دانستنی‌های قبل و بعد از دریافت واکسن کرونا

هدف از ایمن‌سازی با واکسن کرونا، کاهش شدت علائم بیماری، بستری در بیمارستان و مرگ است اما همه واکسن‌ها پس از تزریق دارای عوارض خفیف و گذرا هستند که باید با نکات مهم قبل و بعد از دریافت واکسن کرونا آشنا باشیم. به دلیل جلوگیری از کاهش اثر واکسن ، تا سه روز از مصرف مواد نیکوتین‌دار (سیگار و قلیان) و مشروبات الکلی خودداری کنید.

نکات مهم قبل از دریافت واکسن کرونا

حتماً در سامانه salamat.gov.ir ثبت نام و پس از دریافت پیامک نوبت‌دهی مطابق زمان و مکان تعیین‌شده برای دریافت واکسن کرونا حضور پیدا کنید. کارت ملی خود را همراه داشته باشید. اگر به تازگی به بیماری کووید ۱۹ مبتلا شده‌اید حتماً تاریخ دقیق ابتلای خود را به فرد واکسیناتور اعلام کنید. در صورتی که سابقه حساسیت شدید دارید یا باردار هستید یا شیر می‌دهید حتماً به واکسیناتور مرکز اطلاع دهید.

نکات مهم بعد از دریافت واکسن کرونا

قبل از ترک مرکز حداقل ۱۵ دقیقه در همان محل بمانید تا در صورت بروز هر گونه واکنش، سریع رسیدگی شود. حتماً کارت واکسن کرونا خود را از واکسیناتور دریافت کنید. دقت کنید که در کارت واکسن تاریخ تزریق، نوع واکسن، نوبت واکسن، شماره‌ سریال واکسن و نوبت‌دهی بعدی تزریق مشخص شده باشد. بعد از دریافت واکسن کرونا همچنان پروتکل‌های بهداشتی به ویژه استفاده از ماسک رعایت شود. به دلیل جلوگیری از کاهش اثر واکسن کرونا ، تا سه روز از مصرف مواد نیکوتین‌دار (سیگار و قلیان) و مشروبات الکلی خودداری کنید.

عوارض جانبی تزریق واکسن کرونا

عوارض خفیف: تب، لرز، بدن درد، بی حالی، کوفتگی، خستگی و سردرد هستند که یک تا سه روز بهبود می‌یابند. در این صورت علاوه بر نوشیدن مایعات از مسکن و تب‌بر استفاده و استراحت کنید.

عوارض متوسط: عوارضی هستند که بیش از سه روز طول کشیده‌اند یا فرد دارای تب بالای ۳۸.۵ درجه و التهاب مفاصل است.
در این صورت باید به پزشک مراکز جامع خدمات جامع سلامت مراجعه کنید.

عوارض شدید: در صورت مشاهده عوارضی مانند علائم واکنش‌های شدید حساسیتی، تشنج، علائم مشکوک و کم شدن سطح هوشیاری، فورا به بیمارستان مراجعه کنید.

در صورت بروز هر گونه عارضه با واکسن کرونا ، حتما آن‌ها را در سامانه salamat.gov.ir ثبت کنید و یا با شماره تماس ۰۶۱۳۳۳۸۴۸۴۴ تماس حاصل فرمایید.”

توصیه جدی همه کارشناسان

با اینکه توصیه جدی همه کارشناسان برای مقابله با کرونا، تزریق واکسن کرونا است، برخی افراد به علل مختلف مجاز نیستند از واکسن استفاده کنند. در عین حال کسانی که سابقه هر نوع آلرژی جدی دارند، حتما بعد از تزریق واکسن کرونا یک ربع تا نیم ساعت در مرکز واکسیناسیون تحت نظر بمانند. واکسیناسیون کرونا از بهمن ۱۳۹۹ با اولویت کادر درمان در کشور آغاز شد در این میان برخی افراد هستند که نباید از واکسن کرونا برای مقابله با این بیماری استفاده کنند. زمانی‌که فرد به بیماری کرونا مبتلا است و علائم ابتلا به این بیماری را دارد، نباید واکسن کرونا به او تزریق شود.

