اخبار سلامتی
واکسن کرونا چگونه برای سویه اُمیکرون به‌روزرسانی می‌شود؟
آذر
متأسفانه یکی از مهمترین محدودیت‌های واکسن کرونا این است که برای همه سویه‌ها جواب نمی‌دهد. به همین دلیل است که متخصصان در تمام دنیا اکیدا توصیه می‌کنند علی‌رغم انجام واکسیناسیون، باز هم پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنیم. اخیراً سویه جدیدی به نام اُمیکرون وارد دنیای انسانی شده و مردم مجدداً وحشت‌زده شده‌اند چرا که می‌ترسند این سویه نیز همانند سویه‌های قبلی بسیار خطرناک باشد. در این میان شایعاتی مبنی بر به روزرسانی واکسن کرونا برای امیکرون شنیده می‌شود. به نظر شما این شایعه تا چه اندازه واقعیت دارد؟ آیا چنین اتفاقی خواهد افتاد بود؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعات لازم را به دست بیاورید.
تمامی واکسن‌های مبتنی بر آران‌ای پیامرسان با ایجاد دستورالعملی سلول‌ها را وادار به تولید نسخه بی‌خطر پروتئین اسپایک می‌کنند. اگر سویه “امیکرون” با سویه اصلی ویروس تفاوت داشته باشد این امکان وجود دارد که واکسن‌های موجود در برابر آن محافظت ایجاد نکنند و بنابراین شرکت‌های سازنده واکسن باید به فکر به روزرسانی واکسن‌های موجود برای مقابله با “اُمیکرون” باشند اما چنین کاری چگونه انجام خواهد گرفت؟ و چه زمانی خواهد برد؟
به گزارش ساینس آلرت، “دبورا فولر”(Deborah Fuller) میکروبیولوژیست دانشگاه واشنگتن که برای دهه‌ها به مطالعه واکسن‌های مبتنی بر آران‌ای پیامرسان(mRNA) و دی‌ان‌ای(DNA) پرداخته است توضیح می‌دهد که چرا ممکن است نیاز باشد واکسن‌های موجود را به روزرسانی کنیم و این فرآیند چگونه انجام می‌شود.
چرا واکسن‌ها نیازمند بروزرسانی هستند؟
اساسا این سوال مطرح می‌شود که آیا ویروس اُمیکرون به اندازه‌ی کافی تغییر کرده که آنتی‌بادی‌های ایجاد شده توسط واکسن‌های موجود قادر به تشخیص و خنثی کردن جهش‌های جدید آن نباشند یا خیر. کروناویروس‌ها از پروتئین اسپایک برای اتصال به گیرنده “ACE-۲” بر روی سلول‌های انسانی استفاده می‌کنند و بدین ترتیب سلول را آلوده می‌کنند. تمامی واکسن‌های مبتنی بر آران‌ای پیامرسان با ایجاد دستورالعملی سلول‌ها را وادار به تولید نسخه بی‌خطر پروتئین اسپایک می‌کنند.
پروتئین اسپایک بدن را تحریک کرده و باعث تولید آنتی‌بادی می‌شود. اگر فرد در معرض کروناویروس قرار بگیرد این آنتی‌بادی‌ها به پروتئین اسپایک ویروس متصل شده و در توانایی آن برای اتصال به سلول انسان و آلوده کردن آن‌ها اختلال ایجاد می‌کنند.
بروززسانی واکسن برای سویه اُمیکرون
سویه جدید اُمیکرون جهشی در پروتئین اسپایک داشته است. این تغییرات ممکن است در عملکرد برخی از آنتی‌بادی‌های ایجاد شده توسط واکسن‌های کنونی و نه همه‌ی آنتی‌بادی‌ها اختلال ایجاد کند و این آنتی‌بادی‌ها قادر به اتصال به پروتئین اسپایک ویروس نباشند. اگر چنین اتفاقی رخ دهد اثر واکسن‌ها در ایجاد مقاومت در برابر ابتلا به سویه اُمیکرون و انتقال این ویروس کم می‌شود.
