چه زمان باید آزمایش پاپ اسمیر را انجام دهیم؟

در میان انواع سرطان که تا کنون شناخته شده است، برخی از آن ها مختص آقایان و برخی مختص بانوان است. این تقسیم بندی به مورفولوژی بدن باز می گردد. برای مثال سرطان رحم تنها در خانم ها بروز می کند چون این اندام در بدن زنان وجود دارد. متاسفانه در سال های اخیر آمار افراد مبتلا به سرطان رحم زیاد شده است. اما گاها تشخیص متخصص اشتباه بوده و یک عارضه در رحم را با سرطان اشتباه تشخیص می دهند. برای این منظور لازم است آزمایشات تشخیصی لازم انجام گیرد. یکی از این آزمایشات، آزمایش پاپ اسمیر است. برای این منظور از دهانه رحم نمونه گیری انجام گرفته و مورد آنالیز قرار می گیرد. برای آشنایی با نحوه نمونه گیری و آنالیز نتایج این مقاله را مطالعه کنید.

آزمایش پاپ اسمیر، نوعی غربالگری برای سرطان دهانه‌ رحم است. در واقع برای بررسی وجود سلول ‌های سرطان و پیش‌ سرطانی از این آزمایش کمک گرفته می‌شود. در صورت تشخیص سلول‌های پیش‌ سرطانی، امکان درمان آن ها قبل از ابتلا به سرطان امکان پذیر است. در واقع آزمایش پاپ اسمیر (Pap Smear)، آزمایش نمونه‌ های سلولی برداشته شده از قسمت دهانه رحم در خانم ها است که برای کشف سرطان یا عوارضی است که به سرطان تبدیل می شوند.

روش انجام آزمایش پاپ اسمیر:

آزمایش پاپ اسمیر با نمونه برداری (بیوپسی) و آزمایش سلول شناسی از گردن رحم دستگاه تولید مثل زنان انجام می گیرد. پزشکان توصیه می کنند، زنان پس از اولین آمیزش جنسی، تست پاپ اسمیر را به صورت منظم سالی یک بار تا سن ۶۰-۵۵ سالگی انجام دهند و از سن ۶۰ سال به بعد، در صورت منفی بودن نتایج تست های پیشین دیگر نیازی به غربالگری نیست. انجام این تست غالبا راحت و بدون درد و بدون بیهوشی در مطب صورت می گیرد. در این بررسی ها تغییرات قبل از بدخیمی، علائم عفونت با ویروس پاپیلوما و تغییرات بدخیمی واضح و پیش رفته دهانه رحم دیده می شود.

امروزه، پزشک توسط برس سرویکس (Cervical brush) و یا توسط اسپکولوم (Speculum) دهانه دستگاه تناسلی را باز کرده و با اسپاچولا (Spatula) نمونه ها را از رحم و گردن رحم برمی دارد. نمونه ها برای تشخیص سلول های ناهنجار به آزمایشگاه فرستاده شده و با میکروسکوپ بررسی می شوند.

در آزمایشگاه پزشک پاتولوژیک نمونه را زیر میکروسکوپ بررسی می کند. پاتولوزیک می تواند سلول های غیرطبیعی را که امکان دارد سلول های پیش سرطانی یا سرطانی و سلول های غیرطبیعی دیگر را شناسایی کند.

شرایط لازم آزمایش پاپ اسمیر:

برای انجام آزمایش پاپ اسمیر شرایط خاصی لازم است که در ادامه به آن ها اشاره می شود:

از 24 یا 48 ساعت قبل آمیزش جنسی نداشته باشد و پیش از انجام آزمایش معاینه واژینال نیز نشده باشد.

آزمایش پاپ اسمیر باید در فاصله روزهای 18-12 سیكل قاعدگی انجام بشود و بهترین زمان انجام آزمایش حدود روز 15 چرخه قاعدگی می باشد.

در 48 ساعت قبل از انجام این آزمایش، ژل، كرم و داروهای واژینال استفاده نکند.

از 48 ساعت قبل دوش واژینال استفاده نکرده باشد.

در زمانی که عفونت شدید باشد به طوری که ترشحات خیلی زیاد هستند نباید آزمایش در منزل صورت گیرد.

قبل از انجام آزمایش مثانه خود را خالی کنید.

