آزمایش هموگلوبین A1C را چه کسانی باید انجام دهند؟

متاسفانه یکی از بیماری هایی که در سال های اخیر در کشور ما شایع شده است، ابتلا به قند خون یا همان بیماری دیابت است. این بیماری می تواند در هر سن و در هر مرحله از از زندگی رخ بدهد. برای مثال دیابت بارداری از جمله مواردی است که ممکن است برای مادران رخ بدهد. افرادی که به این بیماری مبتلا شده اند باید در بازه های زمانی منظم آزمایشات لازم برای کنترل قند خون را انجام دهند. در این میان آزمایش هموگلوبین A1C یکی از تست های ضروری است که تعیین کننده میزان قند خون است. بیماران توجه باشند که عدم اهمیت به انجام این قبیل آزمایشات، می تواند اوضاع شما را حاد کرده و حتی خطر جانی برای شما داشته باشد. لذا هموراه باید تحت مراقبت متخصص باشید. کارشناسان آزمایشگاه شبانه روزی آنی آزما در این مقاله اطلاعات کامل در مورد هموگلوبین A1C را در اختیار شما قرار می دهند.

آزمایش هموگلوبین A1C به منظور غربالگری سطح قند خون افراد دیابتیک درخواست می شود. دیابت یکی از شایع ترین بیماری های متابولیکی است که امروزه به عنوان معضلی برای جوامع امروزی به شمار می رود. سبک زندگی شهرنشینی و تغییرات رژیم غذایی و بی تحرکی همگی باهم باعث افزایش روز افزون این بیماری شده است‌. عوارض برگشت ناپذیر دیابت باعث شده پیشگیری از این بیماری و اهمیت کنترل آن مسئله ی بسیار حیاتی قلمداد شود. مدیریت دیابت نیازمند دانش و مهارت های عملی بسیاری است که تسلط بر آنها می تواند کیفیت زندگی با دیابت را دگرگون سازد. چکاپ این بیماری به صورت روتین و کنترل آن از اقدامات مهم می باشد جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد بیماری دیابت و آزمایش های مربوط به آن می توانید به مقاله آزمایش قند خون مراجعه فرمایید.

آزمایش A1C دقیق ترین آزمایش برای ارزیابی احتمال بروز عوارض دیابتیک که شامل بیماری های قلبی، چشمی، کلیوی، سکته و آسیب عصبی است. نام دیگر این آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله Glycohemoglebin و HbA1C می باشد. به طوری که به بیماران دیابتی توصیه می شود که در سال 3 تا 4 بار آزمایشA1C را انجام داده و سپس با پزشک خود درباره روند درمان مشورت نمایند.

آزمایش A1C باید همراه آزمایش FBS و GCT یا تست تحمل گلوکز درخواست شود و این سه آزمایش کنار هم اطلاعات مفیدی در مورد وضعیت فرد دیابتیک و کنترل این بیماری در اختیار پزشک قرار می دهد.

آزمایش هموگلوبین A1C چیست؟

همان طور که مشخص است A1C یک نوع هموگلوبین می باشد. هموگلوبین پروتئینی است که در گلبول‌های قرمز وجود دارد و وظیفه‌اش انتقال اکسیژن در خون می‌باشد. هموگلوبین‌های مختلفی در خون وجود دارند که بیشترین مقدار آنها (95 درصد) را هموگلوبین A تشکیل می‌دهد. یکی از زیر مجموعه‌های هموگلوبین A، هموگلوبین A1C می باشد. قندی که در سیستم گردش خون وجود دارد با این هموگلوبین پیوند می‌شود.

هر چه غلظت قند در خون بیشتر باشد مقدار بیشتری با این نوع هموگلوبین پیوند می‌شود و تا زمانی که عمر گلبول قرمز به اتمام نرسیده از آن جدا نخواهد شد که این زمان حدود 120 روز می‌باشد. به همین جهت گفته می‌شود آزمایش A1C میانگین قند 2 تا 3 ماه گذشته فرد را نشان می‌دهد. استفاده از هموگلوبین A1C به عنوان اندازه گیری سطح قند خون در چند ماه گذشته اولین بار توسط ایمنولوژیست ایرانی به نام ساموئل رهبر مطرح شد. این کشف اطلاعات ارزشمندی برای ارزیابی سطح قند خون افراد دیابت یک در ۲ الی ۳ ماه اخیر در اختیار پزشکان قرار داد.

