آیا امکان تشخیص ویروس کرونا با آزمایش خون وجود دارد؟

به جرات می توان گفت در طول دوران زندگی بشر، هیچ ویروسی به اندازه ویروس کرونا خطرناک نبوده است چرا که حتی دست دادن نیز منجر به انتقال ویروس خواهد شد و به همین دلیل لازم است فاصله اجتماعی را رعایت کنیم. امروزه که همه ما به دنبال مراقبت از خود و دیگران هستیم، لازم است بدانیم در صورت دیدن برخی از علائم شبیه به ابتلای این بیماری، چگونه می توانیم از وجود ویروس در بدن خود مطمئن شویم. اغلب مردم این سوال را مطرح می کنند که آیا از طریق آزمایش خون می توان مطمئن شد به ویروس کرونا مبتلا شده ایم یا خیر. با توجه به اهمیت این موضوع و لزوم افزایش آگاهی مردم، متخصصین آزمایشگاه شبانه روزی آنی آزما این مقاله را برای شما عزیزان نگارش کرده اند تا هر آنچه لازم است در مورد وریروس کرونا بدانید.

آیا ویروس کرونا با آزمایش خون نشان داده می شود؟

آزمایش خون ویروس کرونا از آزمایش هایی می باشد که اخیر به آن توجه بسیاری شده است. ویروس COVID_19 یک جنس جدید در خانواده ی بزرگ کرونا ویروس ها می باشد. خانواده ی کرونا قبلا یکی از عاملین سرما خوردگی ، بیماری SARS (بیماری زجر تنفسی)، MERC بوده است. ولی اخیر گونه ای از این ویروس در جهان با سرعت بالا در حال انتشار است و باعث اعلام زنگ خطر در بسیاری از کشور ها از جمله کشور خودمان شده است. شیوع (سرعت انتشار این ویروس ) بسیار بالاست و امکان انتشار بیماری با سرعت بالا از یک فرد بیمار به چندین نفر وجود دارد.

حتما برای شما نیز اتفاق افتاده است که در فصول سرد سال شاهد انتشار سرما خوردگی در بین افراد نزدیک خود باشید ولی هیچ گونه آنتی بیوتیکی در سرما خوردگی شما موثر نباشد. پزشک در این مواقع برای شما استراحت و تقویت سیستم ایمنی بدن را تجویز می کند و اظهار می شود بیماری سرماخوردگی با عامل ویروسی می باشد. در سرما خوردگی ها توصیه می شود از مصرف قرص های آنتی بیوتیک به صورت خودسرانه اجتناب شود. که علت آن بی اثر بودن آنتی بیوتیک در بیماری های ویروسی می باشد (انتی بیوتیک ها فقط برای از بین بردن باکتری ها کارساز می باشند) به علاوه مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک ها ممکن است باعث مقاومت دارویی باکتری در دراز مدت شود.

برای درمان هر بیماری، قبل از هر اقدامی باید عامل بیماری شناسایی شود. بنابراین برای درمان افراد مبتلا به بیماری جدید COVID_19 نیز باید از عامل بیماری مطمئن شوید. همان طور که گفته شد، این بیماری به تازگی جهش یافته است، بنابراین اطلاعات دقیقی از این بیماری در دسترس نیست و ویروس در حال بررسی های آزمایشگاهی و تحقیقاتی می باشد ولی باید گفت خوشبختانه علم پزشکی به کشف واکسن و درمان برای این بیماری امیدوار می باشد.

چه کسانی مورد آزمایش خون ویروس کرونا قرار می ‌گیرد؟

بر اساس ارزیابی‌ های کنونی، تنها اقامت در جاهایی که خطر ابتلا به کرونا وجود دارد، نمی‌تواند دلیلی برای انجام آزمایش باشد. همچنین هر کسی که آب ریزش بینی و سرفه داشته باشد به معنی این نیست که به ویروس کرونا آلوده شده است. هر کسی که علایم عفونت ریه در اثر عامل ویروسی نامعلوم داشته باشد، و کسانی که علایمی مانند سرفه، تب و مشکلات تنفسی داشته باشند و علاوه بر این با یک فرد آلوده تماس داشته یا در منطقه‌ای با خطر ابتلا به این بیماری قرار داشته باشد، به صورت موجه مظنون به ابتلا به این بیماری شمرده می‌شود و باید مورد آزمایش قرار بگیرد.

