مجموعه آزمایشات چکاپ بارداری که لازم است انجام دهید

از زمانی که مادران متوجه بارداری خود می شوند لازم است مراقبت های ویژه از خود به عمل بیاورند تا هم سلامتی خود و هم سلامتی نوزاد حفظ شود. نوزاد در داخل رحم شما به مدت 9 ما زندگی می کند و در این مدت تنها راه پی بردن به سلامتی او، انجام سونوگرافی و آزمایش چکاپ بارداری است. متاسفانه برخی از مادران به دلیل سهل انگاری و یا نداشتن شرایط مالی مساعد، از انجام این قبیل تست ها پرهیز می کنند اما توصیه ما بر این است که حتما با پزشک خود صحبت کرده و حداقل آزمایشات ضروری را انجام دهید. کارشناسان آزمایشگاه شبانه روزی آنی آزما در این مقاله لیستی از آزمایشات چکاپ بارداری را تنظیم نموده اند که مطالعه این مقاله برای تمام مادران باردار ضروری است.

آزمایش چکاپ بارداری شامل مجموعه تست هایی می باشد که در دوران بارداری انجام می شود. این آزمایشات به منظور تعیین وضعیت سلامت مادر و همچنین مشخص کردن وضعیت جنین و پیشگیری از برخی بیماری های ژنتیکی و خاص که جنین را تهدید می کند، به کار می رود. قبل از هر گونه اقدام به بارداری شخص باید ابتدا تحت نظر متخصص، آزمایش چکاپ بارداری و آزمایشات دوران بارداری را انجام دهد تا از سلامت کامل خود برای داشتن حاملگی بی خطر و داشتن نوزادی سالم مطمئن شود.

پزشک متخصص با در دست داشتن اطلاعاتی از مجموعه آزمایش چکاپ بارداری و تاریخچه پزشکی شما توصیه هایی در جهت یک سبک زندگی سالم اعم از رژیم غذایی سالم، ورزش و تحرک کافی، مکمل های لازم و غیره می کند. ناهنجاری‌های ژنتیکی و بسیاری از اختلالات ارثی را می‌توان در اوایل بارداری با استفاده از تکنیک‌های مختلف تهاجمی و غیرتهاجمی تشخیص داد. بنابراین آزمایشات بارداری یک اقدام مهم برای دوران حاملگی می باشد.

آزمایش چکاپ بارداری شامل آزمایشات سه ماهه ی اول ، آزمایشات سه ماهه ی دوم و آزمایشات سه ماهه ی سوم می باشد که هر یک از این آزمایشات دارای اهمیت بسیاری می باشد. همچنین هر فردی قبل از اقدام به بارداری باید یک سری آزمایش هایی جهت یک بارداری سالم انجام دهد و به این ترتیب از سلامت خود برای بارداری و در نتیجه سالم بودن جنین مطمئن شود و اگر فرد دچار کمبود ویتامین و املاح معدنی و یا مشکل خاص دیگری باشد، بهتر است قبل از اقدام به بارداری، تحت نظر پزشک این مشکلات را درمان کند.

در ادامه به شرح هر یک از این آزمایشات می پردازیم:

آزمایش چکاپ بارداری چیست و به چه منظوری انجام می شود

همان طور که گفته شد، آزمایش چکاپ بارداری برای بررسی میزان سلامت مادر و جنین از نظر ابتلا به برخی بیماری های خاص و خطرناک و همچنین پیشگیری از برخی بیماری ها انجام می شود. وقتی جواب اولین آزمایش بارداری مثبت می شود یعنی حالا حالا ها باید آزمایش بدهید تا همه چیز مثبت و درست پیش برود. یک زن باردار از شروع بارداری تا زمانی که می خواهد فرزندش را به دنیا بیاورد باید تحت نظر پزشک متخصص باشد. پزشک برای تشخیص درست و البته تصمیمهای درست تر به یکسری آزمایش و چکاپ نیاز دارد. بیشتر پزشکان از هفته ششم که قلب جنین مشخص می شود آزمایش چکاپ بارداری را شروع می کنند. پس اگر روی اولین برگه آزمایش شما نوشته شده حامله هستید با ما همراه باشید و با همه آزمایشهایی که باید در این 9 ماه بارداری انجام بدهید، آشنا شوید.

