اخبار سلامتی
آیا می دانید چرا لازم است آزمایش پرولاکتین انجام گیرد؟
بهمن
یکی از مهمترین آزمایشاتی که هم خانم ها و هم آقایان لازم است در زمان مشخص انجام دهند، آزمایش پرولاکتین است. در ابتدا با این ماده و کارکرد آن در بدن آشنا شویم. پرولاکتین یک هورمون مترشحه از هیپوفیز است که تضمین کننده سلامت جنسی در افراد، تولید شیر در خانم ها، تقویت سیستم ایمنی بدن و… نقش دارد. اکنون تصور کنید ترشح این ماده از حالت طبیعی بدن خارج شده است. آیا می دانید چه عواقبی به دنبال خواهد داشت؟ انجام آزمایش پرولاکتین می تواند حقایق زیادی را از فیزیولوژی بدن خانم ها و آقایان آشکار کند. ممکن است عارضه رخ داده در اثر اختلال در این هورمون باشد. آزمایشاتی که در این زمینه انجام می گیرد، مشخص می کند آیا علت عارضه، مرتبط با پرولاکتین هست یا خیر.
آزمایش پرولاکتین چیست و چگونه انجام می شود ،آزمایش پرولاکتین برای بررسی مقادیر هورمون پرولاکتین در خون انجام می شود. پرولاکتین هورمونی است که از غده‌ی هیپوفیز در مغز ترشح می‌شود و اختصارا PRL یا هورمون لاکتوژنیک هم به آن می‌گویند. پرولاکتین اصولا به زنان کمک می‌کند تا بعد از زایمان، شیر داشته باشند و وجود آن برای سلامت باروری مردان و زنان لازم است.
آزمایش پرولاکتین به‌خاطر بررسی میزان پاسخ‌گویی بدن نسبت به درمان تومور انجام می‌شود. علاوه بر این، آزمایش پرولاکتین درصورت وجود مشکلات باروری و قاعدگی نامنظم نیز باید انجام بشود. به‌کمک آزمایش نام‌برده امکان تشخیص سایر مشکلات غده‌ی هیپوفیز و هیپوتالاموس هم وجود دارد.
علل تجویز آزمایش پرولاکتین توسط پزشک
آزمایش پرولاکتین ساده است و مقدار هورمون در خون را اندازه گیری می کند و می تواند بررسی کند که آیا سطوح خیلی پایین یا خیلی بالا هستند یا خیر.
ممکن است پزشک شما در هنگام گزارش علائم زیر، یک آزمایش پرولاکتین را تجویز کند:
آزمایش پرولاکتین برای زنان:
- دوره های پریود نامنظم بودن یا نبودنش
- ناباروری
- شیر داشتن بدون بارداری یا بچه داشتن
- حساسیت به سینه
- عوارض یائسگی مانند گر گرفتگی های داغ کردن و خشکی واژینال
آزمایش پرولاکتین برای مردان:
- ناتوانی جنسی
- سختی در نعوظ
- حساسیت و یا بزرگ شدن سینه
- تولید شیر ( بسیار نادر )
آزمایش پرولاکتین برای هر دو:
- سردردهای غیرقابل توضیح
- مشکلات بینایی
علت بالا بودن جواب آزمایش پرولاکتین
اگر میزان هورمون اندازه گیری شده در آزمایش پرولاکتین بیش از حد نرمال باشد، به این وضعیت، هایپرپرولاکتینمی گفته می شود. هایپرپرولاکتینمی به وضعیتی گفته می‌شود که در آن میزان هورمون پرولاکتین در خون فرد بیشتر از حد طبیعی است. مهمترین عملکرد پرولاکتین در بدن زنان، فعال کردن روند تولید شیر بعد از زایمان است. بنابراین این موضوعی کاملا طبیعی است که در دوران بارداری میزان پرولاکتین خون مادر بالا باشد. پرولاکتین همچنین بر میزان تولید هورمونهای جنسی (استروژن و تستوسترون) در بدن فرد (هم مردان و هم زنان) تاثیرگذار است. هورمون پرولاکتین توسط غده‌ی هیپوفیز تولید می‌شود. غده‌ی هیپوفیز یک غده‌ی کوچک به اندازه‌ی نخود است که در زیر مغز قرار دارد. با ما باشید در ادامه مقاله آزمایش پرولاکتین چیست و چگونه انجام می شود.
