نکات قابل توجه در مورد آزمایش PTT

آزمایش  PTT(Partial Thromboplastin Time)، یک آزمایش غربالگری است که مدت زمان ایجاد لخته خون بعد از جراحت را در ثانیه اندازه گیری می کند. به شکل دقیق تر، هنگامی که بریدگی ایجاد می شود پروتئین هایی در خون به نام فاکتورهای انعقادی وجود دارد که با همکاری یکدیگر برای قطع خونریزی باعث ایجاد لخته می شوند.

این فاکتورها شامل: فیبرینوژن (فاکتور I)، پروترومبین (فاکتور II)، ترومبوپلاستین بافتی (فاکتور III)، کلسیم (فاکتور IV)، پرواکسلرین (فاکتور V)، آکسیلرین (فاکتور VI)، پروکانورتین (فاکتور VII)، فاکتور کریسمس (فاکتور IX)، فاکتور استوارت (فاکتور X)، ترومبوپلاستین پلاسما (فاکتور Ⅺ)، عامل هاگمن (فاکتور Ⅻ) و فاکتور ثابت کننده فیبرین (فاکتور IXII) می شود.

تفاوت آزمایش PTT و تست PT

در آزمایش PT نیز میزان لخته شدن خون در ثانیه بررسی می شود و به دلیل تفاوت استاندارد PT در آزمایشگاه های مختلف از یک معیار استاندارد، به نام INR برای اندازه گیری استفاده می شود. همچنین دو مسیر داخلی و خارجی برای انعقاد خون وجود دارد؛ آزمایش PTT صحت عملکرد مسیر خروجی و تست PT صحت عملکرد داخلی را بررسی می کند.

مراحل و نحوه ایجاد لخته های خونی

مراحل و نحوه ایجاد لخته های خونی به شرح زیر است:

• تشکیل پلاک توسط پلاکت ها:

در زمان آسیب دیدن یک رگ خونی، پلاکت ها به سمت نواحی آسیب دیده حرکت کرده و دیواری را تشکیل می دهند، با تغییر و تبدیل شدن به یک پلاک از خونریزی جلوگیری می کنند.

• رشد کردن لخته:

فاکتورهای انعقادی با واکنش های سریع منجر به ایجاد یک ماده محلول رشته مانند به نام فیبرین می شوند که این ماده با کمک پلاکت ها و ایجاد شبکه در پلاک، سلول های بیشتری را برای قطع خونریزی درگیر می کند و این عمل باعث بزرگ تر شدن لخته می شود.

• توقف رشد لخته:

پروتئین های دیگری برای حفظ تعادل بدن پروتئین‌ های فاکتور انعقادی را متوقف می کنند و لخته در همان سایز باقی می ماند.

• تجزیه لخته:

بعد از سلامت نقطه آسیب دیده، لخته ایجاد شده در خون حل، و از بین می رود.

به چه دلیل تست PTT تجویز می شود؟

• میانگین زمان لخته شدن در آزمایش PTT بعد از اضافه کردن مواد شیمیایی به خون 25 الی 30 ثانیه است و اگر از این محدوده بیشتر یا کمتر شود، نشان دهنده اختلال در انعقاد خون است. در صورتی که لخته خون زیاد شود منجر به حملات و سکته قلبی می شود و کمتر تشکیل شدن آن نیز می تواند خطرناک باشد؛ چرا که باعث خونریزی بیش از حد می شود.
• از این تست به عنوان آزمایش های قبل از جراحی برای مطمئن شدن از عمل های کم ریسک استفاده می شود.
• همچنین از آزمایش PTT برای کنترل مصرف هپارین در صورت اختلال خونریزی نیز استفاده می شود.

علت نتیجه غیرطبیعی لختگی خون

اگر در تست PTT لختگی خون بیش از زمان گفته شده طول بکشد، نشان دهنده بیماری های زیر است:

• بیماری کبد
• بیماری های خودایمنی مانند لوپوس و سندرم آنتی بادی آنتی فسفولیپید
• سرطان خون
• هپارین بیش از حد
• بیماری هموفیلی و فون ویلبراند
• کمبود ویتامین K

همچنین اگر زمان لخته شدن خون کمتر باشد، بیماری های زیر را هشدار می دهد:

• سرطان پیشرفته روده، تخمدان و لوزالمعده به این ترتیب که در داخل بدن گسترش یافته و غیرقابل درمان است.
• بیماری نادر به نام لختگی درون‌ رگی پخش‌شونده (DIC).

