همه آنچه که باید در مورد واکسن کرونا و لخته شدن خون بدانید

به طور معمول، انواع واکسن کرونا به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر روی پروتئین اسپایک که ویروس های کرونا را منحصر به فرد می کند، تاثیر می گذارند. پس از تزریق واکسن، سیستم ایمنی بدن می تواند به سرعت ویروس کرونا را تشخیص دهد و در صورت حمله، توانایی تکثیر ویروس را مختل می کند و از انتشار آن به سایر قسمت های سیستم ایمنی بدن پیشگیری می کند.

واکسن از ورود ویروس به سلول ها، تکثیر آنها و بیمار شدن افراد جلوگیری می کند. کوواکس (COVAX) یا تسهیلات دسترسی جهانی به واکسن (Vaccine Global Access Facility) ابتکاری برای سرعت بخشیدن به توسعه، تولید و دسترسی عادلانه کشورهای جهان به واکسن از طریق تسهیل مراحل آزمایش، درمان و تولید واکسن کووید ۱۹ است.

امیدواری‌های فراوانی وجود دارد که استفاده از واکسن کرونا تا پایان فصل بهار در کلیه کشورها آغاز شده باشد. به همین منظور سازمان جهانی بهداشت برنامه‌ریزی کرده است تا با راه اندازی و تشویق پروژه کوواکس تا پایان سال ۲۰۲۱ میلادی ۲ میلیارد دوز واکسن کرونا را در کشورهای عضو که بیشتر آن‌ها از کشورهای درحال توسعه و فقیر هستند، توزیع کند. بیش از ۱۸۰ کشور به «کوواکس» یا برنامه جهانی تامین واکسن کووید ۱۹ برای همه کشورها پیوسته اند تا از طریق یک ساختار جمعی و مشترک با آپارتاید و احتکار واکسن از سوی برخی کشورها مقابله کنند.

کارشناسان همچنان توصیه می کنند که افراد باید واکسن کرونا را بزنند، زیرا لخته شدن خون جزو عوارض بسیار نادر تزریق واکسن است. کارشناسان همچنان می گویند لخته شدن خون ناشی از واکسن کرونا یک اتفاق نادر است. تاکنون، از هر 1 میلیون واکسینه شده، لخته شدن خون در حدود 5 نفر دیده شده است. این میزان در بین افراد مبتلا به کووید 19 حدود 39 نفر در میلیون است.

والدین یک زن 18 ساله از نوادا می گویند که او پس از تجربه تشنج در این ماه به آرامی بهبود می یابد. خانواده وی می گویند این نوجوان، اما بورکی، سه عمل جراحی مغز مربوط به لخته شدن خون انجام داده است. وی حدوداً یک هفته پس از دریافت واکسن کرونا جانسون و جانسون احساس بیماری کرد.

بوركی در میان جوان ترین شش زنی است كه مراكز كنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) از آن استفاده كرد زیرا هفته گذشته این واكسن را متوقف كرد. این آژانس می گوید از 7/5 میلیون دوز داده شده، نیمی از دوازده زن 18 تا 48 ساله دچار یک نوع نادر لخته خون می شوند. لخته های نادر می توانند در مغز یا شکم ظاهر شوند، همراه با سطح پلاکت خون پایین که لخته شدن را تحت تأثیر قرار می دهد.

در جلسه توجیهی تیم پاسخ کووید 19 کاخ سفید در تاریخ 19 آوریل، راشل والنسکی ، مدیر CDC گفت که دانشمندان در حال بررسی چند مورد دیگر هستند تا ببینند آیا با هم ارتباط دارند یا خیر. در همین حال، توقف تزریق واکسن جانسون و جانسون در هفته دوم قرار دارد. برخی از کارشناسان نگرانند که یک مکث طولانی باعث از بین رفتن اعتقاد عمومی به واکسن کرونا شود.

