علائم قارچ سیاه چگونه شروع می‌شود؟

در خصوص همزمانی افزایش قارچ سیاه با پاندمی کرونا، تحقیقات زیادی در حال انجام است و تئوری‌ها و سناریوهای محتمل زیادی در این زمینه ارائه شده است. یکی از این سناریوها این است که کووید – ۱۹ موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شود. ایجاد قندخون بالا یا دیابت کنترل نشده در پی ابتلا به کووید – ۱۹ یا مصرف داروهایی مانند کورتون در این خصوص مطرح شده است که به احتمال زیاد این عوامل در این زمینه دخیل هستند. قارچ سیاه همه جا وجود دارد بنابراین افراد دارای نقص سیستم ایمنی بدن به ویژه افراد مبتلا به دیابت به دلیل اینکه یکی از ریزفاکتورهای مؤثر در تشدید و همچنین ابتلا به کرونا است، باید مواجهه با شرایط انتقال بیمار قارچ سیاه را کاهش دهند.

به طور مثال مواجهه مستقیم با خاک و جاهایی که ساخت و ساز می‌شود و یا طغیان رودخانه‌ها به صفر برسد. قارچ سیاه فاجعه‌ای است که این روزها سر زبان‌ جمعیت عمومی افتاده است. بیماری‌های قارچی، جدید نیستند و از دیرباز شناخته شده‌اند اما شیوع قارچ سیاه کم است و جزو بیماری‌های نادر محسوب می‌شود. بروز علائم ابتلا به بیماری قارچ سیاه می‌تواند شبیه سینوزیت معمولی آغاز شود، گفت: درد چشم و صورت، سردرد، احساس پر شدگی و ترشحات بینی را باید جدی بگیرید و به پزشک مراجعه کنید.

فاجعه قارچ سیاه

قارچ سیاه فاجعه‌ای است که این روزها سر زبان‌ جمعیت عمومی افتاده است. بیماری‌های قارچی، جدید نیستند و از دیرباز شناخته شده‌اند اما شیوع قارچ سیاه کم است و جزو بیماری‌های نادر محسوب می‌شود. از ابتدای شیوع پاندمی کووید – ۱۹ مواردی از این بیماری در بیماران مبتلا مشاهده است اما از ابتدای سال ۲۰۲۱ میلادی بروز این موارد به ویژه در هند افزایش پیدا کرده است. در جاهای دیگر دنیا نیز همزمانی این دو بیماری گزارش شد و در پی آن، توجه‌ها به این بیماری افزایش یافت. در کل دنیا محققان در حال بررسی علل همزمانی این دو بیماری هستند.

این قارچ همه جا به ویژه در محیط روی خاک، گیاهان و میوه‌های در حال فساد دیده می‌شود و می‌تواند به راحتی وارد بدن شود اما زمانی که سیستم ایمنی بدن سالم باشد مشکلی پیش نمی‌آید. بروز این بیماری در پی ضعف سیستم ایمنی بدن رخ می‌دهد. راه انتقال این بیماری نیز از طریق هوا، تنفس و استنشاق رخ می‌دهد. البته فرم‌های دیگر بیماری مانند گوارشی و پوستی که از طریق خوردن یا جراحات پوستی منتقل می‌شوند وجود دارند اما فرمی که می‌تواند سینوس‌ها، بینی، چشم و مغز را درگیر کند و از طریق استنشاق موجب ابتلا می‌شود، فرم شایع بیماری است.

افراد مستعد ابتلا

افراد دارای ضعف سیستم ایمنی به ویژه بیماران دارای دیابت کنترل‌نشده، بیماران مبتلا به سرطان و یا کسانی که از داروهایی استفاده می‌کنند که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کنند، در صورت مواجهه با این قارچ مستعد ابتلا هستند اما این بیماری از فردی به فرد دیگر به صورت مستقیم منتقل نمی‌شود.

از مصرف خودسرانه کورتون که یکی از داروهای تیغ دولبه محسوب می‌شود نیز باید خودداری شود زیرا این دارو ممکن است در برخی موارد موجب تشدید بیماری کووید – ۱۹ و عوارض آن شود هر چند برخی مواقع در درمان بیماری موثر است. از استفاده خودسرانه آنتی بیوتیک‌ها نیز باید خودداری شود. کنترل قند خون نیز بسیار مهم است. این افراد، بروز علائم ابتلا به بیماری قارچ سیاه که می‌تواند شبیه یک سینوزیت معمولی آغاز شود را جدی بگیرند. درد چشم و صورت، سردرد، احساس پر شدگی و ترشحات بینی را باید جدی بگیرید و به پزشک مراجعه کنید.

