آزمایش پانل تیروئید چیست؟

[gravityform id=”8″ title=”true” description=”true”]

در بدن انسان غده های زیادی وجود دارد که هر کدام با عملکرد خاص خود، به تنظیم فعالیت های بدن کمک خواهند کرد. غده تیروئید از جمله غددی است که کوچکترین اختلال در سلامت این غده، حتی بر رو سلامت قلب تاثیر می گذارد. در مواردی که علائمی در انسان مشاهده شود که متخصص احتمال دهد سلامت غده تیروئید به خطر افتاده است، لازم است آزمایشاتی انجام گیرد که سلامت این غده بررسی شود. به مجموعه این آزمایشات، آزمایش پنل تیروئید گفته می شود. در این آزمایشات، سطح هورمون هایی که توسط تیروئید تولید می شود، اندازه گیری شده و هر گونه انحراف از مقدار نرمال، نشان دهنده اختلال در عملکرد تیروئید است. براساس نتایج به دست آمده از آزمایش پانل تیروئید، متخصص می تواند تشخیص دقیق در مورد شما داشته باشد.

آزمایش پانل تیروئید یا آزمایش های بررسی عملکرد غده تیروئید برای ارزیابی عملکرد غده تیروئید و کمک به تشخیص اختلالات تیروئیدی استفاده می شود. آزمایش پانل تیروئید هنگامی که علائم و نشانه هایی دارید که نشان دهنده کم کاری یا پرکاری تیروئید به دلیل وجود بیماری یا یک مشکل دیگر در تیروئید است، درخواست می گردد. برای انجام این آزمایشات به یک نمونه خون وریدی نیاز داریم. آزمایش پانل تیروئید هیچ آمادگی خاصی قبل از انجام آزمایش مورد نیاز نمی باشد. با این حال ، برخی از داروهای خاص می توانند با آزمایشات موجود در پانل تداخل داشته باشند ، بنابراین در مورد هر دارویی که مصرف می کنید به پزشک معالج خود اطلاع دهید.

در آزمایش پانل تیروئید چه چیزی آزمایش می شود؟

آزمایش پانل تیروئید گروهی از آزمایشات است که برای کمک به ارزیابی عملکرد غده تیروئید و کمک به تشخیص اختلالات تیروئید ، با هم سفارش داده می شوند. آزمایشات موجود در پانل تیروئید میزان هورمون های تیروئید موجود در خون را اندازه گیری می کند. این هورمون ها مواد شیمیایی هستند که از طریق خون عبور می کنند و متابولیسم بدن و نحوه عملکرد و استفاده از انرژی را کنترل یا تنظیم می کنند.

آزمایش پانل تیروئید معمولاً شامل آزمایشات زیر است:

• TSH (هورمون تحریک کننده تیروئید) – آزمایش کم کاری تیروئید ، پرکاری تیروئید و نظارت بر درمان اختلال تیروئید
• FT4 (تیروکسین) – برای تست کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید. همچنین ممکن است برای نظارت بر درمان استفاده شود
• FT3 یا T3 کل (تریودوتیرونین) – برای تست پرکاری تیروئید استفاده می شود. همچنین ممکن است برای نظارت بر درمان استفاده شود

گاهی اوقات یک آزمایش جذب رزین T3 (T3RU) برای محاسبه ، همراه با مقدار T4 ، شاخص تیروکسین آزاد (FTI) ، روش دیگری برای ارزیابی عملکرد تیروئید است که اصلاحات در پروتئین های خاص را انجام می دهد که می تواند در سطح T4 تأثیر بگذارد.

TSH توسط غده هیپوفیز تولید می شود و بخشی از سیستم بازخورد بدن برای حفظ مقادیر پایدار هورمون های تیروئیدی T4 و T3 در خون است. هنگامی که سطح هورمون تیروئید کاهش می یابد ، هیپوفیز برای آزاد سازی TSH تحریک می شود. TSH به نوبه خود تولید و انتشار T4 و T3 توسط غده تیروئید را تحریک می کند. هنگامی که سیستم به طور عادی کار می کند ، تولید تیروئید روشن و خاموش می شود تا سطح هورمون تیروئید خون به صورت ثابت حفظ شود.