دکتر ویلیام شفنر، متخصص بیماری های عفونی در دانشگاه وندربیلت در نشویل ، و مشاور و عضو غیر رای دهنده در کمیته مشورتی CDC برای اقدامات ایمن سازی (ACIP) ، می گوید این مکث اثبات سیستم است. “در ایالات متحده ، ما بهترین سیستم نظارت بر ایمنی واکسن کرونا در جهان را داریم.” “این کار مثل برداشتن یک سوزن در انبار کاه است، این پدیده بسیار غیر معمول … از هر 1 میلیون دوز توزیع شده، یک بار اتفاق می افتد.

“این موارد به سرعت شناسایی، تجزیه و تحلیل شد، و جلسه اضطراری ACIP وجود داشت. کمیته در حالی که اطلاعات بیشتری را جمع آوری می کنند، توقف موقت تزریق را انجام می دهد. ” “هیچ دارویی یا واکسنی وجود ندارد که بدون عارضه جانبی نادر باشد.”

اتفاقی نادر در مورد تزریق واکسن کرونا

همچنین لخته شدن خون به صورت نادر در افرادی که واکسن AstraZeneca را دریافت کرده اند ثبت شده است. یک مطالعه از دانشگاه آکسفورد گزارش داد که لخته شدن خون در حدود 5 نفر از هر 1 میلیون نفر پس از اولین دوز مصرفی رخ داده است. این واکسن از تکنیک ناقل ویروسی مشابه واکسن جانسون و جانسون استفاده می کند ، اما استفاده از آن در ایالات متحده تأیید نشده است.

مطالعه آکسفورد همچنین نشان داد که داشتن ویروس کووید 19 شما را در معرض لخته های نادر قرار می دهد. در بیش از 500000 شرکت کننده در مطالعه مبتلا به کرونا تشخیص داده شده ، لخته ها به میزان 39 در 1 میلیون نفر رخ داده است.

بعد از تزریق واکسن کرونا لخته شدن خون در کجا دیده می شود؟

دکتر ژان ام. کانورز ، استادیار پزشکی در بخش خون شناسی در بیمارستان بریگام و زنان در ماساچوست گفت: “بسته به مطالعه اپیدمیولوژیک از هر یک میلیون نفر ، 2 تا 5 نفر دچار ترومبوز سینوس مغزی می شوند.” . وی همچنین گفت: “من این موارد را در زنان جوانی که از داروهای ضد بارداری خوراکی استفاده کرده اند ، افرادی که دچار درد کمر هستند ، افرادی که به شدت به عفونت مبتلا هستند ، می بینم.”

CDC می گوید هیچ گزارشی در مورد لخته شدن 180 میلیون دوز واکسن Pfizer و Moderna که از 13 آوریل در ایالات متحده تجویز شده است ، گزارش نشده است. تحقیقات جدید نشان می دهد که واکسن کووید 19 که به صورت mRNA است حداقل برای 6 ماه ایمنی ایجاد می کنند. اما از آنجا که بیماری کرونا ناشی از یک ویروس بسیار جدید است کارشناسان مطمئن نیستند که پس از آن مصونیت کاهش می یابد یا خیر. کارشناسان می گویند برای درک اینکه آیا افراد به تزریق های تقویت کننده منظم برای کووید 19 نیاز دارند، باید تحقیقات بیشتری انجام شود.

واکسن کووید 19 تولید شده توسط Pfizer و Moderna در پیشگیری از موارد ویروس کرونا در شرایط دنیای واقعی بسیار موثر هستند و تحقیقات نشان می دهد که آنها باید با گذشت زمان اثربخشی خود را حفظ کنند. آنچه هنوز مشخص نیست، دقیقاً مدت زمانی است که واکسن ها مانع از ابتلا به کووید 19 می شوند، در صورت نیاز به تزریق های تقویت کننده در ادامه یا نیاز به اصلاح واکسن ها برای مبارزه با انواع جدید ویروس است.

علت ایجاد لخته پس از تزریق واکسن کرونا چیست؟

مجله پزشکی نیوانگلند هفته گذشته نامه ای از جانسون و جانسون منتشر کرد که در آن شرکت گفته است که مدارک کافی برای ارتباط واکسن آن به شرایط نادر لخته شدن خون وجود ندارد. در این نامه آمده است كه یك مورد در طول آزمایش بالینی با بیش از 75000 شركت كننده رخ داده است. این شرکت می گوید که این آزمایش را برای مکث متوقف کرد و دریافت که یک شرکت کننده آنتی بادی علیه فاکتور پلاکت دارد. در همین حال ، مقامات بهداشتی فدرال در حال جمع آوری اطلاعات هستند تا علت لخته های نادر مرتبط با واکسن کرونا را جستجو کنند.

