یکی از بیماری های کبد، التهاب این اندام است که تحت عنوان هپاتیت شناخته شده است. زمانی که برخی علائم ظاهری همانند زردی چشم، کاهش اشتها و… در فرد بروز می کند، متخصص سریعا درخواست می کند آزمایش تشخیص هپاتیت را انجام دهد.
آزمایشات تشخیص هپاتیت در مواردی که فرد از علائمی مانند درد شکمی، ادرار تیره رنگ، مدفوع روشن، کاهش اشتها ، زردی چشم وغیره شکایت دارد و شک به مشکلات کبدی می باشد، ممکن است درخواست شود. انجام آزمایشات هپاتیت و سونوگرافی کبد می تواند در تشخیص سریع و به موقع این بیماری کمک کننده باشد.
چه زمانی باید آزمایش تشخیص هپاتیت انجام داد؟
آزمایش تشخیص هپاتیت زمانی توصیه می‌شود که علائم مشکلات کبدی دیده شود یا فرد در معرض عوامل خطر قرار داشته باشد. تشخیص زودهنگام می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.
مواقع ضروری برای انجام آزمایش هپاتیت:
- مشاهده علائمی مانند زردی پوست یا چشم، درد شکم، ادرار تیره و مدفوع روشن
- سابقه تماس با خون یا مایعات بدن افراد مشکوک یا آلوده
- تزریق دارو با سرنگ مشترک یا سابقه اعتیاد تزریقی
- دریافت خون یا پیوند عضو پیش از بررسی‌های دقیق
- داشتن شریک جنسی متعدد یا رابطه جنسی محافظت‌نشده
- ابتلا به HIV یا بیماری‌های مزمن دیگر
- کار در محیط‌هایی با ریسک بالای تماس با خون (مثل کادر درمان)
- سابقه بیماری یا اختلال عملکرد کبد در آزمایش‌های پیشین
انواع هپاتیت
هپاتیت به دو نوع هپاتیت های عفونی و هپاتیت های غیر عفونی تقسیم می شود. هپاتیت‌های عفونی ناشی از ویروس‌هایی هستند که به کبد حمله می‌کنند و از طریق تماس با خون یا سایر مایعات بدن منتقل می‌شوند. هپاتیت‌های غیرعفونی به دلیل عوامل غیر ویروسی مانند خودایمنی، الکل، داروها یا بیماری‌های متابولیک ایجاد می‌شوند.
انواع هپاتیت های عفونی
هپاتیت A: از طریق غذا و آب آلوده منتقل می‌شود و معمولاً خودبه‌خود بهبود می‌یابد. موارد خفیف هپاتیت A به درمان نیاز ندارند. اکثر افراد آلوده به طور کامل بدون آسیب دائمی کبد بهبود می یابند. بهترین روش برای پیشگیری به ابتلا هپاتیت A انجام واکسیناسیون می باشد. در افرادی که با مراکز نگهداری کودکان در تماس مستقیم هستند توصیه به تزریق واکسن هپاتیت نوع A می شود.
هپاتیت B: از طریق خون و رابطه جنسی منتقل می‌شود و می‌تواند مزمن و خطرناک باشد. این بیماری گاهی در افراد مبتلا به این ویروس بدون علائم بوده و فرد مبتلا بدون آن که بداند عامل انتقال این ویروس می باشد. التهاب ناشی از هپاتیت نوع B در مواردی ممکن است باعث سرطان کبد شود. علایم بالینی شامل تهوع. استفراغ. بی اشتهایی شدید میباشد که به دنبال آن یرقان ظاهر می شود
هپاتیت C: بیشتر از طریق سرنگ آلوده منتقل می‌شود و در بسیاری از موارد مزمن می‌شود. عامل عفونی هپاتیت C نیز ویروس RNA دار می باشد. اگر یکی از اعضای خانواده یا نزدیکانتان مبتلا به این بیماری باشد با رعایت اصول بهداشتی احتمال انتقال بسیار کم و حتی غیر ممکن می شود. علائم ابتلا به بیماری هپاتیت نوع C شامل خستگی ، تب اندك، سردرد، گلودرد خفيف، كاهش اشتها، تهوع، استفراغ، درد قسمت فوقانی راست شكم (روی كبد)، درد مفاصل خارش پوست، درد عضلانی، ادرار پررنگ و زردی حالتی كه در آن پوست و سفيدی چشم بيمار به سمت زردی می باشد. متاسفانه واکسنی برای این ویروس تا به حال کشف نشده است بنابراین اقدامات پیشگیری برای این بیماریی حایز اهمیت می باشد.