بیماری قارچ سیاه در بیماران دچار ضعف سیستم ایمنی بروز می کند

معمولا قارچ سیاه ،عروق خونی را مورد تهاجم قرار می‌دهد و منجر به آمبولی و نکروز بافت‌ها می‌شود. بیماری اشکال بالینی متفاوتی دارد از جمله فرم سینوزید، دیابت کنترل نشده ، عفونت از مخاط یا تیغه میانی بینی و یا سینوس‌های اطراف بینی، حلق یا کام شروع می شود. بیماری موکورمایکوزیس یا همان قارچ سیاه یک بیماری جدید نیست بلکه در بیماران دچار ضعف سیستم ایمنی بروز می کند وعلت این بیماری، بیماری کرونا نیست.

انچه اخیرا در خصوص بیماری قارچ سیاه مطرح می شود در واقع همان موکورمایکوزیس است که بیماری قارچی فرصت‌طلب و مهاجم با سیر سریع بوده و در افرادی که مکانیسم دفاعی بدن آنها به هر دلیل مختل شده، ایجاد می شود و این بیماری از رده قارچ های موکور به وجود می آید و در طبیعت، روی شیرینی، فضولات و مواد گیاهی و آلی در حال فساد حضور دارند که اسپور آنها در هوا پراکنده است و از طریق تنفس یا پوست می‌تواند وارد بدن فرد شود و به صورت معمول بیماری‌زا نیست.

اما قارچ سیاه یک نوع فرصت طللب است؛ یعنی اگر برای ایجاد بیماری شرایط مستعد باشد از جمله اینکه فرد مبتلا به بیماری دیابت کنترل نشده، بدخیمی‌های مانند لوسمی و لنفوم، سوختگی شدید و ضعف سیستم ایمنی باشد بسته به محل مورد آسیب بیماری از جمله ریه، پوست، بینی دستگاه گوارش یا ارگانهای مختلف بیماری شرایط مختلفی را بروز می‌دهد.

معمولا قارچ سیاه ،عروق خونی را مورد تهاجم قرار می‌دهد

معمولا قارچ سیاه ،عروق خونی را مورد تهاجم قرار می‌دهد و منجر به آمبولی و نکروز بافت‌ها می‌شود. بیماری اشکال بالینی متفاوتی دارد از جمله فرم سینوزید، دیابت کنترل نشده ، عفونت از مخاط یا تیغه میانی بینی و یا سینوس‌های اطراف بینی، حلق یا کام شروع می شود.

اصولا بیماری قارچ سیاه مسری نیست و این بیماری قبل از بروز ویروس کرونا هم وجود داشته است، اما در مراحل فاز وخیم بیماری کرونا با توجه به شرایط بیمار داروهای استروئید برای وی تزریق می شود که در برخی از افراد باعث ضعف سیستم ایمنی می‌شود وزمینه را برای بروز بیماری قارچی فراهم می‌کند اما اینطور نیست که همه افرادی که داروی استروئید مصرف کنند به این بیماری مبتلا شوند . این بیماری با تشخیص پزشک معالج ، کنترل بیماری زمینه‌ای، برداشت بافت‌های درگیر و درمان دارویی مناسب می‌تواند کنترل و درمان شود.

قارچ سیاه درمان دارد

بیماری «موکورمایکوزیس» یا قارج سیاه که همزمان با شیوع موج پنجم کرونا با سویه دلتا وارد ایران شده، در صورت مراجعه زودهنگام بیماران قابل درمان است. بیماران اگر بعد از ابتلای به این بیماری بموقع به پزشک مراجعه کنند، با دریافت داروهای مورد نیاز و گاهی با جراحی های وسیع درمان خواهند شد. بیماران دیابتی شدید که قند آنها از کنترل خارج شود و یا بیمارانی که دچار نقص سیستم ایمنی باشند، مستعد ابتلا به قارچ سیاه هستند.

با توجه به اینکه برای درمان بیماری کرونا، داروی کورتون استفاده می شود در نتیجه قند خون بیماران را افزایش می دهد و برای بیماران دیابتی اگر قند خون با تزریق کورتون کنترل نشود، در برابر قارچ سیاه آسیب پذیر خواهند شد چنان که مصرف آبمیوه های صنعتی هم قند بیماران کرونایی را افزایش می دهد و اگر بیمار کرونایی دیابتی باشد، باز هم از این طریق در معرض آسیب قارچ سیاه قرار می گیرد. پزشکان به طور جدی باید برای درمان بیماری کرونا زمان شروع مصرف داروی کورتون و طول مدت آن را با دقت نظارت داشته باشند و اگر طول مدت مصرف این دارو و دز تزریق آن مناسب باشد ، قند بیمار کنترل می شود و مشکلی پیش نخواهد آمد.

