نکات مهم آزمایش تیروئید برای تفسیر درست آن

آیا برایتان پیش آمده است که در طول روز بدون انجام فعالیت خاصی احساس خستگی کنید؟ ممکن است بدون هیچ دلیل خاصی دچار ریزش مو، خشکی پوست یا احساس سردی دست و پا شوید. هر یک از این علائم می توانند دلایل متعددی داشته باشند، اما اختلالات تیروئید شایع ترین مشکل میان مردم سراسر جهان هستند. آزمایش تیروئید یکی از بهترین روش ها برای متوجه شدن دلیل بسیاری از مشکلات است. جهت تفسیر این نوع آزمایش باید اطلاعات جامعی در این زمینه داشته باشید.

عملکرد غده تیروئید در بدن

غده تیروئید، یکی از غده های کوچک بدن است که در پایین گردن قرار می گیرد. این غده پروانه ای شکل به تنظیم بسیاری از عملکردهای بدن ازقبیل متابولیسم، دما، گوارش، رشد مغز، قلب، تولید انرژی و اخلاق کمک می کند. غده تیروئید، وظیفه تولید دو هورمون اصلی تری یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) را بر عهده دارد.

آزمایش تیروئید چند نوع دارد؟

به منظور بررسی وضعیت غده تیروئید بیمار، چندین آزمایش مختلف وجود دارد:

• آزمایش T3: برای بررسی سطح هورمون تری یدو تیرونین باید آزمایش T3 بدهید. این آزمایش معمولاً در صورت اثبات پرکاری تیروئید بر اساس آزمایشات T4 و TSH توسط پزشک تجویز می شود. گاهی اوقات، پزشک خود به تشخیص پرکاری غده تیروئید بیمار می رسد و آزمایش T3 را برای اثبات این موضوع تجویز می کند.
• آزمایش T4: این نوع آزمایش تیروئید به منظور بررسی سطح هورمون تیروکسین در بدن انجام می شود.
• آزمایش تیروگلوبین: تیروگلوبین که به اختصار TG نیز نامیده می شود، نوعی گلیکوپروتئین است که توسط غده تیروئید ترشح می شود. افزایش سطح TG نشانگر اختلال در عملکرد غده تیروئید است، بر اساس آسیب تیروئید، حجم توده و سطح تحریک گیرنده TSH ایجاد می شود. کاهش سطح TG ممکن است به دلیل درمان های هورمونی تیروئید یا مادرزادی باشد. این در حالی است که گواتر ندولر، بیماری گریوز، جراحی تیروئید، تیروئیدیت هاشیموتو و تیروتوکسیکوز از دلایل افزایش سطح تیروگلوبین هستند.
• آزمایش آنتی بادی تیروئید: تجویز این نوع آزمایش تیروئید به ندرت پیش می آید. پزشک تنها در صورتی آزمایش آنتی بادی تیروئید را تجویز می کند که به بیماری های خودایمنی ازقبیل تیروئیدیت هاشیموتو شک کند. لازم به ذکر است که تجویز این آزمایش به معنای ابتلا به بیماری تیروئیدیت هاشیموتو نیست؛ گاهی تنها برای در این فرضیه تجویز می شود.
• آزمایش TSH: آزمایش TSH به منظور ارزیابی سطح هورمون ترشح شده توسط هیپوفیز تجویز می شود. به طور کلی، ارزیابی عملکرد غده تیروئید توسط آزمایش TSH قابل انجام است.

علاوه بر آزمایشات مذکور، یک سری آزمایشات دیگر نیز وجود دارند که بسته به شرایط بیمار تجویز می شوند. لازم به ذکر است که قیمت آزمایش تیروئید بسته به نوع آن محاسبه می شود.

 

آزمایشات تیروئید

کم کاری و پرکاری تیروئید به چه معناست؟

کم کاری تیروئید زمانی است که غده تیروئید به دلایل مختلف از جمله جراحی یا مادرزادی قادر به تولید هورمون TSH کافی نباشد. این موضوع معمولاً به دلیل مشکل در عملکرد هیپوفیز ایجاد می شود. از مهم ترین علائم آن می توان به خستگی، مشکل در تمرکز، افزایش وزن، خشکی پوست، یبوست، گرفتگی عضلات، احساس سرما و ناباروری اشاره کرد.

