در مورد آزمایش T3 چه می دانید

هر گونه اختلال در عملکرد غده تیروئید باعث می شود که بیماری هایی در بدن رخ دهد. زمانی که به متخصص مراجعه می کنید، از طریق علائمی که در شما دیده می شود، ممکن است شک کند سلامت این غده به خطر افتاده باشد در نتیجه از شما می خواهد آزمایشات مربوطه را انجام دهید که در این میان، آزمایش T3 یکی از این موارد است. T3 که همان تریودوتیرونین است، یکی از دو هورمون اصلی در غده تیروئید شناخته شده است که در کنار T4 ، عملکرد نهای این غده را تعیین می کند. بعد از انجام آزمایش T3 پزشک معالج سطح این هورمون را اندازه گرفته و با مقایسه با مقدار شاهد، تعیین می کند در چه وضعیتی از نظر سلامتی به سر می برید. زیاد و یا کم بودن این هورمون نسبت به حد اعتدال، عوارضی را به دنبال داشته و منجر به بیماری هایی در بدن خواهد شد.

آزمایش T3 یا آزمایش تری یدوتیرونین که به دو صورت T3 توتال یا T3 آزاد یا FT3 وجود دارد، برای کمک به ارزیابی عملکرد غده تیروئید و تشخیص بیماری های مرتبط با تیروئید از جمله پرکاری تیروئید و تعیین علت آن و همچنین کم کاری تیروئید کاربرد دارد. از آزمایش T3 برای نظارت بر اثربخشی روند درمانی اختلال تیروئید و بررسی مقادیر هورمون T3 موجود در خون استفاده می شود.هنگامی که هورمون تحریک کننده تولید تیروئید (TSH) غیر طبیعی دارید، به خصوص با نتیجه طبیعی تیروکسین آزاد (T4) و یا علائم و نشانه های پرکاری تیروئید، از آزمایش T3 برای بررسی نوع و علت این بیماری استفاده می گردد.

برای انجام این آزمایش به یک نمونه خون وریدی که از بازوی شما گرفته می شود، نیاز خواهد بود. هیچ آمادگی خاصی برای انجام این تست مورد نیاز نمی باشد. با این وجود ، برخی داروهای خاص ، مولتی ویتامین ها و مکمل ها می توانند در آزمایش های FT3 و T3 توتال تداخل داشته باشند، بنابراین به پزشک معالج خود درباره داروهای تجویز شده یا بدون نسخه و یا مکمل هایی که مصرف می کنید ، اطلاع دهید. بیماری حاد ممکن است نتایج تست تیروئید را تحت تأثیر قرار دهد. به طور کلی توصیه می شود از آزمایش تیروئید در بیماران بستری اجتناب شود یا این آزمایش در این شرایط تا زمانی که فرد از بیماری حاد بهبود یابد، به تعویق بیافتد.

در آزمایش T3 چه چیزی بررسی می شود؟

تریودوتیرونین (T3) یکی از دو هورمون اصلی است که توسط غده تیروئید تولید می شود. تیروئید ارگان کوچک پروانه ای شکل است که در ناحیه گلو و پشت مجاری هوایی شما قرار دارد. یکی دیگر از هورمون اصلی تیروئید تیروکسین (T4) نامیده می شود و در کنار هم برای کنترل میزان استفاده بدن از انرژی کمک می کنند. تقریباً تمام T3 (و T4) موجود در خون به پروتئین متصل است.

بقیه این هورمون ها به صورت آزاد (غیر متصل) است و از نظر بیولوژیکی بخش فعال هورمون است. آزمایش T3 می تواند به صورت FT3 یا T3 توتال (متصل و غیر متصل) برای اندازه گیری مقادیر این هورمون در خون استفاده شود. بیشتر هورمون تولید شده توسط تیروئید T4 است. این هورمون نسبتاً غیرفعال است ، اما در کبد و سایر بافت ها به T3 بسیار فعال تر تبدیل می شود.

سطح T3 توسط سیستم بازخورد که بدن برای حفظ مقادیر پایدار هورمون های تیروئید در خون استفاده می کند تنظیم می شود. T4 و TSH به همراه هورمون تنظیم کننده تیروتروپین هورمون تنظیم کننده (TRH) که از هیپوتالاموس حاصل می شود نیز بخشی از سیستم بازخورد هستند.

هنگامی که سطح خونی هورمون های تیروئید کاهش می یابد ، غده هیپوفیز در پاسخ به تحریک TRH، TSH را تولید و آزاد می کند. TSH سپس غده تیروئید را تحریک می کند تا T4 و T3 بیشتری تولید کند و یا آزاد کند. هنگامی که سطح هورمون تیروئید در خون افزایش می یابد ، غده هیپوفیز TSH کمتری تولید می کند و تیروئید T4 و T3 کمتری تولید می کند.

