چه آزمایشاتی برای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان استفاده می‌شود؟

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یا به اصطلاح تنبلی تخمدان یک بیماری است که در اثر عدم تعادل هورمونی بروز یافته و بر روی زنان در سن باروری تأثیر می گذارد. این بیماری یکی از دلایل اصلی ناباروری در زنان است و مشکل این بیماری این است که معیارهای تشخیصی آن هنوز مشخص نیست. هیچ آزمایش خاص و مشخصی نمی تواند سندرم تخمدان پلی کیستیک را تشخیص دهد. پزشک در مورد تاریخچه پزشکی شما بحث خواهد کرد.

به منظور تشخیص بیماری، معاینه جسمی را به همراه برخی از آزمایش های خون انجام دهید. در صورت تولید بیش از حد هورمون های آندروژن (هورمون های مردانه) ، عدم وجود تخمک گذاری در تخمدان ها و وجود کیست های متعدد در تخمدان ها تشخیص داده می شود.

سندرم تخمدان پلی کیستیک یک اختلال هورمونی شایع است که می تواند در روند پریودی ، باروری ، وزن و پوست شما مشکل ایجاد کند. همچنین می تواند شما را برای بیماری های دیگری مانند دیابت نوع 2 در معرض خطر قرار دهد. در صورت ابتلا به این بیماری و تشخیص زودتر و به موقع آن، می توانید درمان خود را شروع کنید.

اگر حداقل دو مورد از این علائم را داشته باشید ، پزشک ممکن است سندرم تخمدان پلی کیستیک را در شما تشخیص دهد:

• دوره های نامنظم قاعدگی

• سطح بالاتری از هورمون های آندروژن (هورمونهای مردانه) در آزمایش خون که از طریق علائمی مانند آکنه ، جوش زدن با الگوی مردانه یا رشد موهای اضافی روی صورت ، چانه یا بدن نشان داده می شود.

• کیست در تخمدان های شما که در طول معاینه سونوگرافی نشان داده می شود

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) می تواند طیف گسترده ای از علائم را ایجاد کند.

علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) 

• آکانتوسیس نیگریکانس – تیرگی پوست در نقاط چین دار بدن (گردن ، قسمت فوقانی و داخلی ران، زیر سینه ها ، بین انگشتان)

• پیش دیابتی

• هایپرپلازی آندومتریال – این بیماری یک وضعیت پیش سرطانی رحم است که ناشی از عدم تخمک گذاری است و باعث تحریک مداوم استروژن به لایه رحم بدون محافظت از

پروژسترون (هورمون ناشی از تخمک گذاری) می شود.

• فشار خون بالا

• افزایش کلسترول تام و تری گلیسیرید بالا

• رشد موهای اولیه (قبل از بلوغ) به صورت مردانه

• وزن بدن – تا 65٪ از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک دارای شاخص توده بدنی غیر طبیعی هستند. افزایش وزن می تواند منجر به دوره های قاعدگی نامنظم شود ، و

از بیمار سندرم تخمدان پلی کیستیک که قبلاً تشخیص داده نشده بود

• آکنه

• ریزش موی سر

• افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی

• ناباروری به دلیل عدم تخمک گذاری

• خونریزی غیر طبیعی رحم

معیارهای مختلفی که برای تشخیص این بیماری وجود دارد، تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک را به یک کار بسیار دشوار تبدیل می کند.

تست های مهم و آزمایشات مورد نیاز برای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)

تست های تشخیصی برای این بیماری شامل آزمایش های هورمونی که از نمونه خون شما انجام می شود و همچنین معاینه بدنی ، تاریخچه پزشکی و سونوگرافی است.

آزمایشات هورمونی برای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک

پزشک ممکن است تعدادی از آزمایش های هورمونی که از طریق خون برای اندازه گیری سطح چندین هورمون استفاده می شود، توصیه کند. این آزمایشات به رد کردن سایر علل احتمالی ناهنجاری های قاعدگی کمک می کند. آزمایش خون همچنین سطح آندروژن ها را در بدن ارزیابی می کند.

FSH:

FSH یا هورمون تحریک کننده فولیکول برای ارزیابی مسائل مربوط به باروری ، دسترسی به عملکرد تخمدان ها به همراه عملکرد هیپوفیز استفاده می شود. سطح FSH در صورت وجود سندرم تخمدان پلی کیستیک در خون کاهش می یابد. برای این آزمایش یک نمونه خون از بازوی شما کشیده می شود. اگرچه ، هیچ آمادگی برای آزمایش لازم نیست اما زمان آزمایش معمولاً با چرخه قاعدگی بیمار در ارتباط است.

LH:

LH یا هورمون لوتئینه کننده (Luteinizing Hormone) برای ارزیابی عملکرد هیپوفیز ، ارزیابی مشکلات باروری و تشخیص رها شدن تخمک از تخمدان استفاده می شود. سطح LH معمولاً برای بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک بالا می رود. یک نمونه خون از بازو کشیده می شود. برای انجام آزمایش آمادگی خاصی لازم نیست ، اما زمان انجام آزمایش با چرخه قاعدگی خانم ارتباط دارد.

