چرا باید آزمایش آمیلاز انجام دهیم ؟

زمانی که اندام های داخلی بدن دچار مشکل می شوند، علائمی در ظاهر دیده می شود که براساس آن، متخصص دستور می دهد حتما نوع خاصی از آزمایش را انجام دهید. برای مثال در صورت داشتن درد شدید در ناحیه شکم، کاهش اشتها، تب و حالت تهوع، ممکن است شما به بیماری های پانکراس مبتلا شده باشید. در این صورت یکی از آزمایشاتی که لازم است انجام شود، آزمایش آمیلاز است. با این تست می توان از ابتلا به پانکراتیت حاد یا مزمن اطلاع پیدا کرد. آزمایش آمیلاز به دو صورت انجام می گیرد. رایج ترین آن، نمونه گیری خون است اما این امکان نیز وجود دارد که نمونه ادرار 24 ساعت فرد بیماری جمع آوری شده و به آزمایشگاه تحویل داده شود. به هیچ عنوان در انجام این تست تاخیر نکنید چرا که ممکن است عواقب خطرناکی به دنبال داشته باشد.

آزمایش آمیلاز (Amylase test) در درجه اول برای تشخیص و نظارت بر پانکراتیت حاد درخواست می شود. این آزمایش همچنین گاهی اوقات برای تشخیص و نظارت بر پانکراتیت مزمن یا سایر بیماری های مرتبط با پانکراس نیز درخواست می گردد. آزمایش آمیلاز هنگامی که علائم اختلال پانکراس در فرد وجود دارد، مانند درد شدید شکم ، تب ، کاهش اشتها یا حالت تهوع، برای تشخیص و تعیین وضعیت بیماری در فرد درخواست می شود. این آزمایش با انجام نمونه گیری از ورید بازو و به وسیله آزمایش خون انجام می گیرد. برخی اوقات می توان این آزمایش را از نمونه ادرار تصادفی ، نمونه ادرار 24 ساعته یا مایع صفاقی نیز انجام داد.

برای هر دو آزمایش خون و نمونه ادرار ، باید 24 ساعت قبل از آزمایش از مصرف الکل اجتناب نمایید و برای انجام آزمایش آمیلاز از طریق خون، ممکن است به شما توصیه شود که دو ساعت قبل از انجام نمونه برداری خون چیزی نخورده و چیزی ننوشید و به صورت ناشتا باشید. برخی از داروهای خاص می توانند بر جواب تست آمیلاز شما تأثیر بگذارند ، بنابراین قبل از انجام آزمایش در مورد نحوه مصرف این داروها با پزشک خود صحبت کنید.

سه نوع آنزیم آمیلاز در طبیعت وجود دارد که به نام‌ های آلفا آمیلاز، بتا آمیلاز و گاما آمیلاز شناخته می ‌شوند. از میان انواع مختلف این آنزیم ‌ها اندازه‌گیری آلفا آمیلاز ارزش بیشتری دارد. منابع تولید آلفا آمیلاز پستانداران، ارگانیسم ‌های میکروبی و گیاهی است. آنزیم آمیلاز اتصال گلیکوزیدی را در مولکول‌ های نشاسته (به وسیله مولکول آب) قطع و آن ها را به دو مولکول کوچک ‌تر به نام‌ های گلوکز و مالتوز تبدیل می‌کند. پلی ساکارید نشاسته خود از دو نوع پلیمر به نام‌های آمیلوز و آمیلوپکتین تشکیل شده است.

آلفا آمیلاز در پانکراس، پاراتیروئید، سرم، ادرار، بافت تومور و بزاق پستانداران یافت می‌ شود. دو نوع آلفا آمیلاز بزاقی و پانکراسی وجود دارد که بسیار شبیه به هم هستند. در حالی که نوع پانکراسی را می توان تقریباً به صورت انحصاری به پانکراس نسبت داد، نوع بزاقی در اشک، عرق، شیر انسان، مایع آمنیوتیک، ریه‌ ها، بیضه ‌ها و اپی‌تلیوم لوله فالوپ مشاهده می‌ شود. عمل هضم نشاسته در دهان توسط آلفا آمیلاز های بزاق (پتیالین) شروع می‌ شود و در روده کوچک با آلفا آمیلاز های پانکراس ادامه پیدا می ‌کند. اندازه‌گیری آلفا آمیلاز سرم در یک دوره مشخص به تشخیص پانکراتیت حاد و گاهاً پانکراتیت مزمن کمک می‌ کند.

