کدام اندام‌ها در بیماری کرونا دچار بیشترین آسیب می‌شوند؟

بیماری کرونا می‌تواند به اندام‌هایی مثل مجاری تنفسی، ریه، کیسه‌های هوایی، مخاط بینی، نایژه‌ها، قلب، روده، مری، معده، کبد، کلیه و مثانه آسیب برساند. بررسی‌های یک مطالعه مقطعی نشان داد که بیشترین آسیب کووید-۱۹ به اندام‌های بدن، آسیب ریه است. بعد از ریه، کبد، قلب، کلیه، سیستم گوارش، سیستم انعقادی و حس بویایی و چشایی به ترتیب دچار بیشترین آسیب ناشی از کووید-۱۹ می‌شوند.

علایم بیماری کرونا تنها به ریه محدود نمی‌شود و این بیماری اندام‌های مختلف بدن را درگیر می‌کند و عوارض سیستمیک ایجاد می‌کند. این بیماری می‌تواند به اندام‌هایی مثل مجاری تنفسی، ریه، کیسه‌های هوایی، مخاط بینی، نایژه‌ها، قلب، روده، مری، معده، کبد، کلیه و مثانه آسیب برساند.

با توجه به شیوع بالای بیماری کرونا در جهان، پژوهشگران با انجام یک مطالعه، فراوانی آسیب‌های این بیماری به چند اندام را در بیماران مبتلا به کووید ۱۹ بستری شده در بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بررسی کردند.

برای انجام این مطالعه که در نیمه اول سال 1399 انجام شد، ۶۰۰ نفر بیماران مبتلا به ویروس کووید ۱۹ بستری شده در بیمارستان‌های امام حسین و شهدای تجریش، مورد بررسی قرار گرفتند. از ۶۰۰ بیمار شرکت‌کننده در مطالعه نزدیک به ۶۰ درصد مرد و حدود ۹۳ درصد متاهل بودند و میانگین سنی بیماران حدود ۶۰ سال بود.

مشاهدات این بررسی حاکی از آن است که بیشترین درصد آسیب به اندام‌ها، آسیب به ریه بوده است (حدود ۹۱ درصد). سپس آسیب به تعداد سلول‌های خونی (نزدیک ۶۰ درصد)، کبد (حدود ۲۸ درصد)، قلب (۲۶.۵ درصد)، کلیه (حدود ۲۴ درصد)، گوارش (۲۲.۵ درصد)، سیستم انعقادی (نزدیک ۱۶ درصد) و سیستم بویایی و چشایی (حدود ۹ درصد) بیشترین آسیب‌های ناشی از بیماری کرونا بودند. همچنین ارزیابی‌ها نشان داد که اکثر بیماران (حدود ۳۲ درصد) دچار آسیب به دو ارگان، ۲۹ درصد دچار آسیب به سه ارگان، ۱۵ درصد دچار آسیب به یک ارگان و حدود ۲۴ درصد دچار آسیب مولتی ارگان بودند.

در این پژوهش مشخص شد که بین جنسیت و آسیب مولتی ارگان در بیماری کرونا ارتباط آماری وجود ندارد، در حالی که بین میانگین سن و آسیب مولتی ارگان ارتباط معنادار وجود داشت. به این معنی که افراد با سن بالاتر، بیشتر دچار آسیب‌های مولتی ارگان بودند. همچنین بیمارانی که اینتوبه (لوله‌گذاری در مجاری تنفسی) شده بودند، بیشتر دچار آسیب‌های مولتی ارگان بودند.

افرادی که سابقه بیماری داشتند نیز دچار آسیب به تعداد ارگان‌های بیشتری بودند. در انجام این تحقیق سحر میربها، محمد مهدی فروزانفر، سعید صفری، بهروز هاشمی، آنیا جعفری و عاطفه کاوه؛ پژوهشگران دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی مشارکت داشتند. یافته‌های این مطالعه بهار به صورت مقاله علمی با عنوان «فراونی آسیب مولتی ارگان در مبتلایان به بیماری کرونا؛ یک مطالعه مقطعی» در مجله طب اورژانس ایران منتشر شده است.

هیچ کدام از عوارض بیماری کرونا در بهبود یافتگان ماندگار نیست

در بیماری کرونا ضعف عضلانی از جمله عوارضی است که کم کم برطرف می شود در برخی افراد ۲ هفته و در برخی دیگر حتی تا شش ماه ممکن است طول بکشد. عوارض کرونا ممکن است تا چند هفته و یا چند ماه در برخی از بهبود یافتگان وجود داشته باشد که ماندگار نیستند.