T3 و T4 دو هورمون اصلی تولید شده توسط غده تیروئید ، اندام کوچک پروانه ای شکل است که در قسمت خالی در پایه گلو قرار دارد. آنها در کنار هم به کنترل میزان استفاده از انرژی بدن کمک می کنند. تقریباً تمام T3 و T4 در گردش خون به پروتئین متصل است. بخش های کوچکی که به صورت متصل نیستند و در اصطلاح “آزاد” هستند ، اشکال بیولوژیکی فعال هورمون ها هستند. آزمایش پانل تیروئید می تواند میزان T3 یا T4 آزاد T3 کل یا T3 آزاد یا T4 کل(به صورت متصل یا غیر متصل) را در خون اندازه گیری کند.

آزمایش های T4 و T3 کل برای سال ها مورد استفاده قرار گرفته است، اما این آزمایشات می توانند بر میزان پروتئین موجود در خون برای اتصال به هورمون تأثیر بگذارد. آزمایش های T4 و T3 آزاد تحت تأثیر میزان پروتئین نیستند و به نظر بسیاری از متخصصین بازتاب های دقیق تری از عملکرد هورمون تیروئید ارائه می دهند. در بیشتر موارد ، تست T4 آزاد جایگزین آزمایش T4 کل شده است. با این حال ، برخی از دستورالعمل های حرفه ای تست T3 کل را نیز توصیه می کنند ، بنابراین ممکن است از آزمایش T3 کل یا تست T3 آزاد برای ارزیابی عملکرد تیروئید استفاده شود.

از آزمایش پانل تیروئید چگونه استفاده می شود؟

از آزمایش پانل تیروئید برای ارزیابی عملکرد تیروئید و یا کمک به تشخیص کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید به دلیل اختلالات مختلف تیروئید استفاده می شود. پانل به طور معمول شامل تست هایی برای:

• هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH)
• تیروکسین آزاد (FT4)
• تریودوتیرونین تام یا آزاد (T3 تام یا آزاد)

T4 و T3 هورمون هایی هستند که توسط غده تیروئید تولید می شوند. آنها به کنترل میزان استفاده بدن از انرژی کمک می کنند و توسط سیستم بازخورد تنظیم می شوند. TSH از غده هیپوفیز تولید و رهاسازی T4 (در درجه اول) و T3 توسط تیروئید را تحریک می کند. بیشتر T4 و T3 در خون برای منتقل شدن به پروتئین گردشی در خون متصل می شوند. درصد کمی از این هورمون ها آزاد هستند (متصل نشده) و از نظر بیولوژیکی هورمون های فعالی مخسوب می شوند.

آزمایش پانل تیروئید می توانند مقدار کل هورمون (متصل به علاوه آزاد) یا فقط بخش آزاد این هورمون ها را اندازه گیری کنند. تصور می شود که آزمایش T4 آزاد بازتاب دقیق تری از عملکرد هورمون تیروئید دارد و در بیشتر موارد ، استفاده از آن جایگزین آزمایش T4 تام شده است. با این حال ، برخی از دستورالعمل های حرفه ای هنوز هم آزمایش T3 را توصیه می کنند ، بنابراین T3 آزاد یا T3 کل ممکن است توسط یک پزشک متخصص درخواست داده شود.

به طور معمول ، آزمایش اولیه ارجح برای اختلالات تیروئید ، آزمایش TSH است. اگر سطح TSH غیر طبیعی باشد ، معمولاً با آزمایش T4 آزاد یا FT4 پیگیری می شود. بعضی اوقات T3 یا T3 آزاد نیز انجام می شود. اغلب ، آزمایشگاه این آزمایش پیگیری را بطور خودکار انجام می دهد. این آزمایش به عنوان رفلکس شناخته می شود و باعث می شود که پزشک معالج باعث صرفه جویی در انتظار نتایج آزمایش اولیه و درخواست آزمایش های اضافی برای تأیید یا روشن شدن تشخیص شود. تست های رفلکس به طور معمول در نمونه اصلی که هنگام درخواست اولیه آزمایش ارسال شده انجام می شود.