در چه کسانی آزمایش هموگلوبین A1C درخواست می شود؟

آزمایش A1Cجهت نظارت بر درمان فرد دیابتی، برای کمک به تصمیم‌ گیری در رابطه با درمان بیمار، برای تشخیص یا غربالگری دیابت و پیش دیابت و قسمتی از برنامه ی چکاپ افرادی که در خطر دیابت هستند. این آزمایش برای افراد دیابتی 2 تا 4 بار در سال درخواست می گردد.

علت درخواست آزمایش هموگلوبین A1C چیست؟

در آزمایش چکاپ خون برای بررسی سطح قند خون ممکن است آزمایش قند خون ناشتا FBS یا BS درخواست شود ولی در افراد نرمال و در چکاپ اولیه بدون داشتن سابقه ی دیابت معمولا آزمایش A1C درخواست نمی شود. در بیماران دیابتی برای غربالگری و کنترل سطح قند خون این آزمایش درخواست می شود. در برخی موارد مشاهده شده است که فردی دیابتیک بوده ولی با کنترل چند روزه آزمایش قند خون فرد، نرمال گزارش می شود و باعث سردرگمی پزشک معالج می شود. آزمایش FBS و BS قادر به این پیش بینی نیستید که قند خون فرد دیابتیک روی هم رفته طی ماه های گذشته چقدر بالاتر از مقدار طبیعی بوده است.

آزمایشA1C دقیقاً همین کار را انجام می دهد. این آزمایش به شما و پزشک معالجتان نشان می دهد که برنامه درمان دیابت شما تا چه حد موفقیت آمیز بوده است. مزیت دیگر آزمایش هموگلوبین A1C این است که می توان مشکلاتی مانند قند خون بالای بعد از غذا و یا در طول شب را که گاهی اوقات توسط اندازه گیری با دستگاه تست قند خون تشخیص داده نمی شود، به خوبی شناسایی کند.

دقت آزمایش A1C

دقت در هنگام آزمایش A1C یا حتی آزمایش قند خون نسبی است. نتیجه آزمایش A1C می تواند تا نیم درصد بالاتر یا پایین تر از درصد واقعی باشد. این بدان معناست که اگر A1C شما 6 باشد ، ممکن است جواب واقعی شما عددی بین 5.5 تا 6.5 نشان دهد. در صورت کاهش بقای گلبولهای قرمز ، A1C نیز می تواند تحت تأثیر قرار گیرد.

روش کاهش درصد گلیکوزیله هموگلوبین A1C

همان طور که در بالا اشاره شد آزمایشA1C وضعیت قند خون فرد را در طی ۲ الی ۳ ماه نشان می دهد. بنابراین برای کاهش مقدار آن و قرار گرفتن در یک وضعیت نرمال نیازمند رعایت چندین ماهه برخی نکات می باشد که در ادامه به آن ها اشاره می شود:

• از مصرف بیش از حد مواد حاوی قند بپرهیزید

• مواد غذایی پر فیبر مصرف کنید.

• وزنتان را کم کنید.

• از اضطراب و استراس اجتناب کنید.

• از وعده ی غذایی سبک استفاده کنید و فاصله ی بین وعده های غذایی خود را کم کنید.

• تحرک کافی داشته باشید و روزانه سعی کنید ورزش را در برنامه ی خود قرار دهید.

• خواب کافی داشته باشید.

• از مصرف الکل و سیگار بپرهیزید.