عوارض ناشی از کرونا از جمله ضعف عضلانی، بدن درد، سرفه و یا بی اشتهایی ممکن است تا چند ماه بعد از بهبودی در برخی از افراد مشاهده شود که به تدریج از بین می‌رود. این گونه عوارض در برخی از بهبودیافتگان وجود دارد که با توجه به سیستم دفاعی فرد، شدت درگیری، سیر بیماری و میزان ترشح آنتی بادی بروز می‌کند.

ضعف عضلانی از جمله عوارضی است که کم کم برطرف می شود در برخی افراد ۲ هفته و در برخی دیگر حتی تا شش ماه ممکن است طول بکشد. وجود عوارض طولانی مدت نشانه وجود بیماری کرونا نیست چون معمولا بعد از گذشت سه تا چهار هفته بعد از بروز علائم بیماری از بین می‌رود اما برخی عوارض باقی می مانند و به مرور حذف خواهند شد.

آسیب بیشتر بیماری کرونا در مردان نسبت به زنان

مطالعات حاکی از آن است که برخی ویژگی‌های بیولوژیک مردان آنان را نسبت به ابتلا به بیماری کرونا آسیب پذیرتر از زنان می‌سازد. از جمله اینکه وجود آنزیم ACE در مردان بیشتر از زنان است که عاملی برای ایجاد عفونت قلمداد می‌شود. از طرف دیگر در برخی مطالعات وجود هورمون استروژن در زنان را عاملی برای بهبودی سریع‌تر و کاهش شدت ابتلا در زنان دانسته‌اند. به هر حال شواهد، حاکی از آسیب پذیری بیولوژیک بیشتر مردان در مقابل بیماری کووید۱۹ است.

شاغل بودن اکثریت مردان به عنوان نان‌آور خانواده سبب می‌شود که تماس‌های آنان با محیط خارج از خانه بیشتر از سایر افراد خانواده بوده و در معرض خطر بیشتری قرار گیرند. آنها باید بنا را بر آن بگذارند که اطرافیان آنها از فامیل، همسایه، همکار، دوست و آشنا و… آلوده هستند. تنها با پذیرش این اصل است که به حفاظت شخصی خود توجه خواهند کرد و حد اکثر اصول بهداشتی و احتیاطات همه جانبه را رعایت خواهند کرد.

رعایت اصول حفاظت فردی در محیط کار بر اساس پروتکل‌های مربوطه در این گروه سنی از اهمیت زیادی برخوردار است. اغلب شغل‌های در معرض خطر یا مردانه هستند یا حتی اگر مردان و زنان هر دو به آن اشتغال دارند، مردان بیشتری مبتلا شده و با علائم شدیدتری مواجه شده‌اند. شدت ابتلا و مرگ و میر در مردان کادر بهداشت و درمان نیز بیشتر از زنان بوده است.

کارفرمایان باید استراتژی‌های کنترل عفونت را بر اساس یک ارزیابی ریسک دقیق با استفاده از تلفیق مناسبی از کنترل های مهندسی و مدیریتی، شیوه‌های کار ایمن و وسایل حفاظت فردی اتخاذ کنند تا از مواجهه کارگران پیشگیری شود. برای جلوگیری از مواجهه شغلی با ویروس کرونا کارفرمایان ملزم هستند که به کارگران در زمینه اجزای پیشگیری از آلودگی از جمله وسایل حفاظت فردی آموزش دهند. همچنین لازم است مردان در محیط کار اصول پیشگیری از بیماری کرونا را جدی بگیرند.

به طور کلی کارکنانی که در معرض مواجهه بیشتر با کروناویروس هستند شامل کارکنان خدمات بهداشتی و درمانی، بهداری، خانه های بهداشت کارگری و مرکز بهداشت کار، کارکنان کفن و دفن، کارکنان آزمایشگاه‌های تشخیص طبی، مسئولین و کارکنان فرودگاه‌ها و شرکت‌های هوایی و ریلی و مترو، کلیه وسایل حمل و نقل عمومی اتوبوس، تاکسی و مرزبانان، کارکنان جمع آوری زباله، پسماند و یا فاضلاب، افراد زباله گرد، کارکنانی که مرتب در مسافرت هستند به خصوص به مناطق آلوده و… به این ترتیب اقدامات پیشگیرانه و کنترلی برای محافظت از کارگران در برابر مواجهه با بیماری کرونا و ابتلا به آن بستگی به نوع کار انجام شده و ریسک مواجهه با آن از جمله پتانسیل ارتباط با افراد آلوده و آلودگی محیط کار دارد.