دو نوع پانکراتیت حاد و مزمن وجود دارد:

– پانکرایت حاد به صورت ناگهانی پانکراس را درگیر می‌ کند و اغلب در اثر سنگ ‌های صفراوی، عفونت ویروسی و تروما ایجاد می‌ شود. شانس درمان این بیماری بالا است.

– پانکراتیت مزمن در طول دوره‌ی زمانی طولانی پانکراس را درگیر می ‌کند و اغلب در اثر بدخیمی بافت پانکراس ،مصرف الکل طولانی مدت و سیستیک فیبروزیس ایجاد می‌ شود. برای تشخیص نوع مزمن پانکراتیت، عکس‌ های رادیولوژی و تست Immunoreactive Trypsinogen مفید است.

آزمایش آمیلاز همچنین می تواند به همراه سایر تست های مرتبط با پانکراس و کبد شما و در غالب آزمایش چکاپ (جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد آزمایش چکاپ و تست هایی که در این پنل آزمایشی می تواند وجود داشته می توانید به مقاله آزمایش چکاپ چیست و چه کاربرد هایی دارد مراجعه نمایید.) برای شما درخواست شود.

در آزمایش آمیلاز چه چیزی مورد بررسی قرار می گیرد؟

آمیلاز آنزیمی است که در درجه اول توسط پانکراس و غدد بزاقی تولید می شود تا به هضم کربوهیدرات ها کمک کند. آزمایش آمیلاز میزان آمیلاز موجود در خون یا ادرار یا گاهی اوقات در مایعات صفاقی را اندازه گیری می کند. مایع صفاق مایعی است که بین غشاهای شکمی و قسمت بیرونی اندام های شکمی وجود دارد.

پانکراس یک اندام باریک و مسطح به طول شش اینچ است که در اعماق حفره شکمی ، زیر کبد و بین معده و ستون فقرات قرار دارد. بخش سر آن به اثنی عشر ، قسمت اول روده کوچک متصل می شود. در داخل لوزالمعده ، مجاری کوچک (لوله ها) آنزیم های گوارشی تولید شده توسط پانکراس را به مجرای لوزالمعده تخلیه می کنند. پانکراس آمیلاز را از طریق مجرای لوزالمعده به قسمت اول روده کوچک رها می کند ، جایی که به تجزیه کربوهیدرات های رژیم غذایی کمک می کند.

آمیلاز معمولاً در مقادیر کمی در خون و ادرار وجود دارد. هنگامی که سلول های لوزالمعده آسیب می بینند ، مقدار آمیلاز موجود در خون افزایش می یابد. آسیب به پانکراس همچنین باعث افزایش غلظت آمیلاز در ادرار می شود زیرا آمیلاز از طریق ادرار از خون خارج می شود. کاهش یا افزایش مقادیر این آنزیم به وسیله انجام آزمایش آمیلاز از طریق خون و یا ادرار قابل اندازه گیری می باشد. افزایش سطح آمیلاز می تواند با پانکراتیت یا انسداد مجرای لوزالمعده توسط یک سنگ کیسه صفرا یا در موارد نادر با تومور لوزالمعده که باعث مسدود شدن این مجرا می شوند، مرتبط باشد.

از آزمایش آمیلاز چه استفاده ای می شود؟

از آزمایش آمیلاز از طریق خون برای کمک به تشخیص و نظارت بر پانکراتیت حاد استفاده می شود. همچنين ممكن است براي تشخيص و نظارت بر پانكراتيت مزمن و ساير اختلالاتي كه ممكن است مربوط به اختلال پانکراس باشد، مورد استفاده قرار گيرد.

آزمایش آمیلاز از طریق خون ممکن است به همراه آزمایش لیپاز برای تشخیص بیماری های پانکراس استفاده شود. در حالی که آزمایش آمیلاز برای بیماری های پانکراس بسیار حساس است، اما به صورت کامل و صد در صد برای اختلالات این ارگان اختصاصی نیست. این بدان معنی است که سطح آمیلاز بالا ممکن است یک مشکل را نشان دهد ، اما علت ممکن است به لوزالمعده مربوط نباشد.

از طرف دیگر ، آزمایش لیپاز برای بیماری های لوزالمعده ، به ویژه برای پانکراتیت حاد و پانکراتیت حاد الکلی ، خاص تر از آمیلاز است. لیپاز افزایش یافته معمولاً نشان دهنده مشکلی در لوزالمعده است. ارزیابی نتایج این دو آزمایش در کنار به تشخیص یا رد پانکراس و سایر شرایط کمک می کند.

