متاسفانه یکی از تلخ ترین اتفاقاتی که در سال های اخیر بیشتر از قبل دامن گیر کشور ما شده است، اعتیاد به انواع مواد مخدر و مشروبات الکلی است. این یک فاجعه برای کشور به حساب می آید چرا که عمدتا، افراد جوان به این دام می افتند. وجود کمپ های ترک اعتیاد از افراد مبتلا به مواد مخدر حمایت می کند تا همانند قبل، پاک و بدون وجود هیچ ماده مخدر در بدن، به جامعه بازگردند. اما قبل از هر چیز لازم است هر فرد آزمایشات اعتیاد را انجام دهند. البته این قبیل آزمایشات تنها به این مرحله اختصاص ندارد. بعد از درمان برای اطمینان از پاک شدن فرد بیمار، در زمان ازدواج برای اطمینان زوجین از اینکه طرف مقابلشان معتاد نیست، در زمان استخدام برای ارگان های دولتی و خصوصی و… نیز لازم است آزمایش اعتیاد انجام شود. آزمایشگاه شبانه روزی آنی آزما این مقاله را توسط تیم متخصص خود تدوین کرده است تا شما اطلاعات بیشتری در مورد آزمایشات اعتیاد داشته باشید

آزمایش اعتیاد مجموعه آزمایش هایی را شامل می شود که حضور ماده ی مصرفی اعتیاد آور را در ترشحات شخص بررسی می کند. متاسفانه اعتیاد یکی از بحرانی هایی می باشد که کشورما درگیر آن است و برای رهایی از آن نیازمند یک برنامه ریزی و فرهنگ سازی بلند مدت می باشد. اثرات مخرب اعتیاد با سو مصرف مواد می تواند به صورت طولانی مدت یا کوتاه مدت در فرد ظاهر شود به این صورت که اثر کوتاه مدت حتی با اولین مصرف در فرد اثر می گذارد ولی اثر بلند مدت سوء مصرف باعث عوارضی مانند افسردگی ، روان پریشی ، سوء ظن، مشکلات خانوادگی و اجتماعی و غیره به همراه داشته باشد.

آزمایش اعتیاد یکی از تست های مهمی می باشد که ممکن است در جهت بررسی اعتیاد شخص به یک ماده ، جهت بررسی سوء پیشینه در استخدام اشخاص و در آزمایش ازدواج و مهاجرت و غیره درخواست می شود. در حال حاضر با توجه به پیشرفت های زیاد در علوم آزمایشگاهی، تست‌های مختلفی در آزمایشگاه‌ها جهت تشخیص اعتیاد موجود است.

هر آنچه که باید از آزمایش اعتیاد بدانید

این تست‌ها شامل تست مورفین، حشیش و محرک‌ها از جمله آمفتامین، شیشه، بنزودیازپین‌ها، متادون، کدئین و… است. این آزمایش بسته به نوع ماده اعتیاد آور (مواد مخدر، محرک و توهم زا) متفاوت است و در آزمایشگاه قابل انجام است که از راه بررسی ادرار، پلاسمای خون، بزاق و عرق و حتی موی سر صورت می‌گیرد که در ادامه هر کدام توضیح داده می شود:

آزمایش اعتیاد با نمونه ی ادرار

مواد مخدر مانند هر ماده ی دیگر پس از وارد شدن به جریان خون ، از طریق جریان خون دفع می شوند بنابراین بعد مدتی از مصرف در ادرار قابل ردیابی می باشد. از مزیت های این تست نسبت به سایر تست ها ارزان بودن آن و در عین سادگی انجام آزمایش بسیار متداول می باشد ولی از معایب آن می توان به دستکاری هایی که موجب منفی نشان دادن جواب اشاره کرد و برای جلوگیری از این اتفاق و اشتباه در جواب نمونه گیری با نظارت کادر باید انجام گیرد.

