اخبار سلامتی
پس از تزریق یک نوبت واکسن بیماری کرونا بدن تا چه حد ایمن می‌ماند؟
اردیبهشت
پزشکان تزریق نوبت دوم واکسن بیماری کرونا برای رسیدن به حد بالایی از ایمنی بدن در برابر بیماری کووید-۱۹ را الزامی می‌دانند. بسیاری از مردم پس از تزریق نوبت نخست واکسن بیماری کرونا تمایلی به تزریق نوبت دوم از خود نشان نمی‌دهند. “نیویورک‌تایمز” با انتشار گزارشی اعلام کرده است که هشت درصد از مردم آمریکا پس از دریافت نوبت نخست واکسن کرونا، تزریق نوبت دوم را ضروری نمی‌بینند. با توجه به نرخ افرادی که در آمریکا واکسینه شده‌اند، این تعداد حدود ۵ میلیون نفر از شهروندان آن کشور را شامل می‌شود. آمار یاد شده از سوی مسئولان اداره بهداشت و درمان آمریکا در اختیار رسانه‌ها قرار گرفته است.
آنجلا رسموسن، ویروس‌شناس و از متخصصان سازمان واکسیناسیون و بیماری‌های عفونی در دانشگاه ساسکاچوان کانادا معتقد است سر باز زدن از نوبت دوم تزریق واکسن بیماری کرونا می‌تواند علت‌های گوناگونی داشته باشد. به باور او، برخی از مردم از تاثیرات جانبی این واکسن‌ها هراس دارند، برخی دیگر به دلایل پزشکی و سلامتی از پذیرش نوبت تزریق دوم واکسن بیماری کرونا خودداری می‌کنند. به باور او، اما بخش اعظم کسانی که حاضر به دریافت نوبت دوم واکسن بیماری کرونا نمی‌شوند، کسانی هستند که به خطا گمان می‌کنند یک بار دریافت واکسن بیماری کرونا برای محافظت آن‌ها در برابر این ویروس کفایت می‌کند.
دلایل دیگری را نیز شاید بتوان برشمرد. به عنوان نمونه ممکن است که مرکز واکسیناسیون مربوطه واکسن مورد نظر این دسته از افراد را در اختیار نداشته باشد، یا ممکن است که کارفرما به این افراد اجازه ترک محل کار برای دریافت واکسن بیماری کرونا را ندهد. به هر حال پرسش اصلی این است: کسانی که تنها یک بار در برابر ویروس کرونا واکسینه می‌شوند، تا چه حد در برابر ابتلا به بیماری کووید-۱۹ ایمن هستند؟
آیا تزریق یک نوبت واکسن بیماری کرونا کافی است؟
در مورد واکسن‌هایی که در حال حاضر در دسترس هستند، کارشناسان بر این باورند که تزریق نوبت دوم الزامی است. تنها از این طریق، بدن انسان می‌تواند برای مدت طولانی‌تری در برابر این ویروس از خود محافظت کند. تحقیقات نشان می‌دهد که افرادی که یک بار واکسن بیماری کرونا دریافت کردهاند، در برابر این ویروس از ایمنی برخوردارند. اما روشن نیست که ایمن بودن بدن این دسته از افراد تا چه زمانی به قوت خود باقی است.
در این رابطه دو تحقیق صورت گرفته است. یکی از سوی اداره آمار ملی بریتانیا و دیگری از سوی دانشگاه آکسفورد. هر دو تحقیق به وضوح نشان داده‌اند که تنها کسانی که هر دو نوبت واکسن بیماری کرونا را دریافت کردهاند، از سطح بالایی از پادتن در پیکر خود در برابر این ویروس برخوردار می‌شوند. همین پژوهش‌ها نشان می‌دهد که کسانی که یک نوبت واکسن بایون‌تک-فایزر یا واکسن آسترازنکا دریافت کردهاند، ۷۲ درصد در برابر عوارض ناشی از عفونت به ویروس کرونا ایمن هستند.
در مورد واکسن بایون‌تک-فایزر، میزان افزایش سطح ایمنی بدن پس از نوبت دوم تزریق واکسن بیماری کرونا به حدود ۹۰ درصد افزایش می‌یابد. در مورد آسترازنکا هنوز با صراحت نمی‌توان گفت که میزان ایمنی بدن به چه حدی خواهد رسید و علت آن این است که هنوز تحقیقات در این زمینه به نتیجه نرسیده‌اند.
