آزمایش fbs چیست و تفسیر کامل آن

آزمایش قند خون ناشتا یا Fasting blood glucose که به اختصار fbs نامیده می شود، از چکاپ های سالانه به شمار می رود. انجام این آزمایش در تشخیص ابتلا به بیماری دیابت کمک بسیار زیادی می کند. انجام این آزمایش برای تمام کسانی که سابقه دیابت یا قند خون بالا در خانواده دارند، توصیه می شود. اگر می خواهید بدانید آزمایش fbs چیست و چگونه می توان آن را تفسیر کرد، با ما در این مقاله همراه باشید.

آزمایش fbs چیست و کاربرد آن

آزمایش قند خون ناشتا یا fbs به منظور اندازه گیری میزان گلوکز خون به صورت ناشتا گرفته می شود. گلوکز نوعی مونوساکارید است که از تجزیه مواد غذایی به وجود می آید و برای تامین انرژی بدن مورد استفاده قرار می گیرد. هورمون انسولین وظیفه انتقال گلوکز به سلول های بدن و تامین انرژی آن ها را بر عهده دارد. اما آزمایش fbs چیست و به چه دردی می خورد؟

در بدن بسیاری از افراد، هورمون انسولین توانایی هدایت گلوکز تجزیه شده از مواد غذایی به سمت سلول های بدن را ندارد. در نتیجه، گلوکزهای به دست آمده روی هم جمع می شوند و باعث افزایش قند خون یا ابتلا به بیماری هایی از قبیل دیابت می شوند. آزمایش fbs در افرادی که با چنین مشکلی روبرو هستند، سطح قند خون را بالا نشان می دهد.

بیشتر بخوانید: ‌با آزمایش fbs آشنا شوید

آزمایش fbs در بارداری به منظور تشخیص دیابت بارداری انجام می شود. انجام این آزمایش بین هفته های 26 تا 30ام بارداری توصیه می شود. به این نکته توجه داشته باشید که بیماری های زمینه ای از جمله: مشکلات لوزالمعده یا غدد فوق کلیوی می توانند موجب افزایش سطح قند خون در آزمایش fbs شوند. البته، استرس، بی تحرکی، مصرف بیش از اندازه نشاسته و قند و بی توجهی به مصرف داروهای دیابت نیز از دیگر عوامل تاثیرگذار محسوب می شوند.

تفسیر جواب آزمایش قند خون

به منظور اطلاع دقیق از این که آزمایش fbs چیست و چه کاربردی دارد، تفسیر جواب آن اهمیت بسیار زیادی دارد. در صورت بالا بودن fbs، پزشک انجام تست های دیگر به منظور اطمینان از تشخیص بیماری را توصیه می کند. گاهی اوقات نیز بیمار باید آزمایش fbs را مجدداً تکرار کند. در صورتی که جواب آزمایش همچنان نشان دهنده بالا بودن سطح قند خون بدن بود، برنامه درمانی بیمار آغاز خواهد شد.

از مهم ترین تست هایی که برای تفسیر آزمایش fbs چیست انجام می شوند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تست AIC یا HbAIC:

این آزمایش برای تشخیص بیماری دیابت نوع دوم بکار می رود. میزان نرمال تست AIC کمتر از 6/5 درصد در نظر گرفته می شود. مقادیر بیشتر از 6/5 درصد نشان دهنده ابتلا به پیش دیابت و دیابت است.

• آزمایش قند خون تصادفی:

این آزمایش برای بررسی وضعیت قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع اول استفاده می شود. برای دادن آزمایش قند خون تصادفی نیازی نیست ناشتا باشید. در این آزمایش، قند خون 200 میلی گرم بر دسی لیتر و بیشتر از آن نشان دهنده ابتلا به دیابت است.

• آزمایش تحمل گلوکز یا OGTT:

این آزمایش دو مرحله ای برای تشخیص دیابت بارداری، دیابت نوع اول و نوع دوم استفاده می شود.

بیشتر بخوانید: ‌همه چیز در رابطه با آزمایش قند خون

میزان نرمال قند خون در آزمایش fbs

اکنون که می دانید آزمایش fbs چیست و چگونه می توان آن را تفسیر کرد، نوبت به اطلاع از میزان نرمال و سطح بحرانی قند خون در این آزمایش می رسد. همان طور که گفته شد، از آزمایش fbs به منظور تعیین سطح قند خون بدن و کمک به تشخیص بیماری دیابت و پیش دیابت استفاده می شود. این کار با توجه به سطح قند خون بدن و مقایسه آن با محدوده نرمال انجام می شود.

به طور کلی، جواب آزمایش قند خون نرمال در محدوده 99 میلی گرم بر دسی لیتر (mg/dL) و کمتر از آن قرار دارد. به عبارت دیگر، اگر جواب آزمایش قند خون ناشتا شما کمتر از 99 میلی گرم بر دسی لیتر باشد، با مشکل دیابت یا پیش دیابت روبرو نیستید. افرادی که جواب آزمایش قند خون آن ها بین 100 تا 125 میلی گرم بر دسی لیتر است، پیش دیابت دارند.

سطح قند خون ناشتا بیشتر از 126 میلی گرم بر دسی لیتر نیز می تواند نشان دهنده ابتلا به دیابت باشد. البته، تشخیص نهایی باید توسط پزشک متخصص و با بررسی علائم بالینی بیمار انجام شود. به این نکته توجه داشته باشید که میزان نرمال fbs در افراد دیابتی بین 80 تا 130 میلی گرم بر دسی لیتر خواهد بود.

اهمیت ناشتا بودن آزمایش fbs

در ادامه پاسخ به سوال آزمایش fbs چیست و چه کاربردی دارد، باید بدانید که برای انجام این آزمایش باید 8 تا 12 ساعت ناشتا باشید. توصیه می شود که شب قبل یک وعده غذایی سبک(بدون تغییر در رژیم غذایی خود) بخورید. رعایت نکردن ناشتایی برای انجام آزمایش قند خون ممکن است منجر به خطا در آزمایش شود. شاید این سوال برایتان پیش بیاید که چرا ناشتا بودن در آزمایش fbs اهمیت دارد؟

بیشتر بخوانید: ‌‏آزمایش قند خون در منزل یا FBS در خانه را جدی بگیرید

ناشتا بودن موجب تحریک هورمون گلوکاگون در بدن می شود. هورمون گلوکاگون در بدن توسط پانکراس تولید می شود. این هورمون وظیفه آزاد کردن گلوکز در جریان خون توسط کبد را بر عهده دارد. در افراد غیر دیابتی، بدن از طریق تولید انسولین از افزایش سطح قند خون یا هایپرگلیسمی جلوگیری می کند. در صورتی که بدن قادر به تولید انسولین کافی نباشد، سطح قند خون ناشتا بالا می ماند.

سخن پایانی

در پاسخ به این سوال که آزمایش fbs چیست باید گفت که یکی از مهم ترین چکاپ های سالانه برای تشخیص بیماری دیابت به شمار می رود. افزایش یا کاهش قند خون بدن با علائم متعددی همراه است. اگر اخیراً دچار تاری دید، تکرر ادرار یا تشنگی بیش از اندازه شده اید، برای دادن آزمایش fbs حتماً به پزشک مراجعه کنید. لازم به ذکر است که انجام آزمایش قند خون ناشتا برای زنان بارداری که سابقه دیابت در خانواده دارند، توصیه می شود.

به نظر شما، چه داروهایی بر افزایش یا کاهش سطح قند خون در آزمایش fbs تاثیر می گذارند؟