چگونه می توان آرتریت روماتوئید را تشخیص داد؟

برخی از بیماری هایی که برای بدن رخ می دهند، منشا خود ایمنی دارند به این معنا که عملکرد اشتباه سیستم ایمنی بدن و آسیب به سلول های خودی، باعث بروز عارضه خواهد شد. آرتریت روماتوئید از جمله امراض خود ایمن است که منجر به التهاب مفاصل سینوویال و تخریب آن ها خواهد شد. البته آرتریت عواقب دیگر همانند آسیب به سیستم قلب، عروق و ریه و آسیب به چشم ها را نیز به دنبال خواهد داشت. با توجه به آنچه گفته شد، لازم است درمان بیماری در همان مراحل ابتدایی انجام گیرد قبل از اینکه جدی شود. اما قطعا این سوال برای شما پیش می آید که چگونه می توان از وجود این بیماری در بدن مطلع شد و پیگیری های لازم را انجام داد؟ ادامه مقاله را با دقت مطالعه نمایید.

تشخیص آرتریت روماتوئید با معاینات جسمی، انجام آزمایش خون یا مطرح کردن پرسش‌ هایی از بیمار درباره علائم بیماری انجام می شود. نوعی اختلال التهابی مزمن است که اثر آن می تواند فراتر از مفاصل شما باشد. در بعضی از افراد، این بیماری می تواند به طیف گسترده ای از سیستم های بدن از جمله پوست، چشم ها، ریه ها، قلب و عروق آسیب برساند که برای تشخیص آرتریت روماتوئید نیاز به راجعه به پزشک متخصص و انجام آزمایش خون می باشد. این بیماری (RA) یک بیماری شایع اتوایمیون سیستمیک می‌باشد که در حدود ۵/۰ تا ۱ درصد جمعیت بزرگسالان را مبتلا می‌کند و موجب درد، تورم، خشکی و تغییرات تخریبی در مفاصل دست و پا و سایر مفاصل بدن و اختلال در کیفیت زندگی بیماران می‌شود.

مشخصه مهم جهت تشخیص آرتریت روماتوئید التهاب مفاصل سینوویال و به دنبال آن تخریب پیشرونده مفاصل درگیر می‌باشد. امروزه این مسئله اثبات و پذیرفته شده است که مداخله زودرس و درمان تهاجمی و سریع علیه بیماری آرتریت روماتوئید در مراحل اولیه می‌تواند از تخریب غیرقابل برگشت مفصل جلوگیری نماید. اما این موضوع (پیشگیری از تخریب) به تشخیص صحیح بیماری در مراحل نخستین و شروع درمان مناسب و به موقع، قبل از بروز تغییرات تخریبی در مفاصل بستگی دارد.

علائم بیماری برای تشخیص آرتریت روماتوئید

برای تشخیص آرتریت روماتوئید باید علائم آن را جدی گرفت. آرتریت روماتوئید یک بیماری خودایمنی جدی است که با استئوآرتریت که معمولا در اثر افزایش سن ایجاد می شود، تفاوت ها بسیاری دارد. در ادامه به علائم این بیماری می پردازیم:

– در این بیماری معمولا یک یا چند مفصل بند انگشتان متورم خواهد شد

– از علائم بارز جهت تشخیص آرتریت روماتوئید تورم می باشد. این تورم معمولا در بند وسط و یا بزرگترین بند انگشت ایجاد می شود، نه در بند انگشتی که نزدیک ناخن دست وجود دارد. تورم معمولا در مفاصل انگشتان هر دو دست ایجاد می شود. ناحیه متورم سفت و استخوانی احساس نمی شود، بلکه نسبتا نرم خواهد بود. در این بیماری تورم انگشتان معمولا با احساس گرما و قرمزی قابل توجهی همراه است.

– یکی از شایع ترین عوارض آرتریت روماتوئید، خشکی صبحگاهی مفاصل است. احساس درد در مفاصل زانو، آرنج ها و کمر معمولا شایع ترین علائمی هستند که فعالیت های فرد را محدود خواهند کرد

ورم بندهای انگشت و یا مفاصل

تورم در حداقل یک یا چند بند انگشت یا مفاصل بزرگ و کوچک از دیگر علائم جهت تشخیص آرتریت روماتوئید می باشد که اگر برای بیش از شش هفته باقی بماند، می تواند یک علامت محکم برای آرتریت روماتوئید در نظر گرفته شود. تورم مفاصل بزرگی مانند زانو، مچ پا، شانه و آرنج همگی می توانند یکی از این علامت ها باشند
احساس وجود توپی کوچک در زیر پا افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید خیلی وقت ها احساس راه رفتن روی توپ گلف یا تورم در زیر پا را دارند. این حالت معمولا اولین شکایتی است که فرد در صبحگاه و هنگام برخاستن از رختخواب اظهار می کند.