علت‌ها و دلایل بالا بودن پرولاکتین چیست؟
یکی از علل شایع هورمون بالا در آزمایش پرولاکتین، وجود یک تومور یا توده‌ی اضافی در غده‌ی هیپوفیز است که به نام پرولاکتینوما شناخته می‌شود. این تومور یا توده‌ی اضافی میزان زیادی پرولاکتین تولید می‌کند. این تومورها ممکن است کوچک یا بزرگ باشند ولی معمولا خوش‌خیم هستند، به این معنا که این بافت‌های اضافی، سرطانی نیستند. درصورتی‌که این تومورها بسیار بزرگ باشند می‌توانند موجب بروز علائم دیگری مانند سردرد، اختلالات بینایی و یا هر دوی آن‌ها شوند. مشکل پرولاکتین بالا در بین زنان بیشتر شایع است و در کودکان نیز به ندرت ایجاد می‌شود. برخی از داروها نیز می‌توانند باعث افزایش سطح پرولاکتین خون شوند. این داروها شامل مواردی می‌شوند که برای درمان بیماری‌های زیر تجویز می‌شوند:
- فشار خون بالا (مانند مسدودکننده‌های کانال کلسیم و متیلدوپا)
- افسردگی (داروهای تریسایکل و SSR)
- زخم (آنتگونیست‌های H2)
- سوزش سر دل و بیماری رفلاکس معده (متوکلوپیرامید)
- درد (داروهای مشتق شده از اوپیوم)
- مشکلات روانی بسیار جدی (داروهای ضد روانپریشی مانند‌هالوپیدرول)
- علائم یائسگی (استروژن)
سایر علل بالا بودن پرولاکتین عبارتند از:
- کم کاری تیروئید – به این معنا که غده‌ی تیروئید به اندازه‌ی کافی هورمون تیروئید تولید نمی‌کند.
- آسیب‌های دیواره‌ی قفسه سینه و یا هر بیماری که به قفسه سینه آسیب می‌زند، مانند زونا.
- دیگر انواع تومورها و بیماری‌هایی که به غده هیپوفیز آسیب می‌زنند و یا انجام پرتودرمانی برای از بین بردن تومور‌هایی که در نزدیکی هیپوفیز هستند.
- بیماری‌های مزمن کلیه و کبد.
در برخی موارد نمی‌توان هیچ علتی برای بالا بودن میزان پرولاکتین پیدا کرد.
علائم و نشانه‌های پرولاکتین بالا چیست؟
آزمایش پرولاکتین خانم ها
زنانی که علائم پرولاکتینوما دارند باید آزمایش پرولاکتین را انجام بدهند. پرولاکتینوما، توموری غیرسرطانی در غده‌ی هیپوفیز است که سطح بالایی از پرولاکتین تولید می‌کند. علائم آن در زنان به این شرح است:
- سردردهای بی‌دلیل؛
- نقص در بینایی؛
- شیرریزش در دورانی غیر از شیردهی یا زایمان؛
- درد و ناراحتی در طول برقراری رابطه‌ی جنسی؛
- رشد غیرعادی موهای بدن و صورت؛
- آکنه غیرعادی.
آزمایش پرولاکتین به‌خاطر بررسی میزان پاسخ‌گویی بدن نسبت به درمان تومور انجام می‌شود. علاوه بر این، آزمایش پرولاکتین درصورت وجود مشکلات باروری و قاعدگی نامنظم نیز باید انجام بشود. به‌کمک آزمایش نام‌برده امکان تشخیص سایر مشکلات غده‌ی هیپوفیز و هیپوتالاموس هم وجود دارد.
آزمایش پرولاکتین مردان
مردان نیز درصورت تجربه‌ی علائم پرولاکتینوما باید آزمایش پرولاکتین را انجام بدهند. نشانه‌ها در مردان به صورت زیر است:
- سردردهای بی‌دلیل؛
- نقص در بینایی؛
- کاهش میل جنسی یا مشکلات باروری؛
- اختلال نعوظ (ناتوانی جنسی)؛
- فقدان غیرعادی مو در بدن و صورت.
- این آزمایش برای این موارد هم استفاده می‌شود:
- کشف اختلالات بیضه‌ها یا نعوظ؛
- بررسی مشکلات غده‌ی هیپوفیز و هیپوتالاموس.