کوئن پاولز، یکی از نویسندگان این پژوهش و از دانشمندان موسسه نوفیلد در زمینه سلامت مردم در دانشگاه آکسفورد در مصاحبه با دویچه وله گفته است که افراد پس از دریافت نوبت دوم واکسن بیماری کرونا برای مدت طولانی‌تری در برابر این ویروس ایمن خواهند بود. او می‌گوید: «در مورد کرونا نیز همچون سایر بیماری‌های عفونی، افراد پس از دریافت واکسن، از ایمنی بالایی در برابر آن ویروس برخوردار می‌شوند، اما سطح ایمنی بدن این افراد به مرور زمان کاهش می‌یابد.»
پاولز گفته است که پادتن ایجاد شده در اثر دریافت نوبت نخست واکسن بیماری کرونا خیلی سریع عمل می‌کند. اما تنها پس از نوبت دوم واکسیناسیون است که بدن انسان برای مدتی طولانی‌تر در برابر این ویروس از خود دفاع می‌کند. به باور او، اهمیت دریافت نوبت دوم واکسن بیماری کرونا به خصوص در مورد افراد سالمند بیش از سایر رده‌های سنی است. حتی گفته می‌شود که برخی از کسانی که نوبت نخست واکسن بیماری کرونا را دریافت کردهاند، در اثر ابتلا به این ویروس نیازمند مراقبت‌های پزشکی اضطراری و دستگاه تنفس شده‌اند. کسانی که یک بار واکسن بیماری کرونا دریافت کردهاند، باید همچنان پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند
مایکل وارنر، پزشک بیمارستانی در تورنتو اخیرا در یک پست توییتری نوشته است: «کسی که کاملا واکسینه نشده باشد، واکسینه نشده است.»
الزام واکسیناسیون برای مبتلایان بهبود یافته کووید-۱۹
وضعیت در مورد کسانی که از ابتلا به بیماری کووید-۱۹ شفا یافته‌اند، با سایر افراد تفاوت می‌کند. کمیسیون واکسیناسیون آلمان توصیه کرده است که این دسته از افراد شش ماه پس از کسب بهبودی از این بیماری باید یک بار واکسینه شوند. انستیتو روبرت کخ بر این باور است که واکسیناسیون این افراد نیز می‌تواند بر توان ایمنی آن‌ها نسبت به ابتلای مجدد بیافزاید.
نتایج پژوهشی که توسط مرکز پزشکی سدارز-سینایی در لس آنجلس بر روی ۲۶۰ نفر صورت گرفته نشان می‌دهد که کسانی که تندرستی خود را پس از ابتلا به بیماری کووید-۱۹ به دست آورده‌اند، با دریافت یک نوبت واکسن بایون‌تک-فایزر از همان سطح ایمنی برخوردار می‌شوند که افرادی که دوبار واکسینه شده‌اند.
جاناتان براون، یکی از کسانی که در این پژوهش مشارکت داشته به خبرنگار دویچه وله گفته است که تزریق تنها یک نوبت واکسن بیماری کرونا به این دسته از افراد عملا باعث آن می‌شود که واکسن بیشتری برای تزریق به دیگر شهروندان در دسترس باشد و همین امر می‌تواند امر مقابله با شیوع ویروس کرونا را شتاب بیشتری ببخشد.
تحقیقات صورت گرفته در موسسه “ایمنی‌شناسی پن” واقع در دانشگاه پنسیلوانیا نیز به نتیجه مشابهی رسیده است. کارشناسان این موسسه به این نتیجه رسیده‌اند که تزریق واکسن حاوی mRNA (آر‌ان‌ای‌پیام‌رسان) نظیر واکسن بایون‌تک-فایزر می‌تواند تولید کافی پادتن در ین دسته از افراد را در پی داشته باشد.
آنجلا رسموسن، از این بابت که در آمریکا هشت درصد کسانی که نوبت نخست واکسن بیماری کرونا را دریافت کرده، اما حاضر به دریافت نوبت دوم نیستند را فاجعه نمی‌داند. به باور او، بخش اعظم افراد حاضر هستند که برای دومین بار واکسینه شوند و همین موضوع می‌تواند منجر به موفقیت امر مقابله با همه‌گیری ویروس کرونا گردد.
کدام واکسن بیماری کرونا بهتر است؟
تاکنون برای ساخت بیشتر واکسن‌هایی مانند آنفولانزا و واکسن سه‌گانه (واکسن سه بیماری دیفتری، کزاز و سیاه سرفه)، از ویروس ضعیف یا غیرفعال‌شده استفاده می‌کردند؛ اما ساخت واکسن بیماری کرونا با تکنولوژی جدید اِم‌آراِن‌اِی (MRNA) انجام شده و اولین واکسنی است که با این فناوری تهیه شده است. در مراحل ساخت واکسن کرونا ، یک RNA خبررسان یا MRNA ویروس، شبیه‌سازی می‌شود و سپس از آن در ترکیبات واکسن استفاده می‌کنند. RNA از اطلاعات ژنتیکی هر ویروسی شناخته می‌شود.
