آزمایش هلیکوباکتر پیلوری برای تشخیص علت درد و سوزش معده

آزمایش هلیکوباکتر پیلوری یکی از آزمایش های روتین می باشد که برای شناسایی نوعی باکتری که در معده افراد یافت می شود و باعث ایجاد علائمی مانند درد و سوزش معده می شود، استفاده می شود. فاکتورهای بیماریزایی این باکتری عبارتند از: تحرک (این باکتری دارای 7-3 تاژک پوشش دار در یک قطب خود بوده و به شدت متحرک می باشد.

این تاژک ها سبب توانایی عبور باکتری از لایه مخاط معده می شوند)، آنزیم اوره آز (این آنزیم اوره پلاسمایی مترشحه از جداره معده را تجزیه کرده، یون آمونیوم آزاد می کند که می تواند pH محیط پیرامون باکتری را خنثی نگه دارد و از طرفی خود آمونیاک تولید شده نیز به طور مستقیم می تواند به سلول های اپی تلیال آسیب برساند) ، چسبندگی (پروتئین های مانند:

هماگلوتینین و پروتئین Bab A سبب چسبندگی این باکتری به سلولهای پوششی مخاط معده می شود) ، سیتوتوکسین (سیتوتوکسین واکوئله کننده vac A که موجب آسیب به سلولهای پوششی مخاط معده شده، نفوذپذیری سلولها را به اوره افزایش می دهد تا جریان عبور اوره از مخاط معده بیشتر شود و از طرفی با آسیب رساندن به غشاء میتوکندریال باعث ترشح سیتوکروم C می شود که آن هم به نوبه خود پروسه آپوپتوزیس یا مرگ سلولی را در سلولهای مخاطی معده آغاز می کند).

هلیکوباکتر پیلوری چیست؟

هلیکوباکتر پیلوری نوعی باکتری است که دستگاه گوارش را آلوده می کند. بسیاری از افراد مبتلا به هلیکوباکتر پیلوری هیچگاه علائم عفونت را ندارند. اما برای دیگران ، این باکتری ها می توانند انواع مختلفی از اختلالات گوارشی را ایجاد کنند. این اختلالات شامل گاستریت (التهاب معده) ، زخم معده (زخم معده ، روده کوچک یا مری) و انواع خاصی از سرطان معده است.

روش های مختلفی برای انجام آزمایش هلیکوباکتر پیلوری وجود دارد. این آزمایشات شامل آزمایش خون ، مدفوع و تست تنفسی است. اگر به علائم گوارشی مبتلا هستید ، آزمایش و درمان ممکن است به جلوگیری از عوارض جدی کمک کند.

نامهای دیگر آزمایش هلیکوباکتر پیلوری: آنتی ژن مدفوع هلیکوباکتر پیلوری ، تست تنفسی هلیکوباکتر پیلوری، تست تنفسی اوره ، آزمایش سریع اوره آز (RUT) برای تشخیص هلیکوباکتر پیلوری ، کشت هلیکوباکتر پیلوری بر روی محیط کشت.

آزمایش هلیکوباکتر پیلوری برای چه مواردی مناسب است؟

آزمایش هلیکوباکتر پیلوری اغلب برای موارد زیر مورد استفاده قرار می گیرد:

• تشخیص وجود هلیکوباکتر پیلوری در دستگاه گوارش

• تعیین اینکه آیا علائم گوارشی شما در اثر عفونت با هلیکوباکتر پیلوری است یا خیر

• بفهمید که آیا درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری موثر بوده است یا خیر

چرا به آزمایش هلیکوباکتر پیلوری نیاز دارم؟

اگر علائم اختلال گوارشی دارید ممکن است به آزمایش هلیکوباکتر پیلوری نیاز داشته باشید. از آنجایی که هر دو گاستریت و زخم معده باعث التهاب لایه معده می شود، بسیاری از علائم مشابه را دارند. این علائم شامل موارد زیر می باشد:

• درد شکم

• نفخ

• تهوع و استفراغ

• اسهال

• از دست دادن اشتها

• کاهش وزن

زخم معده یک وضعیت جدی تری نسبت به گاستریت محسوب می شود و علائم آن اغلب شدیدتر است. درمان گاستریت در مراحل اولیه ممکن است به جلوگیری از ایجاد زخم یا سایر عوارض کمک کند.

در طول آزمایش هلیکوباکتر پیلوری چه اتفاقی می افتد؟

روش های مختلفی برای آزمایش هلیکوباکتر پیلوری وجود دارد. هنگام که شما در اثر بروز برخی علائم به پزشک متخصص مراجعه می کنید، ممکن است یک یا چند نوع از آزمایش های زیر را درخواست کند.

آزمایش هلیکوباکتر پیلوری از طریق خون

بررسی آنتی بادی های (سلول های مقابله کننده با عفونت) ضد هلیکوباکتر پیلوری در خون که الب آنتی بادی های کلاس IgG و IgM و IgA مورد بررسی قرار می گیرند. برای انجام این آزمایش یک کارشناس آزمایشگاه با استفاده از یک سوزن کوچک ، نمونه خون را از رگ موجود در بازوی شما می گیرد. پس از وارد کردن سوزن ، مقدار کمی خون در لوله آزمایش یا ویال مخصوص جمع آوری می شود. سپس این نمونه خون از نظر وجود آنتی بادی های ذکر شده در بخش ایمونولوژی مورد بررسی قرار می گیرد.

