آزمایش خون در ماه رمضان در چه شرایطی انجام می شود؟

آزمایش خون در ماه رمضان تحت شرایط خاص و ویژه ای انجام می شود. شما برای انجام هر آزمایشی به شرایط و آمادگی های خاصی نیاز دارید. برخی آزمایشات نیاز به زمان مشخصی ناشتا بودن دارند و برخی دیگر از هورمون های بدن باید در ساعات معینی از شبانه روز اندازه گیری شوند. برای انجام آزمایش های به صورت ناشتا باید فرد برای چند ساعت از خوردن و آشامیدن هر گونه ماده غذایی به جز آب خودداری کند. خوردن و آشامیدن هر گونه ماده غذایی بر جواب این آزمایشات تاثیر می گذارد. ساعت مورد نیاز برای ناشتا بودن برای هر آزمایشی متفاوت است.

از آن جا که شرایط ناشتا بودن در ماه رمضان و در شرایط روزه داری به دلیل خوردن سحری با زمان های دیگر متفاوت است، انجام آزمایش خون در ماه رمضان نیز باید در شرایط ویژه ای انجام شود. در ادامه مطالب در مورد شرایط ویژه برخی آزمایشات از جمله ناشتا بودن و انجام نمونه برداری در ساعت معینی از روز صحبت می کنیم و سپس در مورد انجام آزمایش خون در ماه رمضان برایتان مطالبی را ذکر می کنیم.

ناشتا بودن برای انجام آزمایش خون در ماه رمضان برای چه تست هایی مورد نیاز است؟

همان طور که گفته شد برای انجام برخی آزمایشات شما باید برای چند ساعت ناشتا باشید. خوردن مواد غذایی به دلیل اینکه در جواب نهایی این تست ها تداخل ایجاد می کند، می تواند باعث بروز خطا در تصمیم گیری های پزشکی گردد. ناشتا بودن برای انجام آزمایش خون در ماه رمضان برای تست های زیر مورد نیاز است:

FBS

FBS یا همان قند خون ناشتا یکی از مهم ترین آزمایش های غربالگری دیابت و قند خون می باشد. همان طور که از نام این آزمایش مشخص است، تس قند خون نیاز به ناشتایی دارد. برای انجام آزمایش FBS ۸ الی ۱۰ ساعت ناشتا بودن برای فرد مورد نیاز می باشد. این آزمایش از طریق خون انجام می شود و مقادیر آن می تواند بیانگر احتمال ابتلای فرد به دیابت باشد. از این آزمایش برای بررسی روند درمانی فرد نیز استفاده می شود. به نحوی که مقادیر نرمال آن می تواند بیانگر تاثیر مناسب داروی ضد دیابت در افراد باشد. انجام آزمایش خون در ماه رمضان برای بررسی میزان قند خون فرد باید به صورت ناشتا باشد. از آنجا که افراد در ماه مبارک رمضان معمولا با خوردن سحری روزه خود را آغاز می کنند، انجام آزمایش قند خون ناشتا باید حدود 10 الی 12 ساعت بعد از خوردن سحری انجام شود.

GTT یا تست تحمل گلوکز:

این آزمایش که در ۴ مرحله انجام می گیرد، یکی از آزمایشات مهم غربالگری سطح قند خون درسه ماهه ی اول دوران بارداری می باشد. (برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله ی آزمایش قند خون دوران بارداری مراجعه کنید.) در این آزمایش در مرحله ی اول یک قند خون ناشتا FBS از فرد گرفته می شود. بنابراین فرد باید برای ۸ الی ۱۰ ساعت، ناشتایی را رعایت نماید. فرد بعد از مصرف شربت کلوگز برای 3 بار و پس از گذشت 1 ساعت از هر کدام، از فرد خونگیری انجام می شود. انجام آزمایش خون در ماه رمضان برای بررسی تست تحمل گلوکز در ماه مبارک رمضان به صورت روزه برای فرد امکان پذیر نمی باشد زیرا در این حالت فرد نمی تواند 75 گرم قند محلول را بنوشد تا آزمایشات فرد انجام شود.

آزمایش های چربی خون:

آزمایش های چربی خون شامل آزمایش تری گلیسرید یا ،TG کلسترول و LDL،HDL می باشد. این آزمایش به ۱۰ الی ۱۲ ساعت ناشتایی نیاز دارد. تری‌گلیسرید نوعی از چربی خون است که در اثر مصرف مواد قندی و نشاسته ای بالا می‌رود. کلسترول خون هم با مصرف چربی های غذایی مثل کره، چربی های گوشت، تخم مرغ و مواد لبنی پرچرب، روغن های جامد و مایع، غذا های سرخ شده و … زیاد می شود.