از سوی دیگر، فعالیت بیش از اندازه غده تیروئید و در پی آن، تولید بیش از اندازه هورمون تیروئید منجر به پرکاری می شود. علاوه بر آزمایش تیروئید، افزایش ضربان قلب، فشار خون و لرزش دست، افزایش اشتها، بی خوابی و ضعف عضلانی همگی نشانه ای از پرکاری تیروئید هستند. فرد همچنین ممکن است دچار تعریق زیاد و عدم تحمل گرما شود.

کم کاری یا پرکاری تیروئید

شرایط لازم جهت انجام آزمایش های مختلف تیروئید

انجام هر نوع آزمایشی باید در شرایط خاص مربوط به آن آزمایش صورت گیرد. به طور کلی، ناشتا بودن برای دادن آزمایش های مختلف تیروئید لزومی ندارد. در نتیجه، در هر ساعتی از روز می توانید این آزمایش را انجام دهید. با این وجود، بسیاری از پزشکان توصیه می کنند آزمایش های مربوط به تیروئید را به صورت ناشتا انجام دهید.

در مجموع، بهترین زمان برای انجام آزمایش تیروئید صبح است به طوری که مدت زمان ناشتایی حدود 8 تا 12 ساعت در نظر گرفته می شود. از سوی دیگر، بسیاری از داروها می توانند بر نتیجه نهایی آزمایش تاثیر مستقیم بگذارند. به همین دلیل، حتماً در خصوص شرایط انجام آزمایش و داروهای مصرفی با پزشک خود صحبت کنید.

چگونه می توان آزمایش های مربوط به تیروئید را تفسیر کرد؟

تفسیر آزمایش‌تیروئید بدون مراجعه به پزشک چندان دشوار نیست. امروزه، تفسیر با درج محدوده نرمال در برگه آزمایش بسیار ساده تر از قبل شده است. اکثر آزمایشگاه ها بالا یا پایین بودن از محدوده نرمال را به کمک یک ستاره یا رنگ قرمز مشخص می کنند. با این وجود، تشخیص علت اصلی نرمال نبودن آزمایش باید توسط پزشک صورت گیرد.

به طور کلی، محدوده نرمال TSH در افراد بزرگسال بین 4/0 تا 4 میلی گرم واحد بین المللی در لیتر است. این محدوده در کودکان 5 ساله بین 4 تا 6 و در کودکان 14 ساله بین 4 تا 5 در نظر گرفته می شود. اگر فرد تحت درمان اختلالات تیروئید باشد، محدوده نرمال بین 5/0 تا 3/3 میلی گرم در لیتر خواهد بود.

فرد زمانی دچار پرکاری تیروئید می شود که T3 و T4 بالاتر و TSH پایین تر از حد نرمال باشد. در صورت نرمال بودن T3 و T4 و پایین بودن TSH، پرکاری تیروئید خفیف در نظر گرفته می شود. کم کاری تیروئید با پایین تر بودن T3 و T4 و بالاتر بودن TSH از حد نرمال مشخص می شود. نرمال بودن T3 و بالا بودن T4 و TSH نشان دهنده کم کاری خفیف تیروئید است.

 

تفسیر درست و مناسب آزمایش تیروئید

سخن پایانی

تیروئید از مهم ترین غده های بدن است که وظایف مختلفی را بر عهده دارد. اختلالات تیروئیدی می توانند باعث ایجاد اختلال در بسیاری از عملکردهای مهم بدن شوند. کم کاری یا پرکاری تیروئید از شایع ترین اختلالات تیروئیدی محسوب می شوند و با علائم خاصی همراه هستند. آزمایش‌تیروئید بهترین روش برای بررسی عملکرد غده تیروئید و تشخیص نوع بیماری در نظر گرفته می شود. آیا تاکنون توانسته اید آزمایش مربوط به تیروئید خود را تفسیر کنید؟