آزمایش GGT (گاما گلوتامیل ترانسفراز) چیست؟

کبد به عنوان یکی از مهمترین اندام های بدن، در صورتی که دچار مشکل شود، باید قبل از حاد شدن بیماری، درمان ار شروع کنید. هر گونه آسیب به این اندام، عواقب خطرناکی را به دنبال خواهد داشت. علائم برخی از بیماری ها به گونه ای است که باعث می شود متخصص در تشخیص، گمراه شودبرای مثال تشخیص بیماری کبدی و بیماری استخوانی، از این قبیل موارد است. در این زمان است که آزمایشات لازم، کمک می کند پزشک شما دچار اشتباه نشود. آزمایش گاما گلوتامیل ترانسفراز برای ارزیابی سلامت کبد و تشخیص بیماری کبدی و استخوانی انجام می شود. گاما گلوتامیل ترانسفراز نوعی آنزیم است که بیشترین غلظت آن در کبد است لذا اگر کبد دچار مشکل شودف غلظت این آنزیم در کبد زیاد خواهد شد. در نتیجه اندازه مقدار آن تعیین کننده سلامت کبد خواهد بود.

آزمایش GGT که با عناوینی مثل GGT، Gamma-Glutamyl Transpeptidase، GGTP ، Gamma-GT ، GTP نیز شناخته می شود، برای ارزیابی یک بیماری احتمالی کبدی یا مجاری صفراوی یا تمایز بین بیماری کبدی و استخوانی به عنوان دلیل افزایش مقادی آلکالن فسفاتاز (ALP) درخواست می گردد. این آزمایش گاهی اوقات برای غربالگری یا نظارت بر سوء مصرف الکل نیز کاربرد دارد.

هنگامی که شما علائم اختلال در مجرای کبد یا صفرا را نشان می دهید و یا هنگامی که سطح ALP افزایش یافته است ، از آزمایش GGT برای بررسی وضعیت کبد شما استفاده می گردد. (جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد آزمایش ALP و شرایطی که این آزمایش درخواست می گردد می توانید به مقاله های کبد چرب و آزمایش های کبدی مراجعه فرمایید.)

برای انجام آزمایش GGT یک نمونه خون ورید یاز بازوی شکا کشیده می شود. سطح GGT بعد از غذا خوردن کاهش می یابد. به شما دستور داده می شود حداقل 8 ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشید(چیزی نخورید یا ننوشید به جز آب). همچنین ممکن است از شما خواسته شود که نوشیدن الکل یا مصرف برخی داروهای تجویزی را متوقف کنید. (جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد ناشتا بودن و آزمایش هایی که نیاز به ناشتایی دارند، می توانید به مقاله آمادگی های قبل از آزمایش و ناشتا بودن چیست مراجعه فرمایید.).

در آزمایش GGT چه چیزی مرود بررسی قرار می گیرد؟

گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT) آنزیمی است که در بسیاری از اندام ها در بدن وجود دارد و بیشترین غلظت آن در کبد مشاهده می شود. در بیشتر بیماری هایی که باعث آسیب به کبد یا مجاری صفراوی می شوند ، GGT در خون بالا می رود. آزمایش GGT سطح این آنزیم را در یک نمونه خون اندازه گیری می کند.

به طور معمول ، GGT در مقادیر کم وجود دارد ، اما وقتی کبد آسیب می بیند ، ممکن است سطح GGT بالا رود. GGT معمولاً اولین آنزیم کبدی است که در خون افزایش می یابد وقتی که هر یک از مجاری صفراوی که صفرا را از کبد به روده ها منتقل می کند ، به عنوان مثال توسط تومورها یا سنگ ها انسداد پیدا کند. این امر حساس ترین آزمایش آنزیم کبدی برای تشخیص مشکلات مجاری صفراوی است.

