آزمایش ایمونوگلوبولین ها چه آزمایشاتی هستند

تا زمانی که سیستم ایمنی بدن به خبوی عمل می کند، اطمینان خواهید داشت که حتی اگر عامل بیماری زا وارد بدنتان شود، نمی تواند آسیبی به شما وارد کند. اما گاها ابتلا به بیماری هایی همانند عفونت های مکرر و یا اسهال مزمن باعث می شود که پزکش به این شک کند که سیستم ایمنی مشکل پیدا کرده است. در این زمان یکی از تست هایی که لازم است انجام دهید، آزمایش ایمونوگلوبین است. با آزمایش ایمونوگلوبولین ها شما می توانید از سطح ایمونوگلولبین ها در بدن مطلع شده و بدانید که میزان آن ها از حد طبیعی خارج شده است یا خیر. این تست به کمک نمونه خون انجام می شود اما گاها متخصص لازم می داند که نمونه ای از مایع مغزی نخاعی از قسمت پایین کمر تهیه کند. حالت دوم به ندرت و تنها زمانی که انجام می شود که آزمایش خون به خوبی نتیجه نداده باشد.

آزمایش ایمونوگلوبولین ها یا آزمایش IgA، آزمایش IgG، آزمایش IgM که با عناوینی مثل آزمایش ایمونوگلوبولین توتال، آزمایش ایمونوگلوبولین IgA، ایمونوگلوبولین IgM و ایمونوگلوبولین IgG شناخته می شود، برای کمک به ارزیابی وضعیت سیستم ایمنی بدن فرد؛ و برای شناسایی و نظارت بر کمبود یا زیاد شدن یک یا چند کلاس از ایمونوگلوبولین های (IgG ، IgA و IgM) فرد انجام می شود.

وقتی عفونت های مکرر و یا اسهال مزمن دارید، می توانید آزمایش ایمونوگلوبولین ها را انجام دهید. هنگامی که پزشک متخصص شما به کمبود ایمونوگلوبولین یا افزایش تولید ایمونوگلوبولین خاص مشکوک می شود، از این آزمایش استفاده می نماید. از آزمایش ایمونوگلوبولین ها به صورت دوره ای برای نظارت بر بیماری هایی که بر میزان ایمونوگلوبولین تأثیر می گذارد و ممکن است ژنتیکی (کمبود IgA انتخابی) یا اکتسابی (HIV / AIDS ، مولتیپل میلوما) باشد، استفاده می کنند.

برای انجام آزمایش ایمونوگلوبولین ها یک نمونه خون وریدی مورد نیاز می باشد. در صورت لزوم ، یک نمونه از مایع مغزی نخاعی (CSF) توسط پزشک متخصص از ناحیه تحتانی کمر با استفاده از روشی به نام پانکچر کمر یا شیره نخاعی جمع آوری می شود. برای انجام این آزمایش می توان از بزاق یا مایعات دیگری که در یک ظرف تهیه شده توسط آزمایشگاه جمع آوری می شود، نیز استفاده می گردد. هیچ آمادگی خاصی برای انجام این آزمایش مورد نیاز نمی باشد.

در آزمایش ایمونوگلوبولین ها چه چیزی بررسی می شود؟

ایمونوگلوبولین ها نقش اساسی در سیستم ایمنی بدن دارند. آنها پروتئین هایی هستند که توسط سلولهای ایمنی خاص به نام سلول های پلاسماسل در پاسخ به باکتری ها، ویروس ها و سایر میکروارگانیسم ها و همچنین قرار گرفتن در معرض مواد دیگری که توسط بدن به عنوان آنتی ژن های مضر و “غیر خودی” شناخته می شوند، تولید می شوند. این آزمایش میزان ایمونوگلوبولین های A ، G و M (IgA ، IgG ، IgM) در خون و در شرایط خاص در مایع مغزی نخاعی (CSF) یا بزاق را اندازه گیری می کند.

اولین باری که فرد به یک ماده خارجی (آنتی ژن) آلوده شده و یا در معرض آن قرار می گیرد ، سیستم ایمنی بدن میکروارگانیسم یا ای ماده را “غیر خودی” می شناسد و سلول های پلاسماسل را تحریک می کند تا ایمونوگلوبولین (های) خاصی را که آنتی بادی نیز نامیده می شوند، تولید کند. آنتی بادی به این عامل خارجی متصل شده و آن را خنثی می کند. با قرار گرفتن دوباره بدن در معرض این عامل خارجی، سیستم ایمنی بدن آنتی ژن موجود در آن را “به یاد می آورد” ، که باعث تولید سریع آنتی بادی های بیشتر می شود و در صورت وجود میکروارگانیسم ها به جلوگیری از عفونت مجدد کمک می کند.