چه تست هایی برای آزمایش چکاپ بارداری انجام می شود

به طور کلی اگر طول دوره 9 ماهه بارداری فرد را به سه قسمت تقسیم کنیم، آزمایش چکاپ بارداری به این 3 دسته تقسیم می شود:

آزمایش چکاپ بارداری برای سه ماه اول بارداری

آزمایش چکاپ بارداری برای سه ماه اول بارداری را در زیر بخوانید:

آزمایش خون

این آزمایش اولین آزمایشی است که پزشک متخصص از شما می خواهد تا انجام بدهید. اگرقبل از بارداری آزمایش خون را انجام نداده باشید، این آزمایش اهمیت زیادی دارد .

البته در طول سه ماهۀ اول، ممکن است آزمایش‌های خون دیگری هم برای شما تجویز شود. مواردی که پزشک در این آزمایش‌های خون بررسی می کند شامل تشخیص گروه خونی، عامل Rh و غربالگری آنتی‌بادی، شمارش کامل سلول‌های خونی، ایمنی نسبت به سرخجه و… می شود.

شمارش کامل سلول‌های خونی:

این آزمایش به پزشک در بررسی مقدار هموگلوبین در سلول‌های قرمز خون شما کمک می کند. اگر مقدار هموگلوبین کم باشد یکی از نشانه‌های کم‌خونی است . در این آزمایش، پلاکت‌ها و گلبول‌های سفید خون شما را می شمرند. اگر سلول‌های سفید خون زیاد باشد، نشانۀ وجود عفونت در بدن است. (برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله آزمایش CBC مراجعه فرمایید)

ایمنی نسبت به بیماری های ویروسی یا آزمایش تورچ (TORCH):

در این آزمایش، مقدار آنتی‌بادی‌های مربوط به ویروس های سرخچه، توکسوپلاسما، سایتومگالوویروس و هرپس ویروس از کلاس IgG و IgM را در خون فرد اندازه می‌گیرند. این آزمایش مشخص می‌کند که آیا زن باردار ایمنی کافی نسبت به این عفونت ها را دارد یا نه. این ویروس ها در دوران بارداری ممکن است باعث سقط جنین، زایمان زودتر از موعد، به دنیا آوردن کودک مرده و همچنین باعث نقص‌های مادرزادی بسیاری در هنگام تولد کودک شود که بستگی به مدت زمانی دارد که فرد به ویروس مبتلاست.

آزمایش هپاتیت ب:

نگران نشوید این آزمایش فقط برای این است که خیال دکتر راحت شود و دلیلی نمی شود که همه این بیماری را داشته باشند. البته بسیاری از زنان مبتلا به این بیماری کبدی هیچ نشانه‌ای ندارند و ممکن است هنگام زایمان یا بعد از آن ندانسته آن را به نوزاد خود منتقل کنند. این آزمایش نشان می‌دهد که آیا حامل هپاتیت B هستید یا نه. اگر حامل هپاتیت B باشید، پزشک با تزریق گلوبولین ایمنی هپاتیت B و همچنین اولین دورۀ واکسن هپاتیت B طی دوازده ساعت بعد تولد، از کودک محافظت می‌کند. دورۀ دوم واکسن در ماه اول یا دوم و مرحلۀ سوم در شش ماهگی به کودک داده می‌شوند.

آزمایش قند خون:

اگر قبل از بارداری آزمایش خون قند ناشتا نداده باشید، در اولین معاینه، پزشک درخواست آزمایش قند خون ناشتا را برای بررسی وضعیت دیابت شما می کند. درصورتی‌ که آزمایش قند خون بیشتر از ۹۳ و کمتر از ۱۲۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، فرد پِری‌دیابتیک به حساب می‌آید و اگر بیشتر از این مقدار باشد، احتمال ابتلا به دیابت در فرد در نظر گرفته می‌شود. در افرادی که سابقۀ خانوادگی دیابت دارند، سن آنها بالاتر از ۳۵ سال است، سابقۀ فشار خون مزمن یا سقط جنین داشته باشند و کسانی که پری‌دیابتیک تشخیص داده شده‌اند، پزشک تست تحمل گلوکز تجویز می کند.

تست تحمل گلوکز :

پزشک به شما شربت قندی می دهد تا بنوشید و سپس قند خون را در فواصل منظم اندازه می گیرد. این آزمایش نشان می دهد که بدن با چه سرعتی متابولیسم (سوخت و ساز) قند را انجام می دهد. هر مشکلی در این رویه می تواند نشانگر دیابت حاملگی باشد.

آزمایش ادرار:

برای این است که پزشک بتواند عفونتهای احتمالی مجاری ادرار را تشخیص بدهد. علاوه بر این آزمایش ممکن است پزشک برای بررسی وجود قند، پروتئین یا کتون در خون از شما درخواست آزمایش ادرار کند. وجود سطح بالایی از قند در ادرار می‌تواند نشانۀ دیابت بارداری باشد، وجود پروتئین در ادرار اگر همراه با فشار خون بالا باشد یکی از علائم مسمومیت بارداری است.

