برای تشخیص عفونت ادرار چه آزمایشی انجام می شود؟

[gravityform id=”8″ title=”true” description=”true”]

یکی از مشکلاتی که ممکن است همه ما یکبار در طول دوران زندگی خود تجربه کنیم، عفونت ادرار است. این عارضه به دلیل رشد باکتری ها، قارچ ها و یا ویروس ها در مجاری ادراری رخ می دهد. عفونتی که در دستگاه دفع ادرار رخ می دهد ممکن است سطحی و یا عمیق باشد. در صورتی که به تازگی به این بیماری مبتلا شده اید حتما در اولین فرصت به متخصص مراجعه کنید تا با انجام آزمایش عفونت ادرار، از ابتلا به بیماری مطمئن شده و درمان را شروع کند. توجه داشت هباشید که در صورت تاخیر در درمان و پیشروی عفونت ممکن است عواقبی همانند درگیری کل مثانه با عفونت، خونی شدن ادرار و … رخ بدهد. این مقاله اطلاعات لازم را در اختیار شما قرار می دهد تا از سلامت دستگاه دفع ادرار مطمئن شوید.

عفونت ادرار یکی از معضلاتی می باشد که ممکن است هر فردی آن را تجربه کرده باشد‌. عفونت ادراری در اغلب موارد منشا باکتریایی دارد ولی ممکن است در اثر قارچ یا حتی ویروسی ایجاد شده باشد. همان طور که مشخص است این عفونت مجاری ادراری یعنی کلیه ها، مثانه، حالب و مجرای ادرار را شامل می شود. کلیه ها مواد زائد و آب اضافی بدن را از خون فیلتر کرده و تبدیل به ادرار می کنند. سپس ادرار از کلیه ها توسط لوله هایی که حالب نامیده می شوند، به کیسه بادکنکی شکلی که مثانه نامیده می شود انتقال می یابد. در ادامه با مقاله آزمایش تشخیص عفونت ادراری با ما همراه باشید.

در اطفال براساس سن مثانه قادر است 1 تا 5/1 اونس( 300 الی 600 گرم) ادرار به ازای هر سال در خود ذخیره کند. بنابراین مثانه یک کودک 4 ساله می تواند 4 تا 6 اونس ادرار در خود ذخیره کند. زمانیکه مثانه تخلیه می گردد، ادرار از طریق لوله ای که پیشابراه نامیده شده به خارج از بدن هدایت می شود. مخرج پیشابراه در پسران در نوک آلت تناسلی و در دختران در انتهای دستگاه تناسلی خارجی قرار دارد.

عفونت های ادراری را به دو گروه عفونت هاي سطحی و عفونت های عمقی تقسيم می كنند. عفونت های سطحی پوشش سطحی داخل سيستم ادراری يا مخاط را درگير مي كند و بيش از نود درصد عفونت های اين دستگاه را شامل می شود. در حالی كه عفونت های عمقی درگیری بافت های عمقی مثل كلیه ها، پروستات و بيضه را باعث می شوند. در عفونت های عمقی، بيماران معمولاً تب شديد و حال عمومي بدی دارند.

عوارض و علائم عفونت ادراری

عفونت ادرار همان طور که نواحی مختلفی را می تواند درگیر کند و همچنین به علت تفاوت منشا آلودگی( باکتریایی، قارچی، ویروسی، انگل) ممکن است عوارض و علائم ویژه ای داشته باشد که در ذیل به برخی اشاره می شود:

• احساس سوزش در هنگام ادرار
• وجود خون در ادرار
• رنگ تیره ادرار
• بوی زننده ادرار و ناحیه تناسلی
• درد در ناحیه لگن و مقعد
• عادت ماهانه دردناک در زنان
• و در موارد شدیدتر، سپتی سمی (گسترس عفونت از کلیه ها به خون که بسیار خطرناک است و با تب، تپش قلب و غیره همراه است.)