درمان بموقع قارچ سیاه

اگر بیمار برای درمان قارچ سیاه بموقع مراجعه نکند و پزشک هم این بیماری را زود تشخیص ندهد و روند درمان را آغاز نکند، درمان قارچ سیاه سخت خواهد بود و کار ساده ای نیست. بیماران کرونایی تحت هیچ شرایطی خودسرانه داروی کورتون مصرف نکنند و در مصرف آبمیوه ها هم حساسیت زیادی به خرج بدهند و بویژه افرادی که دیابت دارند بی رویه آبمیوه های صنعتی مصرف نکنند. بعضی از بیماران دیابتی ممکن است قندشان در حدی نباشد که نیازمند مصرف دارو باشند ولی باید بدانند با تزریق کورتون و همچنین مصرف انواع شیرینی ها حتی عسل و خرما میزان قند خونشان افزایش می یابد و از کنترل خارج می شود و باید در این مورد حساس باشند.

داروی آمفوتریسین بی: داروی درمان قارچ سیاه

آمفوتریسین B معمولاً داروی انتخابی در درمان عفونت های قارچی مانند اندوکارویت، مننژیت، پریتونیت یا عفونت های شدید مجرای تنفسی و قارچ سیاه است. این دارو همراه با فلوسیتوزین در درمان عفونت های شدید مصرف می شود.

آمفوتریسین B در درمان آسپرژیلوز، بلاستومیکوز، کاندیدیازمنتشر،کوکسیدیوئیدومیکوز، پاراکوکسیدیومیکوز، کریپتوکوکوز، اندوکاردیت قارچی، کاندیدیاز داخلی چشم، هیستوپلاسموز، سالک، مننژیت قارچی، موکورمیکوز، سپتی سمی قارچی، اسپوروتریکوز منتشر، عفونت های قارچی دستگاه ادراری و مننگوآنسفالیت آمیبی اولیه مصرف می شود. آمفوتریسین B معمولاً داروی انتخابی در درمان عفونت های قارچی مانند اندوکارویت، مننژیت، پریتونیت یا عفونت های شدید مجرای تنفسی است. این دارو همراه با فلوسیتوزین در درمان عفونت های شدید مصرف می شود.

مکانیسم اثر امفوتریسین بی

– قارچ کش (اتصال به ارگوسترول ها در غشای سلولی قارچ، در نتیجه تغییر در نفوذپذیری و مرگ سلول)

مکانیسم احتمالی دیگر: تحریک وابسته به اکسیداسیون ماکروفاژها

فارماکوکینتیک امفوتریسین بی

جذب: ضعیف

پیک سرمی: طی 1 ساعت پس از دوز 4 تا 6 ساعته

اتصال به پروتئین: 90%

متابولیسم: نامشخص

نیمه عمر:

نوزادان نارس 14.8 ساعت

نوزادان و کودکان (4 ماه تا 4سال) 40.3-11.9 ساعت

بزرگسالان فاز ابتدایی 48-15ساعت، فاز پایانی 15 روز

دفع: ادرار (5-2% به عنوان فرم فعال بیولوژیکی)؛ 40% طی 7 روز دفع می گردد و حداقل 7 هفته پس از قطع مصرف، هم چنان در ادرار قابل تشخیص است.

عوارض جانبی امفوتریسین بی

از عوارض شایع آمفوتریسین B کم خونی، کاهش پتاسیم خون، تب ولرز وتهوع واستفراغ، درد معده، درد عضله ومفصل، کم خونی، مسمومیت کلیوی، اختلالات نورولوژیک و خونی، بثورات جلدی و ترومبوفلبیت در محل تزریق می باشند.

تداخلات دارویی امفوتریسین بی

*مشخصات کلی تداخلات:

– تشدید هایپرفسفاتمی

– تشدید هایپوکالمی

– تشدید هایپوکلسمی

– تشدید سمیت کلیوی

– تشدید سمیت گوشی

تداخلات رده X (پرهیز):

برومپریدول، فکسینیدازول[INT]، فوسکارنت، متوکسی فلوران، ساکارومایسس بولاردی

کاهش اثرات داروها توسط آمفوتریسین بی:

ساکارومایسس بولاردی

کاهش اثر آمفوتریسین بی توسط داروها:

عوامل ضد قارچ (مشتقات آزولی)، برومپریدول

افزایش اثرات داروها توسط آمفوتریسین بی:

آمیفوستین، آمینوگلیکوزید ها، داروهای ضد جنون (نسل دوم؛ آتیپیک ها)، برومپریدول، گلیکوزیدهای قلبی، کولیستیمتات، سیکلوسپورین (سیستمیک)، دی کلرفنیرامین، دولوکستین، فکسینیدازول [INT]، فلوسیتوزین، عوامل مرتبط با کاهش فشار خون، فرآورده های حاوی لوودوپا، نیتروپروسید، فولکودین، سدیم استیبوگلوکونات

افزایش اثرات آمفوتریسین بی توسط داروها:

آلفوزوسین، باربیتورات ها، بن پریدول، عوامل کاهنده ی فشار خون، بریمونیدین (موضعی)، کورتیکواستروئید ها (سیستمیک، استنشاقی از دهان)، دیازوکسید، درونابینول، فوسکارنت، گانسیکلوویر-والگانسیکلوویر، گیاهان (با خاصیت کاهش فشار خون)، لورمتازپام، متوکسی فلوران، مولسیدومین، نافتوپیدیل، نیکرگولین، نیکوراندیل، اوبینوتوزومب، پنتوکسی فیلین، مهار کننده های فسفو دی استراز 5، آنالوگ های پروستاسیکلین، کیناگولید

تداخل با غذا:

ذکر نشده است.

هشدار ها امفوتریسین بی

1- پیش از شروع درمان، نمونه کشت، سابقه دریافت این دارو و گزارشات حساسیت بیمار به دارو بررسی شود.

2- عملکرد کلیوی (BUN و سطح کراتینین) در ابتدای درمان ارزیابی شود و سپس در صورت افزایش دوز درمانی، به صورت یک روز در میان و سپس هفتگی پایش شود.

3- بیمار از لحاظ عوارض ناشی از انفوزیون (مانند آنافیلاکسی، تب و لرز، تهوع، استفراغ، افت فشار خون، مشکلات تنفسی حاد و لرز شدید) به دقت پایش گردد و لازم است که تجهیزات احیای قلبی ریوی در دسترس باشد. در صورت بروز مشکلات تنفسی حاد، انفوزیون قطع شود.

4- الکترولیت ها (خصوصا پتاسیم و منیزیم)، عملکرد کبدی، PT/PTT و CBC پایش گردد.

5- علایم هایپوکالمی در بیمار ارزیابی شود (ضعف و گرفتگی عضلات، سرگیجه، تغییرات الکتروکاردیوگرام).

6- از لحاظ بروز تداخل با دیگر داروهایی که منجر به سمیت کلیوی می شوند، مورد ارزیابی قرار گیرد.

7- ورودی و خروجی دارو پایش شود.

توصیه های دارویی امفوتریسین بی

1- در صورتیکه وقفه درمان بیش از یک هفته باشد، درمان مجدد باید با حداقل مقدار مصرف شروع و به تدریج تا مقدار مصرف مطلوب افزایش یابد.

2- با تزریق وریدی مقادیرکم کورتیکواستروئیدها قبل و در طی آنفوزیون وریدی آمفوتریسین B احتمال بروز واکنش های تب زا کاهش می یابد. همچنین مصرف استامینوفن، آنتی هیستامین ها ویا فنوتیازین ها قبل از آنفوزیون آمفوتریسین B عوارضی چون تب، تهوع ولرز ناشی از دارو را کاهش می دهند.

3- آنفوزیون وریدی آمفوتریسین B باید طی 4-2 ساعت انجام شود.

4- مصرف مقادیر کامل این دارو حتی در بیماران مبتلا به عیب کار کلیه ضروری است. با این وجود در صورت پیشرفت عیب کار کلیه بیمار باید تحت مراقبت پزشکی قرار گیرد.

5- نشت دارو به بافت های اطراف رگ ممکن است سبب بروز تحریک شدید محل تزریق گردد.

6- برای به حداقل رساندن بروز ترومبولبیت موضعی ناشی از آنفوزیون وریدی این دارو،می توان هپارین را به محلول تزریقی اضافه کرد ویا آمفوتریسین B را یک روز در میان تجویز کرد. همچنین مصرف یک روز در میان آمفوتریسین B احتمال بی اشتهایی را کاهش می دهد.

7- مقدار مصرف این دارو به یک روز در میان نباید بیش از 1/5mg/kg باشد.

بهترین راه آزمایش و نمونه گیری در شرایط قرنطینه آزمایش در منزل و تست کرونا در منزل می باشد برای این کار کافیست فقط به سایت آزمایشگاهی آنی آزما مراجعه کنید.