چگونه بفهمیم به “اُمیکرون” مبتلا شده‌ایم؟

زمانی که اعضای یک خانواده ظرف مدت کوتاه همگی به کرونا مبتلا شوند، به احتمال زیاد به سویه اُمیکرون شده اید. متاسفانه این سویه جدید هم اکنون در 110 کشور جهان شیوع پیدا کرده و چندی است که در کشور ما هم شناسایی شده است. یکی از نشانه های بارز این سویه جدید قدرت بالای انتشار آن است، طوری که ظرف حدود یک ماه از شناسایی آن در آفریقای جنوبی هم اکنون در 110 کشور جهان شناسایی شده است. علائم این سویه جدید هم مشابه سویه های قبلی است و این سویه جدید هم در اغلب موارد مشابه علائم یک سرماخوردگی ساده ظاهر می شود. گرفتگی بینی، عطسه، سردرد و سرفه خشک از جمله علائم این سویه جدید است.

افتراق این سویه جدید از سویه های قبلی بسیار دشوار است و تنها راه در این زمینه بحث همه گیری این ویروس در محیط خانواده یا کار و … است. سویه های قبلی عمدتا بصورت ” تک گیر” خود را نشان می دادند، بطور مثال یک یا دو نفر در خانواده درگیر کرونا می شدند، اما با شیوع این سویه جدید اغلبا درگیری ها بصورت خانوادگی است. زمانی که اعضای یک خانواده ظرف مدت کوتاه همگی به کرونا مبتلا شوند، شک اصلی سمت سویه “اُمیکرون” می رود.

مهم ترین راه پیشگیری از سویه جدید

از قدرت سرایت ویروس در یک مکان یا یک خانواده یا یک محفل و دورهمی است که می توان به ابتلا به “اُمیکرون” مشکوک شد. علائم این سویه جدید سه روز بعد از ورود ویروس به بدن خود را نشان می دهد. این علائم حدود 9 روز و یا شاید حدود دو هفته طول می کشد. خوشبختانه فعلا گزارشاتی که منتشر شده نشان می دهد علائم این سویه جدید نسبت به سویه دلتا ضعیف تر است. این سویه جدید عمدتا سیستم فوقانی را درگیر کرده و کمتر درگیری در سیستم تحتانی تنفسی ایجاد می کند، بنابراین علائم آن نسبت به سویه دلتا ضعیف تر است. البته هنوز یک ماه از شناسایی این سویه جدید گذشته و قضاوت درباره شدت بیماری زایی و مرگ و میر ناشی از آن هنوز زود است.

مهم ترین راه پیشگیری از این سویه جدید بحث تزریق دوز سوم واکسن کرونا است. تحقیقات نشان می دهد افرادی که دوز سوم را تزریق کرده اند از ایمنی به نسبت خوبی در برابر این سویه جدید برخوردار هستند. توصیه می شود تمام افراد بین 12 تا 18 سال هرچه سریعتر برای تزریق دوز دوم و افراد بالای 18 سال که موعد تزریق دوز سوم آنها فرا رسیده برای تزریق واکسن مراجعه کنند. در کنار تزریق واکسن استفاده از ماسک همچنان بهترین راهکار برای پیشگیری از ابتلا به انواع سویه های کرونا است. رعایت فاصله حداقل یک تا دو متر با سایر افراد برای پیشگیری از ابتلا به کرونا ضروری است.

اُمیکرون ساختار ریه را تغییر می‌دهد

پژوهشگران با استفاده از یک بستر ارگانوئیدی جدید توانستند سلول‌های بنیادی غیرطبیعی را که در موارد آسیب شدید کیسه هوایی دیده می‌شوند، مدل‌سازی کنند. پژوهشگران آمریکایی در بررسی جدید خود نشان داده‌اند که آسیب‌های ناشی از اُمیکرون می‌توانند ساختار ریه را تغییر دهند. به گزارش وب‌سایت رسمی “دانشگاه کالیفرنیا، سان‌فرانسیسکو” (UCSF)، آسیب‌های شدید ریوی ناشی از بیماری‌هایی مانند اُمیکرون، به ترمیم غیر طبیعی سلول‌های بنیادی منجر می‌شوند و ساختار ریه را تغییر می‌دهند. ترمیم نابه‌جای سلول‌های بنیادی در واکنش به آسیب می‌تواند از بازیابی عملکرد طبیعی ریه جلوگیری کند. پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا، سان‌فرانسیسکو، از مدل‌های سلول‌های بنیادی استفاده کرده‌اند تا یک مسیر جدید جدید سلولی را آشکار کنند که در ریه‌های آسیب‌دیده در اثر اُمیکرون و بیماران مبتلا به “فیبروز ریوی ایدیوپاتیک” (idiopathic pulmonary fibrosis) دیده می‌شود.