بعد از تزریق، این RNA خبررسان وارد سلول‌های انسان می‌شود و پروتئین ویروس کرونا به نام پروتئین شاخی‌شکل را تولید می‌کند. سیستم ایمنی بدن در مواجهه با این پروتئین، ابتدا تصور می‌کند که ویروس کرونا وارد بدن شده و برای محافظت از آن شروع به تولید پادتن یا آنتی‌بادی می‌کند. همان طور که گفتیم پادتن یا آنتی‌بادی نوعی پروتئین در دستگاه ایمنی بدن است که در برابر عوامل خارجی مانند ویروس‌ها و باکتری‌ها از بدن محافظت می‌کند. بنابراین با شناسایی این پروتئین و تولید آنتی‌بادی، اگر زمانی خود ویروس وارد بدن شود، سیستم ایمنی بدن آن را شناسایی کرده و از بین می‌برد.
در طول تاریخ، کشف داروها و از همه مهم‌تر واکسن‌ها، بزرگترین امید برای انسان‌ها بوده است. به همین دلیل از آغاز همه‌گیری ویروس کووید-۱۹، تلاش برای کشف واکسن کرونا نیز موازی با دارودرمانی انجام شده است. در حال حاضر واکسن های کرونای مختلفی در سراسر جهان کشف شده است؛ اما هنوز شک‌وشبهه‌های زیادی در مورد آن‌ها وجود دارد. برخی از این واکسن‌ها توسط سازمان‌های ناظر واکسن کرونا در کشورهای مختلف تایید شده‌اند و برخی دیگر هنوز در صف انتظار تایید برای استفاده عمومی هستند. در این مقاله به طور کامل در مورد واکسن های کرونا، عوارض و شرایط دریافت آن‌ها توضیح می‌دهیم. همراه ما باشید.
واکسن کرونا چیست؟
واکسیناسیون یکی از روش‌های ساده، ایمن و موثر برای محافظت از بدن در برابر ابتلا به بیماری‌های خطرناک به شمار می‌آید. در حقیقت، واکسن‌ها سیستم ایمنی بدن را آموزش می‌دهند تا در برابر عفونت‌ها و ویروس‌ها آنتی‌بادی‌های لازم را تولید و از بدن محافظت کنند. آنتی‌بادی‌ها با میکروب‌هایی که وارد بدن ما می‌شوند مبارزه می‌کنند. معمولا در ساخت واکسن‌ها از نمونه‌های ضعیف‌شده ویروس‌ها یا باکتری‌ها استفاده کرده و آن‌ها را از طریق تزریق وارد بدن می‌کنند. براساس گزارش‌های مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها (CDC)، واکسن‌ها معمولا از مواد زیر تشکیل شده‌اند:
آنتی ژن‌ها
نمونه‌های ضعیف‌شده ویروس‌ها یا باکتری‌ها هستند که در شناسایی عامل بیماری در بدن به سیستم ایمنی کمک می‌کنند.
مواد شیمیایی کمکی یا ادجوانت (adjuvant)
این مواد شیمیایی برای بهبود عملکرد واکسن‌ها به مواد تشکیل‌دهنده آن‌ها اضافه می‌شوند. وظیفه این مواد تقویت سیستم ایمنی بدن برای تولید آنتی‌بادی است.
مواد نگهدارنده
این مواد جهت نگهداری و حفظ خواص مواد تشکیل‌دهنده واکسن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تثبیت‌کننده‌ها
تثبیت‌کننده‌ها از فاسد شدن واکسن، هنگام حمل‌ونقل جلوگیری می‌کنند.
واکسن کرونا ایرانی
تاکنون ۲ واکسن بیماری کرونا در ایران که یکی ساخت شرکت داروسازی شفا با نام «کُووایران برکت» و دیگری که نتیجه همکاری انستیتو پاستور ایران با انستیتوی فینلای واکسن کوبا است، به مرحله سوم آزمایش انسانی رسیده‌اند و تا شهریور ماه تزریق همگانی آن‌ها شروع می‌شود. در حال حاضر نام ۵ شرکت ایرانی در فهرست سازمان جهانی بهداشت برای ساخت واکسن ثبت شده؛ ولی تنها نتایج تحقیقات واکسن کُووایران برکت برای مطالعه و دریافت مجوز به این سازمان ارسال شده است.
اولین فاز آزمایش بالینی این واکسن ایرانی با ۳ داوطلب انجام شد و در مراحل ساخت آن همانند واکسن‌های چینی سینوفارم و سینوواک، از ویروس غیرفعال‌شده استفاده شده است. در این روش با ورود ویروس غیرفعال‌شده به بدن، سیستم ایمنی بدن پادتن لازم برای مقابله با ویروس را تولید می‌کند؛ بنابراین اگر بعدها ویروس وارد بدن شود با ترشح آنتی‌بادی از بین می‌رود.
