در دستگاه گوارش ممکن است بیماری های مختلفی رخ بدهد که هر کدام علائم خاص خود را دارند. شما زمانی می توانید از وجود این بیماری ها مطمئن شوید که آزمایشات لازم را انجام دهید. بیماری کولیت روده نوعی بیماری است که با زخم و التهاب دیواره داخلی روده همراه خواهد بود. این بیمار دردناک بوده و غالبا درمانی برای آن وجود ندارد بیمار تنها می تواند از پیشرفت آن جلوگیری کند. جالب است بدانید که اگر به موقع از پیشرفت این بیماری جلوگیری نکنید، می تواند عوارض دیگر همانند پوکی استخوان، بیماری کبد و… را نیز به دنبال داشته باشد. لذا در صورتی که متخصص با توجه به علائم ظاهری شما لازم بداند آزمایش تشخیص کولیت روده را انجام دهید، در اولین فرصت برای این منظور اقدام نمایید. در این مقاله شما با این آزمایش، نحوه انجام و آنالیز نتیجه ها آشنا خواهید شد.
آزمایش تشخیص بیماری کولیت روده به منظور شناسایی نوعی بیماری التهابی روده می باشد. در بیماری کولیت روده یا disease) یا (IBD) دیوارهی داخلی رودهی بزرگ و رکتوم دچار التهاب و زخم میشود. کولیت اولسراتیو معمولا درمان نمیشود، اما میتوان آن را کنترل کرد. این بیماری علاوه بر علائم ناخوشایندی که دارد، میتواند در سایر بخشهای بدن نیز عوارضی مانند پوکی استخوان، بیماری کبد، آرتریت و… ایجاد کند که بعضی از آن ها ممکن است بسیار خطرناک باشند.
بنابراین شناسایی به موقع این بیماری با آزمایش تشخیص کولیت یکی از مهم ترین تست ها می باشد. علت بیماری کولیت هنوز به درستی مشخص نشده است ولی حدس میزنند که ممکن است به خاطر واکنش بیش از حد سیستم ایمنی به باکتریهای طبیعی در دستگاه گوارش ایجاد شود یا شاید انواع دیگری از باکتریها و ویروسها باعث این بیماری شوند. همچنین اگر افراد دیگری در خانوادهی شما به کولیت روده (کولیت اولسراتیو) مبتلا باشند، احتمال ابتلای شما به این بیماری بیش تر خواهد بود.
علائم بیماری جهت انجام آزمایش تشخیص بیماری کولیت روده شامل چه مواردی می باشد؟
قبل از انجام آزمایش تشخیص بیماری کولیت روده باید علائم این بیماری را بدانید. در واقع تشخیص علائم کولیت در جهت تشخیص کولیت بسیار کاربردی می باشد. کولیت اولسراتیو یک بیماری بسیار منحصر به فرد است و علایم آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. علایم بیماری کولیت اولسراتیو از خفیف تا شدید متغیر و همچنین ممکن است در طول زمان تغییر کند. در برخی از افراد نیز برای مدت زمان طولانی باقی میماند، در حالی که در برخی دیگر مکرر عود میکند
علائم اصلی کولیت روده ای شامل موارد زیر می باشد:
• گرفتگی یا درد شکم
• اسهال
• خونریزی از رکتوم (راستروده).
• و علائم کم تر شایع تر شامل:
• تب
• کاهش وزن
• کاهش اشتها
• درد های مفصلی
• بیماری های کبدی
• مشکلات چشمی
آزمایش تشخیص بیماری کولیت روده :
آزمایش تشخیص کولیت روده شامل آزمایشات خون، ادرار، مدفوع می باشد.
آزمایش تشخیص بیماری کولیت روده با آزمایش خون :
شامل موارد زیذ می باشد:
آنتی بادی های علیه S. cerevisiae(ASCA) ASCA
یا آنتی بادی ساکارو مایسس سرویسیه آنتی بادی هایی علیه پروتئین های مختلف ساکارو مایسس سرویسیه (کپک نان) درخون تعداد زیادی از بیماران مبتلا به بیماری کرون ،در تعداد کمی از افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو, و البته در اندکی از مبتلایان به سلیاک بدون علایم مشابه با کرون ، دیده می شود . مخمر نان یا Saccharomyces cerevisiae یک قارچ تک سلولی است که در صنعت از آن برای تولید نان و برخی داروها استفاده می شود. میزان آنتی بادی علیه مخمر نان (Anti-Saccharomyces cerevisiae Antibody یا ASCA) با بیماری التهاب روده ارتباط دارد.