احساس وجود برجستگی هایی در آرنج

همراه با آرتریت روماتوئید، فرد معمولا علامت هایی شبیه سرماخوردگی از جمله تب و خستگی مزمن را احساس خواهد کرد. همچنین برجستگی های کوچک زیر پوستی عارضه ی شایع دیگر این بیماری است. این برجستگی ها معمولا در ناحیه آرنج و همچنین در پنجه پا ایجاد می شوند و در صورت تماس با شی خارجی و یا پوشیدن کفش، تشدید خواهند شد.

خشکی مفاصل برای بیش از یک ساعت در صبحگاه

یکی از شایع ترین عوارض آرتریت روماتوئید، خشکی صبحگاهی مفاصل است. احساس درد در مفاصل زانو، آرنج ها و کمر معمولا شایع ترین علائمی هستند که فعالیت های فرد را محدود خواهند کرد.

آزمایشات تشخیص آرتریت روماتوئید

جهت تشخیص آرتریت روماتوئید نیاز به انجام آزمایش خون می باشد. این آزمایشات ممکن است برای تشخیص این بیماری و به منظور بررسی وجود چندین ترکیب سیستم ایمنی و التهابی که معمولا در بدن بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید توصیه شود. در ادامه به توضیح آزمایشات تشخیص آرتریت روماتوئید می پردازیم:

آزمایش anti_CCP

مهم ترین آزمایش در جهت تشخیص آرتریت روماتوئید، تست anti_CCP می باشد. Anti-CCP از تبدیل اسید آمینه اورنیتین به آرژینین حاصل می شود، در ابتدای دوره بیماری RA به وجود می آید و در خون اکثر مبتلایان به بیماری وجود دارد. در صورت شناسایی آنتی بادی سیترولین در خون بیماری احتمال مبتلا بودن وی به RA افزایش می یابد.

تیتر بالای Anti-CCP در تعداد قابل توجهی از بیماران آرتریت روماتوئید که دارای فاکتور روماتوئید منفی هستند، برای تشخیص زودرس و اولیه بیماری مفید است. شاید در برگه درخواست آزمایش anti_CCP مشاهده کرده باشید و برایتان سوال ایجاد شده باشد علت درخواست این آزمایش چیست؟ و نتیجه آن نشانگر چه بیماری یا مشکلی می باشد؟ برای پاسخ به این سوال در ادامه علت درخواست آن را توضیح می دهیم:

• تشخیص RA در مراحل اولیه التهاب سینوویوم
• افتراق RA از سایر آرتریت‌های التهابی
• افتراق RA از سایر بیماریهای بافت همبند مانند SLE اروزیو
• تأیید تشخیص RA در بیماران RE منفی (Seronegative RA)
• توجه داشته باشید آنتی‌بادی‌های Anti-CCP نباید به‌عنوان آزمایش غربالگری (Screening) به‌کار رود.

آزمایش ANA

آنتی بادی ضد هسته یا ANA (Antinuclear Antibody جهت تشخیص بیماری های خود ایمنی از جمله تشخیص آرتریت روماتوئید درخواست می شود. ANA به گروه متنوعی از آنتی بادی ها که آنتی ژن های هسته ای و سیتوپلاسمی را هدف قرار می دهند، اشاره دارد. آنتی بادی‌های ضد هسته‌ای در خون بیماران مبتلا به بسیاری از بیماری های روماتیسمی، غیر روماتیسمی و همچنین سندرم های بالینی نامشخص قابل شناسایی است.

ANA با بیماری لوپوس ارتباط تنگاتنگی دارد. این آنتی بادی عمدتاً جهت غربالگری لوپوس اریتروماتوز (SLE) به کار می رود، زیرا تقریباً تمامی مبتلایان به SLE آنتی بادی های خودایمن تولید می نمایند. از این رو آزمایش منفی ANA تشخیص بیماری را رد می نماید. اگر آزمون ANA مثبت گردد، لازم است سایر آنتی بادی ها نیز بررسی شوند تا تشخیص تأ یید گردد. سیستم ایمنی بدن به طور معمول به مواد خارجی مانند باکتری ها و ویروس ها حمله می کند و آنها را از بین می برد.