پنج کلاس ایمونوگلوبولین ها و چندین زیر کلاس وجود دارد. هر کلاس یک گروه از آنتی بادی ها را نشان می دهد و نقش متفاوتی دارند. کلاس های ایمونوگلوبولین ها شامل موارد زیر است:

ایمونوگلوبولین M (IgM) : آنتی بادی های IgM به عنوان اولین پاسخ بدن به یک عفونت جدید یا به یک آنتی ژن جدید “غیر خودی” معرفی می شوند و محافظت کوتاه مدت ایجاد می کنند. این گروه از آنتی بادی ها برای چند هفته افزایش می یابند و با شروع تولید IgG کاهش می یابند. از آزمایش IgM برای اندازه گیری این کلاس از آنتی بادی ها استفاده می شود.

ایمونوگلوبولین G (IgG) : حدود 70-80 از ایمونوگلوبولین ها در خون IgG هستند. آنتی بادی های خاص IgG در طی عفونت اولیه یا قرار گرفتن در معرض آنتی ژن دیگر تولید می شوند، چند هفته پس از شروع آن افزایش می یابند، سپس کاهش می یابد و تثبیت می شود. بدن کاتالوگ آنتی بادی های IgG را ذخیره می کند که می تواند به سرعت در هر زمان در معرض همان آنتی ژن قرار بگیرد.

آنتی بادی های IgG اساس محافظت طولانی مدت در برابر میکروارگانیسم ها را تشکیل می دهند. در افرادی که سیستم ایمنی طبیعی دارند ، IgG کافی برای جلوگیری از عفونت مجدد تولید می شود. واکسیناسیون ها از این فرآیند برای جلوگیری از ابتلا به عفونت های اولیه و اضافه کردن به کاتالوگ آنتی بادی های IgG ، با قرار دادن فرد در معرض عامل عفونی ضعیف، میکروارگانیسم زنده یا یک آنتی ژن استفاده می کنند که باعث تحریک شناختن میکروارگانیسم ها می شود.

IgG تنها ایمونوگلوبولینی است که می تواند از جفت عبور کند. آنتی بادی های IgG مادر در طی چند ماه اول زندگی از جنین محافظت می کنند. چهار زیر کلاس برای IgG وجود دارد: IgG1 ، IgG2 ، IgG3 و IgG4. از آزمایش IgG برای اندازه گیری این کلاس از آنتی بادی ها استفاده می شود.

ایمونوگلوبولین A (IgA) : IgA حدود 15٪ از کل ایمونوگلوبولین ها را در خون تشکیل می دهد اما همچنین در بزاق ، اشک ، ترشحات تنفسی و معده و شیر مادر وجود دارد. IgA در برابر عفونت در نواحی مخاطی بدن مانند دستگاه تنفسی (سینوس و ریه ها) و دستگاه گوارش (معده و روده) محافظت می کند. هنگامی که در هنگام شیردهی از مادر به کودک منتقل می شود ، به محافظت از دستگاه گوارش نوزاد کمک می کند.

مقادیر قابل توجهی IgA توسط کودک تا 6 سالگی ایجاد نمی شود بنابراین هر نوع IgA موجود در خون کودک قبل از این سن از شیر مادر است. دو زیر کلاس IgA وجود دارد: IgA1 و IgA2. از آزمایش IgA برای اندازه گیری این کلاس از آنتی بادی ها استفاده می شود.

ایمونوگلوبولین D (IgD) : نقش IgD کاملاً درک نشده و IgD به طور معمول اندازه گیری نمی شود.

ایمونوگلوبولین E (IgE) : IgE با آلرژی ، بیماری های آلرژیک و عفونت های انگلی همراه است. این نوع آنتی بادی تقریباً همیشه به عنوان بخشی از پانل خونی تست آلرژی اندازه گیری می شود اما به طور معمول به عنوان بخشی از آزمایش ایمونوگلوبولین های کمی لحاظ نمی شود.

