش مو و کاهش وزن
تهوع یا سوزن سوزن شدن در دست یا پاها
التهاب و آسیب به اندام ها و بافت ها ، از جمله کلیه ها ، ریه ها ، قلب ، سیستم عصبی مرکزی و رگ های خونی
آزمایش Anti-dsDNA ممکن است به طور دوره ای برای نظارت بر پیشرفت بیماری یا شعله ور شدن علائم آن در فرد مبتلا به لوپوس انجام شود. نتیجه آزمایش اولیه می تواند منفی باشد اما علائم و نشانه های بالینی همچنان ادامه داشته باشد و فرد به شدت به لوپوس مشکوک باشد.
نتایج آزمایش Anti-dsDNA معمولاً همراه با سوابق پزشکی فرد ، علائم و نشانه ها و نتایج سایر آزمایش های اتوآنتی بادی در نظر گرفته می شوند. سطح بالای آنتی بادی ضد dsDNA در خون به شدت با لوپوس همراه است و اغلب در طول یا فقط قبل از شعله ور شدن علائم آن افزایش می یابد. وقتی آزمایش Anti-dsDNA مثبت باشد و فرد آزمایش شده علائم و نشانه های بالینی دیگری در ارتباط با لوپوس داشته باشد ، بدین معنی است که فرد مورد آزمایش احتمالاً دارای لوپوس است. این امر به ویژه در مورد مثبت بودن تست Anti SM نیز صادق است.
در ارزیابی شخصی که مبتلا به نفریت لوپوس است ، سطح بالای (تیتر) آزمایش Anti-dsDNA به طور کلی با التهاب مداوم و آسیب به کلیه همراه است. سطح بسیار پایین آزمایش Anti-dsDNA منفی در نظر گرفته می شود اما تشخیص لوپوس را رد نمی کند. فقط در حدود 65-85٪ از مبتلایان به لوپوس آنتی بادی ضد dsDNA دارند. سطوح پایین تا متوسط آنتی بادی ممکن است با سایر اختلالات خود ایمنی مانند سندرم شوگرن و بیماری بافت همبند مختلط (MCTD) دیده شود.
آزمایش Anti-dsDNA گاهی با بیماری هایی مانند هپاتیت مزمن ، سیروز صفراوی اولیه و مونونوکلئوز عفونی همراه است. همچنین ممکن است در افرادی که داروهایی مانند پروکائین آمید و هیدرالازین مصرف می کنند ، دیده شود. معمولاً تحت این شرایط این آزمایش انجام نمی شود.
علاوه بر آزمایش بر ضد DNA دو رشته ای، آزمایش بر ضد DNA تک رشته ای (ضد ssDNA) نیز وجود دارد. این اتوآنتی بادی کمتر مورد آزمایش قرار می گیرد و در همه موارد ابتلا به لوپوس دیده نمی شود اما ممکن است با سایر اختلالات خود ایمنی نیز دیده شود.
ANA از گروهی از آنتی بادی های ضد هسته ای تشکیل شده است. اگر آزمایش ANA منفی باشد ، نشان می دهد که کل گروه منفی است. از آنجا که anti-dsDNA عضو این گروه است ، در صورت منفی بودن تست ANA نیازی به درخواست این آزمایش نمی باشد.
اگر شما نیز جزو آن دسته از افرادی هستید که به طور مداوم دارای درد های عضلانی و درد در مفاصل خود هستید، می توانید از این آزمایشات برای تشخیص علت درد خود استفاده نمایید. برای این کار کافیست تا به سایت آزمایشگاه آنلاین آنی آزما مراجعه نمایید تا با تعیین محل زندگی خود نسبت به نمونه برداری یا نمونه گیری در منزل و انجام این آزمایشات در محلی که تمایل دارید، اقدام نمایید.