اخبار سلامتی
تجویز اشتباه دارو به بیماران مبتلا به ویروس کرونا خطرناک تر از خود ویروس است
شهریور
بالاخره کدام تجویزها برای کاهش اثرات ویروس کرونا درست است؟ این سوالی است که نه تنها خانواده‌های بیماران، بلکه کادر درمان هم با آن مواجهند و سردرگمی درباره این موضوع، نگرانی‌هایی را درباره احتمال عوارض وحشتناک برخی داروها روی بیماران کرونایی ایجاد کرده است.
این روزها همگی نام فاویپیراویر، رمدسیویر، اَکتِمرا و … را شنیده‌ایم، به ویژه آنها که خود یا عزیزانشان به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند؛ دلیلش هم این است که بسیاری از متخصصان و کارشناسان از این داروها به عنوان نیازهای درمانی بیماران کرونا نام می‌برند؛ در حالی که گروهی دیگر درباره عوارض آن هشدارهای جدی داده‌اند. برای مدیریت کرونا به پروتکل‌های علمی نیاز داریم بین روش‌های درمانی ویروس کرونا خیلی تناقض وجود دارد و هر فردی مبحثی را به عنوان درمان خود در نظر می‌گیرد. باید از افراد دانشمند بیشتر استفاده کنیم.
داروی اکتمرا، قوی‌تر از کورتون است!
در دو هفته آخر مرداد، مصرف داروی «اَکتِمرا» یا «تِمزیوا» ناگهان افزایش جدی پیدا کرد؛ این دارو از «کورتون» خیلی قوی‌تر است و بدن بیمار برای بیماری‌های قارچی مستعد می‌شود. اثربخشی داروی «فاویپیراویر» نیز در درمان ویروس کرونا در یکی از معتبرترین مجله‌های پزشکی جهان یعنی «نیچر»، رد شده است و در شیوه‌نامه هیچ کشوری نیست؛ ضمن اینکه عوارض جدی مانند تب، بدن‌درد، حالت تهوع و استفراغ را در پی دارد. توصیه جدی این است که مردم این دارو را تهیه نکنند زیرا این دارو برای درمان کرونا بی‌اثر است و با مصرف آن سقط‌جنین قطعی است.
نکته عجیب اینکه طبق نامه معاون درمان وزارت بهداشت به دانشگاه‌های علوم پزشکی (مورخ ۱۹ مرداد) نیز فاویپیراویر از دستورالعمل‌های درمان کرونا حذف شده اما از سوی دیگر پایگاه خبری وزارتخانه، در تاریخ ۳۱ مرداد، خبری را به نقل از معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی البرز با این مضمون منتشر می‌کند: «از شنبه مورخ ۲۳/ ۵/ ۱۴۰۰ تاکنون (۳۱ مرداد) حدود ۸۹۳۷ بسته یعنی۵۳۶۲۲۰ عدد قرص فاویپیراویر در استان البرز توزیع شده که با توجه به درخواست بالای استان برای این دارو درخواست پلن جدید را از سازمان غذا و دارو داریم».
ابهام درباره تاثیر شگرف رمدسیویرهای چند میلیونی
براساس مطالعه سازمان جهانی بهداشت و یکی از مجلات معتبر علمی، داروی «رمدسیویر» هم اثری در کاهش مرگ ناشی از ویروس کرونا ندارد و تنها یک روز میزان بستری را آن هم برای بیمارانی که این دارو ابتدای درمان برای آنها تجویز شود، کم می‌کند. البته درباره این دارو نظر متناقضی هم وجود دارد؛ از جمله دکتر پیام طبرسی رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری که اتفاقا او هم عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کروناست، گفته است: رمدسیویر قطعا نمی‌تواند معجزه کند اما بررسی‌ها نشان داده تجویز ترکیبی این دارو با داروهایی مانند اکتمرا و دگزامتازون برای بیماران کرونایی بستری در بخش مراقبت‌های ویژه به کاهش مرگ و میر از ۶۰ درصد به ۲۹ درصد منجر شده است.
این تناقضات و نبود اتفاق‌نظر برای تجویز نسخه بیماران کرونایی، حتی صدای وزیر بهداشت را هم درآورده است. دکتر بهرام عین‌اللهی گفته است: «برای مدیریت کرونا به پروتکل‌های علمی نیاز داریم با این حال خیلی بین روش‌های درمانی ویروس کرونا تناقض وجود دارد و هر فردی مبحثی را به عنوان درمان خود در نظر می‌گیرد. باید در آینده کمیته‌های علمی ستادی را تقویت کنیم و از افراد دانشمند که تعداد آنها در کشور کم نیست، بیشتر استفاده کنیم».
عین‌اللهی این را هم گفته است که: «یکی از مشکلات حوزه مدیریت کرونا مصرف بی‌رویه دارو است، تجویز دارو به برخی از بیماران کرونایی در برخی مراحل نیاز نیست، در واقع اگر در زمان خودش باشد خوب است اما اگر زمان لازم گذشته باشد، تأثیری ندارد».
دبیر کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا: دستورالعمل ما مشخص است، به وزیر بهداشت هم ارائه می‌کنیم
با این حال آن‌طور که دبیر کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا می‌گوید، دستورالعمل رسمی این کمیته درباره نسخه درمانی ویروس کرونا مشخص است.
داروی رمدسیویر در درمان ویروس کرونا مؤثر است؟
بهبودی بیماران حاد تنفسی که در بیمارستان بستری می‌شوند به دلیل اکسیژن‌گیری و دریافت کورتون است و هیچ ارتباطی با رمدسیویر ندارد اما چون تزریق این داروها به طور همزمان برای بیمار انجام می‌شود، تصور می‌شود تأثیر رمدسیویر بوده است.
«گروهی از متخصصان با استناد به برخی پژوهش‌ها، تجویز رمدسیویر برای درمان ویروس کرونا را بی‌فایده می‌دانند. در مقابل اما گفته می‌شود این دارو تا ۴۰درصد در روند بهبود بیماران تأثیر دارد.»
تجویز و استفاده از رمدسیویر به عنوان یکی از مهم‌ترین داروهای پیشگیری از التهاب ریه در بیماران کرونایی در ایران هر روز رکورد می‌زند. بر اساس اعلام سازمان غذا و دارو مصرف این دارو از حدود ۶۰۰ هزار عدد در خرداد ۱۴۰۰ به ۲میلیون‌و۲۵۰هزار عدد در مرداد رسیده و این افزایش ۴ برابری مصرف نشان می‌دهد گایدلاین‌های تجویز رمدسیویر به هیچ وجه رعایت نمی‌شود.
ورود رمدسیویر به پروتکل درمانی ویروس کرونا در ایران در پیک سوم رقم خورد و پس از آن با شیوع کرونای انگلیسی در خوزستان، متخصصان درمانی با هدف کاهش جمعیت بستری‌ها، کلینیک‌های سرپایی درمانی با رمدسیویر را راه‌اندازی کردند و بیمار پس از دریافت دارو در منزل دوران قرنطینه را طی می‌کرد.
عوارض بسیار زیاد و حتی خطرناک رمدسیویر
در پیک چهارم با شیوع گسترده‌تر کرونا، باز هم رمدسیویر، در صف اول تجویز دارویی قرار گرفت و این روند با شدت بیشتری در پیک پنجم ادامه پیدا کرد. با این که میزان مصرف این دارو به‌شدت بالا رفته، اما همچنان شمار مرگ‌ها بالاست و روند ابتلا نزولی نشده است. برخی از متخصصان تأکید می‌کنند تنها در ایران این دارو به میزان قابل توجهی تجویز می‌شود.
این در حالی است که با انتشار پژوهش‌های علمی جدید مبنی بر کاهش بهبود شماری از مبتلایان به کووید-۱۹ پس از دریافت داروی رمدسیویر، توصیه می‌شود تا میزان مصرف این دارو هم کمتر شود. حالا در این وضعیت، متخصصان می‌گویند که این دارو عوارض بسیار زیاد و حتی خطرناکی برای افراد همراه دارد.
مقالات منتشر شده در مجله پزشکی لنست حاکی از اثرگذار نبودن داروی رمدسیویر در درمان بیماری کروناست و حتی بسیاری از فوق تخصص‌های ریه و عفونی در کشور هم به بی‌اثربودن این دارو برای درمان کرونا اشاره کرده‌اند.
بهبودی بیماران حاد تنفسی که در بیمارستان بستری می‌شوند به دلیل اکسیژن‌گیری و دریافت کورتون است و هیچ ارتباطی با رمدسیویر ندارد اما چون تزریق این داروها به طور هم زمان برای بیمار انجام می‌شود، تصور می‌شود تأثیر رمدسیویر بوده است. آزمایش‌هایی که روی دو گروه بیمارانی که داروی رمدسیویر دریافت کردند و گروهی که هیچ دارویی دریافت نکردند انجام شد، مشخص کرد که این دارو تأثیر قابل توجهی در بهبودی افراد نداشته است.
افزایش قند خون، عوارض کبدی و کلیوی نتیجه تجویز رمدسیویر
داروی رمدسیویر در ابتدا برای درمان ابولا تولید شده بود اما کارایی لازم را نداشت و کنار گذاشته شد. با شیوع ویروس کرونا ، این دارو برای مدتی تجویز شد اما در نهایت اعلام شد که رمدسیویر درمان قطعی نیست اما در بهبود وضعیت بیماران نقش دارد. سازمان غذا و داروی آمریکا، خرداد سال پیش، مجوز استفاده از داروی تحقیقاتی رمدسیویر را برای بیماران مبتلا به ویروس کووید-۱۹ در مه ۲۰۲۰ صادر کرد. اگرچه اطلاعات محدودی در خصوص ایمنی و اثربخشی این دارو وجود دارد اما در یک کارآزمایی بالینی مشخص شده که این دارو منجر به کوتاه‌شدن طول دوره درمان در برخی از بیماران شده است. با این حال تردیدهایی هم درباره اثربخشی این دارو وجود دارد.
سازمان بهداشت جهانی سال گذشته اعلام کرد که نتایج یک تحقیق نشان می‌دهد تأثیرات این دارو بر بیماران کرونایی ناچیز است. حالا با افزایش روند تجویز این دارو مطالعات نشان می‌دهد افزایش قند خون، افت فشار خون، تهوع، تب و لرز، تعریق، تأثیرات کلیوی و کبدی از عوارض احتمالی مصرف این داروست. با این حال در شرایطی که ویروس کرونا می‌تواند افراد را به کام مرگ ببرد، استفاده از رمدسیویر توصیه می‌شود.
در ابتدای آلودگی، مصرف رمدسیویر منطقی است و تا ۴۰ درصد در کاهش التهاب حاد ریه مؤثر است. اما مصرف دارو در کشور ما هیچ وقت قاعده درستی نداشته و حتی در شرایط عادی گاهی شاهد تجویز برخی داروها خارج از قاعده علمی و منطقی هستیم. مثلا میزان مصرف داروی فاکتور ۷ انعقادی ۷۴ گرم است؛ در حالی که استاندارد جهانی مصرف این دارو ۱۲ گرم تعریف شده است.»
رمدسیویر در ایران
رمدسیویر در ایران به عنوان یک پروتکل درمانی مطرح است که اثردهی خوبی دارد و به همین دلیل پزشکان عفونی نمی‌توانند آن را نادیده بگیرند. هر دارویی عارضه دارد و داروهای ویروس کرونا هم می‌تواند عوارض درازمدت داشته باشد که هنوز ناشناخته است. اما این که با توجه به قطعی‌بودن عوارض یک دارو بخواهیم بین مرگ یک بیمار مبتلا به کووید-۱۹ و نجاتش یک راه را انتخاب کنیم، قطعا رمدسیویر، تمزیوا و اکتمرا که حداقل در زمان کنونی می‌تواند بیمار در حال مرگ را نجات دهد، باید انتخاب شود.
جهش‌های ویروس می‌تواند اثربخشی دارو را تغییر دهد؛ به طوری که تاکنون چندین بار پروتکل‌های درمانی ویروس کرونا تغییر پیدا کرده و داروهایی جایگزین آن شده‌اند. مثلا داروی فاویپیراویر که مصرف بسیاری داشته در نهایت حذف شد. دیگر داروهای مشابه هم ممکن است عوارضی داشته باشند و در آینده بیماری‌زایی ایجاد کنند اما باید سوی دیگر ماجرا را هم دید و آن افزایش شانس زنده‌ماندن بیمار است.
در ابتدای شیوع کرونا ۱۴/۶ درصد مبتلایان به سویه ووهان که در بخش‌های آی‌سی‌یو بستری می‌شدند، جانشان را از دست می‌دادند اما اکنون این عدد در نوع دلتا به زیر ۹ درصد رسیده است؛ عددی که نشان می‌دهد علاوه بر تأثیر واکسیناسیون، ارتقای سیستم درمانی و مراقبتی هم صورت گرفته است. «با شیوع موج اخیر کرونا، در زاهدان ۷۰۰ نفر به صورت سرپایی رمدسیویر دریافت کردند و بررسی‌ها نشان می‌داد که تنها یک‌درصد از این افراد در بیمارستان‌ها بستری شدند؛ بنابراین وقتی با شیوع کرونا در خوزستان توانستیم پیک کرونای انگلیسی را با کلینیک‌های سرپایی تزریق رمدسیویر کنترل کنیم، چرا باید برای نجات جان بیمار تعلل داشته باشیم.
بالاخره مردم چه کنند؟
آیا مصرف رمدسیویر، فاویپیراویر و اکتمرا مطمئن است؟ «پاسخ سوال کاملا مشخص است، هر بیماری که دکتر او این داروها را برایش تجویز می‌کند باید استفاده کند اما قطعا باید روی نسخه پزشک هم نظارت باشد که بی‌دلیل دارویی را تجویز نکند».
هشدار نسبت به تزریق خودسرانه سرم در مبتلایان به ویروس کرونا
فقط در مواردی آن هم با تشخیص پزشک، اگر چنانچه امکان بستری شدن فرد مبتلا به کرونا در بیمارستان وجود نداشته باشد و بیمار نیاز به سرم داشته باشد باشد می توان از سرم استفاده کرد. به هر میزان که سن فرد مبتلا به ویروس کرونا بالاتر یا دچار بیماری زمینه ای باشد، خود درمانی یا مصرف خودسرانه سرم بدون مشورت با پزشک درمنزل خطرناک تر است. یکی از روش‌های که این روزها متداول شده و افراد زیادی را قربانی خود کرده، اعزام اکیپ های درمان در منزل است این کار علیرغم بار مالی که برای خانواده ها ایجاد می کند در بسیاری از موارد به دلیل عدم سواد و تجربه کافی این گروه ها به میزان قابل توجهی نیز مشکل آفرین شده است.
روش های نادرست و خود درمانی های بی رویه موجب کاهش و ایجاد بحران سرم در کشور شد. متاسفانه درمان های خودسرانه باعث شده، سرم حتی برای افرادیکه در بیمارستان ها به آن احتیاج مبرم دارند هم نایاب شود. سرم برای مبتلایان به کرونا معجزه نمی کند، سرم ترکیبی از آب، قند و نمک است و افرادی که می توانند از مایعات استفاده کنند به هیچ عنوان نیازی به مصرف سرم ندارند. استفاده از سرم در بیمارانی ضرورت دارد که به دلایل مختلف مثل تهوع و استفراغ شدید قادر نباشند از مایعات استفاده کنند. : فقط در مواردی آن هم با تشخیص پزشک، اگر چنانچه امکان بستری شدن فرد مبتلا به کرونا در بیمارستان وجود نداشته باشد و بیمار نیاز به سرم داشته باشد باشد می توان از سرم استفاده کرد.
با چند کلیک ساده آزمایشگاه را به خانه یا محل کار خود بیاورید
آنی آزما با توجه به نیازی که از گذشته تا امروز احتیاج بوده به وجود آمد و ما تمام تلاش و دقت خود را به کار گرفته ایم برای اینکه شما را در مسیر سلامتی یاری کنیم . فرصتی مناسب است اگر امکان رفتن به آزمایشگاه را ندارید تنها با چند کلیک ساده آزمایشگاه را به خانه یا محل کار خود بیاورید تا بدون مراجعه حضوری و پرداخت هزینه اضافه آزمایش خود را انجام دهید
همکاران ما پس از ثبت درخواست شما به منزل یا محل کار و … می آیند ، نسخه شما را بررسی کرده ، نمونه گیری در منزل یا آزمایش کرونا در منزل می کنند و به بهترین آزمایشگاه های مورد نظر می برند . لازم به ذکر است تمامی پرسنل نمونه گیر از آزمایشگاه های مرجع ارسال خواهند شد و آنی آزما صرفا نقش معرفی بیماران به آزمایشگاه ها را دارا می باشد.