آزمایشات تشخیص هپاتیت در مواردی که فرد از علائمی مانند درد شکمی، ادرار تیره رنگ، مدفوع روشن، کاهش اشتها ، زردی چشم وغیره شکایت دارد و شک به مشکلات کبدی می باشد، ممکن است درخواست شود. هپاتیت به معنای التهاب کبد می باشد. انجام آزمایشات تشخیص هپاتیت و سونوگرافی کبد می تواند در تشخیص سریع و به موقع این بیماری کمک کننده باشد. کبد، اندام بزرگ و گوشتی است که در سمت راست شکم قرار گرفته است. حدود ۳ پوند وزن دارد. وظیفه اصلی آن فیلتر کردن خون دستگاه گوارشی قبل از انتقال آن به بقیه بدن می باشد.

همچنین کبد مواد شیمیایی و داروهای متابولیزه شده را نیز سم زدایی می کند. همان طور که این کار را انجام می دهد کبد صفرا را به روده ها می فرستد. پروتئین هایی را برای لخته شدن خون و دیگر وظایف مهم می سازد. در واقع کبد برای هضم غذا و رهایی بدن از مواد سمی ضروری می باشد. بنابراین هر گونه مشکل در این اندام موجب اختلال در کل بدن می شود.

هپاتیت به دو دسته زیر تقسیم می شود:

• هپاتیت عفونی

• هپاتیت غیرعفونی

روش انجام آزمایشات تشخیص هپاتیت نوع A,B,C,D

روش انجام آزمایشات تشخیص هپاتیت با آزمایشات سرولوژیکی و انجام تست الایزا امکان پذیر است. الایز روش معتبر و حساس در آزمایشگاه سرولوژی می باشد که به جستجوی آنتی بادی می پردازد. بدن ما در مقابل عوامل عفونی آنتی بادی تولید می کند. شناسایی آنتی بادی اختصاصی علیه یک نوع ویروس و تشخیص نوع آنتی بادی (IgG , IgM ما را در تشخیص نوع هپاتیت عفونی (A,B,C,D() و شناسایی هپاتیت مزمن و حاد کمک می کند.

علاوه بر روش تشخیصی الایزا، آزمایش PCR جهت انجام آزمایشات تشخیص عفونت کاربرد دارد ولی به علت هزینه بر بودن این آزمایشات انجام آزمایشات سرولوژیکی و الایزا ارجحیت دارد. همچنین همراه تست های الایزا ممکن است آزمایش های کبدی نیز درخواست شود. آزمایشات کبدی شامل بیلی روبین،ALT ,AST, LDH و غیره می باشد. (جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقاله آزمایش های مرتبط با عملکرد کبد مراجعه فرمایید)

شناسایی انواع هپاتیت با آزمایشات تشخیص هپاتیت:

هپاتیت همان طور که پیش از این اشاره شد به معنای التهاب کبد می باشد. التهابی که ممکن است ناشی از یک عامل عفونی یا بر اساس عوامل دیگر اتفاق بیافتد. در ادامه به انواع هپاتیت ها با منشا عفونی و غیر عفونی و همچنین روش آزمایشات تشخیص هپاتیت آن ها اشاره می شود:

هپاتیت A:

هپاتیت A یکی از انواع هپاتیت عفونی می باشد که در آزمایشات تشخیص هپاتیت مورد بررسی قرار می گیرد. عامل بیماری هپاتیت A ویروس می باشد. هپاتیت A شایع ترین شکل هپاتیت ویروسی در جهان است که بسیار مسری می باشد. موارد خفیف هپاتیت A به درمان نیاز ندارند. اکثر افراد آلوده به طور کامل بدون آسیب دائمی کبد بهبود می یابند.