“” من باید بگویم که بسیار مشکوک است که با این دو واکسن در یک بازه زمانی و با یافته های بالینی مشابه اتفاق می افتد ، ” “بنابراین ، علت و معلولی وجود دارد ، اما ما نمی دانیم چه چیزی باعث لخته شدن خون پس از تزریق واکسن کرونا می شود.”

شافنر گفت: “این موضوع اتفاقی نیست … از آنجا که Moderna و Pfizer درگیر این موضوع نیستند اما AstraZeneca و Johnson & Johnson درگیر آن هستند.” “واکسن AstraZeneca و Johnson & Johnson متفاوت از واکسن mRNA توسط Pfizer و Moderna ساخته شده است.”

چه کسانی باید و چه کسانی نباید واکسن کرونا را بزنند؟

افرادی که بطور کلی به واکسن کرونا آلرژی دارند

سازمان غذا و داروی آمریکا تا کنون تنها یک گروه را از واکسیناسیون در مقابل ابتلا به کرونا منع کرده است: افرادی که سابقه آلرژی شدید به هر کدام از اجزای واکسن فایزر‌-بیون‌تک دارند. تیم‌های پزشکی نیز موظف هستند در زمان انجام این واکسیناسیون، امکانات درمانی لازم را در اختیار داشته باشند تا در صورت مشاهده احتمالی واکنش‌های آلرژیک بلافاصله وارد عمل شوند.

در دستورالعملی که درموضوع واکسیناسیون کرونا در آمریکا و بریتانیا منتشر شده، آمده است که بیمارانی که در گذشته سابقه واکنش آلرژیک به واکسن‌ها را داشته‌اند باید پس از تزریق واکسن ضدکرونا، مدت ۳۰ دقیقه زیر نظر باشند. این مدت برای افرادی که سابقه آلرژی به واکسن ندارند، مدت ۱۵ دقیقه است.

زنان باردار و شیرده

به گفته دکتر پیتر مارکس، مدیر مرکز ارزیابی و تحقیقات بیولوژیک سازمان غذا و داروی آمریکا، از آنجا که هنوز اطلاعات کافی درباره ایمنی واکسن کووید۱۹ برای زنان باردار وجود ندارد، تصمیم گیری درباره واکسینه شدن یا نشدن با این واکسن به خود آنها بستگی دارد. او در این باره اعلام کرد: «ابتلای یک زن باردار به کووید۱۹ چیز خوبی نیست، بنابراین ممکن است کسی تصمیم بگیرد که واکسینه شود، اما این چیزی نیست که ما در حال حاضر توصیه کنیم. تصمیم گیری در این باره را به خود فرد واگذار می‌کنیم.» در جریان آزمایش‌های بالینی واکسن فایزر در ایالات متحده، ۲۳ زن در طول آزمایش باردار شدند.

تا کنون هیچ اتفاق نامطلوبی در آنها دیده نشده و نظارت پزشکی بر آنها همچنان ادامه دارد. کالج متخصصان زنان و زایمان در آمریکا (ACOG) توصیه کرده است که واکسن کرونا «نباید از زنان بارداری که دارای معیارهای واکسیناسیون هستند، دریغ شود.» همچنین تصور نمی‌شود که واکسیناسیون زنان شیرده، خطری برای نوزادانشان داشته باشد.

افراد مسن و افرادی که شرایط پزشکی زمینه‌ای دارند

این افراد می‌توانند واکسن کرونا را دریافت کنند. آزمایشات بالینی واکسن فایزر نشان داده که افراد مسنی که واکسینه شده‌اند، عوارض جانبی کم و خفیفی داشته‌اند.