بهترین زمان برای دادن خون به منظور انجام آزمایش بررسی چربی خون ، صبح زود و بعد از ۱۲ ساعت ناشتا بودن و قبل از خوردن صبحانه است. مقادیر چربی خون در ساعت های روز به بالا و پایین نوسان می کند. بلافاصله بعد از خوردن غذای پرکالری و پرچرب مقداری چربی خون افزایش می یابد؛ بنابراین اندازه گیری چربی خون بعد از خوردن غذا، مقدار صحیح آن را نشان نخواهد داد.. در نتیجه انجام آزمایش خون در ماه رمضان و بعد از خوردن سحری برای بررسی مقادیر چربی خون می تواند در جواب نهایی تست ها تاثیر بگذارد.

از نتایج این آزمایشات می توان برای تعیین میزان خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و همچنین مشکلات مربوط به کبد و پانکراس و برخی بیماری های ژنتیکی دیگر، استفاده کرد. آزمایش چربی به طور معمول به عنوان یک آزمایش کنترلی و به همراه سایر آزمایشات مثل آزمایش CBC و قند خون، برای افراد درخواست می شود. از این آزمایش همچنین برای بررسی میزان تاثیر درمان دارویی در کاهش میزان چربی خون، استفاده می گردد. (برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این آزمایش می توانید به مقاله نکاتی که لازم است درمورد آزمایشات چربی خون بدانید، مراجعه نمایید.)

آزمایش آهن Fe

آزمایش آهن سطح آهن معدنی را در خون اندازه گیری می‌کند. این تست به تشخیص بیماری هایی مانند کم خونی که موجب کمبود آهن در خون می‌شوند، کمک می‌کند. آهن عنصری شیمیایی است که جهت حمل اکسیژن توسط گلبول‌های قرمز ضروری باشد. این ماده بخش مهمی ‌از هموگلوبین موجود در گلبول‌های قرمز را تشکیل می‌دهد (هموگلوبین پروتئینی است که اکسیژن را در سرتاسر بدن ما منتقل می‌کند). آهن همچنین برای تولید بعضی از پروتئین‌ها و آنزیم‌ها در بدن ضروری است در نتیجه این ماده در عملکرد عضلات و اعضای بدن نقش مهمی را ایفا می نماید. (جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد آزمایش آهن نیز می توانید به مقاله میزان آهن خون خود را کنترل کنید مراجعه نمایید.)

آهن در برخی از انواع غذاها موجود است و به سرعت از غذا به خون جذب می‌شود. بنابراین اگر شخصی قبل از آزمایش خون، آهن غذا را مصرف نماید، نتایج ممکن است سطح آهن را بیشتر نشان دهد. برای اطمینان از نتایج، از افراد خواسته می‌شود که صبح قبل از آزمایش چیزی نخورند و ناشتایی را رعایت نمایند. همچنین مقادیر آهن در هنگام صبح در بالاترین میزان خود در خون می باشد.
منبع اصلی آهن برای بدن، مواد غذایی مثل جگر و یا گوشت قرمز، تخم مرغ، ماهی و سبزیجات برگ دار سبز می باشد. مصرف غذاهای حاوی آهن در هنگام سحری و انجام آزمایش خون در ماه رمضان برای بررسی میزان آهن خون، می تواند به صورت کاذب مقادیر بالاتری از آهن را در جواب نهایی تست نشان دهد. در نتیجه بهتر است این آزمایش پس از گذشت حدود 10 ساعت از خوردن سحری انجام شود تا جواب آزمایش نتیجه بهتری را نشان دهد.

آزمایش ویتامین B12

این آزمایش برای تعیین سطح ویتامینB12 موجود در خون می باشد . ویتامین B12 یکی از ویتامین های ضروری و مورد نیاز برای بدن می باشد که برای ساخت RBC ها و سایر واکنش های متابولیکی مورد نیاز است. ویتامین B12 در محصولات حیوانی مثل گوشت، ماهی، شیر، پنیر و تخم مرغ وجود دارد در نتیجه انجام این آزمایش بلافاصله پس از مصرف محصولات حیوانی مقادیر بالاتری را شنان خواهد داد. در این آزمایش معمولا از افراد خواسته می‌شود که ۶ تا ۸ ناشتا بودن قبل از آزمایش خون و بعد از خوردن سحری را رعایت کنند. همچنین از ٢ روز قبل، از مصرف ویتامین B12 و مکمل هاى آهن دار خوددارى کنند.

آزمایش های کبدی

آنزیم‌های کبدی و مجاری صفراوی شامل AST، AlP و ALT می باشند. از این آنزیم ها برای بررسی بیماری هایی مثل کبد چرب استفاده می شود. چناچه شخصی به بیماری کبد مبتلا است، و یا داروی خاصی مصرف می نمایید که ممکن است به کبد آسیب بزند و چناچه شخص به بیماری کبد و یا کیسه صفرا مبتلا است و یا علائم این بیماری را دارد، از این آزمایشات استفاده می شود. از آزمایش های کبدی برای بررسی علت بروز علائمی مانند تهوع، استفراغ، درد شکم و زرد شدن پوست اسفاده می شود.