آزمایش ایمونوگلوبولین ها مقدار کل هر کلاس ایمونوگلوبولین اولیه ، IgA ، IgM و IgG را اندازه می گیرد ، بدون اینکه بین زیر کلاس ها تفاوتی قایل شود. برای اندازه گیری زیر کلاس های ایمونوگلوبولین و یا برای تشخیص و اندازه گیری آنتی بادی های خاص می توان آزمایش های جداگانه ای انجام داد.

انواع بیماری های مختلف می توانند باعث افزایش (هایپرگاماگلوبولینمی) یا کاهش (هایپوگاماگلوبولینمی) در تولید ایمونوگلوبولین ها شود. برخی از این بیماری ها باعث اضافه شدن یا کمبود کلیه کلاس های ایمونوگلوبولین ها می شوند در حالی که برخی دیگر فقط یک کلاس خاص از آنتی بادی ها را تحت تأثیر قرار می دهند. برخی از شرایط از نسلی به نسل دیگر (ارثی) منتقل می شود و برخی دیگر به صورت اکتسابی در فرد ایجاد می شوند.

از آزمایش ایمونوگلوبولین ها چگونه استفاده می شود؟

آزمایش ایمونوگلوبولین ها (Igs) برای تشخیص تولید بیش از حد یا کمبود در سه کلاس اصلی ایمونوگلوبولین ها (IgG ، IgA و IgM) استفاده می شود. این آزمایش اطلاعات مهمی در مورد سلامت سیستم ایمنی بدن فرد به شما می دهد و برای کمک به تشخیص شرایط و بیماری های مختلفی که بر سطح یک یا چند مورد از این کلاس های ایمونوگلوبولین تأثیر می گذارد ، استفاده می شود.

به طور کلی، اختلالات ایمونوگلوبولین می تواند به صورت زیر طبقه بندی شود:

• تولید بیش از حد ایمونوگلوبولین
• پلی کلونال – تولید بیش از حد ایمونوگلوبولین در یک یا تمام کلاس های ایمونوگلوبولین در بسیاری از سلولهای ایمنی (پلاسما) مختلف
• مونوکلونال: ایمونوگلوبولین های اضافی از کلون های یک سلول پلاسماسل هستند

کمبود ایمونوگلوبولین

– ثانویه (اکتسابی) : رایج ترین کمبود ایمونوگلوبولین ناشی از یک بیماری زمینه ساز یا عامل کمک کننده است

– اولیه (ارثی) : این اختلالات نادر است که در آنها بدن قادر به تولید یک یا چند کلاس ایمونوگلوبولین ها نیست

آزمایش ایمونوگلوبولین ها ممکن است به همراه دیگر آزمایش ها، مانند الکتروفورز پروتئین سرم و یا ادرار ، انجام شود تا به تشخیص و نظارت بر شرایط مرتبط با تولید ایمونوگلوبولین غیر طبیعی یا تولید بیش از حد آن کمک کند. در این حالت ، ممکن است علاوه بر خون یک نمونه ادرار گرفته شود.

در صورت وجود مقدار بیش از حد یکی از انواع ایمونوگلوبولین ، آزمایش بیشتر توسط ایمونوفیکساسیون می تواند انجام شود تا مشخص شود که آیا ایمونوگلوبولین ناشی از کلون های یک سلول پلاسماسل غیر طبیعی است (گاموپاتی مونوکلونال). گاموپاتی های مونوکلونال با میلوما متعدد ، بدخیمی سلول های پلاسما دیده می شوند. آزمایش زنجیره سبک آزاد سرم نیز ممکن است انجام شود.

آزمایش ایمونوگلوبولین ها چه زمانی درخواست می شود؟

آزمایش ایمونوگلوبولین ها هنگامی انجام می شود که فرد علائمی از نقص ایمونوگلوبولین مانند عفونت های مکرر به خصوص دستگاه تنفسی (سینوس ، ریه ها) یا دستگاه گوارش (معده ، روده) و یا اسهال مزمن داشته باشد.

آزمایش ایمونوگلوبولین ها همچنین ممکن است هنگامی انجام شود که فرد علائم التهاب مزمن یا عفونت مزمن داشته باشد و هنگامی که پزشک مراقبت های بهداشتی به تولید بیش از حد یا غیر طبیعی ایمونوگلوبولین مشکوک می شود. آزمایش ممکن است به صورت دوره ای برای نظارت بر روند وضعیت بیماری فرد انجام شود.