واکسن‌های جدید چه تغییری خواهند داشت؟
واکسن‌های آران‌ای پیامرسان کنونی مانند مدرنا و فایزر پروتئین اسپایک سویه اصلی ویروس را کد می‌کنند و واکسن جدید یا به روزرسانی شده باید آران‌ای پیامرسانی داشته باشد که پروتئین اسپایک سویه اُمیکرون را کدگذاری کند. با خارج کردن کد ژنتیکی این سویه جدید می‌توان واکسنی تولید کرد که تولید آنتی‌بادی‌های موثر در برابر اُمیکرون را تحریک می‌کند و از آلوده شدن سلول انسانی جلوگیری می‌کند.
افرادی که واکسن دریافت کرده‌اند یا به ویروس مبتلا شده‌اند احتمالا نیاز به یک دوز بوستر خواهند داشت تا در برابر این سویه و سایر سویه‌هایی که در گردش هستند، مقاوم شوند. اگر اُمیکرون به عنوان سویه غالب و فراتر از دلتا کرونا ظاهر شود، کسانی که واکسن نزده‌اند تنها ۲ تا ۳ دوز واکسن به‌روزرسانی شده نیاز خواهند داشت. اگر دلتا و اُمیکرون هر دو در چرخه انتقال ویروس باقی بمانند، مردم باید ترکیبی از واکسن‌های کنونی و واکسن‌های به روزرسانی شده را تزریق کنند.
چگونه دانشمندان یک واکسن را به روزرسانی می‌کنند؟
برای ساخت یک واکسن به روزرسانی شده مبتنی بر آران‌ای پیامرسان دو عنصر نیاز است. مورد اول توالی پروتئین اسپایک سویه جدید و دیگری یک رشته دی‌ان‌ای الگو برای ساخت آران‌ای پیامرسان. در بسیاری از ارگانیسم‌ها، دی‌ان‌ای دستورالعمل‌های لازم برای ساخت آران‌ای پیامرسان را فراهم م
ی‌کند. از آن جا که محققان کد ژنتیکی پروتئین اسپایک سویه اُمیکرون را به دست آورده‌اند تنها کاری که باید انجام داد ساخت یک رشته دی‌ان‌ای الگو برای ساخت پروتئین اسپایک و واکسن‌های مبتنی بر آران‌ای پیامرسان است.
محققان برای انجام چنین کاری رشته‌های الگوی دی‌ان‌ای را با آنزیم‌های مصنوعی و چهار عنصر سازنده آران‌ای پیامرسان یعنی G، A، U و C ترکیب می‌کنند. این آنزیم‌ها نسخه‌ای از آران‌ای پیامرسان را از رشته الگوی دی‌ان‌ای می‌سازند. این فرآیند رونویسی نام دارد. با استفاده از این فرآیند تنها چند دقیقه برای ساخت مجموعه‌ای از آران‌ای‌های پیامرسان برای تولید واکسن زمان صرف خواهد شد. سپس محققان این آران‌ای‌های پیامرسان را درون نانوذرات چربی قرار می‌دهند تا از آن‌ها محافظت شود تا زمانی که به بدن فرد تزریق شوند.
چه میزان زمان می‌برد تا این واکسن جدید آماده شود؟
تنها سه روز زمان می‌برد تا رشته الگوی دی‌ان‌ای مورد نیاز برای ساخت واکسن جدید را بسازیم و پس از آن حدود یک هفته زمان می‌برد تا به اندازه کافی دوز واکسن برای آزمایش در آزمایشگاه تولید کنیم. شش هفته نیز برای انجام آزمایش‌های پیش بالینی زمان صرف می‌شود که در آن این واکسن روی سلول‌های انسانی در لوله آزمایش مورد بررسی قرار می‌گیرد. بنابراین در طی ۵۲ روز دانشمندان قادرند واکسن‌های آران‌ای پیامرسان را به روزرسانی و آماده تولید کنند و ساخت دوزهایی برای آزمایش پیش‌بالینی را آغاز کنند.