با این حال ، آزمایش GGT بسیار خاص نیست و در تمایز بین دلایل مختلف آسیب کبدی مفید نیست زیرا می توان با بسیاری از انواع بیماری های کبدی مانند سرطان کبد و هپاتیت ویروسی و همچنین سایر بیماری های غیر کبدی مانند سندرم حاد عروق کرونر افزایش یابد. به همین دلیل ، آزمایش GGT به تنهایی برای استفاده روتین توصیه نمی شود. با این وجود ، می تواند در رابطه با آزمایش های دیگر و در تعیین علت سطح بالای آلکالن فسفاتاز (ALP) ، آنزیم دیگری که در کبد یافت می شود مفید باشد.

هر دو آنزیم GGT و ALP در بیماری های کبدی افزایش می یابند ، اما تنها بیماری ALP با بیماری های موثر بر بافت استخوان افزایش می یابد. بنابراین ، از GGT می توان به عنوان پیگیری ALP بالا استفاده شود تا بالا بودن ALP ناشی از بیماری کبد یا استخوان باشد.

آلکالین فسفاتاز (ALP) آنزیمی است که در چندین بافت در سراسر بدن یافت می شود. ALP در نمونه خون افراد بالغ سالم عمدتاً از کبد تشکیل می شود که بیشتر آنها از استخوان ها (اسکلت) ناشی می شوند. سطح بالای ALP در خون بیشتر در اثر بیماری کبدی ، انسداد مجرای صفراوی ، بیماری کیسه صفرا یا اختلالات استخوانی ایجاد می شود. آزمایش ALP میزان آنزیم موجود در خون را اندازه گیری می کند.

در کبد ، ALP در لبه های سلول هایی که برای تشکیل مجاری صفراوی ، لوله های ریز و درشت که صفرا را از کبد به روده ها تخلیه می کند ، پیدا می شود ، جایی که برای کمک به هضم چربی در رژیم غذایی لازم است. ALP در استخوان توسط سلول های ویژه ای به نام استئوبلاست ها تولید می شود كه در ایجاد استخوان نقش دارند. هر یک از انواع مختلف بافت ، اشکال متفاوتی از ALP به نام ایزوآنزیم ها تولید می کند.

به عنوان مثال ، در مواردی که یک یا چند مجاری صفراوی مسدود شود ، سطح خون ALP می تواند بسیار افزایش یابد. این امر می تواند در نتیجه التهاب کیسه صفرا (کوله سیستیت) یا سنگ صفرا باشد. افزایش کمتری از ALP خون در سرطان کبد و سیروز ، با استفاده از داروهای سمی برای کبد و هپاتیت مشاهده می شود.

هر شرایطی که باعث تشکیل بیش از حد استخوان ، از جمله اختلالات استخوانی مانند بیماری پاگت (Paget’s disease) می شود ، می تواند باعث افزایش سطح ALP شود. کودکان و نوجوانان به طور معمول از میزان ALP خون بالاتری برخوردار هستند زیرا استخوان های آنها هنوز در حال رشد است. در نتیجه ، آزمایش ALP باید با مقادیر مختلف مرجع (عادی) برای کودکان و بزرگسالان تفسیر شود.

می توان بین اشکال مختلف (ایزوآنزیم ها) ALP که توسط انواع مختلفی از بافت های بدن ایجاد می شود ، تمایز قائل شد. اگر از علائم و نشانه های بالینی مشخص نشود که منبع نتیجه آزمایش ALP بالا ناشی از بیماری کبد یا استخوان است ، ممکن است آزمایش های دیگر انجام شود تا مشخص شود کدام ایزوآنزیم در خون افزایش یافته است.

سطح GGT گاهی با مصرف حتی مقادیر کمی الکل افزایش می یابد. سطوح بالاتر در افراد نوشیدنی مزمن سنگین بیشتر از افرادی است که کمتر از 2 تا 3 نوشیدنی در روز مصرف می کنند یا فقط به مناسبت (نوشیدن های زیاد) نوشیدن آن زیاد است. آزمایش GGT ممکن است در ارزیابی شخصی که سوء مصرف حاد یا مزمن الکل دارد، استفاده شود.