سرانجام این دکتر است که تصمیم می ‌گیرد آزمایش خون ویروس کرونا صورت بگیرد یا نه. براساس گفته‌های موسسه «روبرت کخ» آلمان، نمونه‌های گرفته شده از مبتلایان به انفلوانزا نیز مورد آزمایش کرونا قرار می‌گیرند. در آلمان هزینه این آزمایش حدود ۲۰۰ یورو می‌شود. بیمه تنها زمانی این مبلغ را پرداخت می‌کند که یک فرد از سوی دکتر به عنوان مشکوک به ابتلا به کرونا تشخیص داده شود.

آزمایش خون ویروس کرونا COVID_19

بیماری حاصل از این ویروس «سندرم تنفسی حاد کروناویروس 2» (SARS-CoV-2) نام دارد و سازمان بهداشت جهانی (WHO) پس از عبور تعداد قربانیان از مرز ۱۰۰۰ نفر، نام این ویروس را کووید 19 (19-COVID ) گذاشت. واژه “کرونا ویروس” از کلمه لاتین corōna” ” یا کلمه یونانی κορώνη” ” به معنی تاج یا هاله گرفته شده‌ است. این واژه به مشخصه ظاهری ویریون‌ها (شکل عفونی ویروس) که در زیر میکروسکوپ الکترونی دیده می‌شود، اشاره دارد که حاشیه‌ای از سطح بزرگ و پیاز دار داشته و یادآور تصویری از یک تاج سلطنتی یا تاج خورشیدی است. از این رو کروناویروس را “ویروس تاج‌دار“ نیز می‌ نامند.

آزمایش خون ویروس کرونا به دو صورت قابل انجام می باشد:

• تست های غیر اختصاصی ویروس کرونا COVID_19

• تست های اختصاصی ویروس کرونا COVID_19

در آزمایش های غیر اختصاصی با استفاده از تست های رایج و مرسوم به بررسی واکنش بدن در مقابل ویروس کرونا می پردازند. البته به این نکته حتما باید توجه داشت که همان طور که مشخص است تست های غیر اختصاصی فقط در جهت غرباگری و افتراق افراد بیمار از افراد سالم درخواست می شود. تست هایی غیر اختصاصی در آزمایش خون ویروس کرونا شامل موارد زیر می شود:

آزمایش خون ویروس کرونا با تست CBC

آزمایش شمارش کامل سلول های خونی از ساده ترین و در عین حال رایج ترین آزمایشات در آزمایشگاه تشخیص طبی می باشد. این تست علاوه بر ارائه وضعیت گلبول های قرمز، پلاکت، هموگلوبین ، وضعیت گلبول های سفید خون و درصد افتراقی آن را برای ما آشکار می سازد. گلبول های سفید خون یا WBCها سلول های دفاعی بدن در برابر عفونت ها هستند. در برخی عفونت ها مقادیر کلی گلبول های سفید خون افزایش و برخی کاهش می یابد. گلبول های سفید خون از انواع مختلفی تشکیل شده است که در هر بیماری مقدار یک یا چند مورد از آن ها نسبت به حالت عادی افزایش می یابد.

در بیماری جدید کرونا COVID_19 ما شاهد کاهش سلول های سفید خون و لنفوسیت ها هستیم. لکوپنی ( کاهش لکوسیت های خونی) و لنفوپنی (کاهش لنفوسیت های خونی) دو مارکر مهم در تشخیص این ویروس هستند. در این بیماری لنفوسیت کمتر از ۱۵۰۰ گزارش می شود. آن چه مسلم است آزمایش شمارش کامل سلول های خونی یک روش اختصاصی و مطمئن برای تشخیص احتمال ابتلا به بیماری کرونا نیست. به این صورت که ممکن است در بیماری های دیگری نیز لنفوپنی و لکوپنی باهم اتفاق بیافتد ولی فرد به این بیماری مبتلا نباشد. برای اطمینان از ابتلا فرد باید بعد از مشکوک شدن جواب تست های غیر اختصاصی، آزمایشات اختصاصی نیز انجام گیرد.