برای انجام تست‌ها، ادرار در هر زمانی از شبانه روز می تواند جمع آوری و آزمایش شود. جهت انجام آزمایش نیاز به ناشتایی نیست. چنان چه ادرار در دمای ۲ تا ۸ درجه‌ی سانتی‌گراد نگهداری شود، تست تا ۴۸ ساعت بعد هم قابل انجام است. برای زمان طولانی تر، نمونه باید فریز گردد و آزمایش بعد از آب شدن نمونه انجام می شود.

این تست که بر پایه ی تشخیص مواد، داروها یا متابولیت های مواد مخدر در ادرار عمل می‌کند و روش های مختلفی برای انجام آن وجود دارد که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می شود:

تست های نواری سریع (Rapid test)

این تست ها که به صورت تست های نواری است و یک روش بسیار ساده در عین حال متداول برای تشخیص می باشد. هر پارامتری که روی نوار وجود دارد، می تواند نشانگر وجود یک ماده مخدر خاص در بدن باشد. اساس آزمایش های نواری آنتی بادی مونوکلونالی است که از موش گرفته شده و روش کار آن به این صورت است که چنان چه در نمونه‌ی ادرار ماده ی مخدر یا متابولیت‌های آن وجود داشته باشد، در طول نوار حرکت کرده و به آنتی ‌بادی موجود متصل می شود و در این صورت خط رنگی در نوار دیده نخواهد شد و نتیجه‌ی تست مثبت گزارش می‌شود.

البته خط دیگری به ‌عنوان شاهد وجود دارد که باید در تمام حالات دیده شود لازم به ذکر است مثبت بودن جواب آزمایش که در برگه ی آزمایش به صورت Positive گزارش می شود، به معنای شناسایی آن ماده در نمونه می باشد. برای تشخیص وجود یک ماده باید میزان حداقل(Cut-off) آن در نمونه موجود باشد. این میزان برای مثال در مورد مورفین ng /ml 300، در مورد کانابیس ng/ml 50 و در مورد مت‌آمفتامین ng/dl 1000 می باشد.

از جمله تست های نواری رپید می توان به تست اعتیاد ۱۰ گانه و ۵ گانه اشاره کرد که در ادامه توضیح داده می شود:

هر آنچه که باید از آزمایش اعتیاد بدانید

منظور از تست اعتیاد ۱۰ گانه چیست؟

این آزمایش که از نمونه ادرار انجام می شود، از جمله تست های رپید (آزمایش سریع) است که با استفاده از نوار ۱۰ پارامتری، حدود 10 نوع ماده مخدر مختلف را اندازه گیری و مورد ارزیابی قرار می دهد.

از جمله موادی که در این تست ها مورد ارزیابی قرار می گیرد، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

* تست های مورفین ، تریاک و مشتقات آن، هروئین

* شیشه ، آمفتامین ، متاآمفتامین

* گل ، حشیش ، ماریجونا ، وید ، علف

* قرص های ترامادول ، بوپرونورفین ، متادون

* قرص های روانگردان ، ایکس ، اکسی کدون

* قرص های آرامش بخش می باشد.

کیت تست اعتیاد پنج گانه:

تست اعتیاد ۵ گانه هم زمان پنج نوع ماده مخدری را که بیشترین مصرف را دارند در نمونه تشخیص می‌دهد. این کیت موادی مانند مورفین، شیشه، متادون و THC که در موادی مانند ماری جوانا و حشیش موجود است را تشخیص می‌دهد.

آزمایش اعتیاد با نمونه خون

در این آزمایش سطح سرمی ماده ی مد نظر اندازه گیری می شود که نسبت به آزمایش ادرار دقیق تر و همچنین احتمال دستکاری توسط بیمار بسیار کم تر است ولی به علت هزینه بر بودن آزمایش و پیچیدگی انجام آن امروزه کم تر مورد استفاده قرار می گیرد.