برای تشخیص افزایش تولید پرولاکتین، از آزمایش پرولاکتین استفاده می‌شود. درصورتی که میزان پرولاکتین خون شخص بالا باشد، معمولا آزمایشات بیشتری انجام می‌شود تا میزان هورمون تیروئید نیز در خون شخص تعیین شود. درصورتی‌که میزان هورمون تیروئید در خون پایین باشد، کم‌کاری تیروئید به عنوان علت افزایش پرولاکتین شناخته می‌شود. پزشک شما همچنین در مورد سایر بیماری‌ها و مشکلاتی که دارید و داروهایی که مصرف می‌کنید و احتمال باردار بودن شما سوالاتی می‌پرسد. در صورتی که تصور شود شخص به مشکل پرولاکتینوما (تومورهای غده هیپوفیز) دچار شده است، از مغز او توسط دستگاه MRI عکسبرداری می‌شود تا وضعیت تومورهای غده هیپوفیز و اندازه آن‌ها بررسی شود.
شرایط انجام آزمایش پرولاکتین
- 12 ساعت قبل از آزمایش مولتیویتامینها و مکملهای غذایی حاوی ویتامین B7 مصرف نشود. (این ویتامین معمولاً در مکملهای استفاده شده جهت ناخن، پوست و مو وجود دارد)
- 3 ساعت قبل از نمونهگیری از خواب بیدار شده باشید.
- 30 دقیقه قبل از انجام آزمایش در داخل آزمایشگاه نشسته باشید و استرس نداشته باشید.
- تحریک پستان شب قبل از آزمایش انجام نشود.
- از پوشیدن لباس تنگ یا سوتین در شب قبل از انجام آزمایش خودداری نمایید.
- شب قبل از آزمایش حتما به میزان کافی بخوابید.(6 تا 8 ساعت)
- از مصرف داروهای کلرپرومازین، متیل دوپا، استروژن و مورفین قبل از آزمایش خودداری نمایید.
آزمایش پرولاکتین چگونه انجام می‌شود؟
آزمایش پرولاکتین یک آزمایش خون ساده است که مانند سایر آزمایش‌های خون انجام می‌شود. این آزمایش ممکن است در مطب پزشک یا در آزمایشگاه انجام شود و انجام آن تنها چند دقیقه طول می‌کشد و نیازی به آمادگی خاصی قبل از انجام تست نیست. معمولا این تست سه یا چهار ساعت بعد از بیدار شدن در صبح انجام می‌شود. مانند سایر آزمایشات خون، توسط سرنگ از خون شما نمونه‌برداری می‌شود.
آزمایش پرولاکتین، عوارض جانبی اندکی دارد. ممکن است، کبودی خفیفی در ناحیه‌ای که خون گرفته شده، ایجاد شود. بهتر است خودِ فرد پس از خون‌گیری، مدت زمان اندکی دست خود را روی آن فشار بدهد تا زخم و کبودی ایجاد نشود. ممکن است احساس ضعف و سرگیجه نیز در فرد ایجاد بشود. در موارد معدودی پس از آزمایش، رگ ملتهب می‌شود که به آن فِلبیت یا افروختگی سیاه‌رگ گفته می‌شود. اگر روی این ناحیه برافروخته چندین بار در طول روز کُمپرس آب گرم قرار بدهید، مشکل حل خواهد شد.
اگر فردی اختلالت خون‌ریزی داشته باشد هم ممکن است دچار خون‌ریزی ممتد بشود. قبل از آزمایش باید پزشک را از مصرف داروهایی نظیر وارفارین و آسپرین نیز که فرایند انعقاد خون را کند می‌کنند، آگاه کرد.
عواملی که می‌توانند بر نتیجه‌ی این آزمایش موثر باشند عبارتند از:
برخی داروها مانند داروهای پیشگیری از بارداری، داروهای فشار خون بالا و داروهای ضد افسردگی.
مطمئن شوید که قبل از انجام آزمایش در مورد تمامی داروهایی که مصرف می‌کنید به پزشک خود اطلاع داده‌اید. اختلالات خواب، استرس بالا و انجام ورزش‌های پرفشار نیز می‌تواند بر نتایج آزمایش تاثیرگذار باشد.