CRP (پروتئین واکنشی C)

در شرایط التهابی و در بسیاری از عفونت ها پروتئین پنتامری در کبد ساخته می شود که با پیشرفت بیماری مقدار آن نیز در سرم افزایش می یابد. بنابراین در آزمایشگاه نیز با استفاده از این واقعیت به وجود عفونت می توان پی برد. به طوری که هر چه مقدار این پروتئین در سرم بیشتر باشد، پیشرفت عفونت را نیز می توان حدس زد. CRP به دو صورت کمی و کیفی در آزمایشگاه ها قابل انجام است. در ویروس جدید کرونا نیز مانند بیماری های ویروسی دیگر مقدار این پروتئین به طور قابل توجهی افزایش می یابد. بنابراین این تست نیز می تواند برای تشخیص ویروس کرونا کمک کننده باشد.

آزمایش ESR

آزمایشESR یا سدیمانتاسیون، سرعت رسوب گلبول های قرمز خون را بررسی می کند. در بیماری های عفونی سرعت رسوب گلبول های قرمز خون افزایش می یابد. این واقعیت در مورد ویروس جدید کرونا نیز صدق می کند. البته ذکر این واقعیت نیز لازم است که آزمایش ESR نمی تواند تنها مارکر مورد اتکا برای تشخیص مطمئن بیماری باشد. بنابراین این آزمایش در منزل در کنار آزمایشات و معاینات دیگر درخواست می شود.

آزمایش CPK

آزمایش خونCPK برای اندازه گیری کراتین فسفوکیناز (یا کراتین کیناز) در خون تجویز می شود. آنزیم های کراتین زمانی که عضلات یا بافت ها آسیب می بینند یا تحلیل می روند آزاد می شوند. در بیماری COVID_19 ریه ها مورد هدف ویروس قرار می گیرند و با آسیب به بافت ریه باعث تحلیل این ارگان و در نهایت موجب عدم توانایی فرد در تنفس می شوند. بنابراین افزایش مقادیر CPKدر کنار علائم و تست هایی اختصاصی آزمایش خون ویروس کرونا بیانگر تحلیل بافت ریه و وارد شدن وضعیت بیماری فرد به فاز حاد و خطرناک در این بیماری می باشد.

آزمایش LDH

آنزیم درون سلولی لاکتات دهیدروژناز به طور وسیع در بافت‌های بدن یافت می‌شود. این بافت‌ها شامل: کلیه، کبد، قلب، ماهیچه‌های اسکلتی، مغز و ریه هستند. افزایش سطح لاکتات دهیدروژناز معمولاً بعد از مرگ سلولی و آزاد شدن این آنزیم درون خون اتفاق می‌افتد. لاکتات دهیدروژناز به تنهایی یک تست اختصاصی نیست؛ زیرا این آنزیم در آسیب‌های بافتی گوناکون قابل اندازه گیری است. با این وجود افزایش این آنزیم در کنار سایر علائم کلینیکی و تست‌های تکمیلی برای تشخیص بیماری‌های نارسایی ریه (COPD) دیستروفی‌های عضلانی و آنمی پرنیشیوز مفید است. مقادیر بالای LDH در خون نیز همانند تست CPK می تواند بیانگر آسیب بافتی به ریه و سلول های ریوی باشد.

تست های اختصاصی در آزمایش خون ویروس کرونا:

تست های اختصاصی ویروس کرونا بعد از بررسی وضعیت بیمار و درخواست تست های غیر اختصاصی انجام می شود. در بیماران مبتلا به ویروس جدید کرونا بعد از مثبت شدن جواب تست های اختصاصی و بررسی برگه ی رادیوگرافی ریه ها تست اختصاصی درخواست می شود.

آزمایش PCR واکنش زنجیره ای پلی مراز

یکی دیگر از موارد آزمایش خون ویروس کرونا آزمایش PCR می باشد. در این روش که اساس شناسایی بسیاری از بیماری های دیگر نیز می باشد، پس از استخراج DNA (ماده ی ژنتیکی ویروس)، با استفاده از روش های به خصوصی تعداد این ماده ی ژنتیکی چند برابر می شود. پس از آن DNA را تعیین توالی می کنند. توجه داشته باشید هر سلولی دارای ماده ی ژنتیک خاص خود با توالی مخصوص می باشد. بنابراین با داشتن نقشه ی توالی ویروس می توان عامل بیماری را نیز شناسایی کرد. این روش نسبت به روش های دیگر هزینه های زیادی را در بر دارد و در آزمایشگاه های مرسوم امکان پذیر نیست.