آزمایش تشخیص عفونت ادراری

برای تشخیص عفونت در ادرار آزمایشات روتین در آزمایشگاه انجام می شود که این آزمایشات منشا عفونت (باکتریایی، قارچی، ویروسی، انگلی) را مشخص می کند. تشخیص منشا عفونت به درمان این نوع عفونت بسیار کمک کننده می باشد. برای مثال آنتی بیوتیک در درمان عفونت ناشی از قارچ موثر نبوده و همچنین ممکن است در گسترش آن دخیل باشد و همچنین هر عفونت باکتریایی نیازمند آنتی بیوتیک خاصی می باشد. به همین دلیل اهمیت تشخیص صحیح نوع عفونت حایز اهمیت می باشد. در ادامه به آزمایشات تشخیص عفونت در ادرار می پردازیم:

آزمایش آنالیز ادرار یا U/A

همان طور که در بالا اشاره شد عفونت در ادرار بر رنگ ادرار و محتویات آن تاثیر دارد بنابراین تشخیص ماکروسکوپی و میکروسکوپی ادرار در تشخیص عفونت ادراری حایز اهمیت می باشد. آنالیز ادرار یا U/A یکی از آزمایشات ساده روتین در آزمایشگاه می باشد. نمونه مورد این آزمایش ادرار است که بهتر است نمونه ادرار صبحگاهی باشد.

در این آزمایش ادرار از لحاظ ماکروسکوپی رنگ ، شفافیت یا کدورت بررسی می شود و همچنین با استفاده از نوارهای رنگی پارامترهای PH, پروتئین، نیتریت، قند و غیره بررسی می شود. مثبت بودن نیتریت به منزله عفونت ادراری با نوع خاصی از باکتری ها می باشد که در تشخیص و درمان عفونت بسیار کمک کننده می باشد. در بررسی میکروسکوپی ادرار وجود گلبول های سفید ، گلبول های قرمز، باکتری ، قارچ، تک یاخته بررسی می شود. (جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقاله آزمایش ادرار مراجعه کنید.)

آزمایش کشت ادرار یا U/C

آزمایش کشت ادرار بعد از تشخیص یا احتمال یک عفونت ادراری باکتریایی درخواست می شود. این آزمایش زمان بر (حدودا ۳ روز) می باشد و در این آزمایش به منظور تشخیص نوع باکتری ، ادرار در محیط های مخصوص کشت داده شده و بعد از گذشت چند روز بررسی می شود. تشخیص نوع باکتری در درمان و تجویز آنتی بیوتیک لازم بسیار مهم است. (جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقاله آزمایش کشت ادرار مراجعه شود.)

آزمایش تشخیص آنتی بیوگرام

همان طور که در بالا اشاره شد عفونت ادراری در اغلب موارد حاصل از عفونت باکتریایی می باشد. باکتری ها انواع مختلف دارند که برای درمان عفونت ناشی از آن ها باید آنتی بیوتیک ویژه خود باکتری مصرف شود به همین دلیل مصرف خودسر آنتی بیوتیک ها علاوه بر براین که ممکن است غیر موثر باشد ، می تواند باعث مقاوت داروئی نیز شود. بنابراین تشخیص نوع آنتی بیوتیک مورد نیاز برای درمان عفونت ادراری بسیار مهم می باشد.

آزمایش آنتی بیوگرام جهت تشخیص آنتی بیوتیک های موثر در عفونت ادراری فرد مورد نظر انجام می شود. پس از گزارش آنتی بیوتیک های موثر در آزمایش آنتی بیوگرام پزشک معالج بر اساس سن، جنس و سوابق بیمار بهترین آنتی بیوتیک را برای بیمار تجویز می کند.

آزمایش ادرار ۲۴ ساعته

عفونت ادراری عوارض متعددی می تواند داشته باشد که یکی از آن ها درگیری کلیه ها و آسیب به آن ها می باشد. آسیب و عفونت کلیه با دفع پروتئین همراه است. در حالت عادی پروتئین در ادرار دفع نمی شود ولی در هنگام مشکلات کلیوی مقداری پروتئین با ادرار دفع می شود بنابراین دفع پروتئین می تواند نشانگر عفونت ادراری باشد. در آزمایش ادرار ۲۴ ساعته با بررسی مقدار پروتئین دفعی می تواند به درجه آسیب به کلیه ها پی برد.

عوامل و ریسک فاکتور های ابتلا به عفونت ادراری

سیستم ادراری به گونه‌ای طراحی شده که در مقابل نفوذ عوامل خارجی میکروسکوپی مقاوم می باشد و مانع عفونت ادراری می شود. اما گاهی عفونت ها از این خط دفاعی عبور کرده و باعث بروز عفونت ادراری می شود. عوامل بسیاری وجود دارد که می‌تواند شما را در معرض خطر ابتلا به UTI قرار دهد.در زیر به بررسی آن‌‌ها می‌پردازیم:

سن: احتمال عفونت مجاری ادراری در افراد مسن بیش‌تر است.

کاهش فعالیت و تحرک: پس از جراحی یا استراحت طولانی مدت در رختخواب رخ می‌دهد.