پنل سرولوژی بیماری التهابی روده (IBD) آنتی بادی های ضد ساکارومیسس سرویزیه (ASCA) و آنتی بادی اختصاصی نوتروفیل (NSA) اندازه گیری می شود. وجود NSA در سرم و سطوح نرمال ASCA, IgG/IgA مؤید UC می باشد و عدم وجود NSA به همراه سطح بالای ASCA مؤید CD می باشد. NSA در حدود ۵۰٪ از بیماران مبتلا به UC قابل تشخیص می باشد. سطح بالای یکی از دو آنتی بادی IgA یا IgG ASCA در حدود ۵۵٪ از بیماران مبتلا به CD مشاهده می شود و تقریباً در ۴۰% از بیمارانCD هر دوآنتی بادی ASCA افزایش می یابد.
آنتی بادی علیه اجزای میکروبی مانند Escherichia coli anti-OmpC
همان طور که در علل بیماری کولیت اشاره شد، یکی از علت های این بیماری تولید آنتی بادی علیه فلور نرمال روده می باشد. باکتری اشرشیاکلای (Escherichia coli) یکی از باکتری های فلور نرمال روده می باشد. شناسایی تولید آنتی بادی علیه اجزای این باکتری Anti_ompc یکی از آزمایش تشخیص کولیت روده می باشد.
آنتی بادی علیه PGRN
PGRN یک پروتئین با اثرات ضد التهابی قوی می باشد در بیماران مبتلا به کولیت روده آنتی بادی علیه این پروتئین Anti_PGRN تولید می شود.
آزمایش خون CBC
CBC یکی دیگر از آزمایش تشخیص کولیت روده می باشد. تغییراتی که در آزمایش CBC در بیماری کولیت روده رخ می دهد، شامل موارد زیر است:
WBC, NEO:
در بیماری کولیت روده تعداد کلی سلول های سفید خون(لکوسیت ها) افزایش می یابد. همچنین تعداد لکوسیت نوتروفیل نیز دراین بیماری افزایش می یابد.
MCV:
این پارامتر نشانگر حجم گلبول های قرمز می باشد. آنمی در بیماران مبتلا به کولیت بسیار شایع است بنابراین کاهش حجم گلبول های قرمز در این بیماران نیز ممکن است اتفاق بیافتد.
Plt:
پلاکت ها یکی دیگر از مواردی هستند که افزایش آن در آزمایش تشخیص کولیت روده بررسی می شود. علت افزایش پلاکت در بیماری کولیت روده التهاب و آنمی می باشد.
CRP
وقتی در بدن التهابی وجود داشته باشد میزان «پروتیین واکنشی C»، افزایش می یابد. میزان پروتیین واکنشی سی «CRP» از طریق آزمایش خون قابل اندازه گیری است . پروتئین 224 آمینواسیدی است که توسط کبد و به مقدار اندک سنتز می شود. اگر چه غلظت CRP در پاسخ به بسیاری از شرایط فیزیولوژیکی افزایش می یابد، اما معمولاً با وجود التهاب ارتباط دارد، که به این دلیل بیشترین کاربرد را بعنوان یک واکنش دهنده فاز حاد دارا می باشد. این پروتئین پس از التهاب ، به سرعت افزایش می یابد و پس از رفع آن به سرعت کاهش می یابد.
ESR
آزمایش اندازه گیری سرعت رسوب گلبول های قرمز یا ESR وقتی که التهاب در بدن وجود دارد، پروتئین های خاصی باعث چسبیدن گلبول های قرمز به هم می شود و باعث رسوب گلبول های قرمز بیشتر از حالت طبیعی می شوند. این پروتئین ها توسط کبد و سیستم ایمنی در شرایط غیر طبیعی مثل عفونت، بیماری خود ایمنی و یا سرطان ساخته می شوند. بنابراین آزمایش ESR به عنوان یکی دیگر از مارکر شناسایی التهاب در آزمایش تشخیص کولیت روده کاربرد دارد.