هنگامی که هر سه عضو (هیپوتالاموس ، هیپوفیز و تیروئید) به طور عادی کار می کنند ، تولید تیروئید برای حفظ سطح نسبتاً پایدار هورمون های تیروئید در خون تنظیم می شود. اگر غده تیروئید مقادیر بیش از حد T4 و T3 ایجاد کند ، ممکن است در فرد مبتلا علائم مرتبط با تیروئید بیش فعال (پرکاری تیروئید) مانند عصبی بودن ، لرزش دست ها ، کاهش وزن ، بی خوابی و پف اطراف چشم های خشک ، تحریک شده و در بعضی موارد چشم های بیرون زده وجود داشته باشد. بیماری گریوز شایع ترین علت پرکاری تیروئید است. (جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد بیماری گریوز می توانید به مقاله آزمایش پانل تیروئید مراجعه فرمایید.)

اگر غده تیروئید مقدار کافی T4 و T3 تولید نکند ، ممکن است فرد علائم و نشانه هایی در ارتباط با تیروئید غیر فعال (کم کاری تیروئید) و متابولیسم کند مانند افزایش وزن ، خشکی پوست ، خستگی و یبوست داشته باشد. تیروئیدیت هاشیموتو شایع ترین علت کم کاری تیروئید در کشور ایران است (برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله مربوط به تیروئیدیت هاشیموتو در آزمایش پانل تیروئید در بالا کلیک کنید.)

پرکاری تیروئید و کم کاری تیروئید هم می توانند در اثر تیروئیدیت ، سرطان تیروئید و تولید بیش از حد یا کمبود TSH ایجاد شوند. اثر این شرایط در تولید هورمون تیروئید با اندازه گیری T3 آزاد یا بعضی اوقات T3 توتال قابل شناسایی و کنترل است.

از آزمایش T3 چگونه استفاده می شود؟

از آزمایش T3 برای ارزیابی عملکرد تیروئید و بیماری های مرتبط با آن استفاده می شود. این آزمایش در درجه اول برای کمک به تشخیص پرکاری تیروئید است و ممکن است دستور داده شود که به نظارت بر درمان یک فرد مبتلا به اختلال تیروئید مشهود کمک کند. بیشتر T4 و T3 در خون متصل به پروتئین گردش می کنند ، در حالی که درصد کمی از آن ها به صورت آزاد و غیر متصل می باشد. آزمایش خون می تواند میزان T4 توتال (متصل به علاوه آزاد) ، T4 آزاد ، T3 کل (آزاد و متصل به پروتئین) یا T3 آزاد را اندازه گیری کند.

از آنجا که بیشتر T3 به پروتئین متصل است ، T3 توتال را می توان تحت تأثیر سطح پروتئین و توانایی اتصال پروتئین قرار داد ، اما T3 آزاد این گونه نیست. با این حال ، برخی از دستورالعمل های حرفه ای ، اندازه گیری مقادیر T3 توتال را توصیه می کنند ، بنابراین ممکن است از هر تست برای ارزیابی عملکرد تیروئید استفاده شود. به عنوان مثال ، T3 آزاد یا بعضی اوقات T3 توتال ممکن است به همراه آنتی بادی های تیروئید برای کمک به تشخیص بیماری گریوز سفارش داده شود ، که یک اختلال خود ایمنی است که شایع ترین علت پرکاری تیروئید است.

تست FT3 یا آزمایش T3 معمولاً پس از TSH غیر طبیعی انجام می شود ، به خصوص اگر تست T4 آزاد بالا نرود.

آزمایش T3 چه زمانی سفارش داده می شود؟

هنگامی که شخصی نتیجه آزمایش غیر طبیعی TSH داشته باشد ، ممکن است یک تست T3 آزاد یا تست T3 تام سفارش داده شود. آزمایش T3 ممکن است به عنوان بخشی از کارآزمایی بالینی بررسی شود که فرد دارای علائمی از پرکاری تیروئید باشد ، خصوصاً اگر سطح T4 آزاد بالا نرود ، از این آزمایش استفاده می گردد.

علائم و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ضربان قلب افزایش یافته
• اضطراب
• کاهش وزن
• داشتن مشکل در خوابیدن
• لرزش در دست
• ضعف
• اسهال (گاهی)
• حساسیت به نور ، اختلال در بینایی
• ممکن است چشم ها تحت تأثیر قرار بگیرند: پف دور چشم ، خشکی ، سوزش و در بعضی موارد ، بیرون زدگی چشم.

گاهی اوقات آزمایش T3 ممکن است در فواصل زمانی انجام شود تا وضعیت تیروئید فرد در طی روند درمان مشخص شود و به نظارت بر اثربخشی درمان کم کاری یا پرکاری تیروئید کمک کند.

نتیجه آزمایش T3 چه چیزی را نشان می دهد؟

نتایج آزمایش T3 معمولاً با سایر نتایج تست تیروئید (به عنوان مثال ، TSH و T4) ارزیابی می شود. به طور کلی ، نتایج T3 بالا یا FT3 بالا ممکن است نشان دهنده غده تیروئید بیش فعال (پرکاری تیروئید) باشد و نتایج پایین T3 کل یا آزاد ممکن است کم کاری تیروئید را نشان دهد. نتایج آزمایش به تنهایی تشخیصی نیست ، اما پزشک معالج را به انجام آزمایش های اضافی برای بررسی علت اضافه یا کمبود آن سوق می دهد.