آزمایش تیروئید:

آزمایش تیروئید قبل از بارداری جزو موارد مهم آزمایش چکاپ بارداری است که هر زنی که قصد بارداری دارد باید انجام بدهد. بارداری باعث افزایش دفع ید در بدن زنان می شود. همچنین جنین به دلیل دریافت ید از بدن مادر باعث کاهش ید می شود. بنابراین بهتر است زنان قبل از بارداری از نظر عملکرد غده تیروئید بررسی شوند. تکامل سیستم عصبی جنین توسط هورمون های بدن مادر انجام می شود، بنابراین مادر باردار باید از نظر غده تیروئید وضعیت مناسبی داشته باشد.

کم کاری تیروئید زمانی ایجاد می‌شود که غده تیروئید نتواند به اندازه نیاز بدن، هورمون تولید کند. کم کاری تیروئید در بارداری باعث بیماری کم کاری مادرزادی تیروئید و اختلال در رشد مغز و دستگاه عصبی جنین می شود. البته مادران باردار نباید نگران باشند، با انجام آزمایش چکاپ بارداری و بالا بردن دوز دارو در دوران بارداری می توان از بروز این خطرات جلوگیری کرد.هر چند پزشکان قبل از بارداری توسط انجام آزمایش تیروئید، عملکرد این غده را در زنان باردار زیر نظر دارند، اما پیگیری عملکرد این غده در دوران بارداری نیز ادامه دارد و حتی بعد از زایمان تا سه روز، نوزادان تحت آزمایشات غربالگری تیروئید قرار می گیرند.

غربالگری:

در سه ماهۀ اول بارداری باید آزمایش‌های غربالگری انجام دهید تا پزشک وضعیت جنین را از نظر نقص‌های ژنتیکی بررسی کند. این آزمایش‌ها برای جنین هیچ ضرری ندارد و شامل یک آزمایش خون و یک سونوگرافی ‌است. اگر نتیجۀ این نوع آزمایش‌های غیرتهاجمی ‌طبیعی نباشد، انجام آزمایش‌های دیگر به شما توصیه می‌شود. انجام آزمایش‌های غربالگری در سه ماهۀ اول به مادر کمک می کند تا در صورت احتمال وجود هر نوع اختلال کروموزومی یا نقص مادرزادی سریع‌تر نسبت به تشخیص دقیق آن اقدام کند. این آزمایش یکی از مهمترین تستهایی است که در سه ماه اول بارداری باید انجام بدهید.

سایر تست های تخصصی تر در آزمایش چکاپ بارداری

اگر خانم باردار، بالای 35 سال باشد و سابقۀ خانوادگی برخی بیماری‌های ژنتیکی را داشته یا نتیجۀ آزمایش غربالگری او را در دسته پرخطر قرار داده باشد، پزشک برای تشخیص قطعی هر گونه نقص کروموزومی در جنین، انجام آزمایش تهاجمی CVS را بین هفته‌های ۱۱ تا ۱۴ بارداری تجویز می کند. آزمایش CVS می‌تواند بسیاری از نقص‌های ژنتیکی و کروموزومی مثل سندرم داون، تریزومی ۱۸، کم‌خونی داسی شکل، فیبروز کیستیک، هموفیلی و دیستروفی که تحلیل رفتن ماهیچه‌ها است را تشخیص دهد.. این آزمایش با دقت بسیار زیادی امکان تشخیص اختلالات کروموزومی و نقص‌های مادرزادی را دارد. نتایج غربالگری سه ماهه اول به چه معنی است؟ غربالگری سه ماهه اول آزمایش غربالگری است و یک آزمایش تشخیصی نیست.

این آزمایش فقط نشان می دهد جنین در معرض خطر اختلال ژنتیکی است یا نه. بسیاری از خانم هایی که نتیجه نامطلوب دریافت کرده اند بعدا متوجه شده اند نتیجه اشتباه بوده است. برای قسمت های جداگانه غربالگری سه ماهه اول مقادیر خاصی داده نمی شود. در عوض، به شما گفته می شود نتایج “طبیعی یا غیر طبیعی” است. در صورت مشکل پزشک با شما صحبت می کند و فاکتورهای خطرناک را بررسی می کند. نتایج غیرعادی آزمایش انجام آزمایشهای اضافی تشخیصی را توصیه می کند. مشاور ژنتیک شما در مورد نتایج با شما صحبت می کند و به شما در تصمیم گیری در مورد آزمایش های تشخیصی مانند CVS یا آمنیوسنتز کمک می کند.

