یک فوق تخصص ریه، سیاه شدن لبها و ناخنهای دست به دنبال فعالیت در بیماران را از نشانههای افت اکسیژن و درگیری ریه دانست. ۸۰ درصد افراد بیماری کرونا را به صورت خفیف تجربه میکنند و درگیری ریوی ندارند، و در سایر افراد جامعه به علت دارا بودن ریسک فاکتورهایی نظیر بیماری دیابت، فشارخون، ضعف سیستم ایمنی بدن ممکن است شاهد درگیری ریوی، نارسایی تنفسی و حتی مرگ باشیم. معمولاً درگیری ریه بنا به نوع موتاسیون ویروس متفاوت است و ممکن است روز سوم و یا هفته دوم بیماری مشخص میشود.
در نوع کلاسیک «ووهان» درگیری و التهاب ریه هفته دوم مشاهده میشد، اما در جهشهای جدید این فاز التهابی زودتر شروع میشود و حتی روز چهارم نیز دیده میشود. شروع علائم تنفسی نظیر سرفههای خلط دار، بی اشتهایی، تب مداوم بیش از چهار روز یا تب مجدد پس از چند روز بهبودی و افت اکسیژن را از نشانههای درگیری ریه می باشد و بر اساس مطالعات بین المللی، در ویروس کرونای انگلیسی درگیری ریوی شدیدتر است و مردم به صورت خانوادگی و خوشهای مبتلا میشوند.
متخصصین ریه به وجود مرحلهای در بیماری کرونا بنام سندرم فاز التهابی یا شروع آبشار سایتوکینین اشاره کرد که در آن بیمار در عرض چند ساعت وارد این فاز التهابی میشود و بی قراری، کاهش اشتها، افت اکسیژن، تنگی نفس، درد قفسه سینه را از نشانههای آن برشمرد و افزود: نکته مهم تشخیص سریع این فاز التهابی و درمان آن است.
متخصصین در خصوص اینکه ریه بیمار کرونایی چه زمانی به حالت نرمال بر میگردد، افزود: با توجه به مدت زمان بستری در بیمارستان و نوع وسایل استفاده شده برای افزایش اکسیژن رسانی بیمار، انتظار داریم بیمار ۳ تا ۶ ماه بعد از بهبودی بتواند به زندگی معمولی خود برگردد. هر چه درمان فاز التهابی در بیماران سریعتر و در شروع بیماری انجام شود آسیبهای ریوی بیمار کمتر و بهبودی بیمار سریعتر خواهد بود. سیاه شدن لبها و ناخنهای دست به دنبال فعالیت در بیماران را از نشانههای افت اکسیژن و درگیری ریه دانست و گفت: در صورت مشاهده این علائم به مرکز درمانی مراجعه کنید.
علائم درگیری ریه در کرونا
80 درصد افراد بیماری کرونا را به صورت خفیف تجربه میکنند و درگیری ریه ندارند گفت: در سایر افراد جامعه به علت دارا بودن ریسک فاکتورهایی نظیر دیابت، فشارخون، ضعف سیستم ایمنی ممکن است شاهد درگیری ریوی، نارسایی تنفسی و حتی مرگ باشیم. معمولا درگیری ریه بنا به نوع موتاسیون ویروس متفاوت است و ممکن است روز سوم و یا هفته دوم بیماری مشخص میشود.
در نوع کلاسیک ووهان درگیری و التهاب ریه هفته دوم مشاهده میشد اما در جهشهای جدید این فاز التهابی زودتر شروع میشود و حتی روز چهارم نیز دیده میشود. شروع علایم تنفسی نظیر سرفههای خلطدار، بیاشتهایی، تب مداوم بیش از چهار روز یا تب مجدد پس از چند روز بهبودی، افت اکسیژن را از نشانههای درگیری ریه بوده و در ویروس انگلیسی درگیری ریوی شدیدتر است و مردم به صورت خانوادگی و خوشهای مبتلا میشوند.