آزمایش اعتیاد با نمونه ی مو

با ورود مواد مخدر (مشتقات مورفین، تریاک، کوکایین و کدئین و … ) به بدن انسان (از طریق استنشاق، تزریق و یا مصرف خوراکی) ، همه سلول های بدن، از جمله فولیکول های موی سر (و ناخن) به این مواد آلوده می شوند، آزمایش موی سر، بسیار قابل اطمینان است و در صورتی که فرد آنها را کوتاه نکرده باشد، مصرف مواد را در شش ماه گذشته نیز نشان می دهد. نمونه مو، لزوما از سر تهیه نمی شود و می توان نمونه مو را از هر قسمتی از بدن فرد تهیه کرد. مقدار نمونه لازم برای این تست، کمتر از 40 میلی گرم است. صحت و اعتبار این آزمایش و دقت آن در تشخیص مصرف مقادیر کم مواد، بیشتر از آزمایش ادرار است، اما این آزمایش در کشور ما مرسوم نیست.

آزمایش اعتیاد با نمونه ی عرق و بزاق

این روش در تشخیص اعتیاد به مواد مخدر نسبت به مورد خون و ادرار جدید تر است و روش کار آن مشابه روش کار ادرار است ولی مانند تست مو، کم تر مرسوم و شناخته شده است.

آیا مثبت بودن جواب آزمایش اعتیاد به معنای اعتیاد فرد می باشد؟

در آزمایش اعتیاد مانند هر آزمایش دیگری احتمال و درصد خطا نیز وجود دارد. به این صورت که ممکن است مصرف ماده ای به علت تشابه با ماده ی اعتیاد آور به اصطلاح در جواب تست مثبت کاذب نشان داده شود در حالی که فرد به آن ماده هیچ گونه اعتیاد ندارد. برای مثال مصرف قرص ها و شربت های حاوی کدئین دار تا دو روز قبل از آزمایش مورفین باعث مثبت شدن این تست می شود.

از ماده های دیگری که باعث تداخل و مثبت نشان دادن جواب در آزمایش اعتیاد می شود می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قرص ایبوبروفن می تواند تست حشیش را به غلط، مثبت گزارش کند.

• مصرف آنتی بیوتیک ها از جمله آموکسی سیلین با تست هروئین و کوکائین تداخل دارد

• مصرف ضددردها، آنتی هیستامین ها و آب نبات های سرد (قرص‌های مکیدنی برای سرماخوردگی) می تواند موجب مثبت شدن تست آمفتامین شود

• ترکیبات بی حس کننده ها در دندانپزشکی (از جمله نواکائین) نیز در تست کوکائین ایجاد تداخل می کند.

لذا چند روز قبل از آزمایش اعتیاد توصیه می شود از مصرف این موارد اجتناب شود.

هر آنچه که باید از آزمایش اعتیاد بدانید

آیا مصرف دارو های آرام بخش و ضد افسردگی باعث مثبت شدن جواب آزمایش اعتیاد می شوند؟

در پاسخ به این سوال باید گفت برخلاف تصور عموم در مورد مصرف داروهای ضد افسردگی و آرام بخش که سبب مثبت شدن جواب آزمایش‌های اعتیاد می‌شود، مصرف این داروها تاثیری بر روی جواب اعتیاد ندارد و موجب مثبت کاذب جواب تست های اعتیاد نمی شود. البته لازم به ذکر است در آزمایش اعتیاد ۱۰ کاره می توان مصرف قرص های آرام بخش و خواب آور را نیز بررسی کرد.

آیا با آزمایش اعتیاد می توان استعمال سیگار را نیز تشخیص داد؟

امروزه مصرف سیگار که به نوعی اعتیاد به حساب می‌آید، جایگاه خاصی در میان اقشار جامعه پیدا کرده و از شیوع بالایی برخوردار است که همه از عوارض متعدد آن مانند سرطان زا بودن آن مطلع هستند. سیگار به علت داشتن ماده ی اعتیاد آوری به نام نیکوتین باعث وابستگی در فرد می شود. نیکوتین موجود در سیگار نیز مانند مواد اعتیاد آور دیگر باعث وابستگی روانی می شود که می توان با استفاد از آزمایش ادرار و متابولیتی که از آن در بدن ساخته می شود، آن را ردیابی کرد. آزمایشی که برای تشخیص به این منظور در خواست می شود به تست نیکوتین یا تست تنباکو معروف است.