توصیه مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا این است؛ افرادی که در دوران ابتلا به بیماری کرونا از دارو‌های آنتی بادی مونوکلونال استفاده کرده‌اند، مثلاً افرادی که از داروی توسیلیزومب یا همان اکتمرا استفاده کرده‌اند، بهتر است سه ماه پس از پایان مصرف این دارو‌ها اقدام به تزریق واکسن کرونا کنند. در ایران نیز برخی پزشکان به بیماران توصیه می‌کنند که بین زمان بهبودی از بیماری تا زمان تزریق واکسن کرونا، سه ماه فاصله بیاندازند. تزریق واکسن کرونا به افرادی که مبتلا به کرونا و بدون علائم بیماری هستند، ممکن است باعث تشدید نشانه‌هایی مانند تب شود، اما منجر به افزایش درگیری ریوی نمی‌شود.

اگر به تخم مرغ آلرژی دارید واکسن نزنید

کسانی که به تخم مرغ حساسیت دارند، حتما قبل از تزریق واکسن کرونا از پزشک آن مرکز سوال کنند که آیا می‌توانند واکسن کرونا را تزریق کنند یا خیر. در عین حال کسانی که سابقه هر نوع آلرژی جدی دارند، حتما بعد از تزریق واکسن یک ربع تا نیم ساعت در مرکز واکسیناسیون تحت نظر بمانند.

چه کسانی نباید دُز دوم واکسن کرونا را تزریق کنند؟

اگر کسی بعد از تزریق واکسن، شوک آلرژیک شدید نشان داد، با دارو قابل درمان بوده و اصلا جای نگرانی نیست، اما کسانی که بعد از تزریق دوز اول واکسن کرونا واکنش آلرژیک شدید نشان دادند، نباید دوز دوم واکسن را دریافت کنند. باید توجه کرد که حداکثر ایمنی واکسن کرونا چهار هفته بعد از تزریق دوز دوم واکسن کروناست و ایمنی اولیه نیز چهار هفته بعد از تزریق دوز اول واکسن کرونا حاصل می‌شود، اما این ایمنی کامل نیست و باید حتما تمام پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کرد. در عین حال فاصله تزریق بین دو دوز واکسن کرونا، در واکسن‌های مختلف، متفاوت است و نباید اصرار کرد که دوز دوم واکسن را زودتر از موعد تزریق کرد؛ زیرا ایمنی کمتری حاصل می‌شود.

جهت حفظ پتانسیل ایمنی زایی واکسن کرونا توصیه می شود حداقل 14 روز بعد از تزریق سایر واکسن ها، واکسیناسیون انجام شود. در شرایط خاصی که بیمار طی 14 روز اخیر واکسن کووید-19 را دریافت کرده باشد و منافع تزریق سایر واکسن ها از عدم واکسیناسیون بیشتر باشد (واکسن کزاز، هاری و …)، می توان واکسیناسیون را انجام داد. در شرایط خاص حداقل زمان ذکر شده برای تزریق واکسن آنفلوانزا با واکسن کووید-19 هفت روز می باشد. تکرار دوز واکسن کووید 19 در این مواقع خاص توصیه نمی شود.

آیا می‌توان یک واکسن جهانی برای مقابله با همه‌ کروناویروس‌ها ساخت؟

قسمت چالش‌برانگیز این کار این است که خانواده‌ی کروناویروس‌ها تنوع ژنتیکی زیادی دارند که چهار عضو آن آلفا، بتا، گاما و دلتا هستند. طی ۲۰ سال اخیر سه نوع کروناویروس با نام های سارس-کو، مرس و سارس-کوو-۲ از حیوانات به انسان‌ها منتقل شده‌اند و در حالی که دانشمندان به دنبال واکسن‌رسانی به مردم برای خروج از همه‌گیری کنونی هستند گروه دیگری از محققان به دنبال یافتن راهی برای محافظت گسترده‌تر از انسان‌ها در برابر سایر کروناویروس‌هایی که ممکن است در آینده به انسان منتقل شود می‌گردند.

به گزارش ادونسد ساینس نیوز، جامعه علمی مدت‌هاست به دنبال ساخت واکسن کرونا جهانی برای ویروس‌هایی مثل آنفلوانزا است اما از آن‌جا که سرعت جهش این ویروس‌ها زیاد است ساخت واکسنی که اثر طولانی مدت در برابر همه‌ی جهش داشته باشد کاری چالش‌برانگیز است. دبورا فولر(Deborah Fuller) که در دانشگاه واشنگتن بر روی یک واکسن کرونا جهانی برای آنفلوانزا کار می‌کند می‌گوید: خبر خوب این است که کروناویروس‌ها با سرعت کمتری نسبت به آنفلوانزا جهش پیدا می‌کنند.