به عنوان یک گزینه جایگزین ، ممکن است یک پزشک متخصص به صورت کلی آزمایش پانل تیروئید درخواست کند. این بدان معنی است که هر سه آزمایش به طور همزمان انجام می شود تا تصویر اولیه کامل تری از عملکرد تیروئید بدست آید.

آزمایش پانل تیروئید چه زمانی درخواست داده می شود؟

آزمایش پانل تیروئید ممکن است زمانی درخواست داده شود که علائم فرد نشان دهنده‌ کم کاری یا پرکاری تیروئید به دلیل بیماری که بر تیروئید تأثیر می گذارد باشد.

علائم و نشانه های کم کاری تیروئید ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• افزایش وزن
• پوست خشک
• یبوست
• عدم تحمل سرما
• پوست پفی
• ریزش مو
• خستگی
• بی نظمی قاعدگی در زنان

علائم و نشانه های پرکاری تیروئید ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ضربان قلب افزایش یافته
• اضطراب
• کاهش وزن
• داشتن مشکل در خوابیدن
• لرزش در دست
• ضعف
• اسهال
• پف دور چشم ، خشکی ، سوزش یا بیرون زدگی در چشم ها

نتیجه این تست چه چیزی را نشان می دهد؟

اگر سیستم بازخورد مربوط به غده تیروئید به دلیل یکی از انواع اختلالات به درستی کار نکند ، ممکن است افزایش یا کاهش مقادیر هورمون های تیروئیدی در آزمایش پانل تیروئید مشاهده گردد. با افزایش غلظت TSH ، تیروئید مقادیر نامناسب T4 و T3 را ایجاد و آزاد می کند و فرد ممکن است علائم مرتبط با پرکاری تیروئید را تجربه کند. در صورت کاهش تولید هورمون های تیروئید، فرد ممکن است علائم کم کاری تیروئید را تجربه کند.

جدول زیر چند نمونه از نتایج آزمایش پانل تیروئید معمولی و تفسیر بالقوه آن ها را به صورت خلاصه بیان کرده است.

نتایج آزمایش پانل تیروئید به تنهایی برای تشخیص بیماری فرد کافی نیست ، اما پزشک متخصص را وادار به انجام آزمایش های اضافی جهت بررسی علت زیاد بودن یا کمبود و اختلال تیروئید خواهد کرد. به عنوان نمونه ، شایع ترین علت پرکاری تیروئید بیماری گریوز است و شایع ترین علت کم کاری تیروئید ، تیروئیدیت هاشیموتو است. (برای اطلاعات بیشتر در مورد این بیماری ها و سایر بیماری های مرتبط به مقاله بیماری های تیروئید مراجعه کنید.)

در گذشته ، پانل های آزمایشی متداول تر بودند. با این وجود اخیراً این عمل انجام شده است كه در صورت امكان ، یك آزمایش اولیه یا غربالگری را سفارش داده و در صورت لزوم ، آزمایش های اضافی را نیز انجام دهیم تا در صورت لزوم ، تعداد تست های غیر ضروری كاهش یابند. با آزمایش تیروئید ، یکی از استراتژی ها این است که با نتایج آزمایش TSH غربالگری کنید و در صورت نتایج غیر طبیعی و یا اینکه ظن بالینی آن را تایید کنید ، آزمایش های اضافی سفارش دهید.

توجه به این نکته مهم است که آزمایشات تیروئید “تصویر فوری” از اتفاقاتی است که در یک سیستم پویا رخ می دهد. نتایج T4 تام، T4 آزاد، T3 تام، T3 آزاد و یا نتایج TSH ممکن است متفاوت باشد و ممکن است تحت تأثیر موارد زیر قرار گیرد: پروتئین هایی که T4 و T3 را به هم متصل می کنند ، افزایش می یابد ، کاهش می یابد و تغییر می کند (به صورت ارثی یا اکتسابی)

• بارداری
• استروژن و داروهای دیگر
• بیماری کبدی
• بیماری سیستمیک
• مقاومت در برابر هورمون های تیروئیدی
• اختلال عملکرد هیپوفیز

چه شرایطی با کم کاری و پرکاری تیروئید همراه است؟

شایع ترین علل اختلال عملکرد تیروئید مربوط به خود ایمنی است. بیماری گریوز باعث پرکاری تیروئید و تیروئیدیت هاشیموتو باعث کم کاری تیروئید می شود. فشار خون و کم کاری تیروئید هم باعث ایجاد تیروئیدیت ، سرطان تیروئید و تولید بیش از حد یا کمبود TSH می شود.