این آزمایش استعمال هر گونه سیگار، قلیان، پیپ و غیره که دارای این ماده باشند را تشخیص می دهد. در این تست کوتینین که بعد از ورود نیکوتین موجود در تنباکو در بدن ساخته می شود مورد بررسی قرار می گیرد و نتیجه تست بعد از حدودا ۵ دقیقه قابل گزارش می باشد و جواب تست به صورت منفی یا مثبت داده می شود. مدت ماندگاری اثرات تنباکو در بدن ۲ الی ۴ روز و بسته به مقدار مصرف و مدت زمان استعمال آن دارد.

در ضمن سیگار های الکترونیکی نیز همانند سیگار های دیگر دارای ماده ی نیکوتین می باشند، بنابراین می تواند موجب مثبت کردن جواب شوند. هدف از آزمایش کمی تست نیکوتین این است که مشخص شود فرد یک استعمال کننده ی فعال است یا اخیرا ترک کرده است. البته ممکن است فردی استعمال کننده نباشد و در معرض دود نیکوتین باشد و تست کمی نشان می دهد در چه حدی فرد در معرض این دود قرار گرفته است.

آزمایش اعتیاد به الکل

الکل یک ماده روان گردان است که هوشیاری فرد را تغییر داده و ادراک و رفتار وی را دگرگون می‌سازد و عوارض آن می توان به کاهش هوشیاری ، تاثیر بر سلول های مغز، مشکلات کبدی، سرطان، پانکراتیت، سکته های قلبی و غیره اشاره کرد. همان طور که اشاره شد، الکل باعث کاهش هوشیاری فرد می شود و بیشترین کاربرد آزمایش اعتیاد به الکل در جاده ها توسط یک دستگاه که حاوی حسگر سیلیکونی می باشد با استفاده از هوای بازدم راننده مشکوک به علائم مصرف الکل انجام می گیرد.

بدین صورت از تردد رانندگانی که مصرف الکل داشتند جلوگیری به عمل می آید. تست الکل در آزمایشگاه با بررسی متابولیت های الکل که شامل اتیل گلوکورونید (EtG) و اتیل سولفات (EtS) می باشد با روش های غربالی ایمونواَسی یا روش تأییدی کروماتوگرافی- طیف‌سنجی وزنی (LC-MS/MS) قابل شناسایی هستند. ب

یشترین کاربرد این روش‌ها، اطمینان از پرهیز از الکل در افرادی است که سابقه الکلیسم دارند. علاوه بر این روش ساده و سریع تری به نام رپید تست به صورت نواری وجود دارد که نمونه تشخیصی این آزمایش، ادرار می باشد. جهت تشخیص نوار که دارای پارامتر رنگی می باشد داخل نمونه قرار می گیرد و در صورت وجود الکل اتیل با غلظت بالای 0.04% رنگ نوار تغییر کرده و مثبت گزارش می شود.

هر آنچه که باید از آزمایش اعتیاد بدانید

آزمایش اعتیاد تا چند روز بعد از مصرف قابل شناسایی می باشد؟

یکی از متداول ترین سوالات راجع به آزمایش اعتیاد این سوال می باشد که آزمایش اعتیاد تا چند روز بعد از مصرف قابل شناسایی می باشد و درخصوص پاسخ به این سوال باید گفت هر ماده ی مخدر در ارتباط با این که چقدر در بدن ماندگاری دارد و چقدر طول می کشد از بدن دفع شود متفاوت می باشد. همچنین این که تا چه مدت ممکن است آزمایش بتواند آن ماده مخدر را در بدن تشخیص دهد به مقدار مصرف مواد مخدر و مدت زمانی که فرد به آن ماده وابستگی دارد نیز مرتبط است.

ولی به طور معمول می توان گفت اکثر مواد مخدر تا ۳ روز بعد از مصرف قابل ردیابی می باشند و بیشترین ماندگاری در مواد مخدر را ماری جوانا که به آن گرس، علف، پاپ و غیره گفته می شود، دارد که تا ۴۰ روز بعد از مصرف نیز قابل شناسایی می باشد.

[gravityform id=”1″ title=”true” description=”true”]