اما در بیماری هایی به نام بیماری های خود ایمنی، سیستم ایمنی به بافت های سالم بدن حمله می کند و آنها را مورد حمله قرار می دهد. زمانی که یک شخص مبتلا به بیماری خود ایمن است، سیستم ایمنی آنتی بادی هایی را تولید می کند که به سلول های خودی بدن اتصال می یابند و باعث تخریب و نابودی آنها می شوند. آرتریت روماتویید و لوپوس اریتماتوز سیستمیک مثال هایی از بیماری خودایمنی هستند.

همان طور که اشاره شد این تست در تشخیص آرتریت روماتوئید و سایر بیماری های خود ایمنی درخواست می شود که در ادامه اشاره می شود:

در صورت شک بالینی به موارد زیر، آزمایش ANA باید انجام شود:

• آرتریت روماتوئید
• بیماری لوپوس
• لوپوس ناشی از دارو
• سندرم شوگرن
• اسکلرودرما
• سایر بیماری های خود ایمنی بافت همبند

آزمایش CRP برای تشخیص آرتریت روماتوئید

جهت تشخیص آرتریت روماتوئید، باید التهاب در بدن نیز سنجیده شود. CRP یک پروتئین واکنشگر فاز حاد غیراختصاصی است و اغلب برای تشخیص عفونت های باکتریایی و اختلالات التهابی مانند RA و تب روماتیک استفاده می شود. CRP در طی یک دوره التهاب حاد و سایر بیماری ها در کبد ساخته می شود. پاسخ مثبت نشان دهنده وجود بیماری است ولی باید توجه داشت که این آزمایش علت بیماری را مشخص نمی کند بلکه باید در کنار تست های دیگر جهت تشخیص آرتریت روماتوئید درخواست و انجام شود.

این آزمایش نسبت به ESR شاخص حساس تر و وسیع تری است. در التهاب حاد CRP سریع تر و بیش تر از ESR افزایش می یابد و با بهبودی بیمار، سریع تر به مقدار طبیعی باز می گردد. ممکن است از آزمایش CRP برای تشخیص عفونت پس از زخم استفاده شود. مثبت شدن CRP یعنی این‌که در بدن یک واکنش التهابی رخ داده است. C-Reactive Protein پروتئینی است که در زمانی که واکنشی التهابی در بدن اتفاق می‌افتد، آزاد می‌شود و مثبت می‌شود.

از این‌رو مثبت شدن CRP می‌تواند نشان‌دهنده‌ی عفونت، واکنش‌های ایمنی و یا مشکلاتی دیگر در این زمینه باشد که باید توسط پزشک بررسی شود. در واقع CRP یک آزمایش کلی است که پزشک متوجه می‌شود، شخص دچار واکنشی التهابی است اما برای تشخیص دقیق‌تر به انجام آزمایش‌های تکمیلی نیاز است که بر اساس صلاحدید پزشک متخصص انجام می‌شود.

بنا به توضیحات بالا علت درخواست آزمایش CRO این است که درد التهابی مفاصل زمانی ایجاد می شود که آبشاری از سایتوکاین های التهابی فعال می شوند و موجب حساس شدن انتهای اعصاب محیطی می شوند. انواعی از دردهای التهابی مفاصل تحت شرایط خاصی ایجاد می شوند. یکی از شایع ترین انواع درد التهابی مفاصل، آرتریت روماتوئید (RA) است. RA یک بیماری التهابی سیستمیک است که با درد و توم مفاصل کوچک در دست و پا همراه است.

آزمایش ESR برای تشخیص آرتریت روماتوئید

آزمایش ESR تست جهت شناسایی شرایط التهابی برای تشخیص التهاب در بدن است. آزمایش esr میزان رسوب گلبول قرمز (اریتروسیت) را اندازه گیری می‌کند که نشان دهنده‌ی سرعت ته نشین شدن سلول‌های قرمز خون در پایین یک نمونه خون است. بیماری‌های گوناگونی می‌تواند سبب بالا رفتن یا پایین آمدن ESR شود. با مطالعه‌ی این مقاله می‌توانید علل افزایش یا کاهش غیرطبیعی ESR را دریابید. پزشکان آزمایش ESR را یک آزمایش غیر اختصاصی می‌نامند، چرا که تنها حضور یا عدم حضورِ فعالیت التهابی در بدن را تایید می‌کند. پزشکان معمولا برای تشخیص دادن، از سایر تست‌های آزمایشگاهی، یافته‌های بالینی و سابقه‌ی سلامتی خود فرد در کنار نتایج آزمایش ESR استفاده می‌کنند

