سرطان سینه ، بیماری رایج در بانوان

متاسفانه در عصر حاضر، آمار افراد مبتلا به سرطان در حال افزایش است و در این میان، سرطان سینه به یک بیماری تقریبا شایع تبدیل شده است. این بیماری زمانی رخ می دهد که سلول های پستان، به صورت غیر عادی رشد کنند. جالب است بدانید که برخلاف تصوری موجود در جامعه، سرطان سینه تنها مختص خانم ها نبوده و ممکن است در مردان نیز بروز نماید. منتهی به دلیل اینکه تعداد خانم های درگیر با این سرطان بسیار بیشتر از مردان است لذا غالبا سرطان سینه را به عنوان یک بیماری زنانه در نظر می گیرند. به هر حال لازم است اطلاعات کاملی در مورد چگونگی بروز این بیماری و روش های پیشگیری و درمان آن داشته باشیم. مطالعه این مقاله، در زمان کوتاهی اطلاعات کامل در اختیار شما قرار می دهد.

سرطان سینه یا Breast cancer نوعی سرطان می باشد که در آن رشد غیر عادی سلول های بافت پستان اتفاق می افتد. سرطان سینه یکی از شایع ترین سرطان ها در زنان می باشد . برخلاف تصور عموم این نوع سرطان تنها مختص خانم ها نبوده و مردان نیز ممکن است به این بیماری مبتلا شوند ولی احتمال ابتلای در زنان صد برابر بیشتر از مردان می باشد . شایع ترین نوع سرطان سینه، سرطان از منشاء مجاری شیری است و از آنجا که این نوع بافت بیشتر در یک چهارم بالایی و خارجی پستان وجود دارد، در حدود نیمی از سرطان های پستان در ربع فوقانی و خارجی آن یافت می شوند . در کشورهای توسعه یافته این بیماری بیش تر در سنین بالای 50 سال دیده می شود ولی در کشور ما بیماران جوان تر هستند و در بسیاری از موارد به علت عدم آگاهی از علائم بیماری در مراحل پیشرفته تری به پزشک مراجعه می کنند.

مهمترین عواملی که باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه می شوند عبارتند از :

• سابقه ی فامیلی ابتلا به سرطان پستان ، بخصوص در مادر، خواهر یا دختر

• سابقه سرطان پستان در خود فرد

• سن اولین زایمان بیشتر از 35 سال

• نازائی

• بلوغ زود رس

• چاقی پس از یائسگی

• مصرف بیش از حد روغن های جامد

• سابقه ی تابش اشعه زیاد به قفسه سینه

علت سرطان سینه چیست ؟

شاید برای شما هم سوال شود علت سرطان سینه چیست که در پاسخ به آن ابتدا بهتر است بدانیم منظور از سرطان یعنی چه؟ سرطان به تومور های بدخیم گفته می شود که دارای متاستاز هستند ‌. تومور ها رشد بیش از حد سلول های یک بافت خاص می باشد که به صورت بدخیم و خوش خیم می باشند . در تومور های خوش خیم این رشد بیش از حد بعد از گذشت مدتی متوقف می شود و سلول های تومور به بافت دیگر مهاجرت ( متاستاز ) ندارند، در حالی که در تومور های بدخیم سلول های تومور به صورت افسار گسیخته تقسیم می شوند و در حالت پیشرفته تر سلول ها از بافت کنده شده و به نقاط دیگر بدن مهاجرت یا متاستاز می کنند و به این صورت بافت های دیگر را از نیز آلوده می کنند. در سرطان سینه سلول های بافت خاصی از آن شروع به تقسیم سلولی سریع کرده و اگر به موقع تشخیص داده نشود به بافت های دیگر این سلول ها مهاجرت کرده و این بافت ها نیز درگیر می شوند .

علائم سرطان سینه را بیشتر بشناسیم

تشخیص به موقع و سریع سرطان سینه می تواند به درمان آن کمک به سزایی داشته باشد . هر چقدر سرطان پستان زودتر تشخیص داده شود، درمان آن آسان تر و موفقیت آمیز تر است. اولین و مهم ترین چکاپ توسط خود فرد می باشد . زنان با شناخت علائم سرطان سینه می توانند به تشخیص سریع بیماری کمک کنند که از این علائم می توان به موارد زیر اشاره کرد :

لمس توده ی سفت در بافت پستان

زنان باید هر چند یک بار بافت سینه خود را لمس کنند و اگر متوجه توده ی سفت و غیر متحرک شوند ممکن است آن توده یک تومور باشد که البته تشخیص خوش خیم و یا بدخیم بودن آن بر عهده ی پزشک می باشد .

ترشحات از پستان

ترشح خونی یا آبکی از نوک پستان به صورت خود به خودی که از یک پستان و یک مجرا می باشد .

