اخبار سلامتی
سویه لامبدا به زودی در سراسر ایران
شهریور
سویه لامبدا در پشت مرزها و در آستانه ورود به ایران است. این تازه‌ترین هشدار و زنگ خطری است که این روزها در نقطه اوج پیک پنجم کرونا از زبان برخی مسئولان و محققان به گوش می‌رسد. سویه لامبدا، مرگ‌ومیر زیادی را در بین دوره سنی ۱۰ تا ۲۰ ساله و در واقع بین نوجوانان خواهد داشت.
نگرانی متخصصان حوزه سلامت از ورود سویه جدید ویروس کرونا به ایران آن هم در چنین وضعیتی که شیوع کرونا به‌شدت در حال افزایش است و تعداد جانباختگان ویروس دلتا کرونا تنها در یک ماه یعنی از اول مرداد تاکنون نزدیک به سه و نیم برابر افزایش پیدا کرده است و از ۲۱۰ فوتی در اول مرداد به ۷۰۹ نفر در روز دوم شهریور و با کاهشی مجدد به ۶۶۵ نفر در روز سوم شهریور رسید؛ آن هم در شرایطی که واکسیناسیون به سرعت در حال انجام است و در ۲۴ ساعت منتهی به روز گذشته با تزریق ۷۶۴۱۸۵ دوز واکسن کرونا در کشور، رکورد واکسیناسیون روزانه دوباره شکسته شد.
در عوض عادی انگاری‌ها ادامه دارد و عدد رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی زیر ۳۶ درصد برآورد می‌شود. با این همه آمار شیوع نشان می‌دهد در یک هفته گذشته شمار بیماران بدحال بستری در بخش‌های آی‌سی‌یو کاهشی نداشته است؛ آماری که در روزهای بعد مرگ‌ها را افزایش می‌دهد.
کارشناسان حوزه سلامت و سویه لامبدا
کارشناسان حوزه سلامت، وضعیت وخیمی را برای روزهای آینده پیش‌بینی کرده‌اند و دلیل آن قدرت بالای سرایت ویروس، اجرا نشدن کامل پروتکل‌های بهداشتی و ادامه روند سفر و عدم استفاده از ماسک و حضور در تجمعات است. در سومین روز شهریور به استناد آمار اعلام شده از سوی وزارت بهداشت؛ ۳۹هزار و ۹۸۳ بیمار جدید مبتلا به کرونا شناسایی شدند و در کنار این تعداد ابتلا، بیمارانی هم هستند که با شرایط سخت در پشت درهای آی‌سی‌یو منتظرند تا در روز بعد به آمار موارد فوتی اضافه شوند.
سویه لامبدا مقاوم در برابر واکسن‌ها
در حالی که همه استان‌های کشور گرفتار پیک پنجم کرونا هستند، این پیک هنوز هم مهار نشده است و بیمارستان‌ها پر از مریض‌های مبتلا به سویه دلتا است به‌تازگی خبرهایی هم درباره احتمال ورود واریانت جدید کرونا به نام سویه لامبدا شنیده می‌شود. این واریانت به گفته ویروس‌شناس‌ها شدیدتر از دلتا است و می‌تواند بر اثرگذاری واکسن‌ها غلبه کند. شناسایی موارد ابتلا به سویه لامبدا در ترکیه حالا زنگ خطر ورود این جهش را در ایران به صدا درآورده است. این سویه واکسن‌گریزی بیشتری دارد و ابتلای کودکان و نوجوانان به جهش لامبدا بیش از دیگر انواع جهش‌های کرونا گزارش شده است.
گرچه که دبیر کمیته علمی کشوری کووید۱۹ به «ایران» می‌گوید هنوز هیچ مورد تأیید نشده‌ای از ورود سویه لامبدا در ایران گزارش نشده است اما علیرضا ناجی رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی معتقد است با توجه به مشاهده چند مورد ابتلا به این واریانت در ترکیه، پاکستان و برخی از کشورهای همسایه احتمال ورود این سویه لامبدا به ایران زیاد است. از طرفی نادر توکلی معاون درمان ستاد کرونای تهران هشدار داده است، در پیک پنجم اگر ورودی مرزها کنترل نشود، کرونای لامبدا به راحتی وارد کشور می‌شود.
این موضوع البته در میانه پیک پنجم و در حالی که وضعیت بیماری ناشی از ویروس دلتا در کشور بحرانی است به مهم‌ترین نگرانی متخصصان حوزه سلامت بدل شده است که طبق گزارش‌های ستاد مقابله با کرونا در تهران این واریانت در آستانه ورود به کشور است و آنطور که نادر توکلی اعلام کرده سویه لامبدا به‌راحتی وارد کشور می‌شود، در نتیجه شرایط بحرانی‌تری خواهیم داشت. به گفته او این سویه جدید، مرگ‌ومیر زیادی را در بین دوره سنی ۱۰ تا ۲۰ ساله و در واقع بین نوجوانان خواهد داشت.