آزمایش‌های بالینی نیز دست‌کم چند هفته به طول خواهد انجامید و به طور کلی ۱۰۰ روز برای به روزرسانی و آزمایش واکسن جدید نیاز است. شرکت‌های تولید کننده واکسن می‌توانند همزمان با آزمایش بالینی تولید واکسن را آغاز کنند تا به محض پایان آزمایش‌ها و دریافت تاییده و مجوز واکسن‌ها را وارد بازار کنند.
آیا واکسن‌های به روزرسانی شده باید به طور کامل مورد آزمایش بالینی قرار بگیرند؟
در حال حاضر مشخص نیست که چه میزان داده برای دریافت مجوز از سازمان غذا و دارو نیاز است با این حال تمامی عناصر استفاده شده در واکسن‌های جدید مشابه واکسن‌های قبلی خواهد بود و تنها تفاوت آن‌ها در چندین کد ژنتیکی است که باعث تغییرات کوچکی در ظاهر پروتئین اسپایک می‌شود. از نظر ایمنی واکسن‌های به روزرسانی شده مشابه واکسن‌های آزمایش شده موجود خواهند بود و به دلیل این شباهت، نیازی به انجام آزمایش‌های بالینی گسترده‌ای که برای اولین نسل از واکسن‌های کووید-۱۹ انجام شد، نیست.
تغییر واکسن‌های خود برای سویه اُمیکرون
در کمترین حالت، آزمایش‌های بالینی برای تایید ایمنی واکسن و بررسی سطح آنتی‌بادی مناسب برای مقابله با سویه اصلی، بتا و دلتا انجام خواهد گرفت. اگر تنها چنین مواردی مورد نیاز باشند محققان به تنها چند صد و نه هزاران داوطلب برای به دست آوردن داده‌های بالینی نیاز دارند. نکته حائز اهمیت آن است که اگر شرکت‌های تولیدکننده واکسن دست به تغییر واکسن‌های خود برای سویه اُمیکرون بزنند این اولین باری نخواهد بود که چنین تغییراتی ایجاد کرده‌اند.
سویه دیگری به نام B.۱.۳۵۱ (بتا) در ماه اکتبر سال ۲۰۲۰ ظهور کرد که در برابر واکسن‌های موجود مقاوم بود. شرکت‌های سازنده واکسن به سرعت به خطر احتمالی واکنش نشان دادند و واکسن آران‌ای پیامرسان را به روز رسانی کردند و آزمایش‌های بالینی نیز ترتیب دادند. خوشبختانه این سویه تبدیل به سویه غالب نشد اما گر می‌شد سازندگان واکسن می‌توانستند به سرعت واکسن مناسب برای آن را وارد بازار کنند. اگر مشخص شود که اُمیکرون یا هر سویه دیگری که در آینده ظاهر می‌شود نیازمند واکسنی جدید است شرکت‌ها می‌توانند به سرعت با این چالش مقابله کنند.
تحریک سیستم عصبی یکی از دلایل افزایش مرگ و میر در کرونا ویروس
کرونا سبب ایجاد لخته در خون شده و ممکن است که فرد دچار سکته قلبی و یا مغزی شود عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی گفت: تحریک سیستم عصبی یکی از دلایل افزایش مرگ و میر در کرونا ویروس است. دکتر یحیی ابراهیمی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: برای بیماری‌های قلبی و عروقی یک سری فاکتورهای خطر داریم. وی ادامه داد: این فاکتورهای خطری که زمینه ایجاد بیماری‌های قلبی و عروقی بوده شامل افراد سیگاری، افراد داری چربی خون بالا، دیابتی‌ها ، افرادبی‌تحرک و چاق و کسانی که زمینه ژنتیکی دارند و یا دچار استرس، اضطراب و افسردگی هستند.