تغییرات در پوست پستان

این تغییرات به صورت فرورفتگی و یا کشیدگی پوست پستان بروز می کنند . فرورفتگی پوست پستان ممکن است به طور ثابت و مشخص وجود داشته باشد و یا در حالات خاصی از معاینه پستان دیده شود. همچنین ممکن است پوست سینه در اصطلاح نمای پوست پرتقالی به خود بگیرد . این تغییرات پوستی در سینه ، اگر چه علامتی مهم است ولی یافته قطعی دال بر سرطان نیست و گاهی به دنبال بیماری های خوش خیم پستان نیز دیده می شود.

ایجاد تغییرات در نوک پستان

نوک پستان فرو رفته و قرمز، خارش در آن و در مواردی پوسته پوسته شدن و ترک خوردن نوک سینه می تواند علامت نوعی از سرطان سینه به نام پاژه باشد مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.

بزرگی غدد زیر بغل

بزرگی این غدد تنها یکی از نشانه های سرطان سینه می باشد، بنابراین لازم به ذکر است این نشانه را در کنار عوامل دیگر در نظر داشته باشید .

بزرگی یک طرفه پستان ها

بزرگی یکی از پستان ها نسبت به پستان دیگر نیز یکی از علائم سزطان در این ناحیه از بدن می باشد. در زمان بلوغ ابتدا رشد پستان ها متقارن نمی باشد و ممکن است یکی از پستان ها در شروع بلوغ بزرگتر از دیگری باشد، ولی در ادامه تقریبا رشد آن ها یکسان می شود. البته انداره ی سینه ها در زنان در حالت نرمال نیز ممکن است کمی متفاوت باشد ولی تغییر واضح یکی از پستان ها نسبت به دیگری ممکن است کمی غیر عادی باشد .

درد در ناحیه سینه

بسیاری از زنان به طور نرمال ممکن است در هنگام عادت ماهیانه در ناحیه سینه احساس درد کنند که علت آن تغییرات هورمونی می باشد و همچنین در دوران بلوغ و هم زمان با رشد بافت پستان ممکن است درد احساس شود که این موارد عادی می باشد ولی ادامه این درد حتی پس از چند روز از قاعدگی باید چک شود و می تواند به عنوان نشانه ای از سرطان پستان در فرد باشد.

رگ های قابل مشاهده روی بافت سینه

مشاهده ی این رگ ها و مویرگ های بزرگ بر روی پوست سینه در افراد ممکن است در حالت عادی نیز اتفاق بیافتد و چنین وضعیتی در افراد با پوست روشن مشهود تر است، ولی در برخی افراد پدیدار شدن این رگ ها از علائم تومور در بافت سینه به شمار می آید . تقسیم شدن بی رویه سلول ها در بافت سینه و ایجاد سلول های متعدد، به معنی نیاز بیشتر به مواد غذایی و اکسیژن می باشد که این موارد به وسیله مویرگ ها به بافت منتقل می شود. در نتیجه وجود مویرگ های بیشتر می تواند نشانه ای از سرطان سینه در افراد باشد.

البته توجه داشته باشید ، داشتن یک یا چند مورد از این علائم لزوما به معنای ابتلا به سرطان سینه نمی باشد . برای مثال ترشح از نوک سینه می‌تواند ناشی از عفونت باشد، بنابراین نگران نباشید و در صورتی که هر یک از علائم نام برده شده را تجربه کردید، توصیه می شود برای معاینه و ارزیابی شرایط سلامتی تان به پزشک مراجعه کنید .پزشک شما می تواند با درخواست تست های تشخیصی این بیماری، آن را به صورت کامل شناسایی و تایید نماید.

روش های تشخیص سرطان سینه

همان طور که برای تشخیص سایر بیماری ها از روش ها و تست های آزمایشگاهی استفاده می شود، برای تشخیص سرطان سینه نیز تست ها و روش های مختلفی وجود دارد. از جمله روش های تشخیص این بیماری می توان به روش های زیر اشاره نمود:

بپوپسی

در این روش از بافت پستان نمونه برداری می شود و پس از رنگ آمیزی با رنگ های مخصوص در زیر میکروسکوپ، در آزمایشگاه پاتولوژی بررسی می شود. وجود سلول های سرطانی با ظاهر و ویژگی های به خصوصی که دارند، در زیر میکروسکوپ قابل تشخیص می باشد.

آزمایش های خون برای شناسایی مارکر های سرطان سینه

به مواد شیمیایی یا مارکر هایی که برای شناسایی انواع مختلف سرطان از طریق خون استفاده می شود، تومور مارکر یا مارکر های سرطان گفته می شود. این مارکر ها به صورت اختصاصی بوده و اندازه گیری آنها می تواند معیار مناسبی برای تشخیص احتمال وجود سرطان در فرد باشد. CA 15_3 یک تومور مارکر اختصاصی برای سرطان پستان و همچنین پیگیری روند درمان آن می باشد. سطح بالای سرمی CA 15_3نشانگر پیشرفت سرطان سینه می باشد. البته مارکر هایی مانند CEA نیز می توانند به صورت غیر اختصاصی بیانگر وجود سرطان پستان در فرد باشد.