ساخت یک واکسن جهانی

ساخت یک واکسن جهانی کار پیچیده‌ای است زیرا شما باید همه‌ی سویه‌هایی که در حال حاضر وجود دارد و سویه‌هایی که ممکن است در آینده به وجود بیاید را در نظر بگیرید. قسمت چالش‌برانگیز این کار این است که خانواده‌ی کروناویروس‌ها تنوع ژنتیکی زیادی دارند که چهار عضو آن آلفا، بتا، گاما و دلتا هستند. گروهی از ویروس‌ها که باعث بیمار شدن انسان‌ها می‌شوند از خانواده‌ی آلفاها و بتاها هستند. ویروس‌های آلفا باعث ایجاد سرماخوردگی در انسان می‌شوند اما ویروس‌های بتا دردسر سازند.

به همین دلیل محققان بر روی این گروه از ویروس‌ها تمرکز کرده‌اند. ویروس‌های سارس-کوو-۱ و سارس-کوو-۲ متعلق به زیرمجموعه‌ای به نام sarbecoviruses هستند. سارس-کو-۱ ایجاد کننده‌ی بیماری سارس و سارس-کوو-۲ ایجاد کننده‌ی بیماری کووید-۱۹ در انسان‌ها هستند. اگرچه که ۸۰ درصد کل توالی ژنومی این دو ویروس با یکدیگر مشابه است اما هنوز نمی‌توان با قطعیت گفت که ابتلا به یکی از آن‌ها باعث ایجاد ایمنی در برابر ویروس دیگر می‌شود و هنوز شواهد قوی برای اثبات این موضوع وجود ندارد.

با این حال، مطالعات اولیه نشان می‌دهد که ساخت یک ویروس کلی برای همه‌ی جهش‌ها امکان پذیر است و واکسن کرونا جدید قادر به هدف قرار دادن چندین نوع از بتا کروناویروس در نمونه‌های حیوانی بودند. در یک مطالعه پیش‌چاپ، دانشمندان نشان دادند که واکسن‌های تایید شده‌ی سارس-کوو-۲ می‌تواند در برابر سایر انواع کروناویروس یعنی سارس-کوو-۱ و OC۴۳ که باعث ایجاد سرماخوردگی می‌شوند نیز ایمنی ایجاد کند.

واکسن کرونا جدید

همچنین در مطالعه‌ی دیگری دانشمندان نشان دادند که یک واکسن کرونا جدید می‌تواند در برابر کروناویروس‌هایی مثل سارس-کوو-۱، سارس-کوو-۲ و سایر ویروس‌های جدیدی که در خفاش یافت شده ایمنی ایجاد کند. محققان همچنین پیش‌تر خبر از واکسنی به نام “SpFN” دادند. این واکسن که بخش‌هایی از کروناویروس را به سیستم ایمنی بدن می‌رساند به طور اختصاصی برای سارس-کوو-۲ ایجاد شده است اما دانشمندان دریافتند که این واکسن در برابر گونه‌های مختلف ویروس ایمنی ایجاد می‌کند و همچنین باعث ایجاد آنتی بادی علیه سارس-کوو۱ در حیوانات شد.

مطالعات بالینی این واکسن نیز در ماه فروردین آغاز شده است. محققان امیدوارند “SpFN” بتواند راه را برای ساخت یک واکسن کرونا جهانی باز کند. واکسنی که نه تنها در برابر ویروس فعلی ایمنی ایجاد می‌کند بلکه از انسان‌ها در برابر سایر کروناویروس‌هایی که اکنون ناشناخته‌اند و ممکن است در آینده به طور ناگهانی ظهور کنند نیز محافظت می‌کند.

آیا آنتی‌بادی بدن ما کلید حل این ماجرا است؟

در تحقیقاتی که توسط محققان دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه واشنگتن و زیست‌فناوری ویروس در سوئیس انجام شده است مشخص شد که نوع نادری از آنتی‌بادی انسان می‌تواند گونه‌های مختلفی از کروناویروس‌های خانواده‌ی بتا را خنثی کند و از بین ببرد. این آنتی‌بادی‌ها ساختاری را مورد هدف قرار می‌دهند که در پروتئین اسپایک همه‌ی بتاویروس‌ها وجود دارد.