کبد دومین ارگان بزرگ بدن است. این ارگان به متابولیسم مواد غذایی در بدن کمک می کند و همچنین بدن را از سموم و مواد اضافی موجود در خون پاکسازی می کند. افزایش چربی در کبد می تواند باعث ایجاد التهاب در آن شده و در عملکرد طبیعی آن اختلال ایجاد می نماید.

این حالت ممکن است در افرادی که الکل مصرف می‌کنند ایجاد شود، ولی در ایران این بیماری علل دیگر دارد و «کبد چرب غیرالکلی» نامیده می‌شود. فرم غیرالکلی این بیماری در تعدادی از اختلالات بالینی مانند دیابت، چاقی و سوء تغذیه رخ می‌دهد. شما در مقاله آزمایش های کبد چرب، می توانید اطلاعات بیشتری در مورد این بیماری و تست های تشخیصی دیگر آن به دست بیاورید.

در بین این آنزیم ها فقط آنزیم آلکالن فسفاتاز نیاز به ۴ ساعت ناشتایی دارد و برای انجام ما بقی نیاز به ناشتا بودن نمی باشد ولی فرد باید چند روز قبل از انجام این آزمایش ها از مصرف برخی دارو ها و همچنین سیگار کشیدن و مصرف الکل در چند روز قبل از آزمایش خودداری کند. برای انجام آزمایش خون در ماه رمضان و بررسی تست های کبدی شما باید حداقل 4 ساعت بعد از سحری به آزمایشگاه مراجعه کرده باشید.

اوریک اسید:

اوریک اسید در اثر سوخت و ساز پروتئین ها در بدن تولید می شود. افزایش مقادیر این ماده در خون با ایجاد رسوب های اسید اوریکی در مفاصل و بیماری نقرس و درد مفاصل همراه است. برای انجام این آزمایش، ۴ ساعت ناشتایی نیاز است و چند روز قبل از انجام تست توصیه می شود از مصرف گوشت زیاد خودداری شود. زیرا گوشت به مقدار زیادی دارای پروتئین های مختف است و مصرف و هضم این پروتئین ها می تواند سبب افزایش اوریک اسید خون شود. در نتیجه مصرف گوشت و پروتئین های مشابه در هنگام سحری می تواند در انجام آزمایش خون در ماه رمضان برای تست اسید اوریک ایجاد اختلال نماید.

آیا انجام آزمایش خون در ماه رمضان باعث باطل شدن روزه می شود؟

بنابر توصیه اکثر علمای دینی، انجام آزمایش خون در ماه رمضان به دلیل اینکه هیچ یک از شزایط باطل شدن روزه را شامل نمی شود، باعث باطل شدن روزه فرد نمی شود. تنها نکته ای شما باید در نظر داشته باشید این است که در این ماه به دلیل ضعف عمومی که افراد به دلیل روزه بودن با آن مواجه هستند، در صورتی که انجام نمونه برداری و خونگیری باعث بر هم خوردن حال فرد شود و برای بدن او ضرر داشته باشد، فرد باید روزه خود را شکسته و مواد غذایی مانند آب و شیرینی بخورد تا میزان قند خون فرد و شرایط بدنی او مناسب تر شود.

البته مصرف مقادیر کافی از آب و مواد غذایی در هنگام سحری می تواند کمک شایانی به فرد برای تحمل شرایط خونگیری نماید.

به غیر از ناشتا بودن انجام آزمایش خون در ماه رمضان چه شرایط دیگری لازم دارد؟

علاوه بر ناشتا بودن، یکی دیگر از شرایطی که باید در هنگام انجام آزمایش خون در ماه رمضان رعایت نمایید، توجه به این نکته می باشد که انجام برخی آزمایشات مانند آزمایش کورتیزول و هورمون ACTH باید در ساعات اولیه صبح و ترجیحا ساعت 8 صبح انجام شوند. این هورمون ها به دلیل ریتم شبانه روزی مشخصی که در تولید خود دارند، انجام آنها در بالاترین مقادیر خود در طول روز می تواند نتایج استاندارد تری به همراه داشته باشد.

همچنین انجام آزمایش خون در ماه رمضان و تست پرولاکتین که یکی از هورمون های جنسی در خانم هاست، باید حدود 2 الی 3 ساعت بعد از بیداری انجام شود. علاوه بر نکته ذکر شده در مورد این آزمایش، فرد باید از انجام فعالیت های سنگین بدنی و استرس و اضطراب قبل از آزمایش دوری نماید.

شما نیز برای انجام آزمایش خون در ماه رمضان بدون مراجعه حضوری به آزمایشگاه و انجام نمونه برداری یا نمونه گیری در منزل می توانید به سایت آزمایشگاه آنلاین آنی آزما مراجعه کرده و ضمن طی مراحل پذیرش اینترنتی نسبت به تعیین محل و زمان خونگیری خود اقدام نمایید.