شرایط انجام آزمایش

آزمایش PTT  مانند مراحل آزمایش خون است ولی مراحل بعدی در آزمایشگاه توسط تکنسین با تزریق مواد شیمیایی به خون صورت می گیرد. مهم ترین نکته قبل از انجام آزمایش، مطلع ساختن پزشک در صورت استفاده از داروهای وارفارین، آنتی هیستامین، آسپرین، ویتامین C و کلرپرومازین است، چرا که ممکن است بر نتایج تست PTT  تاثیرگذار باشد.

علائم اختلالات خونریزی

این علائم با توجه به نوع اختلال متفاوت هستند ولی برخی از علائم شامل موارد زیر هستند:

• کبودی غیر طبیعی
• دوره های شدید قاعدگی
• خونریزی مکرر بینی
• خونریزی شدید در هنگام بریدگی یا پس از جراحی
• خون در ادرار یا مدفوع
• قرمزی، تورم، درد یا سفتی ناشی از خونریزی در عضلات یا مفاصل

برای تشخیص این اختلال ها از آزمایش PTT استفاده می شود. اختلالات خونریزی ممکن است ارثی یا اکتسابی باشند؛ یعنی یا از طریق ژن منتقل می شوند یا در طول زندگی به وجود می آیند. ولی شایع ترین آن ها، شامل هموفیلی و فون ویلبراند می شود و به این صورت است که خون فاقد یک سری فاکتورهای انعقادی است و یا در سطوح کمی وجود دارند.

هموفیلی و درمان آن

انواع بیماری هموفیلی شامل A و B است. این بیماری از جهش ژن به وجود می آید و مربوط به کروموزوم x است. هموفیلی A از جهش ژن F8 و هموفیلی B از جهش ژن F9 به وجود می آید. بعد از انجام آزمایش PTT و تشخیص وجود بیماری، درمان از طریق جایگزین کردن فاکتورهای انعقاد خون صورت می گیرد و بیمار از طریق تزریق یا درون وریدی آن ها را دریافت می کند.

اختلال فون ویلبراند

این بیماری اختلال خونریزی یا لخته شدن مادام العمر خون است و بسیار نادر می باشد. عامل پروتئین فون ویلبراند برای چسبندگی پلاکت ها و هموستازی ضروری است و افرادی که فاقد فاکتور فون ویلبراند در خون برای ایجاد لخته هستند، دچار خونریزی های شدید می شوند.

آزمایش های مرتبط با تست PTT

همراه با آزمایش PTT چندین تست برای شناسایی اختلال های دیگر صورت می گیرد:

• تست عامل انعقاد:

این تست ها عملکرد فاکتورهای انعقادی را اندازه می‌گیرد. آن ها می‌توانند کاهش سطح پروتئین هایی را که به طور مناسبی کار نمی ‌کنند، شناسایی کنند. به ندرت، سطح آنتی ژن (مقدار) یا عامل انعقادی نیز ممکن است اندازه گیری شود.

• آزمایش PLT:

تعداد پلاکت ها را در هر میلی متر مکعب خون اندازه گیری می کند.

• آزمایش BT و CT:

جهت بررسی زمان لازم برای تشکیل لخته و توقف خونریزی استفاده می شود.

• آزمایش Fibrinogen:

این آزمایش برای ارزیابی فیبرینوژن، پروتئینی که برای تشکیل لخته خون ضروری است، استفاده می شود.

• تست ونوم ویپر راسل رقیق (DRVVT):

یک تست آزمایشگاهی است که اغلب برای تشخیص ضد انعقاد لوپوس استفاده می شود.

 

خدمات مرتبط:

چکاپ سطح 2

چکاپ سطح 3

مقالات مرتبط:

آزمایش crp به چه منظور انجام می شود؟

چرا باید تست های انعقادی خون را انجام دهیم؟