آیا ازدواج فامیلی درست است؟

ازدواج مهمترین مرحله زندگی هر فرد است. ما باید در انتخاب همسر آینده خود دقت داشته باشیم چرا که یک اشتباه ممکن است کل سرنوشت ما را تباه کند. اما این بدان معنا نیست که تنها به بررسی خلق و خو، شرایط خانوادگی و شرایط کاری طرفین پرداخته شود. لازم است تست های مربوط به سلامتی همانند آزمایش ژنتیک انجام شود تا از این طریق بتوان سلامت نسل بعد را تا حدودی تضمین نمود. متخصصین معتقد هستند ازدواج فامیلی، خطر بسیار جدی برای فرزندان خواهد بود و به همین دلیل علی رغم سنت های قدیم، توصیه می شود از این ازدواج خودداری شود. آیا دلیل این موضوع را می دانید؟ با ادامه مقاله با ما همراه باشید تا جواب این سوال را بیابید.

ازدواج فامیلی یکی از رسوماتی است که برخی از جوامع دیده می شود. گاهی والدین و اطرافیان به علت شناخت بیشتر ترجیح می دهند فرزندشان با بستگان دور یا نزدیکشان ازدواج کند تا خوشبخت شود و برای همین به ازدواج های فامیلی روی می آورند ولی همیشه ازدواج فامیلی ما را یاد آزمایش ژنتیک، بیماری های ژنتیکی و غیره می اندازد. سوالی که ممکن است برای بسیاری از ما پیش آمده باشد این است که آیا این نوع ازدواج کاملا منع شده است؟ یا این که چرا در این نوع ازدواج توصیه به برخی از آزمایشات می شود؟

ازدواج فامیلی ازدواجی است که زوج، جد یا نیای مشترک داشته باشند؛ مثلاً پسر عمو و دختر عمو، پسر خاله و دختر خاله، پسر دایی و دختر عمه، دختر دایی و پسر عمه. در خاورمیانه این نوع ازدواج بیشتر مرسوم است. در این مقاله ما قصد داریم در مورد ازدواج فامیلی و سوالاتی که ممکن است پیرامون آن برای شما ایجاد شده باشد پاسخ دهیم.

علت درخواست آزمایش ژنتیک در ازدواج فامیلی

پزشکان همیشه در ازدواج فامیلی توصیه به آزمایش ژنتیک می کنند ولی آیا می دانید علت آن چیست؟ پاسخ این سوال ما باید در ژن ها و ژنتیک افراد جستجو کنیم. همه ما دارای نصف ژنوم پدری و نصف مادری هستیم و بسیاری از صفات مانند رنگ چشم از قانون غالب مغلوب پیروی می کنند.

به این ترتیب که اگر ژن رنگ چشم مادر قهوه ای باشد و ژن رنگ چشم پدر آبی ، به علت غالب بودن رنگ چشم چشم قهوه ای رنگ چشم فرزند قهوه ای می شود. ولی اگر هم فرزند با فردی که با چشم رنگ آبی ازدواج کند چون دارای ژن رنگ آبی است ممکن است فرزند این خانواده فرزندی با چشمان آبی باشد. در مئله با بیماری ها نیز به این صورت است. برخی بیماری ها دارای رابطه غالب مغلوب می باشند و در بسیاری از افراد خویشاوند این بیماری ها در افراد به صورت مغلوب در ژنوم وجود دارد.

در ازدواج فامیلی این بیماری های مغلوب به صورت خالص در می آید و باعث بروز بیماری در فرزند می شود. برای مثال تالاسمی ماژور، عقب ماندگی ها از این دسته از بیماری ها می باشند. پزشکان و سیاست کشور به این صورت است که همه افراد باید قبل از ازدواج آزمایش دهند. آزمایش ازدواج شامل تست های اعتیاد، کم خونی و تالاسمی مینور و غیره می باشد (جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقاله هر آنچه لازم است در مورد آزمایشات قبل از ازدواج بدانید مراجعه فرمایید.)

