مصونیت بیماران کرونایی برای چه مدت می باشد؟

یکی از سوالات متداول این روزها ،مدت زمان مصونیت بیماران کرونایی می باشد. ویروس کووید ۱۹ یکی از بیماری های عفونی است که این روزها باعث پاندمی (همه گیری) شده است. این ویروس عضو خانواده کرونا ویروس ها می باشد. بیش از این ، ویروس های سارس ، مرس و انوع سرما خوردگی ها از این خانواده کشف شده است. تقریبا می توان گفت که همه گیری ویروس کووید ۱۹ تمامی جنبه های زندگی بشر را درگیر خود ساخته است. مسئله مصونیت بیماران کرونایی مانند مسائل دیگر این ویروس به علت نوظهور بودن آن به طوری قعطی مشخص نشده است ولی دانشمندان در سراسر دنیا به دنبال یافتن جواب و علت های آن می باشند.

ابتدا دانشمندان تصور می‌کردند مصونیت بیماران کرونایی به صورت مادام العمر می باشد به این صورت که بیماران کرونایی پس از بهبودی در مقابل بیماری مصونیت کامل پیدا می کند و هرگز برای بار دوم به این بیماری مبتلا نمی شود. با این وجود، گذشت زمان نشان داد برخی افراد بیمار پس از گذشت مدتی، مجددا به این ویروس مبتلا شده اند. همین امر نشان دهنده رفتار پیچیده ویروس و نیز تفاوت بیماری در افراد مختلف است. یافته ‌های جدید محققان ابعاد دیگری از این ماجرا را آشکارتر می ‌کند. برای مثال تحقیقات دانشگاه نوادا نشان داده است که یک مرد ۲۵ ساله طی یک بازه ۴۸ روزه دو بار به کووید ۱۹ مبتلا شده است. بررسی‌های دانشمندان بر روی این جوان نشان داد، شدت بیماری در بار دوم بسیار شدید بوده است!

مصونیت بیماران کرونایی به علت تولید آنتی بادی اختصاصی علیه این بیماری اتفاق می افتد. مصونیت از بیماری کووید ۱۹ یا از هر بیماری عفونی دیگر به معنای توانایی مقابله سیستم ایمنی بدن علیه آن و عدم ابتلای مجدد به آن بیماری که ممکن است به صورت مادم العمر یا موقتی باشد. آنتی بادی ها پروتئین های اختصاصی در سیستم ایمنی می باشند که علیه یک عامل بیگانه در بدن تولید و وارد خون می شود. ویروس ها ذرات عفونی هستند که علیه پوشش، کپسید، ماده ژنتیک و سایر پروتئین های آن ممکن است آنتی بادی اختصاصی تولید شود. اختصاصی بودن آنتی بادی ها باعث شناسایی هر عامل عفونی از یکدیگر می شود.

مدت زمان مصونیت بیماران کرونایی علیه کووید ۱۹

مدت زمان مصونیت بیماران کرونایی در افراد مختلف و با شدت بیماری متفاوت ممکن است متفاوت باشد. اما طور که در بالا اشاره شد به علت نوظهور بودن این ویروس هنوز اطلاعات کافی از این مسئله در دسترس نمی باشد و دانشمندان دنبال مدت زمان آن و علت آن که چر آنتی بادی های علیه کووید ۱۹ بعد از چند روز الی چند ماه به صفر می رسند، چیست؟ اما پیش از بررسی این مسائل در مورد ویروس کووید ۱۹ ، ما در مورد ویروس ها و مکانیسم عمل کلی آن ها اطلاعات داریم بنابراین علت مصونیت افراد علیه ویروس پس از ابتلا به آن و یا پس از واکسینه شدن علیه را می دانیم.

آن چه که تحقیقات تشان داده است مصونیت بیماران کرونایی حدود دوماهه به طور حتم کمترین سطح مصونیت است که البته شامل همه مبتلایان نمی‌شود. اما پژوهش‌ ا در یک مورد اشتراک نظر دارند و آن این که انسان‌هایی که نشانه ‌هایی خفیف از کووید۱۹ و یا حتا بدون نشانه‌ بوده‌اند، زمان حیات پادتن آن ها بسیار پایین‌ تر از کسانی است که نشانه ‌های شدید داشته ‌اند. همچنین کسانی بوده‌اند که روندی خیلی خفیف از ابتلا را طی کرده‌ اند و ای بسا از این که بیمار هستند آگاه نبوده ‌اند، در بدن این افراد پادتن مشاهده نشده است. هنوز دشوار است بتوان در باره مصونیت گسترده سخن گفت. (جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقاله علائم کرونا ویروس؛ بدون علامت، دارای علائم خفیف تا شدید مراجعه فرمایید)

مدت زمانی که ما ویروس کووید ۱۹ را شناخته ایم برای دانستن مصونیت بیماران کرونایی و هر گونه ادعای قطعی بسیار زود است بنابراین امروز نمی ‌توانیم پیش ‌گویی کنیم که چه تعداد بیمار پس از گذشت دو سال دارای پادتن خواهند بود. البته بر اساس تحقیقات اخیر مشخص شده است که فقط اندک کسانی هستند که پس از دو یا سه ماه، پادتن در بدن آن ها مشاهده نمی‌شود. در مورد اکثر انسان‌ ها این مدت زمان طولانی‌ تر است.