بیماری هایی که با عملکرد غیر طبیعی تیروئید همراه هستند عبارتند از:

کم کاری تیروئید: هورمون تیروئید خیلی کمی؛ کندی عملکرد بدن؛ علائم آن شامل افزایش وزن ، خشکی پوست ، یبوست ، عدم تحمل سرما ، پوست پفی ، ریزش مو ، خستگی و بی نظمی قاعدگی در زنان است. کم کاری تیروئید درمان نشده ، موسوم به میکسدما ، می تواند منجر به نارسایی قلبی ، تشنج و کما شود. در کودکان ، کم کاری تیروئید می تواند رشد کودک را با مشکل مواجه کند و رشد جنسی را به تأخیر اندازد. انواع خاص کم کاری تیروئید عبارتند از:

کم کاری تیروئید مادرزادی: این بیماری از بدو تولد در نوزادان تأثیر می گذارد. این بیماری به دلیل هورمون نامناسب تیروئید ایجاد می شود و بیشتر در اثر غده تیروئید وجود دارد که گم شده است ، فقط تا حدی توسعه یافته است ، یا در قسمت غیر طبیعی بدن قرار دارد. بقیه موارد به دلیل تیروئید در اندازه طبیعی یا بزرگ شده است که به درستی کار نمی کند یا هورمون تیروئید کافی تولید نمی کند. در صورت عدم درمان ، این شرایط می تواند باعث تاخیر در پیشرفت جسمی و فکری شود. آزمایش کم کاری تیروئید در ایران به عنوان بخشی از برنامه های غربالگری خون نوزادان انجام می شود زیرا تشخیص زودرس و درمان می تواند آسیب های طولانی مدت را به حداقل برساند.

تیروئیدیت هاشیموتو: شایع ترین علت کم کاری تیروئید در خانم ها است. این یک بیماری خود ایمنی مزمن است که در آن پاسخ ایمنی تیروئید را هدف قرار می دهد و باعث التهاب و آسیب و تولید آنتی بادی ها می شود. با وجود تیروئیدیت هاشیموتو ، تیروئید مقادیر کمی هورمون تیروئید تولید می کند.

کمبود ید: کمبود این عنصر (به عنوان یدید) از توانایی غده تیروئید در تهیه هورمون تیروئید کافی می کاهد. T4 دارای چهار یدید و T3 دارای سه عدد از آن است. یدید در تمام محیط وجود دارد ، اما بیشتر یدید در آب دریا و جلبک دریایی است. افرادی که در کشورهایی زندگی می کنند که دسترسی کمی به دریا دارند ، اغلب دچار کمبود یدید هستند مگر اینکه منابع غذایی آنها با یدید تکمیل شود. خوشبختانه ، یدید برای مقابله با رشد باکتری ها در بسیاری از مواد غذایی (مانند نمک ید دار) استفاده می شود و همچنین در بسیاری از مکمل های غذایی وجود دارد.

پرکاری تیروئید: تولید مقادیر بیش از حد هورمون تیروئید؛ گاهی اوقات به نام “تیروئید بیش فعال” شتاب عملکرد بدن؛ علائم آن شامل افزایش ضربان قلب ، اضطراب ، کاهش وزن ، مشکل در خواب ، لرزش در دست ها ، ضعف و گاهی اسهال است. ممکن است پف اطراف چشم ، خشکی ، سوزش و در برخی موارد ، بیرون زدگی چشم وجود داشته باشد. فرد مبتلا ممکن است حساسیت به نور و اختلالات بینایی را تجربه کند. از آنجا که ممکن است چشم ها به طور طبیعی حرکت نکنند ، ممکن است فرد خیره به نظر برسد.