نماینده مردم سلسله و دلفان در مجلس شورای اسلامی گفت: افرادی که استرس و اضطراب دارند خودبخود سبب تحریک عصب سمپاتیک می‌شود و این تحریک باعث فشار به قلب و افزایش ضربان می‌شود. ابراهیمی با بیان اینکه استرس سبب ایست قلبی می‌شود، بیان کرد: یکی از دلایل افزایش مرگ و میر در کرونا ویروس به خاطر تحریک سیستم عصبی و اضطرابی است که به دنبال کرونا بر افراد وارد می‌شود.
عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی گفت: استرس و اضطراب به صورت روحی و روانی و درقالب افسردگی است. وی اضافه کرد: افرادی که از بیماری قلبی و عروقی رنج می‌برند باید تحت نظر باشند که به کرونا ویروس مبتلا نشوند. ابراهیمی عنوان کرد: یکی از عوارض کرونا، ابتلای افراد به بیماری قلبی و عروقی است. عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی گفت: کرونا سبب ایجاد لخته در خون شده و ممکن است که فرد دچار سکته قلبی و یا مغزی شود. وی بیان کرد: وجود لخته در خون به دنبال ابتلا به کرونا ویروس می‌تواند به سایر ارگان‌های بدن آسیب برساند.
دوز سوم، چه واکسنی باشد بهتر است و کی تزریق شود؟
دریافت‌کنندگان دو دوز واکسن اسپوتنیک نیز باید واکسن پاستو کووک پلاس را برای دوز سوم دریافت کنند. دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در مورد نوع و زمان تزریق دوز سوم واکسن کرونا توضیحاتی ارائه داد. به گزارش ایسنا، بنا بر اعلام دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز افرادی که دوز اول و دوم را واکسن سینوفارم دریافت کرده‌اند، باید دوز سوم را مشابه دوزهای قبلی دریافت کنند. افرادی که دوز اول و دوم را واکسن برکت تزریق کردند باید دوز سوم را آسترازنکا دریافت کنند.
همچنین آن‌هایی که دوز اول و دوم را بهارات دریافت کرده‌اند، دوز سوم را باید پاستو کووک پلاس تزریق کنند. دریافت‌کنندگان دو دوز واکسن آسترازنکا نیز باید دوز سوم را هم آسترازنکا تزریق کنند. دریافت‌کنندگان دو دوز واکسن اسپوتنیک نیز باید واکسن پاستو کووک پلاس را برای دوز سوم دریافت کنند. افرادی که واکسن‌های سینوفارم، برکت یا بهارات دریافت کرده‌اند باید سه ماه بعد از تزریق دوم و دریافت‌کنندگان واکسن‌های آسترازنکا و اسپوتنیک نیز باید شش ماه بعد از تزریق دوز دوم، نسبت به تزریق دوز سوم اقدام کنند.
۲۰ نکته کلیدی تغذیه در زمان ابتلا به کرونا
دانه‌های آجیلی مثل بادام درختی، فندق، پسته و گردو و کنجد را می‌توانید هر روز به صورت آسیاب شده در ماست، سوپ و فرنی ریخته و مصرف کنید. در شرایط شیوع بحرانی کرونا در کشور و افزایش احتمال ابتلا، در صورت ابتلا به این بیماری، رعایت برخی نکات تغذیه ای بسیار مهم است؛ چرا که با تغذیه مناسب می‌توانید سیستم ایمنی خود را تقویت کنید.
به گزارش ایسنا و بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، ۲۰ نکته تغذیه‌ای مهم در زمان ابتلا به کرونا به شرح زیر است:
– مصرف آب را فراموش نکنید. حتما روزی ۶ لیوان آب را مصرف کنید.
– مصرف غذاهای سرخ شده مثل انواع کوکو، کتلت، خورشت‌ها، کباب کوبیده و … ممنوع است.
– فقط غذاهای آبپز شده در این دوران مصرف کنید.
– دریافت غذاهای پروتئینی مثل حبوبات، تخم مرغ، انواع گوشت و کره بادام زمینی بدون شکر را افزایش دهید.
– هر روز یک عدد تخم مرغ آبپز شده که کاملا پخت شده است مصرف کنید.
– مصرف شکر و قند را محدود کنید.
– غذاهای کنسروی، گوشت‌های فرآوری شده و فست فودها ممنوع است.
– مصرف میوه و سبزیجات را در طول روز فراموش نکنید.
– موادغذایی صنعتی حاوی مواد نگهدارنده و شکر مثل بیسکویت، کیک، مربا، نوشابه، ماءالشعیر و آبمیوه‌های صنعتی، انواع شیرینی و آبنبات و شکلات و فست فوت ممنوع است.
– لبنیات مثل ماست پروبیوتیک هر روز در کنار وعده‌های غذایی مصرف کنید.
– موادغذایی محرک (مانند برخی ادویه‌های تند مثل فلفل) را در غذاهای خود حذف کنید.
– صبحانه متنوع شامل عسل، عدسی، فرنی، تخم مرغ، پنیر و گردو و ارده مصرف کنید.
– دانه‌های آجیلی مثل بادام درختی، فندق، پسته و گردو و کنجد را می‌توانید هر روز به صورت آسیاب شده در ماست، سوپ و فرنی ریخته و مصرف کنید.
– مکمل‌های ویتامین D، ویتامین C و روی را در این دوران فراموش نکنید. هفته‌ای یک مکمل ویتامین دی ۵۰ هزار واحدی از زمان شروع علائم تا یک ماه بعد از اتمام علائم، مکمل روی ۷۵ تا ۱۰۰ میلی گرم و مکمل ویتامین C با دوز ۱۰۰۰ میلی گرم به صورت روزانه تا دو هفته بعد از اتمام علائم مصرف شود.
– از پودر جوانه‌ها مثل جوانه گندم، ماش، عدس و … در سوپ، آش و ماست به صورت روزانه مصرف کنید.
– از مصرف غذاهای دیر هضم حاوی پنیر پیتزا، ماکارونی و قارچ خودداری کنید.
– در صورت اسهال مصرف مکمل ویتامین C تا برطرف شدن این مشکل ممنوع است. در صورت اسهال از کته هویج با کمی روغن و نمک به اندازه به همراه ماست پروبیوتیک مصرف کنید.
– از میوه‌های حاوی ویتامین A مثل موز، انبه، طالبی و سبزیجاتی همچون هویج مصرف کنید.
– در کنار غذاهای خود از لیموترش استفاده کنید.
-مصرف قهوه، چای غلیظ، نسکافه و یا شکلات تلخ ممنوع است.
سخن پایانی
جالب است بدانید که علی‌رغم انجام واکسیناسیون، باز هم افرادی هستند که علائم کرونا را نشان می‌دهند. با توجه به اینکه کیت تشخیص امیکرون در کشور ما هنوز وجود ندارد، بنابراین رعایت پروتکل‌های بهداشتی اهمیت بسیار زیادی پیدا خواهد کرد. در هر صورت اگر علائم کرونا را در خود را یکی از نزدیکان مشاهده کردید، از خارج شدن از خانه پرهیز کرده و تست کرونا در منزل با آنی آزما را انجام دهید تا بدون اینکه آسیبی به افراد دیگر وارد گردد، متوجه شوید آیا به کرونا مبتلا شده‌اید یا نه. البته همانگونه که گفته شد تشخیص امیکرون سخت است و شما باید هر گونه علائم مشکوک را مبنی بر ابتلا به این ویروس دانسته و قرنطینه را شروع کنید.