با انواع تست های غربالگری آشنا شوید

خوشبختانه در سال های اخیر با توجه به اطلاع رسانی ها و آموزش هایی که به طرق مختلف انجام شده است، امروزه اغلب افراد در مورد تست های غربالگری کم و بیش اطلاع دارند. آیا می دانید طبق نتایج آماری به دست آمده اگر والدین در طول دوران بارداری در زمان مشخص نسبت به انجام تست های غربالگری اقدام می کردند، اکنون جمعیت نوزادان مبتلا به ناهنجاری های ژنی کمتر از تعدا دفعلی بود؟ اگر چه احتمال بروز بیماری های ژنی در ازدواج های فامیلی بیشتر است ولی این بدان معنا نیست که افرادی که هیچ نسبتی با یکدیگر ندارند، حتما نوزادی سالم به دنبال خواهند آورد زیرا هر فرد دارای چند ژن معیوب است که ممکن است به نسل بعد منتقل شود. توصیه می کنیم والدین حتما انجام تست های غربالگری را جدی بگیرند تا فرزندی سالم را در دامان خود پرورش داده و مسئولیت به دنیا آمدن بچه ای ناقص بر دوش آن ها نباشد.

در پزشکی تست های غربالگری آزمایش‌هایی هستند با حساسیت بالا ولی اختصاصیت کم. این آزمایش‌ها اصولاً به دلیل تعداد زیاد نمونه‌های موجود یا هزینه بالای آزمایش‌های دقیق ضرورت پیدا می‌کنند. مثلاً تست PPD یک تست غربالگری برای بیماری سل است و اگر مثبت شد فرد مشکوک را مورد آزمایش‌های دقیق‌تر و گران‌تر قرار می‌دهیم. یا پاپ اسمیر تست غربالگری خوبی برای سرطان گردن رحم است.

در طب انتقال خون اصطلاحاً به مرحله آزمایشگاهی گفته می‌شود که شایستگی مصرف خون‌های اهدائی را با انجام آزمایش‌های کشف عوامل عفونی معین که از راه خون منتقل می‌شوند، تعیین می‌کند.

انواع تست های غربالگری

اندازه‌گیری آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA ) جهت سرطان پروستات ، تست PPD برای سل، ماموگرافی یا سونوگرافی سینه برای سرطان پستان، کولونوسکوپی و آزمایش خون مخفی مدفوع برای کانسر کولون، آزمایش قند خون برای دیابت ، آزمون آنتی بادی HIV برای ایدز، آزمایش خون برای بیماری‌های مختلف از جمله سرطان خون، آزمایش‌های غربالگری زنان حامله برای بررسی احتمال نقائص مادرزادی جنین مانند سطح آلفافیتوپروتئین سرم، تست هورمون محرکه تیروئید برای بررسی عملکرد تیروئید.

آزمون های غربالگری بیماریهای مادرزادی در مادران باردار

امروزه با انجام آزمایش هایی از جمله آزمایش های چهارگانه (کوادراپل) که بر روی نمونه خون مادر انجام می شود و یا آزمایش ترکیبی که شامل آزمایش خون از مادر و نیز انجام نوعی سونوگرافی خاص از جنین است، می توان به تشخیص زودرس سندرم داون (که در گذشته به آن منگولیسم می گفتند و مهمترین علامت آن ناتوانی شدید ذهنی است) و ناهنجاری ها و نقایص لوله های عصبی (مغز و نخاع) رسید. ایده آل ترین زمان برای انجام آزمایش چهارگانه بین هفته های 16 تا 18 حاملگی و بهترین زمان انجام تست ترکیبی هفته یازدهم بارداری (بین هفته های 10 تا 13) است.

آزمون های غربالگری بیماری های متابولیک در نوزادان

خوشبختانه امروزه می توان با گرفتن مقدار کمی خون از نوزاد از وجود اختلال متابولیک مهم مطلع شد و پیش از اینکه این اختلالات موجب صدمه به نوزاد شود، آن ها را بطور کامل درمان نمود. مهم ترین این اختلالات بیماریهای تیروئید است.
توجه داشته باشید که ظاهر سالم نوزاد خصوصا در روزهای اول تولد این اختلالات را رد نمی کند. در حال حاضر انجام تست های تیروئید، فاویسم و بیماری فنیل کتونوری در کشور الزامی است.