آزمایش هموگلوبین A1C در چه افرادی فاقد ارزش می باشد و کاربردی ندارد؟

این آزمایش در خانم های باردار، افرادی که به تازگی خون دریافت کرده اند، بیمارانی که دچار ناراحتی های مزمن کلیه و کبد هستند و افرادی که بیماری کم خونی دارند، ارزش تشخیصی ندارد. همچنین وجود گلبول‌های قرمز داسی شکل یا خونریزی های شدید نیز می‌تواند میزان هموگلوبین A را کاهش دهد و آزمایش A1C در این افراد کاربرد ندارد.

اساس آزمایش هموگلوبین A1C

هموگلوبین یکی از پروتئین های داخل گلبول های قرمز است و وظیفه حمل اکسیژن در خون را بر عهده دارد. هموگلوبین نیز مانند تمام پروتئین های دیگر بدن با قندها از جمله گلوکز ترکیب می شود. این ترکیب تا زمانی که گلبول قرمز در خون زنده است (تقریباً ۱۲۰ روز) پایدار می باشد و این اساس آزمایش A1C را تشکیل می دهد که هر چقدر میزان قند خون شما در طول ۴-۳ ماه گذشته بالاتر از مقدار طبیعی باشد، درصد هموگلوبین A1C خون شما که با گلوکز ترکیب شده است نیز بیشتر خواهد بود.

محدوده ی نرمال آزمایش هموگلوبین A1C

محدوده ی نرمال گلیکوزیله شده ی هموگلوبین A1C با درصد مشخص و قابل گزارش می باشد. از آنجایی که روش های اندازه گیری هموگلوبین A1C در آزمایشگاه های مختلف، متفاوت است، نتایج این آزمایش نیز متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال در یک آزمایشگاه ممکن است نتیجه ۶ درصد به عنوان نتیجه طبیعی و در دیگری به عنوان قند خون بالا تلقی شود. بنابراین همیشه با پزشک خود در مورد نتیجه آزمایش هموگلوبین A1C مشورت کنید و همچنین آگاه باشید که با تعویض آزمایشگاه ممکن است نتیجه آزمایش A1C نیز تغییر کند. پس همیشه یک آزمایشگاه مشخص را برای انجام این آزمایش در نظر بگیرید ولی این درصد در افراد و در سنین مختلف متفاوت می باشد و به شرح زیر است:

شرایط انجام آزمایش هموگلوبین A1C

برخلاف آزمایش قند خون ناشتا FBS، آزمایش A1C نیاز به ناشتایی ندارد و آزمایش در هر ساعت از شبانه روز قابل انجام می باشد. مصرف مواد غذایی قبل آن برای جواب آزمایش مشکلی را به وجود نمی آورد. همچنین نتیجه این آزمایش بر خلاف آزمایش های شخصی قند خون ارتباطی با نوع تغذیه و فعالیت بدنی و یا وضعیت روحی شما در روز آزمایش ندارد؛ ولی اگر شما دچار هرگونه کسالت و بیماری هستید بهتر است انجام آزمایش هموگلوبین A1C را به روز دیگری موکول کنید. زیرا این احتمال وجود دارد که آزمایش به طور کاذب بالا برود. نمونه مورد بررسی در آزمایش A1C نمونه خون وریدی می باشد.

از آنجا که افراد دیابتی یا کسانی که پیش دیابتی هستند، باید به صورت مستمر و دوره ای از وضعیت قند خون خود آگاهی داشته باشند، تا ضمن پیشگیری از ابتلا و بدتر شدن وضعیت بیماری، نسبت به تنظیم دوز دارو و انسولین تزریقی خود نیز اقدام نمایند. این مراجعه مستمر به آزمایشگاه می تواند برای فرد دردسر ساز بوده و همه افراد نتوانند از هر چند ماه یکبار به آزمایشگاه مراجعه نمایند. به همین خاطر آزمایشگاه آنلاین آنی آزما آماده است تا ضمن انجام کلیه مراحل پذیرش و جوابدهی آزمایش های شما به صورت غیر حضوری، نسبت به نمونه برداری و انجام آزمایشات شما در محل کار یا منزل شما انجام دهد. شما می توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد آزمایش در منزل و شرایط آن، به مقاله آزمایش در منزل مراجعه فرمایید.