اکثریت مردان مسئولیت خرید اقلام ضروری خانواده را نیز به عهده دارند و در معرض خطر بیشتری قرار می‌گیرند. به همین جهت باید خرید را فقط به تامین مواد اصلی مورد نیاز اختصاص دهند. این کالاهای اصلی شامل مواد شوینده، ضد عفونی کننده و بهداشتی و دارویی و مواد غذایی است. توجه کنید تامین هیچ کالایی مهمتر از کالاهای فوق نیست. همچنین تعداد دفعات خرید را به حداقل ممکن برسانند و سعی کنند خرید اقلام مورد نیاز را یک جا خریداری کنند.

تاثیر مسائل فرهنگی بر ابتلای مردان

از جمله مهم‌ترین چالش‌ها باور غلط مردان مبنی بر برتر بودن و قوی تر بودن مردان نسبت به زنان و در نتیجه مغفول ماندن تمرکز بر سلامت خودشان است. با همین باورها است که مردان کمتری به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند و به انجام آزمایش تن می‌دهند یا کمتر از زنان به رعایت اصول بهداشتی تعریف شده مانند شستشوی مکرر دست‌ها، استفاده از ماسک و دستکش مبادرت می‌ورزند. انتشار آمارهای مربوط به ابتلا و مرگ و میر مردان در اثر بیماری کرونا از مواردی است که می‌تواند بر شکستن این رویکرد غلط برای محافظت در مقابل کرونا موثر باشد.

بیماری‌های مزمن در مردان میانسال

گرچه بیماری‌های مهمی مانند بیماری قلبی عروقی ( فشارخون بالا، دیابت، بیماری عروق قلب و بیماری عروق مغز )عامل مهم مرگ و میر بویژه در گروه سنی میانسال و سالمند است، اما این عوامل در مردان نقش بسیار پررنگ تری نسبت به زنان دارند و بروز و شیوع و مرگ و میر ناشی از آنها به طور قابل توجهی بیشتر از زنان است.

با توجه به اینکه یک عامل خطر بسیار مهم در شدت ابتلا و مرگ و میر ناشی از بیماری کرونا ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای فوق است، مردان در معرض خطر بیشتری قرار می‌گیرند. از طرف دیگر با توجه به اینکه درصد کثیری از مردان به خصوص در گروه میانسال دارای بیماری‌های مزمن زمینه‌ای غیرواگیر مانند انواع سرطان‌ها، افراد دیابتی، بیماری قلبی عروقی، بیماری کلیوی مزمن، بیماری‌های سیستم عصبی و… نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری کرونا و عواقب آن بوده و نیازمند توجه و مراقبت بیشتری هستند.

رفتارهای ناسالم در برخی مردان

به همان اندازه که بیماری کرونا خطرناک و مرگ آفرین است، اثرات ناگوار و مخرب تغذیه ناسالم و بی‌تحرکی بر سالامتی نیز می تواند منجر به عواقب ناخوشایندی مانند سکته قلبی و مغزی، دیابت، فشارخون بالا، چاقی، چربی خون بالا، کبد چرب، افسردگی، کاهش قوای عضلانی و ….گردد. تغذیه ناسالم، فعالیت بدنی ناکافی و چاقی از دلایل مهم بیماری‌های غیر واگیر است که متاسفانه مردان را در معرض خطر ابتلا به کووید ۱۹ و مقاومت پایین در مقابله با آن قرار می‌دهد. لازم است مردان برای محافظت از خود در مقابل کرونا و سایر عوارض بیماری‌های غیرواگیر به رفتارهای ناسالم خود در دوره شیوع کرونا پایان دهند.

هیچ چیز به اندازه یک برنامه غذایی کامل و صحیح به تقویت سیستم دفاعی کمک نمی‌کند. همچنین در زمان فاصله‌گذاری اجتماعی، پرهیز از زندگی بی‌تحرک و فعالیت بدنی کافی در این گروه از اهمیت زیادی برخوردار است. ازسوی دیگر، فعالیت بدنی با شدت متوسط، ایمنی بدن را در مقابل بیماری کرونا بالا می‌برد؛ همچنین در کاهش استرس‌های ناشی از این بیماری مهلک موثر است. فعالیت ورزشی مناسب برای بهبود ظرفیت قلبی و تنفسی و تقویت عضلات نیازمند برنامه کاملی برای ابعاد مختلف ورزش هوازی، تمرینات کششی و تمرینات قدرتی است.