این آزمایش ممکن است هر وقت یک پزشک معالج متخصص مشکوک باشد که ممکن است یک بیماری مؤثر بر سیستم عصبی مرکزی باشد با تولید بیش از حد ایمونوگلوبولین همراه باشد ، روی مایع مغزی نخاعی (CSF) نیز انجام شود.

نتیجه آزمایش ایمونوگلوبولین ها چه چیزی را نشان می دهد؟

معمولاً نتایج آزمایش های سطح IgG ، IgA و IgM با هم ارزیابی می شوند. نتایج تست غیر طبیعی معمولاً نشان می دهد که چیزی در سیستم ایمنی بدن مؤثر است و نیاز به آزمایش بیشتر را نشان می دهد. آزمایش ایمونوگلوبولین ها تشخیصی نیست اما می تواند یک شاخص قوی از یک بیماری یا وضعیت پزشکی باشد. تعدادی شرایط وجود دارد که با افزایش و کاهش ایمونوگلوبولین ها همراه است.

سطوح بالا در آزمایش ایمونوگلوبولین ها

افزایش ایمونوگلوبولین های پلی کلونال ممکن است با شرایط متنوعی دیده شود.

ایمونوگلوبولین های مونوکلونال در تومور سلول های خونی دیده می شود که لنفوسیت ها یا سلول های پلاسما را درگیر می کند. در این اختلالات ، به طور معمول افزایش قابل توجهی در یک کلاس ایمونوگلوبولین و کاهش در دو کلاس دیگر مشاهده می شود. اگرچه افراد مبتلا ممکن است افزایش ایمونوگلوبولین ها در کل ، اما در واقع ایمونوژن ساز هستند زیرا بیشتر ایمونوگلوبولین های تولید شده غیر طبیعی هستند و در پاسخ ایمنی کمک نمی کنند.

در جدول زیر نمونه هایی از شرایطی که ممکن است باعث افزایش ایمونوگلوبولین ها شود آورده شده است:

سطوح پایین در آزمایش ایمونوگلوبولین ها

شایع ترین علل کاهش ایمونوگلوبولین ها بیماری های اساسی (ثانویه) به دست می آیند که یا بر توانایی بدن در تولید ایمونوگلوبولین ها تأثیر می گذارد یا باعث از بین رفتن پروتئین از بدن می شود. کمبودها همچنین ممکن است به دلیل داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی ، کورتیکواستروئیدها ، فنیتوئین و کاربامازپین یا به دلیل وجود سموم باشد.

در جدول زیر برخی از دلایل شایع سطح پایین ایمونوگلوبولین ها آورده شده است:

نقص ایمنی ارثی نادر است و اغلب به عنوان نقص ایمنی اساسی از آنها یاد می شود. این بیماری ها ممکن است بر تولید تمام ایمونوگلوبولین ها ، یک کلاس منفرد یا یک یا چند زیر کلاس فرعی تأثیر بگذارند. برخی از این اختلالات شامل آگاماگلوبولینمی ، نقص ایمنی متغیر متداول (CVID) ، آگاماگلوبولینمی مرتبط با ایکس ، تلانژیکتازی آتاکسی ، سندرم ویسکوت-آلدریش ، سندرم هایپر-IgM و نقص شدید ایمنی همراه (SCID) است.
در CSF ، ایمونوگلوبولین ها به طور معمول در غلظت های بسیار کمی وجود دارند. آزمایش ایمونوگلوبولین ها ممکن است، به عنوان مثال ، با عفونت های سیستم عصبی مرکزی (مننژیت ، آنسفالیت) ، شرایط التهابی و بیماری اسکلروز افزایش یابد.
کاهش IgA بزاق ممکن است در افرادی که عفونت تنفسی مکرر دارند دیده شود.

انجام آزمایش ایمونوگلوبولین ها به صورت نمونه برداری در منزل و انجام آزمایش در منزل در دسترس شماست. برای این کار کافیست فقط به سایت آنی آزما مراجعه کرده و پس از تعیین مکان و زمان نمونه برداری با رعایت کلیه پروتکل های ایمنی و بهداشتی، آزمایش شما در کوتاه ترین زمان و با بالاترین کیفیت انجام شود.