آیا تا به حال در گزارش حاصل از آزمایش خون به کلمه tsh برخورده‌اید؟ این کلمه نام هورمون محرک غده هیپوفیز است که روی عملکرد تیروئید تاثیر می‌گذارد. در صورتی که طی دلایل مختلف هورمون TSH بدن بالا رود اختلال‌های عملکردی در قسمت‌های مختلف مشاهده می‌شود؛ بنابراین عوارض بالا بودن هورمون tsh به راحتی در این افراد قابل مشاهده است.
دستگاه‌های مختلف بدن ارتباط پیچیده‌ای با یکدیگر دارند و در صورت اختلال عملکردی در یکی از آن‌ها بسیاری از فعالیت‌ها مختل می‌شوند. تیروئید یکی از غدد تنظیم‌کننده بدن است که در صورت مواجه شدن با ناهنجاری‌های مختلف مشکلات متنوعی را به وجود می‌آورد. دستگاه‌های حساس مانند قلبی عروقی، اسکلتی، عضلانی و غیره در این شرایط دچار آسیب می‌شوند.
TSH در آزمایش خون چیست؟
آزمایش tsh برای اندازه‌گیری سطح هورمون تحریک کننده تیروئید در خون انجام می‌شود؛ به‌عبارتی اگر پزشک عوارض بالابودن هورمون tsh را در بیماری مشاهده کند به احتمال زیاد دستور انجام آزمایش مربوط را صادر می‌کند. سطح TSHخون در یک فرد طبیعی در یک محدوده مشخص قرار دارد.
در این شرایط افزایش از سطح مجاز به معنای کمکاری تیروئید و عوارض همراه با آن است. در سمت مقابل اگر سطح TSH خون طبق آزمایش کمتر از محدوده طبیعی تشخیص داده شود فرد دچار پر کاری تیروئید و عوارض همراه با آن است. میزان طبیعی tsh در خون به عوامل متعددی مانند سن و جنسیت بستگی دارد.
در یک فرد نرمال محدوده این هورمون باید بین ۰.۴ تا ۴ واحد بین المللی باشد. این محدوده در افرادی که دارای سیر درمان اختلالات تیروئیدی هستند بین ۰.۵ تا ۳.۳ واحد بین المللی قرار می‌گیرد. ناشتا بودن یکی از شرایط مهم آزمایش tsh است که توسط برخی پزشکان تاکید می‌شود؛ البته در برخی موارد نیازی به ناشتا‌بودن برای انجام آزمایش نیست.
آیا بالا بودن tsh خطرناک است؟
هورمون TSH از غده هیپوفیز ترشح شده و روی تیروئید تاثیر می‌گذارد؛ بنابراین بررسی هر یک از قسمت‌های این مسیر برای رسیدن به علت بروز مشکل اهمیت بالایی دارد. عوارض بالا بودن هورمون tsh تا حد زیادی به علت بروز مشکل وابسته است؛ بنابراین رسیدن به پاسخ قطعی در این زمینه باید با توجه به نظر پزشک انجام شود.
بالابودن هورمون TSH در بدن به معنا کم کاری تیروئید است که علائم متعددی را برای فرد ایجاد می‌کند. چاقی یکی از مهمترین شانه‌هایی است که در اولین مراحل بیماری مشاهده می‌شود. همین موضوع در طولانی مدت و عدم توجه به درمان بیماری مشکلات متعددی را برای بیمار ایجاد می‌کند. اختلالات همودینامیکی وابسته به بالا بودن TSH از دیگر نکاتی هستند که برای فرد خطر آفرین می‌شوند.
جدی‌ترین اختلال‌های عملکردی ناشی از افزایش هورمون tsh
افزایش سطح هورمون در خون و کم کاری تیروئید موجب بروز مشکلات متعددی در عملکردهای بیمار می‌شود. نارسایی قلبی عروقی و تحت تاثیر قرار دادن قدرت باروری در مردان مهمترین این اختلال‌ها به‌شمار می‌روند. در ادامه چند مورد دیگر از جدی‌ترین عوارض بالا بودن هورمون tsh را بررسی می‌کنیم.
- بزرگ‌شدن غده تیروئید در ناحیه گردن یکی از مهمترین مشکلاتی است که افراد زیادی را درگیر می‌کند. مصرف مقدار مناسب ید با تجویز پزشک یکی از بهترین راه‌های درمان در این زمینه است.
- تغییرات خلقی مانند افسردگی و انزوا نشینی از مهمترین اختلال‌های روانی ناشی از کم کاری تیروئید هستند.
- افرادی که با مشکل کم کاری تیروئید و افزایش هورمون tsh مواجه هستند با کاهش عملکرد مغزی مواجه می‌شوند.
- کارکرد تیروئید رابطه مستقیمی با استحکام سیستم اسکلتی دارد و در مواقع کمکاری این غده بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان شایع می‌شود.
- خشکی پوست از مهمترین ختلال‌های عملکردی در کم کاری تیروئید است که مشکلات متعددی مانند بیماری‌های جلدی و زیرجلدی را برای بیمار ایجاد می‌کند.