دو مرحله آزمایش انسانی واکسن ایران-کوبا، در کشور کوبا و روی تقریبا ۱۵۰ نفر آزمایش شده و فاز سوم به صورت مشترک در هر دو کشور انجام خواهد شد. تقریبا ۵۰ هزار نفر برای اجرای فاز سوم واکسیناسیون داوطلب شده‌اند و نتایج نهایی آن بعد از دوره سوم آزمایش مشخص خواهد شد.
عوارض و خطرات واکسن کرونا
برای آگاهی از عوارض جانبی واکسن بیماری کرونا باید به نتایج تحقیقات و گزارش‌های بالینی توجه کنیم. بر اساس گزارش‌های سازمان غذا و داروی آمریکا، میزان عوارض واکسن فایزر کمتر و خفیف‌تر از دیگر واکسن‌ها بوده؛ در حالی که در تزریق واکسن مدرنا عوارضی مانند درد ماهیچه و مفصل، سردرد، تب و خستگی دیده شده است.
بعد از تزریق واکسن و تحریک شدن سیستم ایمنی بدن، معمولا این عوارض برای تمامی واکسن‌ها دیده می‌شود و ممکن است تا چند روز هم ادامه داشته باشد. می‌توان گفت مهم‌ترین عارضه تزریق واکسن، تاکنون مربوط به واکنش آلرژیک آنافیلاکسی بوده؛ تا جایی که تقریبا ۳۶۰ دریافت‌کننده از بین ۲ میلیون نفر، این حساسیت را گزارش کردهاند. در حساسیت آنافیلاکسی، به‌طور ناگهانی فرد دچار تورم گلو، خارش، افت فشار خون یا ضایعات پوستی مانند تاول و قرمزی پوست می‌شود.
به همین دلیل افرادی که به واکسن یا آمپول‌ها حساسیت دارند، باید تا ۳۰ دقیقه بعد از تزریق تحت مراقبت پزشکی باشند. همچنین بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، افرادی که به مواد تشکیل‌دهنده واکسن های کرونا که به روش MRNA تهیه شده‌اند، یعنی واکسن مدرنا و فایزر، حساسیت دارند نباید این نوع واکسن‌ها را دریافت کنند.
مزایای تزریق واکسن بیماری کرونا
تا به حال تمامی واکسن‌ها برای حفظ سلامتی همه افراد ساخته شده‌اند و در مورد واکسن کرونا نیز این موضوع صادق است. در حال حاضر بیشتر پزشکان در تمامی کشورها تزریق واکسن کرونا را توصیه کردهاند؛ چراکه استفاده از آن نه‌تنها همه‌گیری این ویروس را کنترل می‌کند، بلکه جان بسیاری را نجات خواهد داد.
در حالت کلی برای کنترل همه‌گیری‌ها ۲ رویکرد وجود دارد، یکی پخش و همه‌گیری ویروس بین انسان‌ها است تا جایی که ۶۵ درصد افراد جامعه به این ویروس مبتلا شوند و زنده بمانند و دیگری استفاده از واکسن است. در روش اول افراد سالمند و کسانی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند، در خطر بزرگی قرار می‌گیرند و احتمال زیادی دارد که جان خود را از دست بدهند؛ بنابراین، با کشف و استفاده از واکسن کرونا، می‌توانیم جان خود و دیگران را نجات دهیم.
با شروع همه‌گیری ویروس کووید ۱۹، افراد زیادی به بیماری کرونا مبتلا شدند و تعدادی هم جان خود را از دست دادند. واکسن بیماری کرونا امید بزرگی برای انسان‌ها بوده و تلاش‌های فراوانی برای تولید آن انجام شده است. در حال حاضر انواع مختلفی از واکسن کرونا تولید شده است و واکسن‌هایی مانند فایزر و مدرنا توانسته‌اند در برخی کشورها مجوز تزریق عمومی را دریافت کنند.
در ساخت این واکسن‌ها برای اولین بار از تکنولوژی جدید اِم‌آراِن‌اِی (MRNA) استفاده شده که همین موضوع شک و تردیدهای زیادی را به وجود آورده است. در حال حاضر توجه به سلامت انسان‌ها و اهمیت واکسیناسیون در اولویت جامعه جهانی قرار دارد.
برای راحتی شما عزیزان و در صورت تمایل شما می توانید انواع آزمایش در منزل و همچنین آزمایش کرونا در منزل زا انجام دهید به سایت آنی آزما مراجعه کنید.