راه های انتقال این ویروس شامل موارد زیر می باشد:

• مصرف غذا های آلوده به ویروس

• نوشیدن آب آلوده

• خوردن صدف های خام آلوده با آب به فاضلاب

• انتقال از طریق رابطه جنسی

ویروس هپاتیت A معمولا از طریق مواد غذایی و آب آلوده وارد دستگاه گوارش می شود و در سلول های روده تکثیر می کند. سپس از طرق خون وارد کبد می شود و روند تکثیر خود را ادامه می دهد تا جایی که موجب تورم، التهاب، اختلال در عملکرد کبد می شود. در ادامه ویروس وارد صفرا می شود و از آن طریق خود را دوباره به روده می رساند. در روده با مدفوع از بدن دفع می شود. مدفوع آلوده به این ویروس ممکن است موجب آلوده کردن آب آشامیدنی شود.

در برخی موارد در مزارع گیاهان با آب فاضلاب کاشت می شوند. خوردن این مواد غذایی بدون ضد عفونی صحیح موجب ابتلا به هپاتیتA می شود. به همین دلیل به راه انتقال ویروس هپاتیت A روش انتقال دهانی- مدفوعی گفته می شود. بهترین روش برای پیشگیری به ابتلا هپاتیت A انجام واکسیناسیون می باشد. در افرادی که با مراکز نگهداری کودکان در تماس مستقیم هستند توصیه به تزریق واکسن هپاتیت نوع A می شود.

تفسیر جواب آزمایشات تشخیص هپاتیت نوع A

با انجام آزمایشات تشخیص هپاتیت ، تست توتال آنتی بادی HAV (کل آنتی بادی های HAV): این تست برای تشخیص آنتی بادی IgM و هم IgG به کار می رود پس می تواند باری تشخیص عفونت اخیر و هم عفونتی که در زمان گذشته اتفاق افتاده است کمک کننده باشد.

همچنین آزمایش آنتی بادی HAV IgM برای تشخیص اولین آنتی بادی که توسط بدن در هنگام برخورد با ویروس هپاتیت A در بدن تولید میگردد، به کار می رود. این تست برای تشخیص عفونت اولیه یا عفونت های اخیر و برای تشخیص بیماری در افرادی با علائم حد هپاتیت به کار می رود. این آنتی بادی ۲ هفته بعد از ورود ویروس در خون قابل اندازه گیری است. این آنتی بادی ها بعد از ۳ الی ۱۲ ماه ناپدید می شوند. ولی آزمایش HAV IgG ، آنتی بادی های IgG که بعدا در طول عفونت توسعه می یابد را شناسایی می کند. وجود آنتی بادی های IgG علیه HAV یعنی عفونت با ویروس هپاتیت A مربوط به گذشته است.

حدود ۸ الی ۱۲ هفته بعد از ورود ویروس هپاتیت A ٬ این آنتی بادی ها در خون گسترش پیدا می کنند و ایمنی دایمی بر علیه ویروس هپاتیت A ایجاد می کنند . آنتی بادی های IgG برای چندین سال و معمولا تا آخر عمر در بدن فرد قابل شناسایی است و فرد را در برابر عفونت مکرر توسط همان ویروس محافظت می¬کند. تست IgG برای تشخیث عفونت قبلی هپاتیت A استفاده می شود و گاهی اوقات می تواند برای شناسایی این مطلب باشد که آیا این یک عفونت قبلی است یا عفونتی است که اخیرا ایجاد شده است.

هپاتیت B:

یکی دیگر از هپاتیت های عفونی که در آزمایشات تشخیص هپاتیت مورد بررسی قرار می گیرد، هپاتیت نوع B می باشد. عامل بیماری هپاتیت B ویروس DNA داری به نام هپادنا ویرئیده می باشد. این بیماری گاهی در افراد مبتلا به این ویروس بدون علائم بوده و فرد مبتلا بدون آن که بداند عامل انتقال این ویروس می باشد. التهاب ناشی از هپاتیت نوع B در مواردی ممکن است باعث سرطان کبد شود. علایم بالینی شامل تهوع. استفراغ. بی اشتهایی شدید میباشد که به دنبال آن یرقان ظاهر می شود( گرچه هپاتیت بدون یرقان نیز شایع است).