از آزمایش GGT چگونه استفاده می شود؟

از آزمایش گاما گلوتامیل ترانسفراز یا آزمایش GGT برای تعیین علت افزایش آلکالن فسفاتاز (ALP) استفاده می شود. هر دو ALP و GGT در بیماری مجاری صفراوی و در برخی از بیماری های کبدی زیاد هستند ، اما در بیماری استخوان فقط ALP افزایش می یابد. بنابراین ، اگر سطح GGT در فردی که ALP بالایی دارد طبیعی باشد ، علت بالا رفتن ALP به احتمال زیاد بیماری استخوانی است.

آزمایش GGT گاهی اوقات برای کمک به تشخیص بیماری کبدی و انسداد مجاری صفراوی استفاده می شود. معمولاً این آزمایش همراه با یا سایر آزمایشات کبدی مانند آلانین آمینوترانسفراز (ALT) ، آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) ، ALP و بیلی روبین درخواست داده می شود. به طور کلی ، افزایش سطح GGT نشان می دهد که کبد آسیب دیده است ، اما به طور خاص به وضعیتی که ممکن است باعث ایجاد صدمه شود ، اشاره نمی کند.

از آزمایش GGT می توان برای غربالگری سوء مصرف مزمن الکل (در حدود 75٪ از سو مصرف مشروبات الکلی به صورت مزمن افزایش خواهد یافت) و نظارت بر استفاده از الکل و یا سوء استفاده در افرادی که تحت درمان الکلی یا هپاتیت الکلی قرار دارند، نیز استفاده کرد.

این آزمایش چه زمانی درخواست داده می شود؟

وقتی سطح ALP بالایی دارید ، آزمایش GGT ممکن است درخواست داده شود. آزمایش ALP ممکن است به تنهایی یا به عنوان بخشی از پانل معمول کبد انجام شود تا آسیب کبد را غربالگری کند ، حتی اگر هیچ علایمی وجود نداشته باشد. آزمایش GGT ممکن است هنگامی انجام شود که نتایج آزمایش ALP زیاد باشد ، اما آزمایش های دیگر که بخشی از پانل کبدی هستند (مانند AST و ALT) افزایش نیافته باشند.

GGT ممکن است همراه با یا به عنوان پیگیری سایر آزمایشات عملکرد کبد در هنگام بروز علائم یا نشانه های بیماری کبدی ، مانند موارد زیر درخواست گردد:

• ضعف ، خستگی
• از دست دادن اشتها
• تهوع و استفراغ
• تورم شکم و یا درد
• زردی
• ادرار تیره ، مدفوع روشن
• خارش

آزمایش GGT همچنین ممکن است هنگامی درخواست شود که شخصی با سابقه سوء مصرف الکل ، به منظور نظارت بر پیروی از برنامه درمانی ، مصرف الکل را ترک کرده باشد.

نتیجه آزمایش GGT چه چیزی را نشان می دهد؟

نتایج آزمایش GGT همراه با نتایج ALP و سایر نتایج آزمایشاتی که ممکن است همزمان انجام شود مانند یک پانل کبد تفسیر می شود.

افزایش سطح ALP با سطح GGT بالا به تشخیص و رد عدم وجود بیماری استخوانی به عنوان دلیل افزایش سطح ALP کمک می کند. افزایش ALP با GGT کم یا معمولی به معنای افزایش ALP به دلیل بیماری استخوانی است.

افزایش سطح GGT نشان می دهد که در اثر یک بیماری یا شرتیط خاص، به کبد آسیب می رسد، اما به طور مشخص علت آسیب را نشان نمی دهد. به طور کلی هرچه سطح این آنزیم بالاتر باشد ، آسیب به کبد بیشتر می شود. افزایش سطح ممکن است به دلیل بیماری های کبدی ، مانند هپاتیت یا سیروز باشد ، اما ممکن است به دلیل شرایط دیگر ، مانند نارسایی احتقانی قلب ، سندرم متابولیک ، دیابت یا پانکراس نیز باشد. آنها همچنین ممکن است در اثر سوء مصرف الکل ، بیماری های کبدی الکلی یا استفاده از داروهایی که برای کبد سمی هستند ایجاد شوند.