انسداد مجاری ادراری: به دلایل مختلفی مانند بزرگ شدن پروستات، سنگ کلیه و تومور سرطانی اتفاق می‌افتد.

بزرگی پروستات: یک عامل خطر اختصاصی در مردان است.

استفاده‌ی طولانی مدت از کاتترهای ادراری: باعث انتقال باکتری‌ها به مثانه می‌شود.

دیابت: به ویژه دیابت کنترل نشده احتمال ابتلا به عفونت دستگاه ادراری را بیش‌تر می‌کند زیرا سیستم ایمنی بدن قادر به مبارزه با عفونت‌هایی مانند UTI نیست.

ناهنجاری‌های دستگاه ادراری در زمان تولد: مانع از خروج ادرار شده و ادرار در مثانه جمع می‌شود.

استفاده از کاتتر ادراری: افرادی که خودشان به تنهایی قادر به ادرار کردن نیستند مانند افراد بستری در بیمارستان، افراد دارای مشکلات عصبی و افرادی که فلج هستند، برای ادرار کردن از لوله‌ی کاتتر استفاده می‌کنند. شانس عفونت دستگاه ادراری در این افراد بالا است.

استفاده از آنتی بیوتیک‌های قوی: می‌تواند فلور طبیعی روده و دستگاه ادراری را مختل کند.

ختنه: مردانی که ختنه شده‌اند نسبت به مردانی که ختنه نشده‌اند با احتمال UTI کم‌تری روبرو هستند.

بی اختیاری مدفوع: در افرادی که دچار سکته‌ی مغزی و آسیب نخاعی شده‌اند دیده می‌شود.

بارداری: تغییرات هورمونی در دوران بارداری مجرای ادراری را تحریک پذیر‌تر از قبل می‌کند. همچنین با بزرگ شدن رحم فشار روی مثانه افزایش می‌یابد و مثانه کاملا تخلیه‌ نمی‌شود. ادرار باقی مانده در مثانه منشا عفونت مجاری ادراری است.

عفونت ادراری در زنان

عفونت ادراری در زنان به علت آناتومی ناحیه تناسلی بسیار شایع تر از آقایان می باشد. زنانی که به عفونت دستگاه ادراری تحتانی مبتلا هستند، ممکن است درد لگن را تجربه کنند. به علاوه به علائم عفونت مجاری ادراری در زنان، باید علائم مشترک را نیز اضافه کرد. علائم عفونت دستگاه ادراری فوقانی در بین زنان و مردان مشابه است. همچنین عفونت مجاری ادراری ممکن است باعث رابطه جنسی و قاعدگی دردناک منجر شود.

عفونت ادراری در مردان

همان طور که پیش تر اشاره شد عفونت ادراری در مردان کم تر محتمل است. علائم عفونت مجاری ادراری فوقانی در مردان، شبیه علائم همین بیماری در زنان است. عفونت دستگاه ادراری تحتانی در مردان گاهی شامل درد در مقعد و علائم مشترک زنان و مردان می‌شود.

عفونت ادراری در زنان باردار

عفونت ادراری در زنان باردار یکی از مشکلات مهم در دوران بارداری می باشد. اکثر زنان در دوران بارداری با وجود مراقبت های بهداشتی که انجام می‌دهند به عفونت مجاری ادراری مبتلا می‌گردند.

مقادیر زیاد هورمون پروژسترون موجب شل شدن عضلات حالب و در نتیجه گشادتر شدن حالب می‌شود. رحم در حال رشد می‌تواند به حالب ها فشار وارد آورد و جریان ادرار را در داخل آنها با اختلال مواجه كرده سرعت آنرا كُند سازد. رشد جنین موجب فشار بر روی مثانه می‌شود در نتیجه تخلیه آن هنگام دفع كامل نخواهد بود. نتیجه نهایی این اختلالات آن خواهد بود كه عبور ادرار در مسیر دستگاه ادراری بیشتر طول می‌كشد و باكتریها قبل از خروج از بدن زمان بیشتری برای تكثیر در اختیار خواهند داشت. به همین دلیل یکی از آزمایشات مرسوم در دوران بارداری آزمایش ادرار می باشد. (جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقاله آزمایش ادرار در دوران بارداری مراجعه شود.)