علت درخواست آزمایشات تشخیص هپاتیت نوع B:

• برای شناسایی عامل علائم همچون تب، زردی، خستگی در افراد

• برای شناسایی هپاتیت HBV مزمن

• برای کنترل عفونت مزمن هپاتیت B و درمان آن

• برای شناسایی عفونت قبلی هپاتیت B برطرف شده در فردی که قبلا در معرض خطر قرار داشته است. یا مبتلا به هپاتیت C می ‌باشد و تحت درمان آن قرار دارد.

برخی از دلایل ثانویه برای انجام آزمایشات تشخیص هپاتیت نوع B شامل: بروز عفونت هپاتیت B در افراد در معرض خطر و یا در اهدا کنندگان خون، برای تعیین اینکه آیا کسی حامل است، برای تشخیص عفونت از بین رفته و یا تعیین اینکه آیا مصونیت لازم از طریق تزریق واکسیناسیون ایجاد شده است یا نه.

انواع روش آزمایشات تشخیص هپاتیت نوع B:

جهت شناسایی عامل التهاب کبد و هپاتیت نوع B ممکن است هر یک از روش های زیر جهت تشخیص درخواست شود:

• آنتی ژن ویروس هپاتیت B

• آنتی بادی علیه پروتئین ها و آنتی ژن های سطحی ویروس هپاتیت B

• آنتی بادی علیه آنتی ژن هسته ویروس B

• آنتی بادی علیه آنتی ژن مشترک عامل های عفونی هپاتیت (برای تمام انواع هپاتیت های عفونی)

هپاتیت D:

عامل دیگر هپاتیت که در آزمایشات تشخیص هپاتیت ممکن است شناسایی شود، هپاتیت D است. شاید جالب باشد که بدانید عامل ویروس هپاتیت D ویروس RNA دار است. عامل هپاتیت D در میان انواع هپاتیت های A, B,C خطرناك ترین ویروس محسوب می شود به طوری كه از ویروس ایدز نیز خطرناك تر است. ویروس هپاتیت D جهت آلوده کردن نیازمند هپاتیت B می باشد. بنابراین افرادی که دچار هپاتیت B هستند بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند. همچنین واکسینه شدن علیه هپاتیت B موجب پیشگیری از ابتلا به بیماری هپاتیت D نیز می شود.

این بیماری همانند ویروس هپاتیت B از طریق خون موجب شیوع در افراد می شود. در موارد نادر، هپاتیت D حاد می تواند منجر به نارسایی حاد کبدی شود. در این بیماری کبد ناگهان ناکارآمد می شود. اگرچه نارسایی حاد کبدی ناچیز است، اما عفونت های همزمان با هپاتیت D و B، نسبت به عفونت هپاتیت B به تنهایی شانس نارسایی حاد کبدی را بیشتر می کند.

آزمایشات تشخیص هپاتیت نوع D فقط برای افرادی که ابتلای آن ها به هپاتیت B هستند، درخواست می شود. آنتی بادی کل ویروس هپاتیت D که شامل IgM و IgG می باشد. که می تواند برای تشخیص حضور ویروس و همچنین حاد یا مزمن بودن بیماری را مشخص کند. تائید حضور ویروس هپاتیت D در افرادی با عفونت مزمن هپاتیت D و همچنین می تواند برای پیگیری درمان و اینکه آیا ویروس از بدن فرد آلوده پاکسازی شده است یا نه، با انجام آزمایش PCR صورت می گیرد.

هپاتیت C:

عامل عفونی هپاتیت نوع C نیز ویروس RNA دار می باشد. شناسایی این ویروس توسط آزمایشات تشخیص هپاتیت امکان پذیر می باشد. اگر یکی از اعضای خانواده یا نزدیکانتان مبتلا به این بیماری باشد با رعایت اصول بهداشتی احتمال انتقال بسیار کم و حتی غیر ممکن می شود. علائم ابتلا به بیماری هپاتیت نوع C شامل خستگی ، تب اندك،‌ سردرد، گلودرد خفيف، كاهش اشتها، تهوع، استفراغ، درد قسمت فوقانی راست شكم (روی كبد)، درد مفاصل خارش پوست، درد عضلانی، ادرار پررنگ و زردی حالتی كه در آن پوست و سفيدی چشم بيمار به سمت زردی می باشد. متاسفانه واکسنی برای این ویروس تا به حال کشف نشده است بنابراین اقدامات پیشگیری برای این بیماریی حایز اهمیت می باشد.