احتمال خیز جهش سویه لامبدا در پاییز
رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی درباره ویژگی‌های سویه لامبدا به «ایران» می‌گوید: واریانت لامبدا اولین‌بار در آگوست ۲۰۲۰ در کشور پرو شناسایی شد و در حال حاضر طبق آخرین آمار در ۴۲ کشور ژنوم ویروس سکانس و شناسایی شده است. مطمئناً تعداد کشورهایی که سویه لامبدا را دارند بیشتر از این تعداد است. این رقم تنها مربوط به کشورهایی است که پایش ژنتیکی انجام می‌دهند.
گسترش ویروس لامبدا یک هشدار است می‌افزاید: ویروس لامبدا در پرو کشتار زیادی در پی داشت البته این موضوع فقط مربوط به موضوع لامبدا نیست، پرو شرایط خاص خودش را دارد از جمله ضعف ساختارهای بهداشت و درمان، کمبود تخت و تست پی‌سی‌آر، ساختار بسیار ضعیف و عدم سرمایه‌گذاری و تراکم جمعیتی موجب شده این ویروس اکثریت جمعیت کرونا را در پرو تشکیل دهد و کشته‌های زیادی بر جای بگذارد.
از ۴۲ کشوری که به‌طور رسمی اعلام شده ژنوم ویروس لامبدا را شناسایی کرده‌اند سه کشور ترکیه، قطر و هندوستان در همسایگی ما هستند و مطمئناً کشورهای همجوار دیگر لامبدا را خواهند داشت. در ایران نیز با توجه به رفت‌وآمد با این کشورها احتمال اینکه لامبدا وارد کشور ما شده باشد زیاد است.
خصوصیات سویه لامبدا
از خصوصیات سویه لامبدا این است که ویروس دچار ۷ موتاسیون نقطه‌ای شده است یعنی علاوه بر تغییر اسید آمینه همچنین حذف‌هایی در ناحیه اسپایک اتفاق افتاده است که برخی جهش‌ها هم اتصال ویروس را به سلول و رسپتور افزایش می‌دهند هم اینکه جهش‌های نقطه‌ای و حذف‌های ناحیه اسپایک در نواحی آنتی‌ژنیک است.
به نظر می‌رسد این سویه از سیستم ایمنی هم گریز دارد. علاوه بر آن در ناحیه ژن پلیمر از ویروس حذف صورت گرفته که ممکن است در برخی روش‌هایی که بین سویه‌های آلفا و بتا فرق می‌گذاریم اشکالی به‌وجود بیاورد که البته اینها اصلاح شده و از نظر تشخیصی مشکلی نداریم. در هر صورت با توجه به این خصوصیات ویروسی، ما با یک سویه‌ای در ارتباط هستیم که هم گذردهی بالایی دارد و هم گریز از سیستم ایمنی‌اش بالا است.
بیماری‌زایی شدید سویه لامبدا
مطالعات اولیه در کشورهایی که با شیوع بالایی از لامبدا مواجه هستند؛ نشان می‌دهد ویروس لامبدا می‌تواند بیماری شدیدتری را به‌وجود بیاورد حتی در گروه‌های سنی جوان نیز لامبدا منجر به بیماری‌زایی شدیدتر می‌شود. همچنین در مطالعه‌ای که درباره گریز از سیستم ایمنی بدن و واکسن روی دو واکسن فایزر و مدرنا انجام شده مشاهده کردند ۲.۳ و ۳.۳ برابر کاهش اثر بخشی روی سویه لامبدا دارند. با این حال سازمان بهداشت جهانی لامبدا را به عنوان واریانت غالب یعنی آلفا و بتا و گاما طبقه‌بندی نکرده است اما با توجه به موارد جدید شناسایی شده به‌نظر می‌رسد جهش لامبدا کاندیدای بسیار جدی‌ای است.»
برای اینکه بتوانیم استنتاج مناسبی از کاهش قدرت واکسن‌ها از سویه لامبدا و شدت بیماری‌زایی آن داشته باشیم حتماً باید تصویرسازی مناسبی که حاصل مطالعات بالینی و آزمایشگاهی است ایجاد کنیم. در کل به نظر می‌رسد واریانت لامبدا چنین خصوصیاتی را دارد و باید به عنوان عامل خطر تلقی شود. گزارش‌های دیگری نیز درباره اینکه این سویه یا واریانت نتوانسته هنوز واریانت دلتا را شکست دهد و همچنان دلتا به عنوان واریانت مهم اکثریت جامعه کووید را تشکیل می‌دهد، وجود دارد. بنابراین نباید خیلی زود در این زمینه پیش‌بینی و پیشداوری کنیم.