نتایج طبیعی آزمایش پرولاکیتن چه مقادیری هستند؟
پزشک شما جواب آزمایش پرولاکتین را بررسی می‌کند تا تعیین کند که این نتایج طبیعی هستند یا نه و در هنگام بررسی نتایج، عواملی مانند وضعیت سلامتی شما را نیز در نظر می‌گیرد. میزان نرمال پرولاکتین خون ممکن است در آزمایشگاه‌های مختلف، با اعداد مختلفی تعیین شود. به عنوان یک راهنما، در نظر داشته باشید که نتایج زیر برای پرولاکتین خون نرمال تلقی می‌شوند:
زنانی که باردار نیستند: کمتر از 25 ng/mL
زنانی که باردار هستند: بین 34 تا 386 ng/mL
مردان: کمتر از 15 ng/mL
ng/mL = نانوگرم بر میلی لیتر
روش‌های درمان افزایش پرولاکتین چیست؟
انتخاب روش درمانی به علت زمینه‌ای بیماری بستگی دارد. میزان پرولاکتین خون برخی از افراد بالاست، اما هیچ علائم و نشانه‌ای از خود بروز نداده‌اند و ممکن است نیازی به اقدام برای درمان این افراد نباشد. روش‌های درمان پرولاکتین بالا عبارتند از:
- تجویز دارو: داروهای بروموکریپتین و کابرگولین موجب کاهش تولید پرولاکتین می‌شوند. انجام دارودرمانی برای اکثر افراد مبتلا به پرولاکتینوما به خوبی نتیجه می‌دهد.
- جراحی برای برداشتن تومورهای غده هیپوفیز: درصورتی‌که داروها برای کاهش تولید پرولاکتین موثر نباشند، جراحی انجام می‌شود. همچنین در صورتی که تومور غده هیپوفیز باعث بروز اختلالات بینایی شده باشد نیز نیاز به انجام جراحی می‌باشد.
- پرتودرمانی: در موارد نادر، درصورتی‌که دارو درمانی و جراحی موثر نباشند، برای کوچک کردن تومورهای غده هیپوفیز از پرتو درمانی استفاده می‌شود.
همچنین برای درمان مشکل بالا بودن پرولاکتین که علت آن نامعلوم است نیز از داروهای بروموکریپتین و کابرگولین استفاده می‌شود. مشکل کم‌کاری تیروئید نیز با تجویز داروهای حاوی هورمون تیروئید درمان می‌شود و با درمان مشکل کم کاری تیروئید، میزان پرولاکتیم خون نیز به صورت طبیعی خواهد شد. در صورتی که بالا بودن پرولاکتین بر اثر مصرف دارو ایجاد شده باشند، پزشک شما سعی می‌کند داروی شما را عوض کند.
پرولاکتین و باروری چه رابطه‌ای دارند؟
در برخی موارد، سطح بالای پرولاکتین باعث ناباروری می‌شود. تومورهای پرولاکتینوما می‌تواند غده‌ی هیپوفیز را تحت فشار قرار بدهد و مانع تولید هورمون‌ها بشود. به این وضعیت کم‌کاری هیپوفیز گفته می‌شود. این حالت در مردان باعث کاهش میل جنسی و ریختن موهای بدن و در زنان باعث ناباروری می‌شود.
هایپرپرولاکتینوما، بارداری را برای زنان سخت می‌سازد، در تولید طبیعی هورمونهای استروژن و پروژسترون وقفه ایجاد می‌کند و باعث می‌شود که تخمدان‌ها به‌طور نامنظم، تخمک آزاد کنند یا به‌کلی متوقف بشوند. درمان‌های پرولاکتینوما و سایر داروها به باروری بیشتر زنان کمک می‌کند. برای درمان باید سریعا به پزشک مراجعه کرد. همچنین می‌توان درمورد برداشتن کامل یا بخشی تومور هم اقدام کرد.
با سلام متشکرم بابت این مطلب مفید و کامل واقعا سطح اطلاعاتم رو در رابطه با پرولاکتین بالا برد??
سلام ممنونم واسه اطلاعات مفیدتون
خیلی کامل بود ممنونم ؛ مدتها درباره پرولاکتین تحقیق میکردم اما چیز مفید و کاملی پیدا نمیکردم
از اطلاعات جامع و مفید که در سطح فهم همه بود بسیار متشکرم. خداوند تمام خدمتگزاران این مرز و بوم و تمام انسانها را سلامتی بدهد.
سلامت و تندرست باشید
تشکر اطلاعاتتون کامل و مفید بود ??
ممنونم خیلی کامل و جامع و قابل فهم توضیح دادید
سپاس .عالی بود
سلام و وقت بخیر
من فردا آزمایش پرولاکتین دارم و اصلا اطلاعی نداشتم به چه صورت هست
تشکر میکنم بابت وقت و تهیه این مطلب بسیار بسیار مفید و کاربردی
به صورت کامل توضیح داده شده بود
سپاس فراوان
من باید فردا آزمایش پرولاکتین بدم واسه کورتاژ نیاز دارم بهش.چند سال پیش هم این ازمایش رو دادم ک پرولاکتینم بالا بود با دارو اوکی شد.ممنون از مطالبتون.خیلی شفاف توضیح دادید.متشکرم
ممنون بابت توضیحات کامل و ساده گوییتون.