چنانچه بیمار مبتلا به کرونا احساس تنگی نفس داشته باشد و روی قفسه سینه احساس فشار کند و همچنین هنگام راه رفتن دچار مشکل شود، احتمالاً دچار درگیری ریوی شده است. عضو کمیته علمی ستاد کرونا ضمن اشاره به اینکه در صورتی که بیماری با این علائم رو به رو بود حتماً باید مراکز درمانی مراجعه کند تا اکسیژن خون او گرفته شود، افزود: چنانچه سطح اکسیژن خون بیمار کمتر ۹۳ باشد، پزشک معالج در خواست سیتی اسکن و عکس ریه میدهد و مشخص میشود، میزان درگیری ریوی بیمار به کرونا چه قدر است.
درگیری ریه بدون نشانه خاصی
این فوق تخصص بیماریهای عفونی در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است بدون نشانه خاصی ریه افراد درگیر کرونا شود، اظهار کرد: به طور معمول درگیری ریه همراه علامت است. مردانی خاطر نشان کرد: یماران مبتلا به کرونا که دچار علائمی نظیر تنگی نفس و احساس درد و سنگینی در قفسه سینه باشند و همچنین مدام نسبت به هوا احساس عطش داشته باشند، به احتمال زیاد درگیری ریوی پیدا کرده اند و باید هر چه سریع به پزشک مراجعه کنند.
سرماخوردگی ناشی از سایر انواع ویروس کرونا
خوب است بدانیم خانواده ویروس کرونا شامل انواع متعددی است. ویروسی که عفونت کرونا را به وجود میآورد، SARS-CoV-۲ نام دارد. اما ویروسهای دیگری از خانواده کرونا هم ممکن است در ما باعث ایجاد سرماخوردگی با علائم خفیف تا متوسط شده باشند یا بشوند که ما چندان نگران آنها نیستیم. ویروس کرونای خطرناک با نام SARS-CoV-۲ در اثر جهش و تغییر در عوامل ژنتیک همان انواع قبلی ویروس کرونا پدید آمده است. خوب است بدانیم ۱۵ تا ۳۰ درصد از موارد سرماخوردگی، توسط انواع قدیمی ویروسهای خانواده کرونا ایجاد میشوند. بیشتر موارد سرماخوردگی ناشی از سرایت خانوادهای از ویروسها با نام عمومی رینوویروس است.
چگونه میتوان علائم عفونت کرونا را از سرماخوردگی تشخیص داد؟
بسیاری از علائم تنفسی عفونت کرونا و سرماخوردگی شبیه به هم هستند. علائم سرماخوردگی به طور معمول ظرف مدت دو تا سه روز بعد از سرایت ویروس آغاز میشوند. این علائم شدت خفیف تا متوسط دارند و شامل موارد زیر هستند:
- عطسه
- آبریزش بینی
- گرفتگی بینی
- سوزش گلو
- سرفه
- ترشحات پشت حلق
- پرآبی چشمها
- در موارد نادر، تب (بیشتر موارد سرماخوردگی با تب همراه نیست)
به طور معمول، علائم سرماخوردگی در ۱۰ تا ۱۴ روز به طور چشمگیری بهبود مییابند. بروز علائم عفونت کرونا بین دو تا ۱۴ روز پس از انتقال ویروس کرونا آغاز میشوند، خفیف تا شدید هستند و حتی ممکن است به مرگ منتهی شوند. علائم شایع عفونت کرونا عبارتند از:
- بروز تب
- سرفه
- مشکلات تنفسی
- خستگی
- سردرد
- فقدان ناگهانی حس بویایی و یا چشایی
- گلودرد
- آبریزش و گرفتگی بینی
- تهوع و استفراغ
- اسهال
خوب است بدانیم بیشتر مبتلایان به عفونت کرونا علائم خفیف تا متوسط دارند و با استراحت در منزل و درمانهای غیرنسخهای و بدون نیاز به مراجعه به مراکز درمانی بهبود مییابند. برای اطمینان بیشتر علائم خود را با شماره تلفن ۴۰۳۰ یا پزشک معالج خود در میان بگذاریم.