CRP و ESR برای مونیتور فعالیت بیماری استفاده می شوند. بیماران مبتلا به فرم شدید بیماری اغلب دارای مقادیر بیشتر مارکرهای نشان دهنده التهاب در مقایسه با بیماران دارای فرم خفیف بیماری یا مرحله remission هستند. طبق مطالعات انجام شده CRP دارای نقش پیش آگهی دهنده است به طوری که بیمارانی که دارای CRP بالاتر بودند عود دو ساله بیماری بیشتر از افرادی بود که این نسبت در آنها کمتر بود. در واقع CRP< 5mg/L و hemoglobin level .145 g/L ، WBC count ,6.0 × 109/L و fecal calprotectin ,300 g/g برای انتخاب بیماران مبتلا به CD در مرحلهremission پایدار و درمان ترکیبی آنها باinfliximab (IFX) و آنتی متابولیتها کمک کننده است.کاهش CRP نشان دهنده پاسخگویی مناسب به درمان است و عدم کاهش آن درمان ناموفق را نشان می دهد.
انجامآزمایش تشخیص بیماری کولیت روده با آزمایشات مدفوع:
آزمایش تشخیص بیماری کولیت روده با مدفوع شامل موارد زیر می باشد:
کالپروتکتین
کالپروتکتین پروتئینی هترودیمر، ۳۶ کیلو دالتونی و توانایی اتصال به کلسیم و روی را دارد. این پروتئین در سیتوزول نوتروفیل ها و در غشا مونوسیت ها وجود دارد و به دنبال فعال شدن نوتروفیل ها یا اتصال مونوسیت ها به اندوتلیال، آزاد شده و میزان آن در سرم، پلاسما، مایع مغزی-نخاعی، مایع سینوبیوم و ادرار یا مدفوع غلظت بالایی ایجاد کند و یک شاخص مهم غیر تهاجمی التهاب باشد. این پروتئین در ۶۰-۳۰% گرانولهای سیتوزولی نوتروفیلها وجود دارد و خواص ضد میکروبی، باکتریسیدالی و ضد قارچی داشته،
متالوپروتئیناز را مهار کرده و آپوپتوز (مرگ برنامه ریزی شده سلول) را در محیط های سلولی بدخیم و غیر بدخیم، تقویت می کند. حضور آن در مایعات بدن، از جمله مدفوع، به صورت متناسبی با مقادیر وجود التهاب رابطه دارد. به همین دلیل در آزمایش تشخیص بیماری کولیت روده مورد استفاده قرار می گیرد.
لاکتوفرین
لاکتوفرین، گلیکوپروتئینی است که توسط نوتروفیل های فعال شده بیان می شود. یافتن لاکتوفرین در نمونه مدفوع، به عنوان یک مارکر جانشین برای گلبولهای سفید خون (WBCs) التهابی در روده می باشد. WBCs در مدفوع پایدار نیستند و ممکن است به آسانی به وسیله تغییرات دمایی، تأخیر در تست، و توکسین های داخل مدفوع تخریب شوند. در نتیجه، WBC ها ممکن است به وسیله روش های میکروسکوپی معمول شناسایی نشوند.
آزمون لاکتوفرین امکان تشخیص سلول های التهابی در مدفوع را بدون استفاده از میکروسکوپ میسر میکند. شناسایی لاکتوفرین در مدفوع، امکان افتراق اختلالات رودهای التهابی و غیرالتهابی را در امبتلایان به اسهال فراهم می کند. معمولا ابتدای تست برای کمک به تشخیص مبتلایان به بیماریالتهابی روده فعال (مثل بیماری کرون یا کولیت اولسروز) و رد سندرم روده تحریک پذیر فعال، که غیرالتهابی است، استفاده می شود.