برای انجام آزمایش راحت تر نفس عمیق بکشید و عضلات خود را شل کنید.

توجه داشته باشید برای انجام آزمایش پاپ اسمیر نیاز به استفاده بی حس کننده و ضد درد نیست.

چه بیماری هایی در آزمایش پاپ اسمیر قابل تشخیص هستند؟

آزمایش پاپ اسمیر ، بیماری های بسیاری قابل تشخیص است که در ادامه به این بیماری ها اشاره می شود:

سرطان دهانه رحم:

سرطان دهانه رحم نوعی سرطان است که در سلول‌های قسمت پایین رحم و متصل به واژن، رخ می‌دهد و عمده علت آن ویروس HPV است. در آزمایش پاپ اسمیر برای تشخیص سرطان دهانه رحم از ناحیه گردن رحم نمونه برداری می شود. سرطان رحم یکی از شایع ترین سرطان ها در زنان می باشد. هنگامی که سلول‌های دهانه رحم رشد غیر طبیعی دارند و به سرعت تکثیر می‌شوند، سرطان گردن رحم اتفاق می‌افتد. در آزمایش پاپ اسمیر با بررسی تغییرات سلولی می توان سلول های پیش سرطانی و سرطانی را تشخیص داد. با انجام دوره ای و منظم پاپ اسمیر می توان از سرطان دهانه ی رحم به موقع پیشگیری کرد. سرطان دهانه رحم در صورت عدم درمان و تشخیص زود هنگام، می‌تواند خطرناک و کشنده باشد

علائم سرطان گردن رحم

سرطان گردن رحم در مرحله اولیه معمولاً علائم و نشانه‌ها را تولید نمی‌کند. علائم و نشانه‌های پیشرفته‌تر سرطان دهانه رحم عبارت‌اند از:

خونریزی که در بین قاعدگی منظم ماهیانه رخ دهد

خونریزی بعد از تماس جنسی یا شستشوی واژن یا معاینه لگن

خونریزی قاعدگی طول کشیده یا شدیدتر از معمول

خونریزی بعد از یائسگی

خونریزی واژینال پس از مقاربت

افزایش ترشح از واژن که ممکن است بوی نامطبوع داشته باشد

درد در ناحیه تناسلی یا درد در لگن در هنگام مقاربت

برخی از افراد تصور می کنند که این تست را باید دائما انجام بدهند در حالی که این باور نادرست است و این تست را پزشک متخصص زنان براساس یک قاعده خاص برای افراد مختلف انجام می دهد. فواصل انجام این تست از یک بیمار به بیمار دیگر متفاوت است. این تست را باید همه خانم ها بعد از شروع رابطه زناشویی به صورت سالانه (سالی یک بار) انجام بدهند.

چنانچه این تست، سه سال پشت سر هم، به صورت سالانه انجام شد و نتیجه تست هر سال منفی بود، متخصص زنان و زایمان، فواصل تست را طولانی تر در نظر می گیرد؛ اما در شرایطی که فرد رفتار پرخطر داشته باشد یا موازین بهداشتی مثل استفاده درست از کاندوم را رعایت نکند باید این تست را با توجه به نظر پزشک با فواصل نزدیک به هم انجام بدهد.

بیماری های منتقله جنسی STD

یکی دیگر از کاربرد های آزمایش پاپ اسمیر تشخیص بیماری های منتقله جنسی می باشد. از شایع ترین بیماری های مقاربتی، بیماری HPV است و همه افرادی که رابطه های جنسی دارند برای پیشگیری از این ویروس می توانند به صورت دوره ای آزمایش پاپ اسمیر را انجام دهند. ویروس HPV یکی از شایع ترین علل سرطان گردنه رحم می باشد. بنابراین با تشخیص به موقع وجود این ویروس از ابتلا به سرطان می توان پیشگیری کرد.

تغییرات التهابی واکنشی

تغییرات التهابی و زخم های دهانه رحم اصطلاحی عامیانه است که برای بیان تغییرات ظاهری در دهانه رحم به کار برده می شود . این تغییرات بیشتر اوقات در نتیجه عوامل خوش خیم مانند عفونت ایجاد می شود ولی گاهی می تواند پیش در امد بروز سرطان دهانه رحم گردد . اگر چه بیشتر بیماران فکر می کنند آزمایش پاپ اسمیر غیر طبیعی مساوی با داشتن سرطان دهانه رحم می باشد ولی در حقیقت اینطور نیست و در اکثر اوقات این حالت در اثر شرایط خوش خیم دیگر رخ می دهد و شایع ترین علت آن معمولا در اثر عفونت می باشد. در واقع آزمایش پاپ اسمیر یک تست غربالگری می باشد و تست تشخیصی نیست و در صورت مثبت بودن جواب آن باید با آزمایشات دیگر این پاسخ تائید گردد.