سرماخوردگی و عفونت کرونا در زمینه پیشگیری و درمان چه تفاوتهایی با هم دارند؟
پیشگیری از سرماخوردگی مستلزم همان کارهایی است که برای پیشگیری از سرایت ویروس کرونا انجام میدهیم. مهمترین نکات پیشگیری از هر دو بیماری به طور عمده شامل موارد زیر میشوند:
- شستن مرتب دستها با شوینده دست یا صابون برای دستِکم ۲۰ ثانیه
- عدم لمس دهان، بینی و چشم با دست آلوده
- اجتناب از قرار گرفتن در نزدیکی افراد بیمار
- ضدعفونی کردن اجسام و سطوحی که زیاد لمس میشوند
خطرآفرینی بالقوه ویروس کرونا باعث شد در زمینه پیشگیری از سرایت آن اقدامات بیشتری هم به موارد بالا اضافه شود، مانند:
- پرهیز از حضور در تجمعها
- پوشاندن دهان و بینی با ماسک در اماکن عمومی پرتردد
تا این لحظه، سرماخوردگی و عفونت کرونا هیچیک قابل درمان نیستند و باید علائم آنها را کنترل کنیم تا دوره خود را بگذرانند.
انواع گونه های جهش یافته کرونا
اکثر گونه های جهش یافته کرونا، خنثی هستند و نه در قدرت شیوع و نه در میزان کشندگی، تفاوتی با نسخه های پیشتر از خود ندارند. اما برخی از آنها دارای خطرات بالقوه بسیار زیادتری هستند. ماه هاست که از گونه های جهش یافته کرونا می شنویم و هر بار نگران می شویم که گونه جدید ویروس کووید 19 با ما چه خواهد کرد؟ قبل از هر چیز بدانید که جهش ویروس، یک پدیده کاملاً عادی در دنیای ویروس هاست.
ویروس ها بعد از وارد شدن به درون سلول ها، آنها را تبدیل به کارخانه تولید خود می کنند. در این کارخانه های سلولی، نقشه ژنتیکی ویروس رونویسی و تکثیر می شود و کافی است در این رونویسی ها ، تغییراتی نسبت به نقسه اولیه ایجاد شود. اطلاعات ژنتیکی ویروس سارس-کو-۲ (عامل کرونا) حدود 30 هزار کاراکتر است و در هر جهش، تعدادی از این کاراکترها تغییر می یابند.
تاکنون صدها مورد از گونه های جهش یافته کرونا گزارش شده است. اکثر این جهش ها، خنثی هستند و نه در قدرت شیوع و نه در میزان کشندگی، تفاوتی با نسخه های پیشتر از خود ندارند. ساختار پروتئین اسپایک ویروس سارس-کو-2 که در ایجاد گونه های جهش یافته کرونا موثر است
گونه های جهش یافته کرونا زیر مجموعه کروناویریده هستند. ساختار آنها نیز دارای یک ژنوم آرانای معمولی است پس هنگامی که RNA آن در سلول میزیان رها میشود مستقیم به سمت ریبوزوم های متصل به شبکه آندوپلاسمی زبر میرود و دیگر احتیاجی ندارد وارد هسته شود وابتدا رونویسی شود و به طور مستقیم آنتی ژن های خود را میسازد . افرادی که همزمان دارای بیماری دیگری باشند و کودکان مبتلا به بیماریهای قلبی، بیشتر در معرض خطر ابتلا به کروناویروسها هستند.
معمولاً شدت سرماخوردگی که کروناویروس عامل آن باشد بیشتر است. کرونا ویروسها که پس از راینو ویروسها بزرگترین عامل ابتلا به سرماخوردگی هستند، بیشتر در زمستان و بهار باعث سرماخوردگی میشوند. اگرچه کرونا ویروسها بیشتر در حیوانات دیده میشوند، اما هفت نوع از آنها دستگاه تنفسی بدن انسان را تحت تأثیر قرار میدهد.