تستوسترون کل:

آزمایش تستوسترون به تشخیص سطح غیر طبیعی تستوسترون در زنان کمک می کند که به نوبه خود به تشخیص این بیماری و سایر علل ناباروری کمک می کند. سطح تستوسترون معمولاً برای کسانی که دارای PCOS هستند بالا می رود. نمونه صبحگاهی برای این آزمایش ترجیح داده می شود. نمونه خون از بازوی بیمار گرفته می شود.

آزمایش استروژن:

این آزمایش برای اندازه گیری و نظارت بر سطح استروژن بیمار انجام می شود. سطح غیر طبیعی هورمون یا عدم تعادل هورمونی نشانه ناباروری است. سطح استروژن ممکن است برای کسانی که از سندرم تخمدان پلی کیستیک رنج می برند طبیعی یا بالا باشد. نمونه خون از ورید موجود در بازو گرفته می شود.

گلوبولین متصل شونده به هورمون جنسی (SBGH):

این آزمایش برای ارزیابی زنان مبتلا به علائم و نشانه های هورمون های اضافی مردانه (آندروژن) انجام می شود. این آزمایشات هنگامی پیشنهاد می شود که علائم افزایش یا کاهش اندازه گیری تستوسترون کل با علائم مغایر باشد. در صورت وجود سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است سطح SBGH کاهش یابد. برای انجام آزمایش آمادگی خاصی لازم نیست. نمونه خون از ورید موجود در بازو گرفته می شود.

آندروستندیون (Androstenedione):

این آزمایش به ارزیابی عملکرد غده آدرنال کمک می کند. ارزیابی غده آدرنال میزان تولید آندروژن را همراه با عملکرد تخمدان ارزیابی می کند. این آزمایش هنگامی توصیه می شود که برخی از علائم خاص سندرم تخمدان پلی کیستیک مانند هیرسوتیسم (زیاد بودن موهای زائد بدن و صورت) ، آکنه ، آمنوره (فقدان دوره ماهانه) یا نازایی مشاهده شود. سطح آندروستندیون معمولاً در شخصی که تحت تأثیر سندرم تخمدان پلی کیستیک قرار دارد بالا می رود. نمونه خون از ورید در بازو گرفته می شود. در مورد زنان در سن قاعدگی ، یک نمونه قبل از دوره قاعدگی یا بعد از آن جمع آوری می شود.

گنادوتروپین کوریونی انسانی (hCG):

این آزمایش برای تأیید حاملگی یا شناسایی حاملگی خارج رحمی انجام می شود. یکی از دلایل اصلی عدم وجود پریود یا دوره های از دست رفته ، بارداری است. آزمایش hCG به رد احتمال بارداری کمک می کند. برای این آزمایش یک نمونه ادرار صبح زود یا یک نمونه خون جمع آوری می شود.

آنتی مولرین هورمون (AMH):

این آزمایش به منظور ارزیابی عملکرد تخمدان و باروری ، تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک و درک اثربخشی درمان سرطان تخمدان انجام می شود. برای این آزمایش یک نمونه خون از بازو کشیده می شود. افزایش سطح AMH اغلب با سندرم تخمدان پلی کیستیک مشاهده می شود.

پزشک شما ممکن است چند آزمایش دیگر را برای رد شرایط دیگر مانند مشکلات تیروئید ، تومور و هایپرپلازی (تورم اندام ناشی از وجود سلولهای اضافی) را توصیه کند که علائم مشابهی با سندرم تخمدان پلی کیستک دارند.

بعد از تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک، می توانید تست قند خون و کلسترول را انجام دهید. پزشکان اغلب این آزمایشات را انجام می دهند تا سلامت کلی شما و احتمال ابتلا به سایر بیماری ها را بررسی کنند:

پروفایل لیپید کلسترول و تری گلیسیرید شما را بررسی می کنند. سندرم تخمدان پلی کیستیک می تواند شما را بیشتر در معرض بیماری های قلبی قرار دهد.

آزمایش گلوکز به شما کمک می کند تا در صورت ابتلا به دیابت آن را تشخیص دهید. بیش از نیمی از زنانی که این بیماری را دارند، به این بیماری نیز مبتلا هستند.

انسولین: پزشک شما می خواهد دریابد که بدن شما به انسولین چه واکنشی نشان می دهد ، که به شما در کنترل سطح قند خون کمک می کند. اگر بدن شما به انسولین ساخته شده پاسخ نمی دهد ، ممکن است مقاومت به انسولین داشته باشید. این بیماری در بین زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک شایع است و می تواند منجر به دیابت شود. پزشک شما برای مدیریت علائم PCOS با شما همکاری خواهد کرد و می توانید تا حد ممکن سالم باشید.