عفونت ادراری در نوزادان

عفونت ادراری از جمله شایع ترین مشکلات سیستم ادراری محسوب می شود . نمونه گیری از نوزادن به منظور تشخیص عفونت مجاری ادراری به مراتب سخت تر می باشد که باید دقت بیشتری در نمونه گیری داشت تا ادرار با مدفوع نوزاد آلوده نشود. عفونت مجاری ادراری در نوزادان به علت ضعف سیستم ایمنی ممکن است دارای عوارض بلند مدت باشد. بنابراین تشخیص آن نقش به سزائی در درمان و پیشگیری از عوارض بعدی آن دارد.

پیشگیری از عفونت ادراری

تمامی عفونت ها از جمله عفونت ادرار دارای منشا خارجی می باشد که با رعایت موارد بهداشتی می توان از ابتلا به آن پیشگیری کرد که در ادامه به آن ها اشاره می شود:

نظافت شخصی خود را رعایت کنید:

اولین اقدام و همچنین مهم ترین در پیشگیری از عفونت مجاری ادراری می توان به نظافت ناحیه تناسلی و لباس های زیر اشاره کرد. لباس های زیر باید به طور مرتب تعویض و در آفتاب خشک شوند در غیر این صورت عفونت مجاری ادراری گسترش می یابد. همچنین لباس های زیر خود را از نوع نخی انتخاب كنید و از جوراب شلواری هایی كه قسمت بالای آن نخی است استفاده كنید.

استفاده از کاندوم

یکی از راه های انتقال عفونت ادرار رابطه جنسی می باشد. استفاده از کاندوم در بسیاری از موارد از گسترش عفونت ادراری می تواند جلوگیری کند.

پیش از مقاربت جنسی و بعد از آن ادرار كنید و دستگاه تناسلی را با آب و دترجنت های مخصوص ناحیه تناسلی استفاده کنید.

بعد از اجابت مزاج موضع را از جلو به عقب تمیز كنید تا از ورود باكتری های مدفوع به پیشابراه پیشگیری شود.

عدم استفاده از وسایل حمام مشترک

گاهی دیده شده است که عفونت ادراری در بین افراد یک خانواده گسترش یافته است که علت آن ممکن است استفاده از وسایل حمام مشترک باشد. بنابراین باید هر فرد باید وسایل حمام جدا استفاده کند.

مصرف آب به مقدار کافی

عفونت مجاری ادراری گاهی در اثر کم آبی و همچنین در افرادی که عادت به مصرف کم آب دارند مشاهده می شود. بدن ما همیشه درگیر مبارزه با عوامل عفونی است. ادرار یکی از مکانیسم های دفع عفونت می باشد. برای دفع ادرار بدن نیازمند مقدار کافی از آب است. بنابراین در صورت کمبود آب این سیستم دچار مشکل و در پی آن عفونت می شود. مصرف ۶ الی ۸ لیوان در طی روز بسیار کمک کننده می باشد.

از نگه داشتن ادرار خود در مثانه بپرهیزید

یکی دیگر از عوامل گسترش عفونت مجاری ادراری نگه داشتن ادرار به مدت طولانی می باشد. نگهداری ادرار با افزایش خطر عفونت دستگاه ادراری همراه است و علت آن، این است که ادرار موجود در مثانه می تواند رشد باکتری در آنجا را افزایش دهد.

همچنین نگه داشتن ادرار برای مدت طولانی سبب خروج سریع ادرار با پوشش ضعیف عضلانی می شود همچنین این کار سبب ضعیف شدن عضلات کف لگن به مرور زمان شده و یا کار کشیدن بیش از حد از آنهامی شود. در انتها نگه داشتن ادرار سبب پیش فعالی کف لگن، درد مثانه، بی تابی ادراری می شود. به همین دلیل توصیه می شود که هیچگاه احساس دفع ادرار را نادیده نگیرید و سعی كنید هر بار مثانه را كاملاً خالی كنید.

خودداری از شنا در استخرهای بدون کلر

عفونت مجاری ادراری ممکن است در استخرها نیز انتقال یابد. استخرها با عدم رعایت موارد بهداشتی باعث گسترش عفونت ادراری می شود.

اگر شما نیز تمایل دارید آزمایش های مرتبط با عفونت ادراری را در منزل خود و برای تشخیص موارد ایجاد کننده آلرژی و بدون مراجعه حضوری و در معرض آلودگی قرار گرفتن انجام دهید، می توانید به سایت آنی آزما مراجعه کرده و پس از پر کردن فرم پذیرش، نسبت به انجام آزمایش در منزل و همچنین تست کرونا با رعایت کلیه پروتکل های بهداشتی اقدام خواهد شد.

[gravityform id=”1″ title=”true” description=”true”]