همچنین ممکن است از یک آزمایش آمیلاز ادرار برای تشخیص بیماری های لوزالمعده استفاده شود. به طور معمول ، سطح آمیلاز موجود در ادرار می تواند وضعیت غلظت آمیلاز موجود در بدن را نشان دهد، و با افزایش غلظت این آنزیم در خون، مقادیر آن در نمونه ادرار نیز افزایش می یابد. گاهی اوقات ممکن است سطح کراتینین ادرار به همراه آمیلاز ادرار درخواست داده شود. نسبت آمیلاز به کراتینین را می توان محاسبه و از آن برای ارزیابی عملکرد کلیه استفاده کرد. اختلال عملکرد کلیه می تواند باعث کندتر شدن روند دفع آمیلاز شود.

در موارد خاص ، به عنوان مثال هنگامی که تجمع مایع در شکم (آسیت) وجود دارد ، ممکن است آزمایش آمیلاز بر روی مایع صفاقی انجام شود تا به تشخیص پانکراس کمک کند. آزمایش آمیلاز گاهی اوقات برای نظارت بر درمان سرطان لوزالمعده و پس از برداشتن سنگ های صفراوی که باعث حملات کیسه صفرا می شوند، استفاده می شود.

آزمایش آمیلاز چه زمانی درخواست داده می شود؟

هنگامی که فرد علائم یا نشانه هایی از اختلال پانکراس داشته باشد، ممکن است آزمایش آمیلاز خون انجام شود ، این علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:

• درد شدید شکم در قسمت فوقانی آن که به کمر گسترش می یابد و یا بعد از خوردن غذا احساس درد بدتر می شود
• تب
• از دست دادن اشتها
• حالت تهوع ، استفراغ زردی چشم یا پوست (زردی)
• افزایش ضربان قلب
• مدفوع آبکی، پر چرب و با بوی بسیار بد

آزمایش آمیلاز ادرار ممکن است همراه با یا بدون تست آمیلاز خون انجام شود. همچنین ممکن است یک یا هر دو آزمایش به صورت دوره ای سفارش داده شوند که یک پزشک مراقبت های بهداشتی می خواهد اثر بخشی روند درمانی خود را در فرد ارزیابی کند و مشخص کند که آیا سطح آمیلاز با گذشت زمان در حال افزایش است یا کاهش می یابد.

آزمایش آمیلاز چه چیزی را نشان می دهد؟

سطح بالای آمیلاز در خون ممکن است نشانگر وجود بیماری مؤثر بر پانکراس باشد.

در پانکراتیت حاد، سطح آمیلاز در خون اغلب به 4 تا 6 برابر بیشتر از بالاترین مقدار مرجع افزایش می یابد، که گاهی اوقات حد بالای نرمال خوانده می شود. این افزایش در طی 4 تا 8 ساعت آسیب به لوزالمعده رخ می دهد و به طور کلی تا زمانی که علت این مشکل به صورت موفقیت آمیزی درمان نشود ، بالا می رود. مقادیر آمیلاز پس از چند روز به حالت عادی باز می گردد.

نتایج آمیلاز و لیپاز ممکن است با هم تفسیر شوند. در پانکراتیت حاد ، سطح لیپاز معمولاً تقریباً همزمان با سطح آمیلاز خون ، در حدود 3-6 ساعت افزایش می یابد ، اما سطح لیپاز طولانی تر از سطح آمیلاز باقی می ماند. تصور می شود که آزمایش لیپاز نسبت به تست آمیلاز برای تشخیص اولیه پانکراتیت حاد قابل تشخیص بهتر است و همچنین در تشخیص پانکراس حاد ناشی از پانکراتیت حاد الکلی حساس تر است.

در پانکراتیت مزمن ، سطح آمیلاز در ابتدا به میزان متوسط افزایش می یابد اما اغلب با گذشت زمان و با آسیب پیشرونده پانکراس کاهش می یابد. در این حالت ، سطوح بازگشت به حالت عادی ممکن است به معنای برطرف شدن عامل ایجاد کننده آسیب نباشد. میزان افزایش سطح آمیلاز شدت بیماری لوزالمعده را نشان نمی دهد.

همچنین ممکن است سطح آمیلاز در افراد مبتلا به انسداد مجرای لوزالمعده و سرطان های لوزالمعده به میزان قابل توجهی افزایش یابد.

به طور کلی ، میزان آمیلاز ادرار به نسبت سطح آمیلاز خون افزایش می یابد و پس از بازگشت سطح خون به حالت عادی ، برای چند روز بالا می ماند.

افزایش سطح آمیلاز در مایعات صفاقی می تواند در پانکراتیت حاد رخ دهد ، اما ممکن است در سایر اختلالات شکمی مانند انسداد روده یا کاهش جریان خون به روده ها نیز رخ دهد.