عامل خطر دخانیات در مردان

بنابر اعلام وزارت بهداشت، در آخر باید گفت که در همه جوامع، مصرف دخانیات در مردان بسیار بیشتر از زنان است. سابقه مصرف دخانیات هنگام ابتلا به بیماری کرونا ، علائم بسیار شدیدتر و کشنده‌تری ایجاد می‌کند؛ چرا که دود ناشی از دخانیات مانع از رسیدن اکسیژن به ریه‌ها می‌شود. به دلیل آسیب دیدگی و عملکرد نامناسب ریه‌ها در استعمال کنندگان مواد دخانی، این افراد با شدت و وخامت بیشتری تحت تاثیر این ویروس قرار خواهند گرفت.

شیوع بیماری کووید ۱۹ احساس ضرورت برای ترک سیگار را افزایش می‌دهد و دلایل کافی وجود دارد که ترک سیگار در طول پاندمی کووید۱۹ می‌تواند شانس مبارزه با ویروس را افزایش دهد. از این شرایط باید برای تغییر رفتار مردان بویژه مردان جوان در جهت ترک سیگار سود جست.

آزمایش بیماری کرونا و اهمیت آن

آزمایش ویروس کووید-۱۹ انواع مختلفی دارد. از این آزمایشات می توان برای تشخیص عفونت فعال یا تشخیص عفونت یا ایمن شدن بدن استفاده کرد. از آنجا که افراد مبتلا به کووید 19 می توانند ویروس را به دیگران منتقل کنند، شناسایی افراد مبتلا به عفونت فعال برای کاهش شیوع بیماری مهم است. در افرادی که علائم دارند، آزمایش همچنین می تواند تعیین کند که این علائم توسط کووید 19، ویروس تنفسی متفاوت یا بیماری دیگر ایجاد شده است.

شناسایی زودهنگام کووید 19 در افرادی که نیاز به درمان دارند می تواند به موثرترین شکل درمان کمک کند. کووید 19 بیماری است که در اثر عفونت با ویروس کرونا ایجاد می شود که به SARS-CoV-2 معروف است. این ویروس بین افراد منتقل می شود و از زمان کشف اولیه آن در چین در اواخر سال 2019 به سرعت در حال شیوع است. به دلیل شیوع کووید 19 در سراسر جهان، سازمان بهداشت جهانی در مارس سال 2020 اعلام کرد که این بیماری یک وضعیت همه گیر جهانی است. اثرات کووید 19 بر سلامتی می تواند بسیار متفاوت باشد.

برخی از افراد آلوده به ویروس بدون علامت هستند و ممکن است احساس بیماری نکنند. دیگر افراد علائم خفیف یا اثرات شدید و بالقوه تهدید کننده زندگی دارند. آزمایش ویروس کووید-۱۹ برای عفونت فعال می تواند برای تشخیص ، غربالگری یا نظارت استفاده شود.

تست کرونا در منزل و محل کار با هدف تشخیص آسان طراحی شده است. به طوری که برای انجام آن دیگر لازم به خارج شدن از منزل برای مراجعه به یک آزمایشگاه نمی باشد. همچنین نمونه گیری در محل دارای مزیت های فراوان همچون عدم اتلاف وقت در میر رفت و آمد و انتظار برای پذیرش، نمونه گیری، جوابدهی ، کاهش هزینه های رفت و آمد، دوری از ترافیک ، عدم وجود آلودگی هوا و آلودگی های صوتی و غیره می باشد. یکی دیگر از مزیت های مهم تست در محل ، کاهش احتمال ابتلا به کرونا می باشد.

آزمایش خون در منزل به منظور آسان تر کردن انجام تست ها و درنهایت تشخیص انجام می گیرد. با شیوع شدیدتر کرونا و پاندمی‌ شدن این ویروس ، نیاز به قرنطینه و ماندن در خانه هر روز بیشتر احساس می شود. اما گاهی اوقات با وجود ضرورت قرنطینه به نظر می رسد افراد برای رفع نیاز های اساسی نیاز به خارج شدن از خانه و قرنطینه دارند برای مثال برای انجام آزمایش ها. اما با کمی تدبیر می توان به آسان ترین روش تست کرونا در منزل و محل کار را انجام داد بدون آن که هیچ نیازی به مراجعه حضوری به آزمایشگاه و مراکز درمانی باشد.