در توضیح مسئله مصونیت بیماران کرونایی می توان گفت در بسیاری از بیماری های عفونی مانند سرخچه، اوریون ، سرخک و غیره فرد پس از ابتلا به آن برای مدام العمر نسبت به آن ها مصونیت پیدا می کند به همین دلیل دانشمندان از این قابلیت آن استفاده کرده و واکسن های زنده ضعیف شده از این ویروس ها را تهیه و در چند نوبت به نوزادن تزریق می کنند. سیستم ایمنی بدن علیه این ویروس ها شروع به تولید آنتی بادی می کند و این آنتی بادی ها برای تمام عمر در بدن فرد مبتلا یا واکسینه شده باقی می ماند بنابراین پس از آن فرد هر بار با این ویروس ها مواجه شود به علت وجود آنتی بادی در بدن به آن بیماری ها مبتلا نمی شود.

همان طور که در بالا اشاره شد مصونیت بیماران کرونایی ناشی از آنتی بادی می باشد. آنتی بادی در پلاسما فرد مبتلا پس از چند روز ظاهر می شود که اهدا پلاسما از فرد بهبود یافته به فرد مبتلا حاکی از آن است. (جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقاله آیا اهدا پلاسما افراد کرونایی در همه افراد بهبود یافته امکان پذیر است مراجعه فرمایید)

ویروس ها ذرات عفونی هستند که در خارج بدن توانایی تکثیر و همانند سازی ندارند ولی در داخل سلول میزبان با استفاده از امکانات سلول شروع به همانند سازی و تکثیر می کنند. بنابراین ویروس برای تکثیر باید وارد سلول میزبان شود که اولین مرحله از ورود به سلول اتصال بین ویروس و سلول می باشد. این اتصال با استفاده از یکی از رسپتور( گیرنده) سطح سلول انجام می شود. هنگامی که در پلاسما خون فردی آنتی بادی علیه ویروس کووید ۱۹ وجود داشته باشد آنتی بادی به سطح ویروس متصل شده و مانع اتصال آن به گیرنده سطح سلول شده است بنابراین با مانع شدن این اتصال ، از ورود و تکثیر ویروس نیز جلوگیری می شود.

علت کاهش سطح آنتی بادی و مصونیت بیماران کرونایی چیست؟

طبق تحقیقات مصونیت بیماران کرونایی با کاهش سطح آنتی بادی نیز کاهش می یابد به طوری که بر اساس گزارش مجله «نیچر مدیسین»٬ یافته‌های یک تحقیق در چین نشان می‌دهد که میزان پادتن (ایموگلوبولین G) موجود در بدن بهبود یافتگان از کرونا پس از 2-3 ماه به سرعت افت می ‌کند. در چارچوب این تحقیق 74 بیمار از جمله شماری دارای علائم و شماری بدون علائم که دارای نوع آنتی بادی IgG مثبت بوده ‌اند مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ‌ها نشان می‌دهد که در هر دو گروه بهبود یافتگان از کرونا پس از 2-3 ماه سطح پادتن به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. از سوی دیگر کارشناسان اعلام کردند که میزان کاهش پادتن موجود در بدن این بیماران بیش از 70 درصد است.

کاهش مصونیت بیماران کرونایی با پایین آمدن سطح آنتی بادی یک مسئله رعب انگیر می باشد زیرا که با ابتلا به ویروس کووید ۱۹ سطح سیستم ایمنی بدن تا حد زیادی کاهش می یابد و ابتلای دوباره به آن ممکن است بسیار خطرناک باشد و از سوی مکانیسم عملکرد واکسیناسیون تحریک تولید آنتی بادی علیه ویروس می باشد. بنابراین کاهش سریع سطح آنتی بادی اثر واکسیناسیون را نیز کاهش می دهد. اما طراحان واکسن کووید ۱۹ با در نظر گرفتن این مسئله تصمیم به اجرای دوز بوستر (دوز یادآور) گرفته اند. به طوری که اجرای طرح واکسیناسیون علیه کووید ۱۹ به این صورت است که پس از چند هفته از دریافت اولین دوز از این واکسن ، دوز دوم را فرد باید دریافت کند.

مسئله رعب آور در مصونیت بیماران کرونایی چیست؟

علاوه بر کاهش مصونیت بیماران کرونایی بر اثر پایین آمدن سطح آنتی بادی و پیچیده شدن اثر واکسیناسیون ناشی از این اتفاق ، طوفان سایتوکاین ها مسئله رعب آور دیگری می باشد که باعث افزایش شدت بیماری در بار دوم شده است. سایتوکاین ها ، جز مهم در سیستم ایمنی ما هستند که بسیاری از اعمال سلول های ایمنی را علیه عامل عفونی تنظیم می کنند ولی گاهی بیماری به قدری شدید می باشد که سایتوکاین ها به مقدار فراوان در بدن تولید و ترشح می شوند که یک طوفان سایتوکاینی به وجود می آید.