ماموگرافی

ماموگرافی روشی برای بررسی پستان با دوز و میزان پایین اشعه ایکس می باشد. این روش یکی از موثرترین راه های تشخیص سرطان پستان است. انجمن سرطان ایالات متحده آمریکا انجام سالیانه آن را پس از 40 سالگی توصیه می کند. مناسب ترین زمان برای شروع ماموگرافی در سن 35 سالگی است و بعد از 40 سالگی بهتر است سالی یکبار انجام گیرد و 50 سال به بعد نیز هر 2 سال یکبار.

برای خانم ها از 25 سالگی بهتر است روش های دیگر به غیر از ماموگرافی صورت گیرد و در صورت مشاهده مورد مشکوک ماموگرافی انجام شود که معمولا این دسته افراد در نزدیکان خود سابقه سرطان پستان را نیز داشته اند. توجه داشته باشید دوز اشعه ایکس در ماموگرافی بسیار پایین می باشد، بنابراین اثر سرطان زایی ندارد.

معاینه پزشک

پزشک با معاینه پستان و بررسی وجود و عدم وجود تومور ها و همچنین بررسی پوست پستان و نوک آن و شرح حالی که از فرد مراجعه کننده می گیرد، می تواند در تشخیص و روش مناسب برای پیگیری وضعیت بیماری پیشنهاد دهد.

پیشگیری از سرطان سینه

سرطان سینه می تواند یک منشا ژنتیکی داشته باشد و یا اینکه سبک زندگی فرد و عوامل محیطی دیگر باعث ابتلا فرد به این بیماری شود. سرطان سینه ناشی از جهش در ژن BRCA و همچنین متاثر از سبک زندگی فرد می باشد. تغییرات در سبک زندگی می تواند در پیشگیری سرطان سینه موثر باشند که در ادامه به آن ها اشاره می شود:

ورزش کنید

امروزه ورزش جایگاه ویژه ای در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری ها دارد. سرطان هم جزو بیماری هایی است که ارتباط نسبتاً زیادی با شیوه ی زندگی افراد دارد. صنعتی شدن جوامع باعث افزایش بروز این بیماری شده است. انجام روزانه ورزش به میزان زیادی می تواند در پیشگیری از ابتلا به این بیماری موثر باشد.

غذا های سالم‌ مصرف کنید

ارتباط بروز سرطان با مصرف برخی مواد غذایی به عنوان عوامل پیشگیری کننده یا بازدارنده بیانگر نقش کلیدی تغذیه در ایجاد یا پیشگیری از ایجاد سرطان است. مصرف آنتی اکسیدان ها و مواد غذایی حاوی ویتامین های A, B, C,E و مصرف سبزی ها و میوه ها و غیره می توانند در پیشگیری از سرطان سینه کمک کننده باشند.

از پوشیدن لباس های زیر تنگ خودداری کنید

لباس های تنگ خون رسانی در بافت سینه را کاهش داده و عاملی بر افزایش ابتلا بر سرطان سینه می باشد. سیستم ایمنی بدن با جریان خون وارد بافت ها می شود و در آنجا به شناسایی سلول های تغییر شکل یافته و سرطانی شده می پردازد . کاهش جریان خون ممکن است این عملکرد را مختل کند بنابراین توصیه می شود از پوشیدن لباس های زیر تنگ اجتناب شود و حداقل امکان در موقع خواب استفاده نشود.

به نوزاد خود شیر دهید

شیر مادر علاوه بر این که برای نوزاد بسیار حیاتی و مفید است شیردهی برای مادر نیز فواید بسیار دارد. در زنانی که در شش ماهه ی اول تولد نوزادشان به او شیر داده اند خطر ابتلا به سرطان سینه در آن ها نسبت به زنانی که شیردهی نداشته اند یا مدت شیردهی آن ها کمتر بوده ۱۰ ٪ کاهش پیدا می کند. علت این موضوع این است که زنان در دوران شیردهی مدتی وارد سیکل قاعدگی نمی شوند و هر چه یک زن کمتر وارد سیکل قاعدگی شود بدن استروژن کم تری ترشح می کند. کاهش این هورمون خطر ابتلا به سرطان را نیز کاهش می دهد.

محدود کردن دارو های حاوی استروژن و پروژسترون

استفاده ی طولانی مدت از داروهای حاوی استروژن و پروژسترون احتمال ابتلای سرطان سینه را تا ۲۴٪ افزایش می دهند. با مشورت پزشک خود می توانید کمترین دوز مصرفی را در کمترین زمان مصرف کنید.

تقویت سیستم ایمنی

در افراد سالخورده سیستم ایمنی بدن به طور چشم گیری کاهش می‌یابد (بخصوص ایمنی سلولی)، به نظر می‌رسد که این تغییر سیستم ایمنی سبب شیوع بیشتر سرطان باشد. انجام ورزش با بهبود وضعیت سیستم ایمنی خصوصاً در افراد سالمند می‌تواند در پیشگیری از سرطان مؤثر باشد.

کاهش استرس و اضطراب

استرس عاملی مهم در بروز چاقی، بیماری‌های قلبی و سرطان می باشد. برای پیشگیری از سرطان سینه نیز باید استرس را کاهش داد.