این پژوهش، نقشه‌ای را ارائه می‌دهد که می‌تواند به درک کردن این که ریه‌های آسیب دیده چگونه می‌توانند تغییر یابند و زخمی شوند، کمک کند. همچنین این پژوهش، یک مسیر احتمالی را برای معکوس کردن ترمیم سلول‌های بنیادی به شکل غیر طبیعی نشان می‌دهد. این موضوع پیشتر پذیرفته شده بود که ظرفیت ترمیم سلول‌های بنیادی کیسه هوایی، در موش‌ها و انسان‌ها به طور مشابهی عمل می‌کند. پژوهشگران به طور غیرمنتظره‌ای دریافتند که نوع انسانی این سلول‌ها موسوم به “hAEC۲s” بر خلاف همتایان خود در موش‌ها، با سرنخ‌هایی از فیبروبلاست‌های پاتولوژیک متمایز می‌شوند. تجزیه و تحلیل این سلول‌ها در شرایط آزمایشگاهی، وجود انواع سلول‌های منتقل‌شده و زیرمجموعه‌های سلول پایه را نشان داد که پیشتر در ریه افراد مبتلا به فیبروز ریوی ایدیوپاتیک شناسایی شده بودند.

نحوه بازسازی ریه در واکنش به آسیب شدید

پژوهشگران با استفاده از یک بستر ارگانوئیدی جدید توانستند سلول‌های بنیادی غیرطبیعی را که در موارد آسیب شدید کیسه هوایی دیده می‌شوند، مدل‌سازی کنند. “تین پنگ” (Tien Peng)، از پژوهشگران این پروژه گفت: نخستین باری که تغییرات سلول‌های hAEC۲ را دیدیم، آن قدر برای ما جالب بود که فکر کردیم فقط یک خطا است، اما بررسی دقیق این مسیر جدید، بینش عظیمی را در مورد نحوه بازسازی ریه در واکنش به آسیب شدید و مسیری احتمالی را برای معکوس کردن آسیب ارائه کرد. این پژوهش، زمینه را برای بررسی‌های آینده به منظور شناسایی اهداف درمانی که ممکن است به پیشگیری از آسیب شدید ریوی کمک کنند یا به معکوس کردن آن بپردازند، فراهم می‌کند. این پژوهش، در مجله “Nature Cell Biology” به چاپ رسید.

چقدر باید از اُمیکرون بترسیم؟

تاکنون ۳۴ مورد ابتلا به سویه جدید اُمیکرون در کشور شناسایی شده و ۸ مورد مشکوک نیز در حال آزمایش و تست‌های تشخیصی است. به نظر می‌رسد با وجود قدرت بسیار بالای سرایت‌پذیری ویروس اُمیکرون، هنوز این سویه تهدید جدی برای سلامت عمومی در آن حد که ویروس دلتا خطرناک بود، شمرده نمی‌شود. با وجودی که اخبار مختلف می‌گفت باید از اومیکرون به شدت ترسید و با وجودی که برخی متخصصان پیشنهاد کردند با ورود سویه اومیکرون به کشور باید اماکن عمومی دوباره تعطیل شوند، ولی به نظر می‌رسد حضور این ویروس در کشور چندان هم بحرانزا نشده است.

اُمیکرون ویروسی است که گسترش سریعی دارد و به سرعت پخش می‌شود. بر همین اساس اینکه بگوییم تعداد موارد اُمیکرون تنها ۳۰ یا ۳۴ مورد تایید شده است، درست نیست و قطعا تعداد موارد بیماری در کشور بیش از این است و در کل کشور هم پخش شده است. به طوری که می‌توان گفت اُمیکرون در کل کشور در حال گردش است. خوشبختانه موضوعی که تاکنون وجود دارد، این است که گردش ویروس اُمیکرون، منجر به افزایش موارد بستری و فوت و حتی افزایش موارد سرپایی ابتلا در کشور نشده است و آمار ما زیر ۲۰۰۰ تست مثبت در روز است. البته از اول هم برخی منابع علمی می‌گفتند امیکرون چندان هم خطرناک نیست.