- نوروپاتی‌های محیطی سیستم عصبی عضلانی فرد را درگیر کرده و علائم متنوعی مانند مورمور شدن را ایجاد می‌کنند؛ همچنین بی‌حسی و درد در قسمت‌های مختلف بدن احساس می‌شود.
- کمکاری تیروئید یکی از بیماری‌هایی است که بر روی چربی‌های مختلف خون مانند کلسترول تاثیر می‌گذارد؛ بنابراین در صورت بروز این مشکل بهتر است به متخصص چربی خون مراجعه کنید.
باروری مردان تحت تأثیر TSH
یکی از عوارض بالا بودن هورمون tsh در مردان کاهش قدرت باروری به دلیل تولید کمتر اسپرم است؛ البته کاهش هورمون tsh به عنوان یکی از علائم پرکاری تیروئید نیز باروری مردان را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار می‌دهد. اختلال در میزان هورمون TSH و عملکرد تیروئید علائمی مشابه با کمبود تستسترون در مردان را ایجاد می‌کند.
چاقی و کمبود انرژی در افراد دارای کم کاری تیروئید به وفور مشاهده می‌شود؛ همچنین در سطح مقابل پرکاری تیروئید علائمی مانند تپش قلب، تعریق و کاهش وزن را به دنبال دارد. تمامی این موارد بر روی قدرت باروری مردان و اسپرم‌سازی تاثیر می‌گذارند؛ البته ناباروری در صورت داشتن اختلالات تیروئیدی شدید رخ می‌دهد.
کم کاری تیروئید چند باشد خطرناک است؟
میزان کمکاری تیروئید با توجه به نتایج آزمایش خون و طبق نظر پزشک متخصص محاسبه می‌شود. افزایش هورمون TSH از محدوده نرمال نشانه وجود کم کاری تیروئید در بیمار است؛ به‌طوری که اگر غلظت این هورمون در خون شما بالاتر از ۴.۵ واحد بین‌المللی شود تشخیص کم کاری تیروئید وجود دارد. هر چقدر این عدد افزایش بیش‌تری پیدا کند شدت کمکاری تیروئید خطرناک‌تر می‌شود.
برای رسیدن به نظر قطعی در این زمینه باید عوامل متعدد دیگری مانند نشانه‌های بروز کمکاری تیروئید مورد بررسی قرار گیرند؛ همچنین سلامت دیگر دستگاه‌های بدن در این زمینه از اهمیت بالایی برخوردار است. با در نظر گرفتن تمامی این شرایط تصمیم گیری نهایی و رسیدن به نظر قطعی باید توسط پزشکان متخصص انجام شود؛ بنابراین از تشخیص خودسرانه و مصرف دارو دوری کنید.
آیا کمکاری تیروئید باعث مرگ می‌شود؟
کمبود ید یکی از اصلی‌ترین دلایل بروز کمکاری تیروئید در افراد است که با اصلاح رژیم تغذیه درمان می‌شود؛ همچنین دیگر علت‌های بروز کم کاری تیروئید با مصرف دارو و تشخیص پزشک از بین می‌روند. عوارض بالا بودن هورمون tsh محدوده گسترده‌ای از اختلال‌های عملکردی در قسمت‌های مختلف بدن را شامل می‌شوند.
ماندگار شدن کم کاری تیروئید و بی‌توجهی به درمان آن مشکلات متعدد دیگری مانند نارسایی قلبی را ایجاد می‌کند. در این شرایط وظیفه حیاتی پمپاژ خون و رساندن اکسیژن به دیگر قسمت‌های بدن توسط قلب با مشکل مواجه می‌شود؛ بنابراین وجود تهدید مرگ برای افرادی با کم کاری تیروئید شدید وجود دارد. خوشبختانه راه‌های کنترل و درمان متعددی در زمینه پزشکی برای این مشکل موجود هستند؛ بنابراین با نظر پزشک می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.
کلام پایانی
عوارض بالا بودن هورمون tsh یا کم کاری تیروئید با توجه به عوامل متعددی مانند سن، جنسیت و شدت بیماری بروز می‌کنند. در صورت مشاهده علائم این بیماری طبق نظر پزشک آزمایش tsh برای اندازه‌گیری هورمون محرک تیروئید انجام می‌شود. متخصص در صورت افزایش یا کاهش میزان TSH از محدوده نرمال تشخیص پرکاری یا کم کاری تیروئید را می‌دهد.
مشکلات قلبی عروقی یکی از مهمترین عوارض بالا بودن هورمون tsh است که در صورت عدم درمان احتمال سکته و مرگ را افزایش می‌دهد؛ همچنین مشکلات باروری در مردان یکی از مهمترین مواردی است که با استفاده از روش‌های درمانی برطرف می‌شود. تشخیص کمکاری یا پرکاری تیروئید علاوه بر نتیجه آزمایش خون به بررسی شرح حال و علائم بیمار وابسته است؛ بنابراین در صورت بروز علائم بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید.