گروهی از آزمایشاتی که لازم است انجام دهید، به صورت ناشتا انجام می شوند چرا که در این زمان بدن حداقل 12 ساعت تغذیه نشده و فرآیندهایی درونی بدن نشان از وضعیت سلامت ما خواهد بود. برای مثال آزمایش قند خون ناشتا یکی از این موارد است. گاها پزشک از شما می خواهد آزمایش قند خون را به صورت ناشتا انجام دهید که برای این کار، دلیل دارد. اگر بعد نتیجه آزمایش نشان دهد که در هنگام ناشتا، قند خون نسبت به حالت نرمال بالاتر است، به این معنا است که بدن نسبت به انسولین مقاومت نشان می دهد. اما گاهی اوقات برعکس بوده و قند خون پایین تر از حد نرمال است که نشان دهنده تنظیم نبودن داروهای قند خون است. در هر صورت متخصص، تصمیم جدید برای درمان دیابت شما اتخاذ می کند.
آزمایش قند خون ناشتا اطلاعات مهمی را در مورد نحوه مدیریت قند خون توسط بدن نشان می دهد. قند خون تقریباً یک ساعت بعد از غذا به اوج خود می رسد و بعد از آن کاهش می یابد. قند خون ناشتا بالا نشانگر مقاومت به انسولین یا دیابت است، در حالی که قند خون ناشتا پایین و غیر طبیعی می تواند ناشی از داروهای دیابت تنظیم نشده باشد. دانستن اینکه چه زمانی باید آزمایش قند خون ناشتا را انجام دهید و چه مواردی را باید جستجو کنید باعث می شود افراد سالم بمانند ، به خصوص اگر دیابت دارند یا در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
آزمایش قند خون ناشتا چیست؟
بدن برای انرژی به گلوکز احتیاج دارد و گلوکز از غذایی که می خوریم تامین می شود. با این وجود بدن به یکباره از تمام این انرژی استفاده نمی کند. انسولین امکان ذخیره و رهاسازی آن را در صورت لزوم ممکن می کند. بعد از خوردن هر وعده غذایی میزان قند خون بالا می رود که معمولاً حدود یک ساعت بعد از خوردن غذا به حداکثر میزان خود در خون می رسد. اینکه قند خون بالا می رود و زمان دقیق اوج قند خون در چه زمانی است، بستگی به رژیم غذایی فرد دارد.
عوامل مرتبط با مواد غذایی که می تواند باعث افزایش قابل توجه قند خون شود عبارتند از:
خوردن وعده های غذایی بزرگ
مصرف غذاهای قندی و نوشیدنی
خوردن غذاهایی با کربوهیدرات ساده یا کربوهیدرات مانند نان و میان وعده های شیرین
با افزایش قند خون ، لوزالمعده انسولین را آزاد می کند. انسولین قند خون را پایین آورده و آن را تجزیه می کند تا بدن بتواند از آن برای تولید انرژی استفاده کند یا آن را ذخیره می کند تا بعد ها در صورت نیاز از آن استفاده نماید. با این حال ، افرادی که به دیابت مبتلا هستند در این سیکل انسولین به یکی از دو روش زیر مشکل دارند:
1- افراد مبتلا به دیابت نوع 1 انسولین کافی تولید نمی کنند زیرا بدن آنها به سلول های تولید کننده انسولین حمله می کند.
2- افراد مبتلا به دیابت نوع 2 به خوبی به انسولین تولید شده بدن پاسخ نمی دهند و بعداً ممکن است انسولین کافی ایجاد نکنند.
در هر دو مورد ، نتیجه یکسان است ، در حالی که افراد سطح بالای قند خون دارند، استفاده از گلوکز یا قند خون بدن آن ها را دچار مشکل می کند.
قند خون ناشتا به سه عامل بستگی دارد:
محتویات آخرین وعده غذایی فرد
اندازه وعده غذایی قبلی آنها
توانایی بدن آنها در تولید و پاسخ به انسولین
قند خون بین وعده های غذایی پنجره ای را برای نحوه مدیریت قند بدن نشان می دهد. مقادیر زیاد قند خون ناشتا نشان می دهد که بدن نتوانسته سطح قند خون را کاهش دهد. این مقادیر بالای قند، به مقاومت به انسولین یا تولید ناکافی انسولین و در برخی موارد ، هر دو اشاره دارد. وقتی قند خون بسیار پایین است، داروهای دیابت ممکن است قند خون را بیش از حد کاهش داده باشند.
آزمایش قند خون ناشتا
دو روش وجود دارد که افراد یا متخصصان مراقبت های بهداشتی برای ارزیابی میزان قند خون ناشتا و انجام آزمایش قند خون ناشتا از آن ها استفاده می کنند:
1. یک آزمایش قند خون معمولی
2. آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله شده (HbA1c)
آزمایش HbA1c
آزمایش HbA1c چگونگی مدیریت قند خون را با گذشت زمان ، معمولاً 2-3 ماه گذشته اندازه گیری می کند. فرد این آزمایش را در مطب پزشک یا آزمایشگاه انجام می دهد. اگر سطح این آزمایش بسیار بالا باشد، ممکن است فرد به آزمایش دوم نیاز داشته باشد. نتایج به صورت درصد نشان داده می شود.
HbA1c تست اصلی است که پزشکان برای مدیریت دیابت از آن استفاده می کنند.
آزمایش قند خون ناشتا در خانه
فرد می تواند میزان قند خون خود را در خانه آزمایش کند. در بیشتر موارد ، پزشکان از مردم می خواهند قند خون ناشتا را بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب و قبل از خوردن غذا یا نوشیدن مواد غذایی اندازه گیری کنند. به این حالت ناشتا بودن گفته می شود. همچنین ممکن است آزمایش قند خون ناشتا قبل از غذا یا بعضی اوقات 2 ساعت پس از وعده غذایی هنگام بازگشت قند خون به حد طبیعی مناسب باشد.
زمان مناسب برای آزمایش قند خون ناشتا بستگی به اهداف درمانی و سایر عوامل دارد. به عنوان مثال ، بیشتر مبتلایان به دیابت نیازی به آزمایش بین وعده های غذایی ندارند مگر اینکه از داروی دیابت استفاده کنند که قند خون را کاهش دهد. اگر احساس کنند سطح قند آنها ممکن است پایین باشد ، ممکن است برای برخی افراد آزمایش قند خون بین وعده های غذایی نیز تست شود. از آنجا که افراد مبتلا به دیابت هیچ انسولینی تولید نمی کنند، برخی از افراد مبتلا به دیابت نوع 1 باید در روز چندین بار آزمایش کنند. آنها این کار را انجام می دهند ، زیرا برای تنظیم دوز انسولین در آن زمان ، باید مرتباً سطح آنها را بررسی کنند.
برای انجام آزمایش قند خون ناشتا در خانه، شما می توانید به سایت آزمایشگاه آنی آزما مراجعه نمایید و پس از طی مراحل پذیرش آنلاین و تعیین محل و زمان خونگیری؛ نسبت به خونگیری در منزل یا آزمایش در منزل اقدام نمایید. همکاران ما برای انجام آزمایش قند خون ناشتا در منزل ابتدا باید یک نمونه خون به وسیله خونگیری وریدی از شما بگیرند.
خونگیری وریدی برای انجام آزمایش قند خون ناشتا شامل سوراخ کردن یک ورید با نیدل و گرفتن خون با سرنگ یا لوله تخلیه است. معمولاً نمونه گیری خون وریدی از چین داخلی آرنج انجام می شود. هرچند اگر ضروری باشد، می توان از پشت ساعد، پشت دست یا پا یا هر موضع قابل دسترسی دیگر خونگیری کرد. خونگیری از بخش داخلی مچ دست توصیه نمی شود زیرا امکان آسیب به ساختارهای زیرین وجود دارد.
با یافتن رگ مورد نظر کار خود را ادامه خواهیم داد.
گام اول، مریض باید در صندلی مخصوص خون گیری بنشیند و دست او در شرایط آناتومی و کاملا بی حرکت باشد. نکته بسیار مهم عدم خم شدن دست بیمار در ناحیه آرنج است. در صورتی که مریض روی تحت خوابیده است برای راحتی کار بالشی را زیر دست آن قرار دهید.
گام دوم، در یافتن رگ، انتخاب دستی است که باید از ان نمونه گیری شود. این کار را خودمان انجام می دهیم یا مریض انتخاب می کند. سپس حدود 7.5 تا 10 سانتی متر بالاتر از محل خونگیری توسط تورنیکت را می بندیم.
گام سوم، درخواست از مریض برای مشت کردن دست خود است.
گام چهارم، با انگشت اشاره خود رگ را می یابیم. برای افزایش اتساع رگ این کار را با انگشت اشاره خود انجام دهید.
گام پنجم، محل خون گیری را توسط الکل ضد عفونی کنید. به صورت دوار این کار را انجام دهید و در یک حرکت. یعنی اگر پنبه را ا روی پوست بلند کردید دوباره ان را روی پوست برای ضد عفونی استفاده نکنید.
گام ششم، اجاه بدهید تا الکل حدود سی ثانیه روی پوست خشک شود این کار باعث می شود که محل خون گیری موقع وارد شدن نیدل احساس سوزش نکند.
گام هفتم، سوزن را وارد رگ کنید. دقت کنید دست خودتون به سوزن برخورد نکند. برای فشار دادن هم از پلاستیک سرنگ استفاده کنید.
گام هشتم، بعد از اینکه مقدار کافی از خون وارد سرنگ شد تورنیکت را به سرعت باز کنید.
گام نهم، از مریض بخواهیم دست خود را باز کند و یک تکه گاز پانسمان را در محل سوراخ خون گیری قرار می دهیم. این کار را با فشار ملایمی انجام دهید تا خون گیری قطع شود.
گام دهم، قرار دادن گاز در محل نمونه گیری است. بعد از این کار مریض حداقل باید حدود 15 دقیقه این گاز را در محل نمونه گیری نگه دارد.
تست های غیر ناشتا
آزمایش های خون غیرناشتا نیز برای اندازه گیری قند خون وجود دارد. این آزمایشات شامل:
گلوکز تصادفی پلاسما (RPG): پزشک وقتی فرد ناشتا نباشد، تست قند خون معمولی انجام می دهد.
تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT): در این آزمایش در ابتدا یک نمونه خون ناشتا از شما گرفته می شود. سپس یم محلول قندی حاوی 50 یا 75 گرم قند به شما داده می شود. سپس فرد نمونه گیر در ساعت اول و ساعت دوم پس از خوردن محلول قندی، از شما خونگیری می نماید.
سطح هدف
میزان قند خون در طول روز و با مصرف مواد غذایی نوسان دارد، بنابراین انجام نمونه گیری در ساعات و شرایط مختلف، می تواند نتایج متفاوتی داشته باشد.
نتایج HbA1C
طبق اعلام انجمن دیابت آمریکا (ADA) ، نتایج آزمایش HbA1C یکی از موارد زیر خواهد بود:
عادی: کمتر از 5.7 درصد
پیش دیابت: بین 5.7 تا 6.4 درصد
دیابت: 6.5 و بالاتر
شرایط پیش دیابت وقتی اتفاق می افتد که قند خون زیاد است اما به اندازه ای نیست که فرد را دیابتی در نظر بگیریم. افراد می توانند اقداماتی را انجام دهند که می تواند مانع از بدتر شدن شرایط شده و از ابتلا به دیابت جلوگیری کند.
آزمایش قند خون ناشتا
مقادیر آزمایش قند خون ناشتا فرد مورد نظر به صورت میلی گرم در هر دسی لیتر (mg/dl) و می تواند به شرح زیر باشد:
ناشتا (آزمایش در صبح و قبل از خوردن غذا یا آب): 80-130 میلی گرم در دسی لیتر
دو ساعت بعد از شروع وعده غذایی: زیر 180 میلی گرم در دسی لیتر
با این حال ، مقادیر طبیعی آزمایش قند خون ناشتا بین افراد مختلف متفاوت خواهد بود. یک متخصص بهداشت و درمان به فرد کمک می کند تا سطح هدف مورد نظر خود را شناسایی کند.
حفظ سطح سالم قند خون
پیروی از یک رژیم غذایی سالم برای ممانعت از افزایش زیاد قند خون بسیار حیاتی است. استراتژی های حفظ سطح سالم قند خون عبارتند از:
محدود کردن مصرف قند و نمک.
به جای نان سفید، نان سبوس دار و ماکارونی را انتخاب کنید.
خوردن غذاهایی که سرشار از فیبر هستند برای کمک به بدن برای این که سطح قند خون را کاهش دهد.
خوردن غذاهای حاوی پروتئین بالا برای حمایت از احساس پر بودن معده.
