معمولاً علائم و نشانه های زونا به اندازه کافی متمایز هستند، تا پس از ظاهر شدن بثورات، تشخیص بالینی دقیقی انجام شود. با این حال، تشخیص آن ممکن است در غیاب بثورات (به عنوان مثال، قبل از راش پوستی) امکان پذیر نباشد. زونا گاهی با هرپس سیمپلکس و گاهی اوقات با زرد زخم، درماتیت تماسی، فولیکولیت، گال، نیش حشرات، کهیر پاپولار، عفونت کاندیدا، درماتیت هرپتیفورمیت و عوارض دارویی اشتباه گرفته می شود. تشخیص این بیماری در کودکان، جوانان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی داشته و احتمال بیشتری برای علائم غیر معمول دارند دشوارتر است. در این مقاله علائم بیماری زونا و آزمایش تشخیصی مربوط به آن را بررسی می کنیم.
پزشک معمولا زونا را بر اساس سابقه درد در یک طرف بدن، همراه با بثورات و تاول های آشکار تشخیص می دهد. همچنین ممکن است نمونه بافت یا کشت تاول ها را برای ارسال به آزمایشگاه بفرستد.
روش های آزمایشگاهی تشخیص بیماری زونا
تشخیص بیماری زونا می تواند بر اساس معاینه بالینی ضایعه، علائم و سابقه قبلی عفونت آبله مرغان انجام شود. به طور مشخص، زونا باعث ایجاد درد و بثورات در یک طرف بدن می شود. با این حال، بیماری زونا می تواند بدون بثورات نیز ایجاد شود. یا ممکن است بثورات مورد توجه قرار نگیرد یا با بیماری دیگری اشتباه گرفته شود. گاهی ممکن است برای تایید بیماری، آزمایش تشخیصی بیماری زونا نیاز باشد. برای این آزمایش نمونه ای از پوست برای بررسی عفونت گرفته می شود. علاوه بر این، آزمایش های معمول خون ممکن است افزایش تعداد گلبول های سفید و آنتی بادی ها را نشان دهد. معمولا برای تشخیص زونا نیازی به آزمایش نیست. با این حال، شرایط خاصی وجود دارد که تحت آن آزمایش تشخیصی انجام می شود. این شرایط برای بیماری زونا و آزمایش تشخیصی شامل:
- اگر پزشک در مورد تشخیص زونا مطمئن نیست.
- اگر پزشک احساس کند شما مستعد ابتلا به عوارض بیماری هستید.
- اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید.
- اگر علائم شما به دارو پاسخ نمی دهد.
- اگر علائم شما شامل ناتوانی در کنترل مثانه یا روده باشد.
- اگر پزشک نگران است که چشمان شما ممکن است تحت تأثیر این بیماری قرار گرفته باشد.
آزمایشهای متعددی برای شناسایی بیماری زونا وجود دارد، که شامل PCR، الکترومیوگرافی، ضربه زدن به ستون فقرات، تصویربرداری MRI و غیره می باشد.
درگیری چشم با بیماری زونا
PCR پرکاربردترین روش شناسایی، در زمینه بیماری زونا و آزمایش تشخیصی است.
واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) مفیدترین آزمایش برای تأیید موارد مشکوک به بیماری زونا بدون علامت است. PCR را می توان برای تشخیص سریع و حساس استفاده نمود. این نوع تست اکنون به طور گسترده در دسترس است. نمونه شامل سواب هایی از ضایعات تاولی و دلمه های ضایعات پوسته دار می باشد. همچنین ممکن است DNA ویروسی را در بزاق در طول بیماری حاد زونا تشخیص داد. نمونه های بیوپسی نیز نمونه های آزمایشی مفیدی در موارد انتشار بیماری هستند. همچنین می توان از PCR برای تمایز بین سویه های نوع وحشی و واکسن زونا استفاده نمود.
معاینه بالینی
الکترومیوگرافی (EMG)
این آزمایش به بررسی عملکرد عضله و اعصاب متصل کننده آن می پردازد. این آزمایش شامل عبور دادن یک الکترود سوزنی بسیار نازک از طریق پوست به داخل عضله است. این کار باعث می شود که فعالیت الکتریکی صادر شده از ماهیچه را رایانه دریافت کند. در انقباض یا حرکت عضله، فعالیت تغییر کرده و تغییر ثبت می شود. ممکن است در طول آزمایش به دلیل سوزن درد کمی وجود داشته باشد. پس از آن کبودی یا حساسیت به لمس خفیف احساس شود، اما اینها عوارض جانبی خفیفی هستند.
تپ ستون فقرات یا سوراخ کمری
مغز و ستون فقرات در مایع مغزی نخاعی (CSF) غوطه ور می شوند. نمونه گیری با یک سوزن نازک بلند که در پایه ستون فقرات وارد می شود جمع آوری می شود. مایع به طور معمول شفاف است.
تصویر MRI از مغز و ستون فقرات
اسکن MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) از آهنرباهای قدرتمند برای ایجاد تصاویری از مغز استفاده می کند. ممکن است رنگ کنتراست تزریق شود تا تصویر واضح تری از مغز به دست آید.
سرعت هدایت عصبی (NCV)
این آزمایش برای تعیین میزان آسیب به اعصاب صورت و سایر اعصاب انجام می شود. بررسی می کند که یک تکانه با چه سرعتی از یک عصب عبور می کند. الکترودهای سطحی که به صورت لکه هایی ظاهر می شوند، روی پوست روی اعصاب در مکان های مختلف قرار می گیرند. هر وصله یک تکانه الکتریکی بسیار ملایم ایجاد می کند که عصب را تحریک می نماید. ضربه توسط الکترودهای دیگر ثبت می شود. یک کامپیوتر سرعت حرکت ضربه را از طریق اعصاب مختلف را اندازه گیری می کند.
آزمایش خون برای میزان آنتی بادی
دو راه برای دریافت خون برای ویروس زونا و آزمایش تشخیصی آن وجود دارد. روش اول یک روش لکه خونی است. در این آزمایش یک قطره خون از نوک انگشت جمع آوری شده و روی نوار مخصوصی خشک می شود تا برای آزمایش استفاده گردد. این نوار برای تست ویروس در آزمایشگاه ها آزمایش می شود.
روش دیگر جمع آوری خون کامل است. خون در سرم یا لوله های خلاء جمع آوری می شود. نمونه به طور کامل لخته شده و اجازه دهید به مدت نیم ساعت در دمای اتاق بماند. سپس نمونه تحت پردازش از طریق سانتریفیوژ قرار گرفته که سلول های خون را از سرم شفاف جدا می کند. سپس نمونه در دمای 20- درجه به آزمایشگاه ها ارسال می شود.
بیماری زونا و آزمایش تشخیصی
سایر تست های تشخیصی بیماری زونا
آنتی بادی فلورسنت مستقیم (DFA) و اسمیر Tzanck به دلیل حساسیت محدود توصیه نمی شوند. این روش ها زمان برگشت سریعی دارند، اما DFA به طور قابل ملاحظه ای حساسیت کمتری نسبت به PCR دارد و Tzanck برای ویروس زونا اختصاصی نیست.
روش های سرولوژیک برای بیماری زونا و آزمایش تشخیصی آن کاربرد محدودی دارند. تنها زمانی باید از این روش استفاده شود، که نمونه های مناسب برای آزمایش PCR در دسترس نباشد. بیماران مبتلا به زونا ممکن است یک پاسخ IgM گذرا ایجاد نموده، درنتیجه انتظار می رود که پاسخ IgG ایجاد کنند. با این حال، نتیجه مثبت ELISA IgM می تواند، نشان دهنده عفونت اولیه زونا، عفونت مجدد و یا فعال شدن مجدد آن باشد. عفونت اولیه را می توان از فعالسازی مجدد یا عفونت مجدد با آزمایش VZV IgG تشخیص داد. میزان IgG بالا در تست VZV IgM نشان دهنده عفونت مجدد است. میزان IgG کم نشان دهنده عفونت اولیه است.
کلام پایانی
آزمایش تشخیصی در مواردی با علائم بالینی کمتر، بسیار اهمیت دارد، مانند افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند که در نتیجه منجر به انتشار بیشتر این بیماری می گردد. برای دریافت مشاوره رایگان در زمینه بیماری زونا و آزمایش تشخیصی آن با مشاوران ما در سایت آنی آزما تماس بگیرید.