انواع خاص پرکاری تیروئید عبارتند از:

بیماری گریوز: شایعترین علت پرکاری تیروئید می باشد. این یک اختلال خود ایمنی مزمن است که در آن سیستم ایمنی بدن فرد مبتلا به آنتی بادی هایی مانند TSH عمل می کند و تیروئید را برای تولید مقادیر بیش از حد هورمون تیروئید تحریک می کند.

تومور تیروئید: یک تومور خوش خیم کوچک ممکن است نسبت به بازخورد منفی TSH کم حساس شود و به تولید هورمون اضافی تیروئید ادامه دهد.

تحریک غیر طبیعی تیروئید: تومور سلولهایی که TSH تولید می کنند می تواند منجر به تولید بیش از حد هورمون تیروئید شود. همچنین ، گنادوتروپین کوریونی انسانی (hCG) ، هورمونی که از رشد جنین در بارداری حمایت می کند ، می تواند مانند TSH عمل کند و گاهی در زنان باردار پرکاری تیروئید ایجاد می کند ، به خصوص اگر میزان hCG آنها بسیار بالا باشد.

گواتر: بزرگ شدن قابل مشاهده غده تیروئید. در گذشته این شرایط نسبتاً متداول بود و به دلیل کمبود ید بود ، اما با مصرف مکمل ید ، میزان بروز گواترهای وابسته به رژیم غذایی به میزان قابل توجهی در ایران کاهش یافته است. هنوز هم این بیماری شایع است و شایع ترین علت کم کاری تیروئید در برخی کشورها است. گواترها ممکن است ساختارهای حیاتی گردن ، از جمله نای و مری را فشرده کنند. این فشرده سازی می تواند تنفس و بلع را دشوار کند. هر یک از بیماری های ذکر شده در بالا می تواند باعث گواتر شود. یک علت نادر سندرم مقاومت به هورمون تیروئید است که در آن جهش در گیرنده هورمون تیروئید عملکرد هورمون تیروئید را کاهش می دهد.

تیروئیدیت: یا التهاب غده تیروئید ممکن است با کم کاری یا پرکاری تیروئید همراه باشد. ممکن است دردناک باشد ، احساس گلو درد یا تورم بدون درد وجود داشته باشد. تیروئیدیت ممکن است به دلیل یک اختلال خود ایمنی (به خصوص تیروئیدیت هاشیموتو) ، عفونت ، قرار گرفتن در معرض ماده شیمیایی که برای تیروئید سمی است ، یا به دلیل عللی ناشناخته (ایدیوپاتیک) ایجاد شود. بسته به علت ، می تواند حاد اما زودگذر یا مزمن باشد.

بیماری هایی که به عنوان تومور تیروئید وجود دارد عبارتند از:

گره تیروئید: توده کوچکی در غده تیروئید است که ممکن است جامد یا کیست پر از مایع باشد. این گره ها متداول هستند و اکثریت قریب به اتفاق آنها بی ضرر هستند. اما گاهی اوقات گره های تیروئید می توانند سرطانی باشند و نیاز به درمان دارند.

سرطان تیروئید: سرطان تیروئید نسبتاً شایع است و شیوع آن طی چند دهه گذشته رو به افزایش است. انجمن سرطان آمریکا تخمین می زند که حدود 63000 مورد جدید در ایالات متحده در سال 2014 تشخیص داده می شود و آن را به هشتمین نوع شایع سرطان و سریع ترین نوع در حال رشد تبدیل می کند.

اگر شما نیز تمایل دارید آزمایش پانل تیروئید را در منزل خود و بدون مراجعه حضوری و در معرض آلودگی قرار گرفتن انجام دهید، می توانید به سایت آنی آزما مراجعه کرده و پس از پر کردن فرم پذیرش، نسبت به انجام آزمایش در منزل با رعایت کلیه پروتکل های بهداشتی اقدام خواهد شد.

[gravityform id=”1″ title=”true” description=”true”]