نکته: پژوهش منتشر شده در فوریه ی ۲۰۲۰ ادعا می‌کند که سی تی اسکن سینه و ریه بهتر از آزمون‌های واکنش زنجیره‌ای پلیمراز PCR بازدهی دارد.

آزمایش شناسایی آنتی بادی علیه بیماری کرونا COVID_19

هنگامی که یک عفونت وارد بدن می شود‌. سیستم ایمنی عامل بیماری را شناسایی می کند. بعد از شناسایی سلول های لنفوسیت B علیه عامل بیماری تولید آنتی بادی (نوعی پروتئین) می کنند. آنتی بادی تولید شده برای هر بیماری اختصاصی می باشد. آنتی بادی بر علیه یک بیماری فقط در صورت ورود عامل بیماری و در نتیجه بیماری زائی آن در بدن تولید می شود با شناسایی آنتی بادی علیه ویروس کرونا COVID_19 می تواند عامل بیماری را نیز تشخیص داد. در این روش یک خون وریدی از فرد گرفته می شود و در نمونه به جستجوی انتی بادی اختصاصی علیه کرونا ویروس جدید پرداخته می شود.

آزمایش جدید PCL

در این روش به جستجوی آنتی ژن اختصاصی ویروس کروناCOVID_19 پرداخته می شود. این آنتی ژن Ag GICA می باشد. این آزمون فوری اولین بار در ۲۸ فوریه ی توسط یک محقق به وزارت غذا و داروی کره ی جنوبی ارائه شد که ادعا می‌کرد کیت‌ های تشخیصی بر اساس پادتن‌ ها کار می‌ کنند و بر خلاف PCR می‌ تواند بیماری را ظرف ۱۰ دقیقه تشخیص دهد.

علاوه بر مواردی که در آزمایش خون ویروس کرونا ذکر شد، هم اکنون روش های شناسایی دیگری برای تشخیص سریع ، اختصاصی و در عین حال در دسترس برای آزمایش ویروس کرونا در حال بررسی می باشد. بعد از اطمینان از صحت و دقت این آزمایشات کیت های آن به زودی در اختیار تمامی کشور ها باید قرار گیرد.

آیا نتیجه آزمایش اختصاصی آزمایش خون ویروس کرونا قطعی است؟

بله نتیجه آزمایش قطعی است، اما هرگاه نتیجه منفی باشد به این معنی نیست که یک فرد کاملاَ عاری از این ویروس است. چون که این احتمال وجود دارد که اگر نمونه‌ ها به صورت نادرست گرفته شده باشند، به صورت نادرست انتقال داده شده باشند و یا نمونه ‌ها در وقت نا مناسب گرفته شده باشند، ممکن است نتیجه آزمایش درست نباشد. به همین دلیل برخی مبتلایان به این ویروس چندین بار مورد آزمایش قرار می‌ گیرند.

پیشگیری از ویروس کرونا COVID_19

با توجه به کمبود فعلی امکانات درمان و تشخیص این بیماری به افراد توصیه می شود بیش از پیش موارد بهداشتی را رعایت کنند و در کشور های بسیاری از جمله کشور ما سیاست قرنطینه در خانه اجرا شده است. وب سایت سازمان بهداشت جهانی در کشور انگلستان موارد زیر را به عنوان بهترین راه‌های جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های ویروسی خانواده سرماخوردگی و کرونا اعلام کرده است:

• شستن مرتب دست‌ها با آب گرم و صابون، به طوری که 20 ثانیه زمان ببرد. در زمان شستن دست‌ها باید قسمت‌هایی از مچ را نیز شسته و نباید به شستن کف دست اکتفا کرد.

• عدم لمس بینی، چشم و دهان تا جای ممکن

• داشتن سبک زندگی سالم؛ این مورد رفتارهای زیادی همچون عدم داشتن روابط جنسی پرخطر و محافظت شده را شامل می شود.