سطح آمیلاز پایین در خون و ادرار در فردی که علائم پانکراس دارد ممکن است نشانگر آسیب دائمی به سلول های تولید کننده آمیلاز در لوزالمعده باشد. کاهش سطح این آنزیم نیز می تواند به دلیل بیماری کلیوی و پره اکلامپسی باشد.

افزایش سطح آمیلاز خون با سطح آمیلاز پایین و آمیلاز پایین ادرار ممکن است نشان دهنده وجود ماکرو آمیلاز ، یک مجموعه خوش خیم آمیلاز و سایر پروتئین هایی باشد که در خون تجمع می یابد.

از آنجا که غدد بزاقی همچنین باعث ایجاد آمیلاز می شود ، شرایطی مانند اوریون و انسداد غدد بزاقی نیز می تواند باعث افزایش آمیلاز سطح خون شود.

پانکراتیت مزمن اغلب با الکلیسم همراه است. همچنین ممکن است ناشی از تروما یا انسداد مجرای لوزالمعده باشد یا ممکن است در ارتباط با ناهنجاری های ژنتیکی مانند فیبروز کیستیک باشد.

علاوه بر لوزالمعده و غدد بزاقی ، آمیلاز در سایر قسمت های بدن مانند روده کوچک ، تخمدان ها ، لوله های فالوپ و کبد نیز تولید می شود. با این وجود ، اکثر آزمایش ها میزان آمیلاز کل را در خون اندازه گیری می کند و بر اساس این واقعیت که بیشتر آمیلاز خون ، ادرار و مایعات بدن از لوزالمعده ناشی می شود، می باشد.

آیا افزایش سطح آمیلاز همیشه به این معنی است که من یک بیماری لوزالمعده دارم؟

خیر. سطح آمیلاز همچنین ممکن است در افرادی که دارای حملات کیسه صفرا هستند به طور قابل توجهی افزایش یابد. سطح آمیلاز ادرار و خون ممکن است با انواع دیگر بیماری ها مانند سرطان تخمدان ، سرطان ریه ، حاملگی خارج رحمی، آپاندیسیت حاد ، کتواسیدوز دیابتی ، اوریون ، انسداد روده یا زخم سوراخ شده نسبتاً بالا برود اما آزمایش آمیلاز اغلب برای تشخیص و بررسی این اختلالات استفاده می شود. (جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد انواع سرطان و تست های تشخیصی آن می توانید به مقاله تومورمارکر چیست و از چه آزمایش هایی برای تشخیص انواع سرطان استفاده کرد، مقایسه فرمایید.)

داروها و عوامل مداخله گر در آزمایش آمیلاز

آسپرین، دگزامتازون، اتیل الکل، آمینوسالیسیلیک اسید، کورتیکواستروئیدها، آزاتیوپرین، مواد حاجب ید دار، متیل دوپا، مسکن های مخدر، گلوکوکورتیکوئیدها، دیورتیکهای لوپ (مانند فوروزماید)، پردنیزون و قرص های ضد بارداری داروهایی هستند ممکن است باعث افزایش سطح سرمی بالای آمیلاز بشوند و در مقابل گلوکز، سیترات ها، اگزالات ها و محلول های دکستروز IV می توانند موجب کاهش سطح سرمی آمیلاز شوند.

اگر شما نیز احساس می کنید که ممکن است در پانکراس خود مشکل داشته باشید و یا این که قبلا در پانکراس خود مشکل داشته اید و در حال سپری کردن دوره درمانی خود و مصرف داروهای کنترل کننده هستید و یا اخیر در سفیدی چشم های خود و یا پوست خود احساس زردی می کنید، می توانید از آزمایش آمیلاز در کنار سایر تست های تشخیصی در آزمایش چکاپ برای بررسی میزان این آنزیم به همراه آزمایش لیپاز استفاده نمایید.

برای این کار کافیست تا به سایت آزمایشگاه آنی آزما مراجعه نمایید و در قسمت پذیرش نسخه و آزمایش های خود را ثبت نمایید. پس از انجام این کار و تعیین محل و زمان نمونه برداری، آزمایش شما به صورت نمونه برداری در منزل و آزمایش در منزل در هر مکانی که شما تمایل داشته باشید انجام می شود.

انجام آزمایش در منزل این مزیت مهم را دارد که دیگر نیازی نیست شما به صورت حضوری به آزمایشگاه مراجعه نمایید. همکاران ما با رعایت کلیه پروتکل های ایمنی و بهداشتی، کلیه آزمایشات شما را با بالاترین دقت و در زمان بسیار کوتاهی برای شما انجام می دهند.