پاسخ میزبان به دنبال اتصال باکتری به سلولهای اپی تلیال شروع می شود و با آسیب به سلولهای مخاطی مواد آنتی ژنیک مترشحه از باکتری جذب سلولهای اپی تلیال معده شده و پس از عبوراز لامینا پروپریا (لایه زیر مخاطی) ، لنفوسیت ها را تحریک نموده و در نتیجه آنتی بادی بر علیه این باکتری از کلاس IgG ، IgA و بندرت از کلاس IgM ایجاد می شود. پس از درمان کامل تیتر آنتی بادی ها به تدریج کاهش می یابد. توجه شود که عفونت اولیه ناشی از H.pylori ایجاد مصونیت نمی نماید و احتمال عفونت مجدد (reinfection) زیاد است.

آنتی بادی از کلاس IgG در 95-94 درصد بیماران، تقریبأ 2 ماه پس از ورود باکتری به بدن مثبت شده و پس از ریشه کنی عفونت تا یک سال یا بیشتر مثبت باقی می ماند. ویژگی این تست حدود 71-41 درصد است که نشانه موارد بالای مثبت کاذب ، در اثر آنتی بادی بوجود آمده در سایر عفونت ها و ایجاد واکنش متقاطع با این تست است.

آنتی بادی از کلاس IgA نیز در 97-94 درصد بیماران ، تقریبأ 2 ماه پس از ورود باکتری به بدن مثبت شده و تقریبأ 3 الی 4 هفته پس از ریشه کنی عفونت سطح آن کاهش می یابد. ویژگی آن حدود 72-59 درصد است که نشانه موارد بالای مثبت کاذب در اثر آنتی بادی بوجود آمده در سایر عفونت ها و ایجاد واکنش متقاطع با این تست است.

آنتی بادی از کلاس IgM شاخص غیر حساس از عفونت حاد (با حساسیت حدود 28-14 درصد) بوده و کاربرد بالینی حتی در کودکان ندارد.

سطح این آنتی بادیها هیچگونه ارتباطی با شدت و وسعت عفونت ندارد. و از طرفی این تست ها قادر به افتراق فرم فعال بیماری از موارد بهبود یافته نمی باشند.

تست تنفسی آزمایش هلیکوباکتر پیلوری که با عنوان تست تنفسی اوره نیز شناخته می شود

این آزمایش با اندازه گیری مواد خاص در تنفس شما عفونت را بررسی می کند. برای انجام این آزمایش شما نفس خود را به درون یک کیسه مخصوص هدایت می کنید به نحوی که نمونه ای از تنفس خود را در این ظرف کیسه مانند منتقل می نمایید. پس از آن ، قرص یا مایع حاوی ماده رادیواکتیو بی ضرری را می بلعید. سپس دوباره نمونه دیگری از تنفس خود را تهیه می کنید. این نمونه ها در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می گیرند. اگر نمونه دوم بالاتر از حد معمول دی اکسید کربن داشته باشد، این امر می تواند نشانه وجود عفونت هلیکوباکتر پیلوری باشد.

آزمایش هلیکوباکتر پیلوری از طریق مدفوع

هلیکوباکتر پیلوری از طریق آزمایش آنتی ژن باکتری در مدفوع و همچنین کشت مدفوع و بررسی احتمال رشد باکتری هلیکو نیز امکان پذیر می باشد. آنتی ژن ها موادی هستند که پاسخ ایمنی را تحریک می کنند. آزمایش کشت مدفوع به دنبال باکتری هلیکو پیلوری در مدفوع است. هلیکوباکتر پیلوری باسیل گرم منفی، خمیده و میکروآئروفیلیک است. نمونه های هر دو نوع آزمایش مدفوع به همان روش جمع آوری می شوند.

برای جمع آوری مدفوع مراحل زیر انجام می شود:

• از یک جفت دستکش پلاستیکی یا لاتکس استفاده کنید.

• مدفوع را در یک ظرف مخصوص که توسط آزمایشگاه به شما داده می شود جمع آوری و ذخیره کنید.

• در صورت جمع آوری نمونه ای از کودک ، پوشک کودک را با بسته بندی پلاستیکی بچسبانید.

• ادرار ، آب توالت یا کاغذ توالت را با نمونه مدفوع مخلوط نکنید.

• ظرف را بشویید و برچسب بزنید.

• دستکش را برداشته و دستان خود را بشویید.

• ظرف نمونه را در اسرع وقت به آزمایشگاه تحویل دهید.

آندوسکوپی

اگر آزمایش هلیکوباکتر پیلوری اطلاعات کافی برای تشخیص عفونت در دستگاه گوارش را ارائه ندهد، پزشک متخصص شما ممکن است روشی دیگری را به نام آندوسکوپی درخواست کند. آندوسکوپی به ارائه دهنده شما اجازه می دهد تا مری شما (لوله ای که دهان و معده شما را پیوند می دهد) ، پوشش معده و بخشی از روده کوچک شما را بررسی کند. در طول عمل آندوسکوپی شما روی یک تخت و روی پشت یا طرف خود دراز خواهید کشید.

به شما داروی خاصی داده می شود تا به شما در آرامش و جلوگیری از احساس درد در طول عمل کمک کند. متخصص آندوسکوپی یک لوله نازک به نام آندوسکوپ را در دهان و گلو شما وارد می کند. آندوسکوپ دارای نور و دوربین است. این کار به متخصص این امکان را می دهد تا دید خوبی از اندام های داخلی شما داشته باشد.

متخصص آندوسکوپی شما ممکن است بیوپسی (برداشتن یک نمونه کوچک از بافت) را انجام دهد تا پس از عمل بررسی شود. بعد از انجام عمل ، و پس از اینکه اثر دارو از بین رفت، شما برای یک ساعت یا دو ساعت تحت نظر گرفته می شوید. ممکن است مدتی دچار خواب آلودگی شوید ، بنابراین برنامه ریزی کنید که شخص دیگری شما را به خانه برساند.

آیا آمادگی خاصی برای انجام آزمایش هلیکوباکتر پیلوری لازم است؟

برای انجام آزمایش هلیکوباکتر پیلوری از طریق خون به آمادگی خاصی نیاز ندارید. برای آزمایشات تنفسی ، مدفوع و آندوسکوپی ، ممکن است لازم باشد تا دو هفته تا یک ماه قبل از آزمایش ، مصرف برخی از داروها را متوقف کنید. حتما در مورد تمام داروهای مورد استفاده خود با پزشک متخصص صحبت کنید. برای آندوسکوپی ، ممکن است لازم باشد حدود 12 ساعت قبل از عمل ناشتا باشید (چیزی نخورید یا چیزی ننوشید).

آیا آزمایش هلیکوباکتر پیلوری خطرناک است؟

خطرات بسیار کمی برای انجام آزمایش هلیکوباکتر پیلوری از طریق خون وجود دارد. ممکن است در مکانی که سوزن در آن قرار گرفته و خونگیری انجام شده، دچار درد جزئی یا کبودی شوید اما بیشتر علائم به سرعت از بین می روند.

هیچ خطر شناخته شده ای برای انجام تست های تنفسی یا مدفوعی وجود ندارد.

در حین آندوسکوپی ، ممکن است در هنگام قرار دادن آندوسکوپ احساس ناراحتی کنید ، اما عوارض جدی بسیار نادر است. ریسک ابتلا به پارگی در روده شما بسیار ناچیز است. اگر بیوپسی داشتید ، احتمال کمی خونریزی در محل وجود دارد. خونریزی معمولاً بدون درمان متوقف می شود.

نتایج آزمایش هلیکوباکتر پیلوری به چه معنی می باشد؟

اگر نتایج شما منفی بود ، بدان معنی است که احتمالاً شما به عفونت هلیکوباکتر پیلوری مبتلا نیستید. پزشک متخصص شما ممکن است آزمایش های بیشتری را برای یافتن علت علائم شما درخواست دهد. اگر نتایج شما مثبت بود ، به این معنی است که شما به عفونت هلیکوباکتر پیلوری مبتلا هستید. عفونت های هلیکوباکتر پیلوری قابل درمان هستند. پزشک شما احتمالاً ترکیبی از آنتی بیوتیک ها و سایر داروها را برای درمان عفونت و تسکین درد تجویز خواهد کرد.

برنامه دارویی می تواند پیچیده باشد ، اما مهم است که تمام داروها را طبق تجویز مصرف کنید ، حتی اگر علائم شما از بین نرود. اگر هر هلیکوباکتر پیلوری در بدن شما باقی بماند ، وضعیت شما می تواند بدتر شود. گاستریت ناشی ازهلیکوباکتر پیلوری می تواند منجر به زخم معده و گاهی سرطان معده شود.

در مورد نتایج کمی آزمایش هلیکوباکتر پیلوری می توانید به رنج مرجع هر آزمایش و مقایسه آن با جواب آزمایش خود مراجعه نمایید.

آیا نکته دیگری که باید در مورد آزمایش هلیکوباکتر پیلوری بدانم وجود دارد؟

بعد از اتمام دوره درمانی شما با آنتی بیوتیک ها ،پرشک متخصص ممکن است آزمایش های دیگری را انجام دهد تا مطمئن شود که تمام هلیکوباکتر پیلوری های بدن شما از بین رفته اند. برای انجام این آزمایش به صورت غیر حضوری و نمونه برداری یا نمونه گیری در منزل فقط کافیست که به سایت آزمایشگاه آنلاین آنی آزما مراجعه نمایید و پس از طی مراحل پذیرش و ثبت آدرس محل زندگی خود، همکاران ما در اسرع وقت نسبت به نمونه برداری و انجام آزمایش در منزل اقدام می نمایند.