آزمایش مدفوع یک تست ساده و در عین حال کاربردی می باشد که اطلاعات بسیاری از وضعیت دستگاه گوارش به همراه دارد. (جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقاله علت درخواست آزمایش مدفوع چیست؟ مراجعه شود)
انجام آزمایش تشخیص بیماری کولیت روده با آزمایشات ادرار:
تست ادرار یکی دیگر از آزمایش تشخیص کولیت روده می باشد. وجود التهاب در بدن می تواند باعث افزایش نیتریت ،گلبول های سفید در ادرار شود. آزمایش ادرار اطلاعات بسیاری را برای ما در زمینه عفونت های مجاری ادراری، کلیه ها و همچنین وضعیت بدن می تواند به همراه داشته باشد. (جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقاله آزمایش ادرار چه چیزهای را مشخص می کند؟ مراجعه کنید)
آزمایشات بررسی وضعیت تغذیه در افراد مبتلا به کولیت روده:
افراد مبتلا به کولیت باید رژیم غذایی خاصی داشته باشند تا از شدت گرفتن این بیماری و عدم ایجاد حمله کولیتی جلوگیری کنند. در مبتلايان به کوليت اولسراتيو به علت عوامل زیر اتفاق می افتد:
• کاهش مصرف مواد غذايی
• افزايش دفع مواد مغذی
• افزايش نياز به مواد مغذی
بنابراین در این افراد پس از انجام آزمایش تشخیص بیماری کولیت روده و تشخیص بیماری ،چند آزمایش دیگر جهت بررسی وضعیت سلامت تغذیه افراد ضروری می باشد، که به شرح زیر است:
ترانسفرین:
ترانسفرین یکی دیگر از تست هایی می باشد که در آزمایش تشخیص بیماری کولیت روده ممکن است در کنار آزمایشات در پیگیری درمان درخواست شود. ترانسفرین پروتئینی است از گروه گلوبولینها با وزن 80kD که در خون نقش حمل آهن را بر عهده دارد. ترانسفرین در کبد بهشکل پروتئین غیرفعال آپوترانسفرین ساخته می شود. در زمان سوء تغذیه بدن پروتئین کم تری از مقدار مورد نیاز بدن دریافت می کند. در کمبود پروتئین کبد قادر به ساخت پروتئین هایی مانند ترانسفرین نیست. از طرفی نیز روده ها در افراد مبتلا به کولیت توانایی جذب آهن را ندارند.
فریتین:
در انسان فریتین پروتئینی است که به آهن اضافی بدن پیوند شده و در صورت نیاز آن را آزاد میکند. اندازه گیری سطح فریتین سرم یکی از معیار های ارزیابی کمخونی فقر آهن است. همچنین یکی از آزمایش کولیت روده در پیگیری افراد مبتلا می باشد.
اندازه گیری سطح ویتامین B12
ویتامین B12 بزرگترین و پیچیده ترین ساختار را در بین ویتامین ها دارد. این ویتامین بصورت طبیعی در محصولات گوشتی یافت می شود و تنها تولید صنعتی آن از طریق سنتز تخمیر باکتریایی انجام می شود. ویتامین B12 در تولید یاخته های بدن نقش دارد و وظیفه آن همانند اسیدفولیک، شرکت در همانند سازی ژن های هسته سلول می باشد. تکثیر سلول ها در بافت عصبی (تولید رشته های عصبی این بافت) و دستگاه گوارش و مغز استخوان به خاطر حضور این ویتامین می باشد.
این ویتامین در تولید سلول های قرمز خون نقش داشته و برای ساخت و تثبیت DNA کمک کننده است.عملکرد بدن انسان میلیون ها سلول قرمز را در هر دقیقه تولید می کند. این سلول ها بدون ویتامین B12 تکثیر نمی شوند. تولید سلول های قرمز خون در صورت کمبود ویتامین B12 کاهش می یابد. آنمی یا همان کم خونی زمانی اتفاق می افتد که سلول های قرمز خون کاهش یابد.
اسید فولیک:
اسید فولیک (Folic Acid) یکی از “انواع ویتامین” های گروه B است و برای رشد سلول ها و متابولیسم (سوخت و ساز) بدن لازم می باشد. واژه فولات (Folate) همان فولیک اسیدی بوده که در منابع طبیعی یافت می شود. اسید فولیک نسخه دست ساز فولات بوده و در مکمل ها یافت می شود.
در هنگام سوء تغذیه ناشی از کولیت روده فرد توانایی جذب انواع ویتامین ها از جمله فولات و B12 را ندارد که عوارض بسیاری در پی دارد. ویتامین ها در انجام بسیاری از اعمال بدن نقش حیاتی دارند (جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقاله آزمایش ویتامین ها مراجعه کنید)
اگر شما نیز جزو آن دسته از افرادی هستید که علائم بیماری کولیت روده را دارید و یا اینکه می خواهید بدن خود را از نظر ابتلا به این بیماری خطرناک بررسی نمایید، به راحتی می توانید از خدمات نمونه برداری یا نمونه گیری در منزل آزمایشگاه آنی آزما استفاده نمایید.
[gravityform id=”1″ title=”true” description=”true”]