نتیجه آزمایش GGT کم یا معمولی نشان می دهد که بعید نیست بیماری کبدی داشته باشید یا الکل مصرف نکرده باشید.

آیا در صورت عدم وجود علائم امکان دارد سطح GGT من بالا رفته باشد؟

بله ، GGT بسیار حساس است و در صورت نداشتن علائم نیز می تواند افزایش یابد. این افزایش ممکن است موقتی باشد ، شاید به دلیل داروهایی که شما مصرف می کنید یا به دلیل نوشیدن الکل در طی 24 ساعت گذشته از زمانی که آزمایش انجام می شود.

اگر سایر آنزیم های کبدی نرمال باشند ، پزشک مراقبت های بهداشتی شما ممکن است آزمایش بعدی را در یک مرحله بعدی تکرار کند. اگر GGT بسیار زیاد است و یا آنزیم های کبدی دیگر شما بالا رفته است ، ممکن است لازم باشد آزمایش های دیگری انجام دهید تا علت آن مشخص شود.

من یک الکلی هستم ، اما نوشیدن آن را ترک کرده ام. آیا GGT من به حالت عادی برمی گردد؟

با گذشت زمان ، سطح GGT شما از هر سطحی که در آن هنگام مصرف مشروبات الکلی را متوقف می کنید می تواند به حد طبیعی کاهش یابد. این امر می تواند چندین هفته تا بیش از یک ماه طول بکشد. خودداری از نوشیدن الکل باعث کاهش احتمال آسیب بیشتر در کبد شما می شود و باید عملکرد کبد را بهبود بخشد.

حتی نوشیدن مقادیر اندک الکل در طی 24 ساعت از آزمایش GGT ممکن است باعث افزایش موقت در GGT شود. با این حال ، تنوع ژنتیکی بین افراد می تواند باعث ایجاد اختلاف در این پاسخ GGT در استفاده از الکل شود. سیگار کشیدن همچنین می تواند GGT را افزایش دهد.

افزایش سطح GGT ممکن است نشانه ای از بیماری های قلبی عروقی و یا فشار خون بالا باشد. برخی از مطالعات نشان داده اند که افرادی که سطح GGT آنها افزایش یافته است ، خطر مرگ در اثر بیماری قلبی را بالا می برند ، اما دلیل این ارتباط هنوز مشخص نیست.

مقادیر کم GGT در برخی بیماریه ای ژنتیکی مشاهده می شود که جریان صفرا از کبد قطع شده یا سرکوب می شود.

داروهایی که ممکن است باعث افزایش سطح GGT شوند شامل فنیتوئین ، کاربامازپین و باربیتورات هایی نظیر فنوباربیتال است. استفاده از بسیاری از داروهای بدون نسخه و با نسخه ، از جمله داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) ، داروهای کاهش دهنده چربی ، آنتی بیوتیک ها ، مسدود کننده های گیرنده هیستامین (که برای درمان تولید بیش از حد اسید معده استفاده می شود) ، داروهای ضد قارچی ، ضد افسردگی ، ضد بارداری خوراکی و هورمون ها مانند تستوسترون ، می تواند سطح GGT را افزایش دهد.

برخی از داروهای ضد انعقادی (به عنوان مثال ، هپارین) و داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی (به عنوان مثال ، متوترکسات) نیز سطح GGT در سرم را افزایش می دهند.

سطح GGT با افزایش سن در زنان افزایش می یابد ، اما در آقایان نه و همیشه در مردان نسبت به زنان کمی بیشتر است.

اگر شما نیز تمایل دارید آزمایش GGT را در منزل خود و بدون مراجعه حضوری و در معرض آلودگی قرار گرفتن انجام دهید، می توانید به سایت آنی آزما مراجعه کرده و پس از پر کردن فرم پذیرش، نسبت به انجام آزمایش در منزل با رعایت کلیه پروتکل های بهداشتی اقدام خواهد شد.