راه های انتقال هپاتیت C و پیشگیری از این راه ها شامل موارد زیر می باشد:

احتمال انتقال در پزشكان و كاركنان در مراكز درمانی با خون آلوده به ويروس هپاتيت C بنابراین توصیه به استفاده از دستکش در این مراکز می شود.

در موارد نادر از مادر آلوده به هپاتيت C به نوزادش در حين زايمان به همین دلیل یکی از آزمایشات دوران بارداری به شمار می رود.

احتمال انتقال از طریق اهدا خون

استفاده از سرنگ مشترک که شايع ترين راه انتقال هپاتيت C، روش تزريقی است كه بيش از ۵۰ درصد موارد را شامل می گردد.

انتقال هپاتيت C از راه تماس جنسی نسبت به هپاتيت B كمتر است.

توجه داشته باشید شيردهی موجب انتقال هپاتيت C نمی شود.

خالكوبی، حجامت، تاتوكردن، سوراخ كردن گوش، خدمات پزشكی و دندانپزشكی در محل های نامطمئن و با وسايل آلوده

دريافت خون يا عضو اهدائی آلوده قبل از سال ۷۵ (متاسفانه قبلا این ویروس در خون های اهدایی بررسی نمی شد و موجب انتقال آن در افراد شده است)

آزمایشات تشخیص هپاتیت در انواع غیر عفونی:

در آزمایشات تشخیص هپاتیت علاوه بر بررسی عوامل عفونی ، عوامل غیر عفونی نیز بررسی می شود. هپاتیت بر اثر عوامل غیر عفونی ممکن است در اثر بیماری های خود ایمنی و یا الکل، کبد چرب، سیگار و غیره اتفاق بیافتد.

هپاتیت با عامل خود ایمنی:

سیستم ایمنی بدن به صورت پیوسته در اسکن سلول های بدن و تشخیص سلول های خودی از غیر خودی می باشد ولی گاهی بر اثر عواملی سیستم ایمنی بدن علاوه بر عوامل بیگانه ممکن است سلول های خودی را به اشتباه به عنوان عوامل بیگانه شناسایی و از بین ببرد. بیماری های خود ایمنی انواع مختلفی دارند که خود ایمنی در کبد یکی دیگر از این انواع می باشد. در آزمایشات تشخیص هپاتیت بر اساس علائم ممکن است این بیماری نیز مورد بررسی قرار گیرد.

هپاتیت بر اساس عوامل خارجی مانند الکل، کبد چرب، سیگار و غیره:

همان طور که قبلا نیز اشاره شد در آزمایشات تشخیص هپاتیت ممکن است تست های تشخیص عملکرد کبد نیز درخواست شود. هپاتیت به معنای التهاب در کبد می باشد.

گاهی این التهاب در اثر عوامل مانند سیگار، الکل و غیره ممکن است اتفاق بیافتد. این عوامل بر سلول ها و بافت کبد آسیب وارد می کند و در اثر دخالت سیستم ایمنی بدن باعث ایجاد التهاب در این ناحیه می شود.

همان گونه که گفته شد بیماری هپاتیت یک بیماری بسیار خطرناک و مسری می باشد که می تواند افراد زیادی را درگیر نماید. شما نیز جهت پیشگیری و همچنین اطلاع از وضعیت بیماری خود می توانید به صورت کاملا محرمانه و به صورت غیر حضوری و انجام نمونه برداری یا نمونه گیری در منزل این آزمایش را از طریق آزمایشگاه آنلاین آنی آزما انجام دهید.