با پایین آمدن سطح آنتی بادی ، مصونیت بیماران کرونایی نسبت به کووید ۱۹ از بین می رود و ممکن است برای بار دوم به این بیماری مبتلا شود. در حالی که قوای جسمانی فرد به احتمال نسبت به بار اول کاهش یافته است و سطح بالایی از سایتوکاین ها در بدن وجود دارد. طوفان سیتوکین، سیستم ایمنی بدن پاسخ شدیدی به ویروس کرونا نشان می ‌دهد و این پاسخ منجر به التهاب و آسیب به اندام‌ های بدن می‌شود. این یافته ها می تواند در یافتن واکسن کرونا نیز تاثیر گذار باشد.

واکسن در واقع ویروس کشته شده و یا ضعیف شده است که با ترزیق به بدن فرد، باعث ابتلای خفیف او به بیماری و سپس ایجاد ایمنی بلند مدت در فرد در مقابل عامل بیماری زا می‌شود. با این حال، ابتلای مجدد افراد به کووید ۱۹ به این معنا نخواهد بود که واکسن موثر برای کرونا یافت نخواهد شد و یا سیستم ایمنی بدن نمی ‌تواند با آن مقابله کند.

مصونیت بیماران کرونایی در سویه مختلف

تحقیقات اخیر نشان داده است که مصونیت بیماران کرونایی به احتمال در همان سویه که فرد مبتلا شده است ممکن است ولی در سویه دیگر کارساز نیست! ویروس کووید ۱۹ یک عامل عفونی با جهش پذیری زیاد است که جهش های متعدد در ژنوم این ویروس باعث تولید نوع و سویه جدید شده است. علت عدم مصونیت سیستم ایمنی بدن نسبت به سویه دیگر از همین نوع ویروس ممکن است مرتبط با تفاوت در برخی آنتی ژن ها و عملکرد متفاوت سویه ها باشد که در ادامه به تفاوت سویه ها اشاره خواهیم کرد.

برای بررسی مصونیت بیماران کرونایی باید انواع سویه های کووید ۱۹ تشخیص داده شود. برای مثال یک سویه از این ویروس باعث علائمی مانند یک مسمومیت غذایی شامل اسهال، حالت تهوع شدید، استفراع، احساس پیچش روده، تپش قلب، احساس بی حالی و خستگی و غیره می شود ولی سویه دیگر از همین بیماری باعث علائم مشابه انفولانزا یا یک سرماخوردگی شدید می شود که علائم آن شامل سردرد، احساس کوفتگی و درد عضلانی، تب بالا، از دست دادن حس بویایی و چشایی، آبریزش بینی ، احتقان بینی و غیره می شود. ولی با این وجود سویه که باعث درگیری ریه ، ایجاد لخته و ایسکمی در ریه، قلب، مغز و سایر اندام ها می شود با سایر سویه ها متفاوت باشد. (جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقاله علائم جدید کرونا از احساس بوی لجن تا قطع دست به دنبال ایسکمی مراجعه فرمایید)

آیا مصونیت بیماران کرونایی به معنای عدم نیاز آن ها به واکسن کووید ۱۹ می باشد؟

مصونیت بیماران کرونایی به صورت محدود می باشد و با پایین آمدن سطح آنتی بادی به میزان قابل توجهی این مصونیت نیز کاهش می یابد. تا به حال دانشمندان تداخلی در تزریق واکسن در فرد بهبود یافته ثبت نکرده اند ولی منطقی به نظر می رسد که افراد که به تازگی از این بیماری بهبود یافته اند در الویت های بعدی تزریق و واکسیناسیون قرار داشته باشند . همچنین می توان گفت لزوم واکسیناسیون این افراد پس از انجام تست الایزا و مشخص شدن کاهش چشمگیر سطح IgG می باشد. (جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقاله تست الایزا مراجعه فرمایید)

با گسترش ویروس کرونا ، آنفولانزا، افزایش هزینه های رفت و آمد، آلودگی هوا، آلودگی های صوتی، افزایش مشغله های زندگی و غیره انجام حضوری آزمایش خون و دیگر آزمایشات مانند تست کرونا در آزمایشگاه ها سخت شده است به طوری که ممکن است از انجام آن ها پشیمان شوید ولی باید گفت که انجام آزمایشات چکاپ و دیگر تست های تشخیصی بسیار مهم و حیاتی هستند که ممکن است منجر به تشخیص به موقع یک بیماری و کمک به درمان سریع آن شود. با توجه به شرایط کنونی انجام تست ها در منزل شما می توانید به راحتی و بدون دردسر نمونه گیری در منزل و آزمایش کرونا در منزل را انجام دهید بدون آن که نیاز باشد برای هیچ کدام از مراحل آزمایشاتان به آزمایشگاه مراجعه فرمایید. آنی آزما با توجه به این نیاز به وجود آمده است تا مسیر تشخیص را آسان کند.