عدد واقعی بیماران مبتلا به امیکرون در ایران

پژوهشگران انگلیسی گفته بودند خطر مراجعه به بیمارستان و بستری شدن در اثر ابتلا به سویه اومیکرون در مقایسه با نوع دلتا ۴۰ درصد کمتر است. واقعیت اینجاست که در ایران کسی نمی‌تواند ادعا کند عدد واقعی بیماران مبتلا به امیکرون را می‌داند. یعنی با توجه به کاهش چشمگیر موارد فوت و بستری و با وجود نداشتن اطلاعات درباره امیکرون می‌شود گفت هنوز این بیماری، خطر جدی برای شهروندان به شمار نمی‌رود هرچند نباید جانب احتیاط را رها کرد.

در این رابطه دکتر نادر توکلی معاون درمان ستاد مقابله با کرونا استان تهران با اشاره به لزوم سکانس ژنی تست‌های مثبت کرونا برای بررسی میزان شیوع سویه جدید کووید۱۹، گفت: سکانس ژنی در آزمایشگاه مرجع انجام می‌شود و اعلام می‌کنند که چند درصد تست‌های مثبت، امیکرون است. تعداد این تست‌ها کم است و عدد واقعی ابتلا به امیکرون در تهران نداریم. وی افزود: مراجعین سرپایی همچنان وجود دارند که البته شامل مبتلایان کرونا و آنفلوآنزای فصلی به شکل همزمان هستند.

حدود ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ نفر روزانه به شکل سرپایی مراجعه می‌کنند که تعداد قابل توجهی مبتلا به آنفلوآنزا هستند و تعداد موارد مثبت کرونا از کل تست‌هایی که اخذ می‌شود پنج درصد است. توکلی ادامه داد: چیزی که نگران آن هستیم شیوع بیش از اندازه سویه امیکرون است که می‌تواند درگیری زیادی از نظر وسعت ابتلا ایجاد کند؛ البته درخصوص شدت ابتلا به این سویه خیلی نگرانی نداریم.

برای خوش‌بینی زود است

با همه خوشبینی‌ای که به خاطر کاهش آمار بیماران کرونایی در کشور وجود دارد، به نظر می‌رسد هنوز زود است درباره رد شدن خطر امیکرون اظهارنظر کنیم، زیرا منابع بین المللی بهداشت معتقدند این سویه بسیار خطرناک است. سازمان جهانی بهداشت (WHO) در به روزرسانی گزارش اپیدمیولوژیک هفتگی بیماری کووید-۱۹ که امروز (چهارشنبه) منتشر شد، خطرات مربوط به سویه اُمیکرون را در حد “بسیار زیاد” طبقه‌بندی کرده است.

این سازمان جهانی در گزارش خود به چند نکته در مورد سویه اُمیکرون اشاره کرده است خطر کلی و نگرانی مربوط به کرونای اُمیکرون هنوز بسیار بالا است. شواهد نشان می‌دهد که سویه اُمیکرون در مقایسه با دلتا در مدت دو تا سه روز دو برابر می‌شود. موارد ابتلا به این سویه به سرعت در حال افزایش است و اُمیکرون به سویه غالب در انگلیس و ایالات متحده تبدیل شده است.

قدرت سرایت پذیری اومیکرون

البته پزشکان می‌گویند قدرت سرایت پذیری اومیکرون با تزریق کامل واکسن کرونا به شدت کاهش می‌یابد. در این رابطه دکتر پیام طبرسی در حاشیه جلسه کمیته علمی کشوری مقابله با کرونا درباره تاثیر واکسیناسیون بر کرونای اُمیکرون، گفت: طبق مطالعات مختلف بین‌المللی نشان داده شده کسانی که دز سوم یا بوستر را تزریق کردند، میزان ایمنی و مقاومت‌شان در برابر امیکرون بسیار بالا بوده است. حال اگر فردی قبلا کرونا هم گرفته باشد، ایمنی خوبی ایجاد می‌کند؛ بنابراین توصیه ما این است که همه دز سوم واکسن کرونا را تزریق کنند.