هپاتیت D: فقط در افرادی که به هپاتیت B مبتلا هستند فعال می‌شود و نوع بسیار خطرناکی است. عامل هپاتیت D در میان انواع هپاتیت های A, B,C خطرناك ترین ویروس محسوب می شود به طوری كه از ویروس ایدز نیز خطرناك تر است. ویروس هپاتیت D جهت آلوده کردن نیازمند هپاتیت B می باشد. بنابراین افرادی که دچار هپاتیت B هستند بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند. همچنین واکسینه شدن علیه هپاتیت B موجب پیشگیری از ابتلا به بیماری هپاتیت D نیز می شود.
| نوع هپاتیت | راه‌های انتقال | واکسن دارد؟ | مزمن می‌شود؟ |
|---|---|---|---|
| A | غذا و آب آلوده، تماس مدفوع-دهانی | ✅ دارد | ❌ خیر |
| B | تماس با خون، رابطه جنسی، مادر به جنین | ✅ دارد | ✅ بله |
| C | سرنگ آلوده، خون، گاهی رابطه جنسی | ❌ ندارد | ✅ بله |
| D | فقط در حضور ویروس HBV فعال می‌شود | ❌ مستقل ندارد (پیشگیری با واکسن HBV ممکن است) | ✅ بله |
هپاتیت E (کمتر شایع): از طریق آب آلوده منتقل شده و معمولاً در دوران بارداری خطرناک‌تر است.
انواع هپاتیت های غیر عفونی
هپاتیت خودایمنی: سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های کبد حمله می‌کند و التهاب ایجاد می‌شود.
هپاتیت الکلی: بر اثر مصرف زیاد و طولانی‌مدت الکل به وجود می‌آید و ممکن است به سیروز ختم شود.
هپاتیت دارویی یا سمی: برخی داروها، سموم یا مکمل‌ها می‌توانند به سلول‌های کبد آسیب بزنند.
آزمایش هپاتیت در منزل چگونه انجام می‌شود؟
آزمایش هپاتیت در منزل معمولاً به‌صورت نمونه‌گیری خون توسط تکنسین آزمایشگاه در محل انجام می‌شود. پس از هماهنگی با مرکز خدمات آزمایشگاهی، فرد متخصص با تجهیزات استریل به منزل مراجعه کرده و نمونه خون را با رعایت کامل اصول بهداشتی و ایمنی جمع‌آوری می‌کند. این نمونه به آزمایشگاه منتقل شده و نتیجه آن معمولاً در کمتر از ۲۴ تا ۴۸ ساعت به صورت آنلاین یا پیامک در اختیار فرد قرار می‌گیرد. این روش به‌ویژه برای افراد مسن، بیماران پرخطر یا کسانی که امکان مراجعه حضوری ندارند، بسیار مناسب و کاربردی است.
همان گونه که گفته شد بیماری هپاتیت یک بیماری بسیار خطرناک و مسری می باشد که می تواند افراد زیادی را درگیر نماید. شما نیز جهت پیشگیری و همچنین اطلاع از وضعیت بیماری خود می توانید به صورت کاملا محرمانه و به صورت غیر حضوری و انجام نمونه برداری یا نمونه گیری در منزل این آزمایش را از طریق آزمایشگاه آنلاین آنی آزما انجام دهید.