لزوم تست پاپ اسمیر

آزمایش پاپ اسمیر یکی از ضروری ترین آزمایشهای این دوران است.اگر به تازگی و کمی قبل از بارداری پاپ‌اسمیر نداده‌اید، حالا که باردار هستید، این آزمایش هم ضروری است چراکه می‌تواند سرطان دهانه رحم و بیماری‌های مقاربتی مثل کلامیدیا و سوزاک را در مراحل اولیه تشخیص دهد. ضمن اینکه یک نمونه ادرار هم برای تشخیص عفونت‌های مجاری ادراری از شما می‌گیرند.

آزمایش چکاپ بارداری برای 3 ماهه دوم بارداری

این تست ها برای آزمایش چکاپ بارداری و برای سه ماهه دوم و از هفته 14 به بعد درخواست می شود.

آمنیوسنتز: در صورت تشخیص پزشک، بر اساس فاکتور‌های افزایش خطر موجود ممکن است برای تشخیص قطعی برخی از اختلالات کروموزومی یا عفونت، به انجام آزمایش آمنیوسنتز نیاز باشد. این آزمایش در ایران بین هفتۀ ۱۴ و ۱۶ بارداری و عموماً در هفتۀ ۱۶ بارداری انجام می‌شود. آمنیوسنتز یک آزمایش تشخیصی تهاجمی است که در آن پزشک مقداری از مایع آمنیوتیک درون کیسۀ آب را خارج و برای بررسی اختلالات کروموزومی یا عفونت آزمایش می‌کند. این آزمایش می‌تواند مشکلاتی مانند سندرم داون یا تریزومی ۱۳ را با دقت بسیار بالایی تشخیص دهد. برخی از پزشکان، در زنانی که سن آنها ۳۵ سال یا بیشتر است نیز این آزمایش را برای تشخیص وجود نقص‌های مادرزادی در جنین توصیه می‌کنند.

غربالگری: در این دوره نیز زمانی که مادر در هفته های 14 الی 16 قرار دارد، با انجام سونوگرافی به آزمایشگاه مراجعه می کند. سپس از نمونه خون فرد آزمایشات مرتبط با بیماری ژنتیکی انجام گرفته و جواب تست ها برای فرد مشخص می شود.

آزمایش چکاپ بارداری برای 3 ماهه سوم بارداری

مرحله آخر از آزمایش چکاپ بارداری شامل موارد زیر می باشد:

تست کومبس غیرمستقیم در مادران Rh منفی: در هفته‌های۲۶ تا ۳۰ پزشک برای شما درخواست آزمایش خون و ادرار می‌دهد. این عفونت ادراری و کم‌خونی را بررسی می‌کند و درصورتی‌که گروه خون شما Rh منفی و گروه خون همسرتان Rh مثبت است، تست کومبس غیرمستقیم برای بررسی تولید آنتی‌بادی ضد Rh در خون مادر انجام می‌شود.

غربالگری استرپتوکوک گروه B: این تست برای تشخیص عفونت‌های باکتریایی استرپتوکوک گروه B انجام می‌گیرد. سواب واژن و رکتوم در هفته‌های سی و هفتم و سی و هشتم از دوره بارداری جمع‌آوری می‌شوند. این بیماری اغلب منجر به بروز عفونت‌های مهلک در نوزادان شده و می‌تواند باعث عقب‌ماندگی ذهنی، اختلال بینایی و از دست دادن شنوایی شود. خانم‌هایی که نتیجه تست آنها مثبت است، باید سریعا آنتی‌بیوتیک مصرف کنند تا از انتقال عفونت به نوزاد حین زایمان یا هنگام تولد جلوگیری شود. عفونت با استرپتوکوک گروه B (GBS) به‏ ندرت در بزرگسالان مشکلی ایجاد می ‏کند ولی در نوزادان می تواند باعث بروز عفونت‏ های خطرناک شود

آزمایش انعقاد خون مادر: این تست نزدیک به زمان زایمان انجام می‌شود تا وضعیت انعقاد خون مادر بررسی شود تا مشکلی برای زایمان پیش نیاید.

همه آزمایش های ذکر شده در جهت شناسایی مشکل احتمالی در دوران بارداری می باشد و از آنجا که این دوران شامل آزمایش های مختلف در بازه های زمانی گوناگون است، شما به راحتی می توانید از خدمات نمونه گیری در منزل آزمایشگاه آنلاین آنی آزما استفاده کرده و کلیه تست های خود را به صورت غیر حضوری و در منزل شخصی خود انجام دهید.