افراد دارای نقص در سیستم ایمنی بدن

این واکسن برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا به دلیل بیماری‌هایی مانند سرطان تحت درمان هستند، احتمالا مناسب است. با این وجود تصمیم برای وکسیناسیون در این موارد نیز به خود فرد واگذار می‌شود. در جریان آزمایش‌های بالینی واکسن فایزر داوطلبانی حضور داشتند که به دلیل ابتلا به بیماری‌هایی همچون ایدز، سیستم ایمنی ضعیفی داشتند. با این وجود اطلاعات خاصی درباره تاثیر واکسن روی این جمعیت وجود ندارد و نمی‌توان نتیجه گیری دقیقی برای آنها کرد.

کسانی که پیش از این به کرونا مبتلا شده بودند

آخرین مرحله از آزمایش بالینی واکسن کرونا نشان داد که این واکسن به افرادی که پیش از این به کرونا مبتلا شده بودند کمک کرده و از آنها در مقابل ابتلای دوباره محافظت خواهد کرد.

نوجوانان

نوجوانان ۱۶ و ۱۷ ساله در صورت رضایت والدین می‌توانند واکسینه شوند. در جریان آزمایش‌های بالینی واکسن فایزر بیش از ۱۵۳ نوجوان ۱۶ و ۱۷ ساله شرکت کردند و تجزیه و تحلیل داده‌های اولیه مربوط به آنها نشان داد که این واکسن هیچ مشکلی را در بدن آنها بوجود نیاورده است.

آیا واکسن کرونا وارض جانبی شدیدی دارند؟

محققان دوز های مختلفی را آزمایش کردند تا ببینند چه عواملی باعث بروز عوارض احتمالی و یا تاثیر بیشتر می شوند؛ اما به نظر می رسد که یک دوز با مقدار بیشتر واکسن تاثیر بیشتری بر روی خنثی سازی ویروس دارد. در مطالعه آکسفورد که نتایج آن در لانست منتشر شده نشان داده که ۶۰ از شرکت کنندگان در فاز اولیه تست واکسن کرونا عوارض جانبی آن را تجربه کرده اند. سایر رقبا مانند CanSino Biologics و Moderna هنگام استفاده از قوی ترین دوز، وقوع عوارض جانبی شدید را مشاهده کردند.

حداقل یك شركت كننده، ایان هایدون، كه در آزمایشات فاز اول مدرنا شركت كرده بود، پس از آنكه 12 ساعت پس از دریافت دوز دوم واكسن، تب 103 فارنهایت را تجربه کرده بود و نیاز به درمان پزشکی داشت. در همین حال، تقریباً سه چهارم افرادی را که واکسن را دریافت کرده بودند، در آزمایش فاز 2 خود عوارض جانبی را گزارش کرد.

لازم به ذکر است که عوارض جانبی مانند موارد ذکر شده در بالا نه تنها در واکسن کرونا بلکه به طور خاص در هر واکسنی شایع است. اگرچه فکر احتمال بروز عوارض ناشی از واکسن کرونا ویروس منجر به ترس بسیاری از افراد می شود، اما ما باید تصدیق کنیم که در حال حاضر استفاده از واکسن بهترین شرط ما در مبارزه با ویروس است. از این رو، شناختن کاستی ها و عوارض جانبی احتمالی می تواند ما را برای آینده آماده کند.

شاید واکسن کرونا ویروس منجر به بروز برخی عوارض خفیف و درد شود اما باید نتیجه آن را هم در نظر بگیریم. احتمالا نتیجه دریافت واکسن کرونا ویروس و مقابله با بیماری سخت آن خیلی با ارزش تر عوارض ناشی از آن است.

اقدام بعدی چه می تواند باشد؟

ACIP در 23 آوریل مجدداً تشکیل جلسه خواهد داد و انتظار می رود توصیه ای ارائه دهد. عموم مردم می توانند با این توصیه ها هماهنگ شوند. جانسون و جانسون در بیانیه مطبوعاتی اعلام کردند که انتشار واکسن خود در اروپا را از سر می گیرد. تنظیم کننده دارو برای اتحادیه اروپا توصیه کرد که واکسن آن هشدار دهنده ای در مورد ارتباط احتمالی با لخته های نادر خون باشد اما مزایای واکسن کرونا از خطرات آن بیشتر است.