عفونت قارچی

عفونت قارچی واژن (کاندیدیازیس) در هر خانم و دختری و با هر سن و سالی و بدون در نظر گرفتن داشتن پرده بکارت، می تواند رخ دهد.

این عفونت خود را به صورت ترشحات پنیری شکل همراه با خارش نشان می دهد و هیچگونه ارتباطی با بیماری های منتقل شونده جنسی ندارد و در اکثر موارد، هیچ ارتباطی با فعالیت جنسی ندارد.

قارچ های کاندیدیازیس، قسمتی از میکروب های واژن هستند. هنگامیکه مقدار آن ها کم است (رشد آن ها توسط سیستم دفاعی بدن کنترل می شود) خطری وجود ندارد.

هنگامیکه بدن ضعیف می شود، خطر ابتلا به عفونت قارچی واژن وجود دارد. کاندیدیازیس ممکن است به دلیل سرماخوردگی های مکرر، استرس، تغذیه نادرست، بهداشت ضعیف و مصرف آنتی بیوتیک به وجود بیاید.

عفونت قارچی واژن با مصرف داروهای ضد قارچ کاملا بهبود می یابد.

یکی از روش های تشخیص عفونت های قارچی آزمایش پاپ اسمیر می باشد که البته آزمایش های دیگری برای شناسایی این بیماری های قارچی وجود دارد. از جمله آزمایش های ساده برای تشخیص بیماری های قارچی آزمایش ادرار می باشد. آزمایش ادرار یا U/A برای آنالیز کلیه ها و مجاری ادراری درخواست می شود. عفونت های مجاری ادراری با انجام آزمایش ادرار قابل تشخیص می باشد( جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقاله آزمایش ادرار چه چیزهایی را مشخص می کند).

عفونت انگلی

آزمایش پاپ اسمیر از ترشحات و سلول های دهانه رحم نمونه برداری می شود بنابراین همراه این نمونه ها ، میکروارگانیسم هایی مانند انگل های تک یاخته نیز جمع آوری می شود. تريكومونيازيس بيماري مقاربتي دستگاه ادراري تناسلي است و عوارض شناخته شده متعددي دارد. ترشح تريكومونايي سرويسيت و زخم بيشترين علامت باليني در افراد آلوده بود. تغييرات سيتولوژي تريكومونيازيس به ترتيب عبارت

بودند از: ارتشاح آماسي شديد (٣٦ درصد)، هاله اطراف هسته (٣٠ درصد)، متاپلازي (٣٠ درصد)، هسته درشت (٢٨ درصد)، سلول پارابازال (٢٦ درصد)، دو هسته و چندهستهاي (٢٤ درصد)، ائوزينوفيلي (٢٢ درصد)، واكوئوليزاسيون سيتوپلاسم (٢٢ درصد)، سيتوليز (٢١ درصد)، ازدياد حجم هسته نسبت به سيتوپلاسم (١٨ درصد) تغيير شكل هسته (١٥ درصد) و هيپركراتوز (١٢درصد).

عوارض تريكومونيازيس در خانمها به صورت حاملگي خارج لولهاي، اندومتريت، زايمان هاي زودرس يا تولد بچه هاي كموزن، پارگي كيسه آمنيون، سقطهاي خود به خودي و نازايي برگشت پذير به دليل ترشحات سمي و مهار تحرك اسپرم خود را نشان ميدهد. همچنين مواردي از پنـومـوني و آبـسه كلـيوي نـيز گـزارش شده است. با آزمایش به موقع پاپ اسمیر و تشخیص به موقع عفونت های انگلی می توان از این عوارض پیشگیری کرد.

نتیجه آزمایش پاپ اسمیر

معمولا نتیجه آزمایش بعد از 3 روز مشخص می شود. که به صورت های زیر می باشند.