سویه لامبدا و پایش ژنتیکی بهتر
ما در ایران پایش ژنتیکی مناسب و مدونی را در خصوص کووید نداریم احتمالاً اطلاعاتمان کم است ولی این احتمال وجود دارد که لامبدا به کشور ما هم وارد شود. با توجه به اینکه مردم ما با کشورهایی مثل هندوستان و پاکستان بیشتر رفت‌وآمد دارند ممکن است اتفاقی که در مورد دلتا افتاد در مورد واریانت لامبدا هم بیفتد.
اینکه ما در پاییز خیزی از سویه لامبدا را خواهیم داشت بسیار محتمل است، این یک حدس علمی است ولی ما اگر اصول کنترل کووید را اجرا کنیم جدا از اینکه هر سویه‌ای ممکن است وارد کشور شود می‌توان از شیوع واریانت‌ها جلوگیری کرد اگر به سناریوی پیک چهارم و پنجم توجه کنیم می‌بینیم وارد شدن این دو واریانت آلفا و دلتا به‌خاطر اهمال و سهل‌انگاری ما صورت گرفت.
وزارت بهداشت باید پایش ژنتیکی بهتر و بالاتری را در مورد جمعیت کووید داشته باشد. اگر گزارش از ورود لامبدا را داشته باشیم می‌توانیم تدابیر سفت و سخت‌تری را برای کنترل آن ایجاد کنیم. تأکید می‌کنم باید مداخلات غیردرمانی را بسیار قوی کنیم تا ویروس را از گردش بیندازیم. در حال حاضر همچنان روزانه تعداد موارد بسیار بالایی از بیماری را شاهد هستیم و گردش بالایی از ویروس در کشور صورت می‌گیرد. اینکه هر واریانتی وارد کشور شود و بتواند پخش شود خیلی چیز عجیب و غریبی نیست و بسیار محتمل است.
اساس و اصول اصلی شناسایی واریانت‌ها سکانس کردن ژنوم ویروس است. براساس دیتاها و اطلاعات اپیدمیولوژیک جمعیت، باید جمعیت مشخصی به‌طور مداوم و مستمر پایش ژنتیکی انجام دهند تا چنانچه واریانت‌ها وارد کشور شود بتوانیم اقدامات سفت و سخت‌تری را انجام دهیم؛ چیزی که در معیارهای رنگ‌بندی ما خیلی دخیل نبوده و نتوانستیم از این روش حیاتی برای کنترل کووید استفاده کنیم.
جهش‌های نگران‌کننده ویروس کرونا
نام تعیین‌شده لامبدا/ نام علمی : C.۳۷/ کشور مبدا: پرو
توضیح: این سویه نسبتا جدید مایه دل‌نگرانی‌های جدیدی نسبت به آینده شده است و حتی برخی متخصصان پیش‌بینی می‌کنند اختلاط این گونه با کرونای هندی یا همان دلتا، می‌تواند پایه‌گذار گونه‌ای خطرناک‌تر و وحشی‌تر از گونه قبلی شود و حتی از آن تحت‌عنوان کووید-۲۲ هم یاد می‌کنند. مقاومت بالای این ویروس نسبت به واکسن‌ها، سرعت بیشتر سرایت از دلتا، شدت بالای علائم و ایجاد عفونت‌های شدید داخلی از ویژگی‌های وحشتناک این ویروس است. بیشترین موارد مرگ‌ومیر کرونایی‌ها بین مبتلایان به این گونه بوده است.
نام تعیین‌شده دلتا/ نام علمی: B.۱.۶۱۷.۲/ کشور مبدا: هندوستان
توضیح: بعد از گونه برزیلی نوبت به یکی از تهاجمی‌ترین انواع ویروس کرونا رسید. ویروسی که اولین‌بار در هندوستان شناسایی شد و به همین خاطر هم به ویروس کرونای هندی یا همان دلتا شناخته می‌شود. این ویروس در عرض ۴ روز ریه فرد مبتلا را درگیر کرده، سپس آرام می‌شود و دوباره درگیری را آغاز می‌کند تا در کنار سرایت‌پذیری بسیار بالاتر (۶۰ درد بیشتر از سایر گونه‌ها) و مبتلا کردن کودکان و نوجوانان بیماری‌زایی بیشتری را هم عاید فرد مبتلا کند. دلتاپلاس نوع جدیدتر و خطرناک‌تر این ویروس است که اخیرا شناسایی شده.