سونوگرافی

به غیر از آزمایش خون ، سونوگرافی از لگن ، تخمدان و رحم نیز انجام می شود تا مشخص شود آیا کیست در تخمدان وجود دارد یا تخمدان بزرگ شده است یا خیر. در سندرم تخمدان پلی کیستیک ، تخمدان ها می توانند 3 برابر بزرگتر از حد نرمال شوند و در هر تخمدان می تواند 12 یا بیشتر از 12 فولیکول وجود داشته باشد. ضخامت رحم در این بیماری بیشتر از حد نرمال می باشد و کیست ها اغلب بر روی سطح تخمدان چیده شده و مانند یک رشته مروارید ظاهر می شوند. سونوگرافی به تجسم تغییرات تخمدان ها کمک می کند.

در بیشتر موارد ، اسکن شکمی انجام می شود که در آن تخمدان ها از خارج از طریق دیواره شکم مشاهده می شوند. اما یک سونوگرافی ترانس واژینال موثرتر است زیرا در مقایسه با سونوگرافی شکمی تصویر واضح تری ایجاد می کند. سونوگرافی ترانس واژینال یک روش بدون درد است که در آن یک پروب به شکل قلم به داخل واژن وارد می شود. یک سنسور سونوگرافی در نوک پروب وجود دارد. سونوگرافی های واژن فقط در خانم هایی که از نظر جنسی فعال بوده اند قابل انجام است.

معاینه بدنی برای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک

معاینه بدنی دقیق به عنوان بخشی از روند تشخیص این بیماری انجام می شود. در طول معاینه فیزیکی پزشک غده تیروئید ، پوست ، مو ، سینه و شکم شما را به همراه فشار خون و شاخص توده بدنی (BMI) شما بررسی می کند. پزشک همچنین ممکن است به پوست شما نگاه کند تا آن را از نظر رشد موهای اضافی و وجود آکنه و پوسته های تغییر رنگ داده بررسی کند. در صورتی که فرد به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا باشد، همه این موارد اتفاق می افتد. در تست لگن نیز دقیقاً مانند مواردی که هنگام معاینه منظم انجام می شود. پزشک شما مناطقی از بدن شما از جمله واژن ، دهانه رحم ، رحم ، لوله های فالوپ ، تخمدان ها و روده را بررسی کرده و هر چیز غیر عادی را بررسی می کند.

تاریخچه پزشکی برای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک

پزشک همچنین تاریخچه پزشکی شما را به عنوان بخشی از روند تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک بررسی و مطالعه خواهد کرد. این بررسی شامل سؤالاتی در مورد علائم شما – تغییر وزن ، پوست ، مو و چرخه قاعدگی خواهد بود. او همچنین ممکن است از شما درمورد مشکلاتی که با بارداری روبرو هستید ، داروهای مصرفی حال حاضر شما، عادات غذایی و عادت های ورزشی سوال نماید. او همچنین ممکن است درباره هرگونه سابقه خانوادگی در مورد مشکلات هورمونی سؤال کند.

تشخیص مناسب اولین قدم به سمت درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک است. این آزمایشات نه تنها به پزشک برای ارزیابی بیماری کمک می کند ، بلکه به رد علل احتمالی دیگر که نشان دهنده علائمی شبیه به سندرم تخمدان پلی کیستیک است مانند تومور تخمدان ، هایپرپلازی آدرنال و غیره نیز کمک می کند.

درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک

پایه اصلی درمان بر اصلاح سبک زندگی تمرکز داشته و با هدف مدیریت اصلی ترین نگرانی های فرد مبتلا یعنی ناباروری، پرمویی، آکنه و یا چاقی انجام می شود.

به عنوان اولین گام درمان به بیماران توصیه می شود که رژیم غذایی کم کالری گرفته و شروع با کاهش وزن کنند و همچنین انجام ورزش و فعالیت بدنی را نیز با شدت متوسط در برنامه های روزانه خود قرار دهند. بد نیست بدانید که حتی کاهش 5 درصد از اضافه وزن بدن هم می تواند وضعیت شما را تا حدودی بهبود ببخشد.

برای تنظیم چرخه قاعدگی در مبتلایان پزشکان معمولا مصرف قرص های ضد بارداری را توصیه می کنند که ترکیبی از استروژن و پروژسترون است. قرص های ضد بارداری تولید هورمون آندروژن را کاهش می دهد و در نتیجه باعث می شود که اثرات مزمن تولید مقادیر بالای این هورمون در بدن از جمله احتمال سرطان آندومتر و خونریزی های غیرطبیعی کاهش یابد. این دارو ها همچنین می تواند برای درمان پر مویی خانم ها نیز کمک کند.

متاسفانه بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک یک بیماری بسیار گیچ کننده است نیازمند تشخیص صحیح توسط پزشک متخصص می باشد. در این راه آزمایشات خون که در این مقاله گفته شده است، به تشخیص این بیماری کمک شایانی می کند. برای انجام هریک از این آزمایشات در منزل خود و انجام نمونه برداری یا نمونه گیری در منزل، شما می توانید به سادگی به سایت آزمایشگاه آنی آزما مراجعه کرده تا ضمن تعیین آدرس و زمان نمونه برداری، با هزینه بسیار کم و به صورت بیمه کلیه آزمایشات خود را انجام دهید.