من نیاز داشتم قبل از اینکه آزمایش بدم اطلاعاتی در رابطه با این موضوع داشته باشم که توضیحات شما ابهامات من رو برطرف کرد.
با سلام این موضوع که پرولاکتین برروی هورمونهای استروژن هم تاثیر گذار هست نکته مهمی بود که دریافتم
ممنون از سایت خوبتون
سلام تشکر خیلی کامل و خوب بود . ایا برداشتن تومور عمل راحتیه یا خطر داره
سلام
وقت بخیر
بهتر است در این رابطه با توجه به شرایط فرد با پزشک مربوطه مشاوره شود
با سلام از مطالب خوب و مفیدتون ممنونم
سلام عزیز عالی بود
سپاس
عالی بود وکامل????
با عرض سلام و خسته نباشید . واقعا مفید بود . متاسفانه پزشکان ما این مطالب رو می خونند و پس از مدتی فراموش می کنند . و این یکی از عوامل عدم تشخیص بیماریهاست .کما اینکه یکی از اطبا موقعیکه توی یک نسخه ای پزشک دیگری درخواست میزان ترشح یک غده بدن را خواسته بودند ایشان با صد در صد اطمینان عقیده داشتند پزشک مربوطه اشتباه کرده و کار کرد این غده خاص خانم می باشد ولی پس از مراجعه به کتب مرجع دیدیم خود ایشان اشتباه می کردند . و اشتباه پزشک. یعنی فوت یک نفر . در هر صورت از زحمات شما کمال تشکر را داریم .
سلام
ممنون مطالب تون خیلی ساده و عالی بود ممنون
خانمم آزمایش داده بود پرولاکتین خونش بالا بود
مطالب شما خیلی کمک کرد در مورد این هورمون بیشتر بدونیم
عالی
سلام
من دچار بیخوابی شبانه هستم برای آزمایش پرولاکتین که نیاز هست قبلش خواب عمیق داشته باشم و آزمایش هم در اول صبح انجام می شود،
چه راه حلی وجود داره ؟؟ همینطوری آزمایش بدم جواب درست در میاد؟؟
سلام
وقت بخیر
توصیه میشه آزمایش پرولاکتین با فاصله زمانی 1-2 ساعت پس از بیداری صبحگاهی انجام بشه
سلام تشکر از توضیحات مفیدتون. من ریزش مو داشتم و دکتر برام آزمایش هورمونی روز سوم پریودی نوشت نتیجه آزمایش نشون داد پرولاکتینم بالاس حدود۳۴/۹ بود و سن من ۳۷ساله. یه تعداد قرص هورمونی داد اما توی گوگل دیدم این قرصا که یکیش کابرگولین هستش و ۲نوع دیگم نوشته دکتر عوارض دارن میترسم استفاده کنم مشکلات دیگه برام بوجود بیاد. ممکنه نتیجه آزمایش پرولاکتین اشتباه بشه بعضی وقتا؟ من حدودی ۱ساعت و ۵۰دقیقه بعداز بیداری ازم نمونه خون گرفتن.
سلام
وقت بخیر
برای اطمینان از صحت جواب بهتر هست آزمایش خود را تکرار بفرمایید
من مشکل بیخوابی دارم اگر شب قبل قرص خواب مصرف کنم مشکلی پیش میاد؟
سلام وقت بخیر بهتره به پزشک مراجعه کنید و زیر نظر پزشک مصرف کنید.
من مشکل بیخوابی دارم اگر شب قبل قرص خواب مصرف کنم مشکلی پیش میاد؟در غیر اینصورت نمیتونم خواب کاملی داشته باشم
سلام وقت بخیر بهتره به پزشک مراجعه کنید و زیر نظر پزشک مصرف کنید.
باعرض سلام و خسته نباشید ، مطالب بسیار مفید بود من هیچ اطلاعاتی در مورد این ازمایش نداشتم ، باتشکر فراوان
سلام ببخشید پرولاکتین من267هستش یعنی در حد نرمال نیست؟
سلام ببخشید پرولاکتین من267هستش یعنی در حد نرمال نیست؟