هنگامی که آزمایش T3 برای نظارت بر درمان اختلالات تیروئید یا هیپوفیز مورد استفاده قرار می گیرد ، نتایج آزمایش تیروئید به پزشک معالج بهداشت اطلاع می دهد که آیا درمان مؤثر است و یا اینکه نیاز به تنظیم دوز دارویی ضروری است.

به عنوان مثال ، در مبتلایان به پرکاری تیروئید ، T4 آزاد ، T3 آزاد و TSH به طور مرتب در زمان استفاده از داروهای ضد تیروئیدی بررسی می شوند تا اطمینان حاصل شود که این داروها به طور موثر کار می کنند و در صورت کم شدن سطح هورمون تیروئید ، دوز دارو را کاهش می دهند. در افرادی که کم کاری تیروئید دارند ، TSH و FT4 به طور مرتب بررسی می شوند تا اطمینان حاصل شود که مقدار مناسب هورمون تیروئید برای طبیعی تر شدن TSH داده می شود.

جدول زیر چند نمونه از نتایج آزمایش T3 نرمال و معنای بالقوه آنها را به صورت خلاصه بیان می کند.

در بزرگسالان مبتلا ، تشخیص کم کاری تیروئید تحت بالینی وقتی سطح TSH بالا می رود و سطح FT4 در تست های مکرر در طی چند هفته یا ماه طبیعی است انجام می شود. بزرگسالان مبتلا به کم کاری تیروئید تحت بالینی ممکن است علائم آشکار کم کاری تیروئید کمی داشته باشند یا اصلا این علائم را بروز ندهند. با این حال ، کم کاری تیروئید تحت بالینی ، بزرگسالان را در معرض خطر کمی برای افزایش سطح کلسترول LDL ، افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و کاهش هوشیاری ذهنی قرار می دهد.

در بزرگسالان مبتلا ، تشخیص پرکاری تیروئید تحت بالینی وقتی سطح TSH کاهش می یابد و سطح FT4 و سطح آزمایش T3 در آزمایش های مکرر طی چند هفته یا ماه طبیعی است ، کاربرد دارد. بزرگسالان مبتلا به پرکاری تیروئید تحت بالینی ممکن است علائم آشکار پرکاری تیروئید کمی داشته باشند یا اصلا این علائم را بروز ندهند. با این حال ، پرکاری تیروئید تحت بالینی افراد مبتلا را در معرض خطر ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی و پوکی استخوان قرار می دهد.

تست جذب T3 یا آزمایش T3 آپتیک (T3 uptake) چیست؟

مقادیر T3 Uptake به همراه T4 در تخمین اندکس تیروکسین آزاد (FTI) استفاده می‏شود. از این تست جهت اندازه گیری غیر مستقیم پروتئین متصل به تیروکسین و تخمینی از تیروکسین آزاد استفاده می شود. T3RU یک اندازه‏گیری غیر مستقیم محل‏های اتصال اشباع نشده بر روی گلوبولین اتصالی تیروئید (TBG) می‏ باشد ولی سطوح T3 سرم را اندازه‏گیری نمی ‏کند. در ابتدا در بررسی T3RU از گلبول های قرمز خون استفاده می ‏شد ولی بعداً گلبول های قرمز جای خود را به رزین (resin) دادند. در سال های اخیر تست ‏های بهتری در دسترس قرار گرفته ‏اند و استفاده از T3RU کاهش یافته است.

80% از هورمون تیروکسین (T4) به صورت متصل با پروتئین TBG در خون گردش می کند و کمتر از 20 % آن متصل با پرآلبومین و آلبومین می باشند و تنها 03/0% از T4 و 3/0% از T3 به طور آزاد در خون وجود دارند. شایان ذکر است که همین مقادیر بسیار اندک هستند که از نظر متابولیک فعال بوده و بر روی گیرنده های سلولی اثر می کنند.پ

از آنجائی که در روش های اندازه گیری T4، مقادیر هورمون متصل و آزاد، هر دو منظور می شوند و این میزان با غلظت TBG سرمی بستگی پیدا می کند و باز بخاطر اینکه این پروتئین در بعضی حالات از جمله حاملگی، مصرف هورمون های استروئیدی و بعضی دارو ها تغییر پیدا می کند، بهتر است جهت تفسیر آزمایشT4، عدد (T3RU ) T3Uptake را نیز در نظر گرفت. آزمایش T3RU به طور مستقیم با TBG غیر اشباع سرم بستگی پیدا می کند، به این معنی که درصد TBGهای خالی از T4 که معیاری از T4 آزاد سرم می باشد را بررسی می نماید. FTI یا اندکس T4 آزاد از حاصل ضرب T4 توتال در T3RU بخش بر 100 بدست می آید.

اگر شما نیز تمایل دارید آزمایش T3 را در منزل خود و بدون مراجعه حضوری و در معرض آلودگی قرار گرفتن انجام دهید، می توانید به سایت آنی آزما مراجعه کرده و پس از پر کردن فرم پذیرش، نسبت به انجام آزمایش در منزل با رعایت کلیه پروتکل های بهداشتی اقدام خواهد شد.