بخش‌هایی از کروناویروس که به وسیله‌ی آن‌ها وارد سلول‌های سالم انسان می‌شود به سرعت جهش پیدا می‌کنند. با این حال به نظر می‌رسد این بخش به خصوص در پروتئین سنبله در طول تکامل ویروس‌ها حفظ شده است و کمتر در معرض تغییرات ژنتیکی قرار گرفته است. محققان با بررسی سلول‌های B که گلبول‌های سفیدی هستند که عوامل بیماری‌زا را تشخیص می‌دهند و در برابر آن‌ها واکنش نشان می‌دهند دریافتند که آنتی‌بادی “S۲P۶” توانایی خنثی‌سازی سه نوع کروناویروس بتا را دارد.

آن‌ها با تزریق این آنتی بادی ۲۴ ساعت قبل از آلوده کردن حیوانات به ویروس دریافتند که حضور این آنتی‌بادی باعث کاهش بار ویروسی می‌شود. بالاترین سطح این آنتی‌بادی در افرادی بود که به کووید-۱۹ مبتلا و سپس واکسینه شده بودند. با این حال داده‌ها نشان می‌دهد که بدن میزان کمی از این آنتی‌بادی را تولید می‌کند و وادار کردن بدن به ساخت آن نیز کار دشواری است.

واکسن های کایمریک (Chimeric)

نمی‌توان گفت واکسن‌های “جهانی” تاکنون تولید نشده‌اند. یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای علمی در سال گذشته ساخت واکسن‌های مبتی بر آران‌آ (RNA) بوده است. اگرچه این واکسن‌ها به معنای واقعی واکسن جهانی نیستند اما دانشمندان می‌توانند کد ژنتیکی هر آران‌آ ویروسی را وارد این واکسن‌ها کنند. واکسن‌های کنونی یعنی فایزر و مدرنا تنها حاوی اطلاعات ژنتیکی سارس-کوو-۲ هستند اما واکسن‌های کایمریک حاوی بخش‌هایی از سارس-کوو-۲، سارس-کوو و دو کروناویروس جدید دیگر که اکنون در خفاش‌ها وجود دارد هستند.

واکسن کایمریک در مقابله با ویروس‌های ایجاد کننده سارس، کووید-۱۹، مرس و دو وکروناویروس خفاشی در موش‌ها ایمنی ایجاد کرد. و همچنین در برابر سویه‌های جدید کووید- ۱۹ مانند دلتاویروس نیز مقاوم بود. دیوید مارتینز (David Martinez) ، سرپرست این مطالعه می‌گوید: این یافته‌ها به ما در ساخت واکسنی جهانی برای مقابله با کروناویروس‌ها کمک می‌کند و ما می‌توانیم واکسنی برای ویروس‌هایی که هنوز از حیوانات به انسان منتقل نشده‌اند تولید کنیم و شاید بتوانیم از بروز سارس-کوو-۳ جلوگیری کنیم.

تست کرونا در منزل و محل کار با هدف تشخیص آسان

تست کرونا در منزل و محل کار با هدف تشخیص آسان طراحی شده است. به طوری که برای انجام آن دیگر لازم به خارج شدن از منزل برای مراجعه به یک آزمایشگاه نمی باشد. همچنین نمونه گیری در محل دارای مزیت های فراوان همچون عدم اتلاف وقت در میر رفت و آمد و انتظار برای پذیرش، نمونه گیری، جوابدهی ، کاهش هزینه های رفت و آمد، دوری از ترافیک ، عدم وجود آلودگی هوا و آلودگی های صوتی و غیره می باشد. یکی دیگر از مزیت های مهم تست در محل ، کاهش احتمال ابتلا به کرونا می باشد.

آزمایش خون در منزل به منظور آسان تر کردن انجام تست ها و درنهایت تشخیص انجام می گیرد. با شیوع شدیدتر کرونا و پاندمی‌ شدن این ویروس ، نیاز به قرنطینه و ماندن در خانه هر روز بیشتر احساس می شود. اما گاهی اوقات با وجود ضرورت قرنطینه به نظر می رسد افراد برای رفع نیاز های اساسی نیاز به خارج شدن از خانه و قرنطینه دارند برای مثال برای انجام آزمایش ها. اما با کمی تدبیر می توان به آسان ترین روش تست کرونا در منزل و محل کار را انجام داد بدون آن که هیچ نیازی به مراجعه حضوری به آزمایشگاه و مراکز درمانی باشد.