بنابراین آزمایش ESR همانند آزمایش CRP یک تست کمکی در کنار سایر تست های تخصص تشخیص آرتریت روماتوئید به شمار می رود. در تست ESR که برای تشخیص آرتریت روماتوئید درخواست می شود، پس از نمونه گیری و انتقال آن به آزمایشگاه، خون را به یک لوله‌ آزمایش عمودی منتقل می شود که در آن سلول های قرمز خون به آرامی در پایین رسوب خواهد کرد. این، باعث ایجاد مایعی شفاف و زرد در بالا می‌شود که به آن پلاسمای خون گفته می شود. نتیجه‌ی آزمایش به مقدار پلاسما در بالای لوله پس از ۱ ساعت بستگی دارد . اندازه گیری به صورت میلی متر در ساعت (mm / hr) خواهد بود. ممکن است تست ESR به منظور نظارت بر پاسخ فرد به درمان مورد استفاده قرار گیرد

در بیمارهای التهابی و تشخیص آرتریت روماتوئید سلول‌های قرمز خون، سریع‌تر رسوب می‌کند. این بیماری ‌ها، روند التهابی در بدن را راه‌اندازی می‌ کنند که منجر به افزایش تعداد پروتئین ‌های موجود در خون می‌شود. این افزایش، باعث می‌ شود که سلول ‌های قرمز خون به هم بچسبند و سریع‌تر ته ‌نشین شوند.

آزمایش RF برای تشخیص آرتریت روماتوئید

RF یا فاکتور روماتوئید برای تشخیص آرتریت روماتوئید درخواست می شود. در بیماری آرتریت روماتوئید IgGهای تولید شده توسط لنفوسیت های موجود در غشاهای سینوویال به عنوان آنتی ژن عمل می کنند. سایر آنتی بادی های IgG و IgM سرم بیمار با IgG سینوویال غیر طبیعی آنتی ژنیک واکنش نشان می دهند تا کمپلکس های ایمنی را تشکیل دهند. این کمپلکس های ایمنی، سیستم کمپلمان و سایر سیستم های التهابی را فعال می کنند و موجب آسیب مفصلی می شوند. حدود 80 درصد مبتلایان به RA تیتر RF مثبت دارند. گرچه مقدار طبیعی این آزمایش منفی است اما تعداد کمی از افراد طبیعی نیز RF را در تیترهای پایین دارا می باشند.

آزمایش اسید اوریک برای تشخیص آرتریت روماتوئید

اسید اوریک ترکیبی نیتروژنی می باشد که حاصل تجزیه نهایی کاتابولیسم پورین (یکی از اجزاء سازنده DNA) می باشد. 25 درصد اسید اوریک از طریق روده و 75 درصد آن از طریق کلیه ها دفع می شوند. سطوح بالای اسید اوریک (هایپراوریسمی) می تواند نشان دهنده ی نقرس باشد که این بیماری نوعی آرتریت ناشی از رسوب کریستال های اسید اوریک در بافت اطراف مفصل می باشد. میزان اسید اوریک در افراد مبتلا به نقرس (نوع دیگری از آرتریت التهابی) بالا می باشد و از آن برای تشخیص آرتریت روماتوئید استفاده می شود. همچنین وجود میزان بالایی از این ماده می‌تواند نشانه خطر ابتلا به عارضه آرتریت روماتوئید باشد.

اگر شما نیز مایل به انجام آزمایش های تشخیص آرتریت روماتوئید و آزمایش های خون می باشید و به دنبال انجام آزمایش در منزل و یا کار خود هستید، انجام آزمایش های آنلاین در شرایط اکنون (بخصوص تست کرونا) بهترین گزینه و انتخاب برای نمونه گیری و انجام آزمایش ها بی دغدغه می باشد. تمامی مراحل آزمایش در آزمایشگاه آنی آزما از پذیرش تا نمونه گیری و جواب دهی به صورت آنلاین و بدون نیاز به مراجعه حضوری انجام می پذیرد لذا بهترین انتخاب برای انجام آزمایش های شما بدون حضور در آزمایشگاه و با صرفه جویی در وقت و هزینه ها می باشد.