به خانواده هایی که قصد ازدواج کردن با فامیل دارند توصیه می کنیم که تنها به آزمایشات مرسوم ازدواج بسنده نکنند. این خانواده ها باید به پزشکان متخصص و مجرب ژنتیک مراجعه کرده و شجره نامه تهیه کنند وبر طبق آن انواع آزمایشات لازم را انجام دهند. آزمایشات ازدواج تنها درصد ابتلا به تالاسمی یا ایدز و هپاتیت را بررسی می کند و تشخیص بیماری های ژنتیک نیازمند آزمایشات پیچیده تری است.

مشاوره ژنتیک برای ازدواج فامیلی

مشاوره ژنتیک برای ازدواج فامیلی امری ضروری می باشد! مشاور ژنتیک به طور کلی برای افرادی با احتمال به مشکلات ژنتیک یا افرادی با سابقه ی خویشاوندی بیماری های ژنتیکی که قصد بارداری یا ازدواج دارند ، اطلاعاتی را فراهم می کند. مشاوره ژنتیک در واقع شاخه ای از ژنتیک پزشکی است که به بررسی احتمال بروز بیماری های ژنتیکی و ارائه راهکار های مناسب جهت جلوگیری از تکرار بیماری با هدف نسلی سالم می پردازد.

دسته ای از بیماری ها وجود دارد که به آن ها ژنتیکی یا به اصطلاح ارثی اطلاق می شود. البته بیماری هایی هستند که زمینه ژنتیکی در بروز بیماری با توجه به سبک زندگی فرد موثر باشد. بیماری های ژنتیکی طیف وسیعی از بیماری ها را شامل می باشند و برای تشخیص درست و به موقع نیاز به مشاور ژنتیک می باشد زیرا بدون در دست داشتن اطلاعات کافی و درست امکان تشخیص درست وجود ندارد. (جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقاله آیا می دانید چرا باید مشاوره ژنتیک انجام دهید؟ مراجعه فرمایید)

هدف از آزمایش های ژنتیک قبل از ازدواج فامیلی

همان طور که می دانیم احتمال بیماری های ژنتیکی و معلولیت های جسمی و ذهنی در ازدواج فامیلی بیشتر می باشد ولی این به این معنا نیست که این احتمال در ازدواج های غیر خویشاوند وجود ندارد. وجود هزاران بیماری ژنتیکی انجام مشاوره های ژنتیک را در مراحل قبل از ازدواج و قبل و حین بارداری و بدو تولد نوزاد ضروری کرده است. کلیه افرادی که قصد ازدواج دارند، به ویژه ازدواج خانوادگی را دارند و در خانواده ی آن ها سابقه ابتلا به بیماری های ارثی وجود دارد و نیز کسانی که در انتظار فرزند می باشند و یا نگران تکرار یک بیماری ارثی در خانواده خود هستند، ضروری است به مشاور ژنتیک مراجعه کنند.

هدف از مشاوره ژنتیک را می توان در موارد زیر خلاصه کرد

• پیشنهاد راهکار های مناسب مانند تشخیص و آزمایش های مناسب پیش از تولد

• جلوگیری از ابتلا یا تکرار بیماری های ژنتیکی

• کمک به روش های تشخیصی بهتر بیماری های ژنتیکی علائم و شناخت بیماری، پیش بینی و کنترل بهتر علائم بیماری

• آزمایش ها و غربالگری های مرتبط با بیماری های ژنتیک

نقش ازدواج فامیلی در هوش فرزندان

یکی از تصوراتی اشتباهی ممکن است در رابطه با ازدواج فامیلی به وجود آید در مورد هوش فرزندان در این نوع ازدواج باشد. برخلاف تصور عموم این نوع ازدواج تاثیری بر هوش فرزندان و یا کم هوشی آنان ندارد. اگر چه احتمال اختلالات ژنتیکی مانند عقب ماندگی ها و مشکلات ژنتیکی دیگر در آن ها بیشتر است ولی توجه داشته باشید که مسئله عقب ماندگی با کم هوشی فرزندان دو مقوله جدا هستند و نباید آن ها را با هم اشتباه بگیریم. هوش فرزندان متاثر از چند فاکتور می باشد که در ادامه به آن ها اشاره می شود:

ژنتیک

ژنتیک یکی از مهم ترین فاکتور هایی می باشد که در هوش فرزندان تاثیر دارد. ان چه مشهود است هر چه پدر و مادر از نظر هوش بالاتر باشند احتمال فرزند باهوش بیشتر می باشند هر چند این ازدواج فامیلی باشد!

محیط

عامل مهم و تأثیر گذار بر هوش هیجانی، عامل محیط در مقابل وراثت می ‌باشد. کودک معاصر از وقتی چشم به این جهان می ‌گشاید، تفاوت‌های اساسی با کودکان نسل‌ های قبل دارد. والدین اغلب باسوادتر از والدین نسل قبل هستند. وسایل کمک تربیتی و کمک آموزشی بسیاری در اختیار تربیت کنندگان کودک از خانه گرفته تا مدرسه قرار دارد.

احتمال کدام اختلالات در فرزندان ازدواج فامیلی بیشتر است؟

همان طور که در بالا اشاره شد احتمال اختلالات و مشکلات ژنتیکی در فرزندان ازدواج فامیلی بیشتر است. اما سوالی که ممکن است در این رابطه به وجود آید این است که کدام اختلالات یا بیماری ها در در این نوع ازدواج بیشتر است؟ به یاد داشته باشید تمام احتمالاتی که در رابطه با ازدواج خانوادگی گفته شد، اختصاص به این نوع ازدواج ندارد بلکه امکان وقوع تمام موارد فوق در ازدواج‌های غیر فامیلی نیز وجود دارد. اما آنچه مسلم است اینکه احتمال وقوع این تبعات در ازدواج‌های فامیلی به مراتب بیشتر از ازدواج‌های غیر فامیلی است. در ادامه این مقاله قصد داریم به چند مورد اختلال شایع اشاره می کنیم:

اختلالات نقص ایمنی

ژنوم افراد در ازدواج فامیلی نسبت به افراد بدون رابطه خویشاندی دارای تشابه بیشتری است‌. سیستم ایمنی والدین هر چه نزدیک تر باشد احتمال فرزندان با سیستم ایمنی ضعیف تر بیشتر می شوند. در ازدواج خانوادگی احتمال این که ژنومی که حامل ژن های ایمنی هستند مشابه یا نزدیک به هم باشد بیشتر است بنابراین فرزندان این افراد با احتمال بالاتری دارای سیستم ایمنی ضعیف تر می باشند. علاوه بر این احتمال بروز برخی نقص های ایمنی در این نکع ازدواج ها بسیار بیشتر است.

کودکان مبتلا به این بیماری در معرض بیماری‌های عفونی قرار دارند و این وضعیت ناشی از ایمنی پائین بدن آن‌ها نسبت به سایر کودکان است. هرگاه سیستم ایمنی بدن به شکل درست کار نکند امکان ابتلا به این وضعیت وجود دارد. افرادی که در چنین شرایطی قرار دارند باید سریعا فرزند خود را نزد متخصص برده و برای درمان آن اقدام کنند. امروزه نقص ایمنی با استفاده از قرص‌ها و ویتامین‌ها قابل درمان می‌باشد.

احتمال بالای سقط جنین در ازدواج فامیلی

طبق تحقیقات صورت گرفته در رابطه با سقط جنین در ازدواج فامیلی مشخص شده است که میزان سقط جنین ناخواسته و مرده زایی در ازدواج‌های فامیلی به مراتب بیشتر از ازدواج‌های غیر فامیلی است. به این ترتیب که از 484 ازدواج خانوادگی 50 مورد سقط جنین ناخواسته داشته‌ایم در حالیکه از 120 ازدواج خانوادگی 22 سقط جنین ناخواسته وجود داشته است.

احتمال بالای اختلالات ذهنی، فکری و معلولیت ها در ازدواج فامیلی

احتمال تولد فرزندان معلول و به خصوص بیماری های ارثی مغلوب، در ازدواج های فامیلی بیشتر از بیگانه است. به این صورت که به دنبال ازدواج فامیلی، احتمال ابتلاء فرزندان به معلولیت های جسمی – حرکتی و ذهنی افزایش می‌یابد. همچنین در بین ازدواج های خویشاوندی، ازدواج خانوادگی درجه 3 نسبت به سایر موارد از نظر انتقال معلولیت خطر بیشتری دارد.

بیماری شب کوری در فرزندان حاصل از ازدواج فامیلی

شب کوری یکی دیگر از بیماری های ناشی از ازدواج فامیلی است که در اثر کمبود ویتامین A در بدن روی می‌دهد. افراد مبتلا به شب کوری، در تاریکی اختلال دید دارند و توان تطبیق چشم آنها در غییر نور محیط از روشن به تاریک کمتر از دیگران است. آماری از میزان ازدواج‌های فامیلی در ایران وجود ندارد اما وزارت بهداشت می‌گوید در شهرهای کوچک‌تر و روستاها به دلیل شرایط فرهنگی و اقلیمی، ۵۰درصد ازدواج‌ها از نوع خویشاوندی تراز اول است.

چند نکته جالب توجه در مورد ازدواج فامیلی

نیمی از بیماری های قلبی و عروقی، بیماری های عروق کرونر زودرس PCAD و دیابت، ارثی و فامیلی هستند. این بیماری ها در آزمایشات ژنتیک کاملا تشخیص داده شده و از آن ها جلوگیری می شود.

آزمایشات ژنتیکی می تواند تا 20 درصد از سرطان های پستان و سرطان های کولون (که ارثی هستند) را تشخیص دهد.

افراد در ازدواج فامیلی دارای ژن های حاوی اطلاعات سیستم ایمنی با شباهت بالا هستند که فرزندان حاصل از ان معمولا سیستم ایمنی ضعیف دارند و ابتلا به بیماری های عفونی در آن ها بیشتر است.

اگر قبل از ازدواج فامیلی آزمایش ژنتیک نداده اید قبل از بارداری حتما به انجام آن اقدام کنید:

مشاوره و آزمایشات ژنتیک باید قبل از ازدواج فامیلی انجام شود ولی اگر قبل از این نوع ازدواج آزمایش ژنتیک نداده اید قبل از بارداری حتما به انجام آن اقدام کنید. مشاور ژنتیک ابتدا به بررسی بیماری های خاص و دلیل بروز آنها در بستگان هر دو طرف می پردازد و خطرات بیماری های ژنتیکی را ارزیابی می کند. برای کمک به تسهیل این ارزیابی، متخصص سابقه دیابت، فشار خون، سرطان ، دوقلوزایی ، بیماری های مشترک در اعضای خانواده ، سابقه بیماری ژنتیکی مانند فیبروز کیستیک، هموفیلی، یا دیستروفی عضلانی (تحلیل عضلانی) ، ناتوانی ذهنی و یا هر نوع نقص هنگام تولد بررسی می کند.

قبل از بارداری در شرایط ویژه ای لازم است با یک متخصص ژنتیک مشورت کنید:

1) زنان بالای 35 سال که قصد بارداری دارند.

2) وجود نتایج غیرطبیعی در آزمایش اولتراسوند در دوران بارداری

3) افرادی که در خانواده خود بیماری هایی مانند یک سرطان ویژه و ارثی ، سندروم داون ، نقایص کروموزومی ، شکاف لب و کام و… دارند.

4) زنانی که در طول بارداری در معرض عوامل خطرساز مانند اشعه x، مواد شیمیایی، داروها، موادمخدر و… قرار گرفته اند.

5)زنانی که بیماری هایی دارند که احتمال به دنیا آوردن نوزادانی با نقایص ژنتیکی در آنها زیاد است.

6) اگر در بارداری دو تا بیشتر از جنین هایتان را سقط کرده اید و یا نوزادتان در همان روزهای نخست فوت کرده است.

7) افرادی که با یکدیگر فامیل اند و هم خون هستند قبل از تصمیم به ازدواج باید درباره احتمال وقوع نقایص ژنتیکی در نوزادشان به یک مرکز مشاوره ژنتیک مراجعه کنند.

اگر شما نیز مایل به انجام آزمایش های ژنتیک، آزمایش خون، آزمایش کرونا در منزل و یا دیگری می باشید و به دنبال انجام آزمایش در منزل و یا کار خود هستید، انجام آزمایش های آنلاین در شرایط اکنون بهترین گزینه و انتخاب برای نمونه گیری و انجام آزمایش ها بی دغدغه می باشد. تمامی مراحل آزمایش در آزمایشگاه آنی آزما از پذیرش تا نمونه گیری و جواب دهی به صورت آنلاین و بدون نیاز به مراجعه حضوری انجام می پذیرد.