انتخاب سبزیجات غیر نشاسته ای که احتمال افزایش بیش از حد قند خون را کاهش می دهند.
افرادی که داروهای دیابتیک مصرف می کنند و در معرض خطر ابتلا به قند خون خطرناک هستند ، باید رژیم غذایی مشابه را دنبال کنند. آنها همچنین برای جلوگیری از افت قند خون باید اقدامات پیشگیرانه را انجام دهند.
اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از افت قند خون عبارتند از:
خوردن وعده های غذایی منظم در طول روز.
افزایش مصرف مواد غذایی و فرکانس میان وعده هنگام فعالیت بدنی شدید.
اجتناب یا محدود کردن مشروبات الکلی.
در صورتی که استفراغ یا اسهال مدیریت قند خون را دشوار می کند، با پزشک معالج خود صحبت نمایید.
علائم عدم تعادل قند خون
اگر سطح قند خون خیلی پایین یا خیلی زیاد باشد ، افراد احتمالاً دچار برخی علائم می شوند.
قند خون پایین
علائم قند خون ناشتا غیر طبیعی ممکن است شامل انرژی کم ، خستگی و سردرد باشد.
قند خونی که خیلی کم است ، می تواند علائمی از قبیل:
لرزیدن و عرق کردن
احساس لرز
حواس پرتی
کمبود انرژی
پوست رنگ پریده
خستگی یا بی حالی
سردرد یا درد عضلانی
ضربان قلب سریع یا نامنظم
ضعف
عدم هماهنگی
در موارد شدید ، قند خون پایین می تواند باعث تشنج ، از بین رفتن هوشیاری ، گیجی و عدم توانایی در نوشیدن یا خوردن شود.
قند خون بالا
قند خون بسیار زیاد یا قند خون بالا می تواند علائم زیر را ایجاد کند:
گرسنگی یا تشنگی زیاد
ادرار بیش از حد
تاری دید
سردرد
خستگی
عمان گونه که در قند خون پایین گفته شد، در صورت عدم درمان قند خون بالا، این امر می تواند باعث از بین رفتن هوشیاری یا تشنج شود. سطح بالا و مداوم قند خون می تواند خطر عوارض جدی که پزشکان به دیابت مربوط می دانند، مانند بیماری قلبی عروقی را افزایش دهد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید
اگر میزان قند خون فرد در مدت زمان 2 هفته بیش از سه برابر شود و این افزایش بدون دلیل واضح باشد، انستیتوی ملی بیماری های دیابت و گوارش و کلیه (NIDDK) توصیه می کند که از پزشک کمک بخواهید. هرگونه تغییر قابل توجه در الگوهای قند خون ، مراجعه به پزشک را ضروری می کند. افراد دیابتی و افرادی که در معرض خطر دیابت هستند نیز باید در صورت .ج.ئ علائم و موارد زیر با پزشک مشورت کنند:
قند خون به طور غیرمعمول بالا یا پایین می شود
سطح قند خون به خوبی مدیریت شده ناگهان شروع به نوسان می کند
افراد علائم جدید یا بدتر دیابت دارند
آنها داروهای خود را تغییر می دهند یا استفاده از آن را متوقف می کنند
آنها فشار خون غیر طبیعی بالایی را تجربه می کنند
آنها به عفونت یا درد مبتلا می شوند که بهبود نیافته است
دیابت به نظارت مداوم نیاز دارد و درمان با گذشت زمان تغییر می کند. داشتن اطلاعات کافی در مورد رژیم غذایی و ورزش بسیار مهم است تا پزشک بتواند یک برنامه درمانی مناسب برای هر فرد به صورت جداگانه ترسیم کند. افراد مبتلا به دیابت می توانند با نگه داشتن گزارش های دقیق و شفاف و دقیق در مورد تغییرات رژیم غذایی یا شیوه زندگی ، به پزشک خود کمک کنند.
سلام
با تشکر ، مطلب خیلی خوبی بود.
توصیه می کنم لفظ ناشتا و ساعتی که فرد باید چیزی نخورده باشد و … را ذیل یک سرعنوان و یا داخل پرانتز هرجا لفظ ناشتا آورده شده ، توضیح دهید(البته اول همین مطلب گفته شده)
اغلب سوال کسانی که برای آزمایش فرستاده می شوند ، سوال می کنند