همچنین دکتر طلعت مختاری آزاد استاد گروه ویروس‌شناسی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره وضعیت امیکرون در کشور، گفت: فعلا هنوز سویه غالب دلتاست، اما کلا درباره عفونت‌های تنفسی محدود کردن انتقال از یک کشور به کشور دیگر، غیرممکن است.

وی افزود: اکنون تعداد زیادی از کشور‌ها امیکرون را گزارش کردند و اولین موردی هم که در ایران تایید شد، مسافری بود که از دبی آمده بود که سیستم کنترل قوی هم دارند؛ بنابراین ممکن است مسافری که وارد می‌شود، در آن لحظه ظاهرا پاسخ تستش منفی باشد، اما چند روز بعد که ویروس در بدنش تکثیر می‌شود، تستش مثبت شود. ما هم جدا از دنیا نیستیم. این ویروس در ایران وجود دارد، ولی امیدواریم باتوجه به پیکی که اخیرا گذراندیم و بسیاری از افراد به بیماری مبتلا شدند و افزایش واکسیناسیون، مانند برخی کشور‌های اروپایی نشویم.

تفاوت شکل نهفتگی ویروس اومیکرون در بدن با دلتا یا کرونای چینی

واقعیت این است که شکل نهفتگی ویروس اومیکرون در بدن با دلتا یا کرونای چینی تفاوت‌هایی دارد. علائم ابتلا به سویه اُمیکرون مانند سایر سویه‌های کووید ۱۹ طی چند روز از بین می‌رود. علائمی که در بیماران مبتلا به اُمیکرون ظاهر می‌شود، در مقایسه با علائمی که در نوع بسیار خطرناک دلتا مشاهده شده، بسیار خفیف است. بیماران معمولا با درد عضلانی، بدن درد، سردرد و کمی خستگی مراجعه می‌کنند و علائم آن‌ها به نظر نمی‌رسد بدتر شود و بعد از حدود پنج روز از بین می‌روند و تمام می‌شود.

با وجود بیم و امید‌هایی که درباره گذر از امواج امیکرون وجود دارد، در ابتدای هفته جاری مسول روابط عمومی وزارت بهداشت آمار ابتلای شناخته شده به امیکرون در کشور را اعلام کرد. محمدهاشمی گفت: تاکنون ۳۴ مورد ابتلا به سویه جدید اُمیکرون در کشور شناسایی شده و ۸ مورد مشکوک نیز در حال آزمایش و تست‌های تشخیصی است. او ادامه داد: تاکنون ۱۵ مورد ابتلا به اُمیکرون در تهران، ۵ مورد در مشهد، ۵ مورد در هرمزگان، ۲ مورد در بوشهر، ۲ مورد در شیراز و در هر یک از شهر‌های بابل، اصفهان، ارومیه، کرج و اراک، یک مورد شناسایی شده است.

وی افزود: همچنین ۸ مورد مشکوک به ابتلا به این سویه در کشور در حال آزمایش است که ۳ مورد در استان یزد، ۳ مورد در استان هرمزگان، یک مورد در بوشهر و یک مورد نیز در گلستان است. هاشمی تاکید کرد: رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی و تزریق دُز سوم واکسن کرونا، می‌تواند در پیشگیری از ابتلا به این ویروس جهش یافته موثر باشد.

مزایای تست کرونا در منزل

با گسترش بیماری های عفونی از جمله کووید ۱۹ نیاز به خدماتی مانند تست کرونا در منزل احساس می شود. آزمایش کرونا در منزل از خدمات جدیدی است که به منظور کاهش هزینه ها، افزایش سرعت پروسه آزمایش و جوابدهی، کاهش انتقال این بیماری طراحی و اجرا شده است. این خدمت حضور فیزیکی در محیط های آزمایشگاهی را حذف کرده، و اشخاص می توانند با مراجعه به وب سایت آنی آزما درخواست خود را ثبت نمایند.

نمونه گیری در منزل یا محل کار شخص انجام می شود و بابت این خدمت هیچ گونه هزینه ی اضافه از بیمار اخذ نخواهد گردید. همچنین متقاضیان پس از نمونه گیری، پاسخ آزمایشات خود را نیز به صورت آنلاین و از طریق وب سایت می توانند دریافت کنند.