نام تعیین‌شده گاما/ نام علمی : P.۱/ کشور مبدا: برزیل
توضیح: اندک‌اندک جمع جهش‌ها می‌رسد؛ انگلیسی و آفریقای جنوبی کم بود، چشم جهان به جمال سویه جدیدی از ویروس کرونا یعنی کرونای گاما یا همان کرونای برزیلی هم روشن شد. وحشی‌تر، مسری‌تر و خطرناک‌تر از گونه‌های قبلی، این توصیفی بود که بعد از شناسایی این گونه جدید از زبان متخصصان شنیدیم. تفاوت این ویروس با دو جهش قبلی، توانایی آن در خنثی‌سازی آنتی‌بادی است و این یعنی سوای سرعت بالاتر که در همه انواع بعدی کرونا شایع بود، مقاومت در برابر واکسن هم به آن اضافه شد.
نام تعیین‌شده بتا/ نام علمی : B.۱.۳۵۱/ کشور مبدا: آفریقای جنوبی
توضیح: هنوز درگیر و دار اخبار مربوط به جهش انگلیسی یا همان آلفا بودیم که سروکله جهش جدیدتری این‌بار در آفریقای جنوبی پیدا شد. البته چون اولین فرد مبتلا به این گونه جدید در ساحل عاج شناسایی شد، به آن کرونای آفریقایی هم می‌گویند. سردرد مزمن، گلودرد، آبریزش بینی و… در مقیاسی حادتر از گونه انگلیسی از علائم این جهش ویروسی جدید کروناست. البته نه این گونه و نه گونه انگلیسی همچون موارد قبلی باعث از پا درآمدن جوانان (حداقل به‌طور وسیع و جدی) نمی‌شوند و البته نسبت به واکسن هم سرکش نیستند.
نام تعیین‌شده آلفا/ نام علمی : B.۱.۱.۷/ کشور مبدا: انگلستان
توضیح: جزء اولین جهش‌های ویروس کروناست. به‌دلیل شناسایی اولیه در انگلستان، به کرونای انگلیسی معروف است. تفاوت این ویروس با کرونای اولیه درگیری بیشتر فرد مبتلا و سرعت سرایت‌پذیری بالاتر آن است و به تبع آن در افزایش میزان مرگ‌ومیر هم اثرگذاری بیشتری دارد. علائم این ویروس جهش‌یافته حادتر شدن علائمی نظیر سرفه، خستگی، درد عضلانی، گلودرد و تب بالاست. البته لزوما علائم ثابت نیستند و ممکن است هر علامت دیگری هم نشان ابتلا به این بیماری و این ویروس جهش‌یافته باشد.
تست کرونا در منزل در آنی آزما
در شرایط وخیم کنونی بهترین کار این باشد که در صورت مشاهده علائم بیماری، به‌جای مراجعه به مراکز درمانی و آزمایشگاهی، تست کرونا در منزل را انجام دهید. به این صورت هم سلامت خود و عزیزانتان را به خطر نخواهید انداخت و هم آنکه با خودداری از حضور در مکان‌های شلوغ و پرتردد، احتمال شیوع بیشتر ویروس و بیماری را کمتر خواهید کرد. انجام تست آنتی بادی و انواع آنتی بادی واکسن کرونا در آنی آزما این امکان را به شما می دهد بدون آن که مجبور به خروج از قرنطینه باشید نمونه گیری در منزل یا محل کار خود انجام دهید.
در این روش دیگر نیاز به انتظار در صف های طولانی نمونه گیری، پذیرش و جوابدهی نمی باشد. به این صورت که برای انجام آزمایش کرونا در منزل تنها کافی است وارد صفحه اصلی آنی آزما شوید و پذیرش خود را به صورت آنلاین ثبت کنید. نمونه گیری در منزل خود را انتخاب و حتی آزمایشگاهی که می تواهید نمونه شما آزمایش شود را خودتان می توانید انتخاب کنید. همچنین در صورت داشتن هر گونه سوال با همکاران ما می توانید در تماس باشید.
پس از انجام پذیرش ، همکاران ما با شما جهت آزمایش در منزل تماس خواهند گرفت. سپس نمونه گیری در منزل توسط کادر مجرب و آموزش دیده انجام می شود و نمونه سریعا به آزمایشگاه مد نظر شما برای انجام آزمایش انتقال داده می شود و در نهایت جوابدهی تست شما به صورت آنلاین در سریع ترین زمان ممکن صورت می گیرد.