تشخیص اینکه علت بیماری کرونا ویروس باشد یا خیر کمی مشکل است، چرا که برخلاف راینو ویروسها به سختی در آزمایشگاه رشد و نمو میکنند ساختار این ویروس از دو لایه تشکیل شدهاست؛ هسته این ویروس را مواد ژنتیکی و لایه بیرونی آن را تاجهای پروتئینی تشکیل دادهاند. پس از ورود به سلول میزبان، ذره ویروس بدون پوشش بوده و ژنوم آن وارد سیتوپلاسم سلول میشود. خانواده ویروس کرونا همیشه از گونه حیوانی به گونه دیگری منتقل شدهاست. این ویروس برای انتقال آسانتر ممکن است تکامل پیدا کند و موجب بیماری سختتری شود.
گونه های جهش یافته کرونا
دانشمندان در سراسر جهان، گونه های جهش یافته کرونا را تحت نظر دارند و اگر ملاحظه کنند که گونه خاصی، جمعیت بیشتری را مبتلا کرده است، نسبت به آن حساس تر می شوند و کشف نسخه جهش یافته جدید را اعلام می کنند.(مثل ویروس جهش یافته انگلیسی که 70 درصد مبتلایان به کرونا در ایران را طی یک ماه گذشته به خود اختصاص داده است.) خبر خوش این که بسیاری از جهش های ویروسی می تواند در راستای تضعیف آن باشد چرا که اگر ویروس مدام کشنده تر شود، در نهایت با از بین بردن همه میزبانانش، خود نیز از بین خواهد رفت. از این رو، در جهت تضعیف خود حرکت می کند تا بتواند اصل حیاتش را تضمین کند.
علی رغم این خوش بینی علمی، اما هنوز زود است درباره کووید-19 به این جمع بندی برسیم که به زودی ضعیف می شود و خطرش از بین می رود کما این که در اوایل همه گیری کرونا، برخی دانشمندان تصور می کردند فقط چند ماه طول خواهد کشید تا گونه های جهش یافته کرونا ضعیف داشته باشد ولی فعلا که این اتفاق رخ نداده و دستکم سه گونه آن، خطرناک از ویروس اولیه هستند: انگلیسی، آفریقای جنوبی و هندی.
گونه های جهش یافته کرونا چگونه نامگذاری می شوند؟
طبق یک سنت علمی، ویروس ها معمولاً را به نام محل کشف آنها نام گذاری می کنند. مثلاً در 24 آذر 1399 وزیر بهداشت بریتانیا از کشف گونه های جهش یافته کرونا خبر داد و گفت که دستکم 1000 نفر در جنوب این کشور به این ویروس آلوده اند. این گونه جدید، اکنون به نام ویروس انگلیسی شناخته می شود. اخیراً نیز مقامات بهداشتی ایران از احتمال کشف نوع جهش یافته ای از ویروس خبر داده اند که اگر قطعی باشد، نامش ویروس ایرانی خواهد بود.
انواع، مکانیسم اثر، عوارض جانبی واکسن کووید 19
در حال حاضر، 90 نوع واکسن کووید 19 در کارآزمایی های بالینی تحت آزمایش هستند. استفاده از واکسن شاید بهترین امید ما برای پایان دادن به همهگیری جهانی این بیماری باشد چرا که اگر واکسیناسیون به خوبی انجام شود به “ایمنی جمعی” منجر خواهد شد کرونا، دیگر مانند اکنون ترسناک و مرگبار نخواهد بود. از وقتی که کرونا به پدیده ای جهانی تبدیل شد، شرکت های واکسن سازی جهان در صدد تولید واکسنی برای پایان دادن به این پاندمی شدند.
هم اکنون تعداد زیادی واکسن کووید 19 از کشورها و شرکت های مختلف روند آزمایش های خود را دنبال می کنند؛ از جمله این واکسن ها می توان به محصولات شرکت های سانوفی، والنوا، کیورواک و واکسن های روسی کوویواک و اپیواککرونا اشاره کرد. در حال حاضر، 90 واکسن در کارآزمایی های بالینی تحت آزمایش هستند. حداقل 77 واکسن پیشبالینی نیز در سوژه های حیوانی تحت مطالعه قرار دارند.
جهت انجام آزمایش در منزل و همچنین آزمایش کرونا در منزل به سایت آنی آزما مراجعه کنید.