• پاپ اسمیر طبیعی: یعنی دهانه رحم، طبیعی به نظر می رسد و مشکلی وجود ندارد.

• پاپ اسمیر غیرطبیعی: یعنی سلول‌ های آزمایش شده، ظاهر طبیعی نداشته‌ اند. در این صورت، ممکن است تکرار آزمایش لازم باشد.

• پاپ اسمیر مثبت: چنانچه نتیجه پاپ اسمیر تغییرات سلولی غیرطبیعی و سرطانی را نشان بدهد دراین صورت فرد بیمار می باشد در چنین شرایطی باید اقداماتی برای بیمار انجام داده شود. اگر تشخیص، به موقع و در مراحل اولیه ابتلا صورت باشد، جای نگرانی نیست و درمان معمولا با برداشتن بخشی که دچار تغییرات سلولی شده یا برداشتن کل رحم بیمار انجام می شود. ولی درصورتی که تشخیص به موقع صورت نگرفته باشد و ابتلا به سرطان در مراحل پیشرفته باشد، درمان سخت تر خواهد شد.

در چنین شرایطی ممکن است، غدد لنفاوی و قسمت های دیگر بدن هم تاحدودی درگیر سرطان شده باشند. وقتی این اتفاق بیفتد، در چنین شرایطی علاوه بر عمل جراحی، رادیوتراپی و گاهی شیمی درمانی برای بیمار، توصیه می شود که تشخیص این مسئله برعهده پزشک است.

در مواردی پاپ اسمیر گاهی نشان ‌دهنده عفونت هم هست، اما نمی‌ توان از این آزمایش برای تشخیص بیماری ‌های آمیزشی استفاده کرد و آزمایش‌ های اختصاصی تر لازم است

آیا آزمایش پاپ اسمیر دردناک است؟

آزمایش پاپ اسمیر در هنگام معاینه لگنی انجام می ‌شود و انجام آن بسیار ساده، سریع و بدون درد است. در این آزمایش با وسیله ایی به نام اسپکولوم رحم را باز نگه می دارند و سپس وسیله نمونه گیر(اسپاچولا) را درون دهانه رحم قرار می دهند و به اندازه سیصد و شصت درجه چرخانده می شود که از این طریق نمونه ها از رحم و دهانه رحم برداشته می شود.

عوارض انجام آزمایش پاپ اسمیر چیست؟

پس از انجام این آزمایش امکان دارد مهبل اندکی خونریزی کند. اگر خونریزی بسیار زیاد باشد باید به پزشک اطلاع داد. شخصی که تست بر روی او انجام شده می تواند بلافاصله پس از خاتمه یافتن تست فعالیت های عادی خود را از سر گیرد.

در چه مواردی دیگر نیاز به انجام آزمایش پاپ اسمیر نیست؟

همان طور که قبل از این اشاره شد در همه افراد نیاز به انجام آزمایش پاپ اسمیر در فواصل معین نیست. فواصل بین آزمایشات توسط معاینات پزشک درخواست می شود. همچنین گاهی اوقات بنا به تشخیص دیگر نیازی به انجام این آزمایش نمی باشد که شامل موارد زیر می باشد:

بعد از انجام هیسترکتومی: هیسترکتومی به جراحی برداشت کامل رحم به همراه دهانه‌ی آن اشاره دارد. بیمار باید بعد از برداشتن رحم خود به‌صورت کامل از پزشک در خصوص ادامه تست پاپ اسمیر سؤال نماید. اگر برداشتن رحم فرد بنا به دلایل غیر سرطانی مانند فیبروم رحم باشد وی دیگر نیازی به ادامه‌ی تست پاپ اسمیر نخواهد داشت. اما اگر برداشتن رحم به دلیل وجود سرطان یا وجود سلول‌های سرطانی در دهانه‌ی آن باشد توصیه می‌شود تا به‌صورت مرتب تست پاپ اسمیر را ادامه دهد.

افزایش سن: پزشکان موافق‌اند که زنان بالای ۶۵ سالی که نتیجه‌ی تست‌های پاپ اسمیر قبلی آن‌ها منفی بوده است می‌توانند انجام این آزمایش را متوقف کنند.

بنابراین فرد باید در خصوص این موارد با پزشک خود مشورت نموده و بر اساس فاکتورهای خطر و منافع خود بهترین تصمیم را بگیرد.