اخبار سلامتی
چرا باید آزمایش پانل چربی را انجام دهیم
مرداد
ثبت آزمایش
لیپیدها مهمترین متابولیت های اولیه در بدن هستند که اصلی ترین نقش آن ها، ساختار غشای سلولی است. در واقع هر نوع آسیب در این قسمت منجر به مرگ سلول ها خواهد شد. از سویی دیگر چربی ها ناقل انرژی بوده و وقتی بدن دچار کمبود کربوهیدرات گردد، به سراغ چربی ها رفته و از طریق کاتابولیسم آن ها، انرژی بدن را تامین می کند. آزمایش پانل چربی کمک می کند تا متخصص بتواند سطح اسیدهای چرب مختلف را در خون ارزیابی کند. این مقادیر تعیین کننده سلامت شما از نظر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی است.. متاسفانه تجمع چربی در رگ ها منجر به انسداد عروق و سکته قلبی خواهد شد. اگر این آزمایش ساده به موقع انجام گیرد، خطر بیماری های قلبی همانند سکته دفع خواهد شد. افرادی که مستعد این بیماری ها هستند، حتما در انجام آزمایش پانل چربی کوتاهی نکنند.
آزمایش پانل چربی یا پانل ارزیابی خطر بیماری های عروق کرونر برای ارزیابی خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی (CVD) و برای نظارت بر درمان و کاهش مقادیر چربی های ناسالم در بدن کاربرد دارد. غربالگری در صورت عدم وجود عوامل خطر: برای بزرگسالان ، هر چهار تا شش سال؛ برای کودکان ، نوجوانان و افراد جوان، یک بار بین 9 تا 11 سالگی و دوباره بین 17 تا 21 سالگی مورد نیاز است .
از آزمایش پانل چربی در فواصل زمانی منظم و هنگامی که شما عوامل خطر دارید ، هنگامی که نتایج قبلی میزان خطر بالایی را نشان می دهد و یا برای نظارت بر اثربخشی درمان، نیز استفاده می شود. نمونه مورد نیاز برای انجام آزمایش پانل چربی با وارد کردن یک سوزن داخل رگ وریدی موجود در بازو یا روی دست شما، جمع آوری می شود.
بعضی اوقات قطره خون با سوراخ کردن پوست روی نوک انگشت جمع می شود. به طور معمول ، ناشتا بودن برای 9 تا 12 ساعت (فقط نوشیدن آب مجاز است و به جز آب نباید چیزی بخورید) قبل از گرفتن خون شما لازم است ، اما برخی از پزشکان مراقبت های بهداشتی اجازه آزمایش لیپیدهای غیر ناشتا را نیز در شرایط خاص درخواست می دهند.
به ویژه، کودکان، نوجوانان و افراد جوان (سن 2 تا 24 سال) ممکن است آزمایش پانل لیپید را بدون رعایت شرایط ناشتایی انجام دهند. دستورالعمل هایی را که به شما داده می شود پیروی کنید. (شما می توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد ناشتایی و شرایطی که باید رعایت شود می توانید به مقاله ناشتایی چیست و چگونه رعایت می شود، مراجعه فرمایید.)
در آزمایش پانل چربی چه چیزی بررسی می شود؟
لیپید ها گروهی از چربی ها و مواد چرب مانند هستند که ترکیبات مهم سلول ها و منابع انرژی هستند. آزمایش پانل چربی میزان لیپیدهای خاص خون را اندازه گیری می کند. دو لیپید مهم ، کلسترول و تری گلیسیرید هستند که توسط لیپوپروتئین ها (که به آن ذرات لیپوپروتئین نیز گفته می شود) در خون منتقل می شوند.
هر نوع لیپوپروتئین حاوی ترکیبی از کلسترول ، تری گلیسیرید ، پروتئین و مولکول های فسفولیپید است. ذرات لیپوپروتئینی اندازه گیری شده در آزمایش پانل چربی با چگالی آنها به لیپوپروتئین های با چگالی بالا (HDL) ، لیپوپروتئین های با چگالی کم (LDL) و لیپوپروتئین های با چگالی بسیار کم (VLDL) طبقه بندی می شوند.
آزمایش پانل چربی به طور معمول شامل موارد زیر است:
– اندازه گیری کلسترول: مقدیر کل کلسترول را در تمام ذرات لیپوپروتئین اندازه گیری می کند
– کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL-C): کلسترول موجود در ذرات HDL را اندازه گیری می کند. این نوع چربی غالباً به عنوان “کلسترول خوب” خوانده می شود زیرا HDL-C کلسترول اضافی را به خود اختصاص می دهد و آن را برای خارج کردن به کبد منتقل می کند.
– کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL-C): کلسترول موجود در ذرات LDL را محاسبه یا اندازه گیری می کند. که اغلب “کلسترول بد” نامیده می شود زیرا کلسترول اضافی را در دیواره رگ های خونی ذخیره می کند ، که می تواند به تصلب شرایین کمک کند. معمولاً مقدار LDL-C با استفاده از نتایج کلسترول تام ، HDL-C و تری گلیسیرید محاسبه می شود.
– تری گلیسیرید: تمام تری گلیسیریدها را در تمام ذرات لیپوپروتئین اندازه گیری می کند. این نوع چربی بیشتر در لیپوپروتئین های با چگالی بسیار کم (VLDL) وجود دارد.
این پارامترها از نتایج تست های ذکر شده در بالا محاسبه می شود. کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بسیار کم (VLDL-C) از تقسیم کردن تری گلیسیریدها بر 5 محاسبه می شود. این فرمول بر اساس ترکیب معمولی ذرات VLDL است.
غیر HDL-C ها از کم کردن مقادیر کلسترول از HDL-C محاسبه می شود
– نسبت کلسترول به HDL: نسبت کلسترول کل را به HDL-C محاسبه می کند
مشخصات طولانی (یا آزمایش لیپید پیشرفته) همچنین ممکن است شامل تعداد ذرات لیپوپروتئین با غلظت کم یا غلظت (LDL-P) باشد. این آزمایش به جای اندازه گیری میزان کلسترول LDL ، تعداد ذرات LDL را اندازه گیری می کند. تصور می شود که این مقدار با دقت بیشتری ممکن است منعکس کننده خطر بیماری های قلبی در افراد خاص باشد. (برای اطلاعات بیشتر ، به مقاله آزمایش ذرات LDL مراجعه کنید).
نظارت و حفظ سطح سالم این چربی ها در سالم ماندن بدن از اهمیت بسیاری برخوردار است. در حالی که بدن کلسترول مورد نیاز برای عملکرد صحیح را تولید می کند ، منبع دیگر برای برخی از کلسترول ها رژیم غذایی است. خوردن بیش از حد غذاهایی که دارای چربی های اشباع شده و چربی های اشباع نشده (چربی های ترانس) و یا داشتن یک زمینه موروثی، می تواند سطح بالایی از کلسترول خون را در پی داشته باشد.
کلسترول اضافی ممکن است در پلاک های دیواره رگ های خونی رسوب کند. پلاک ها می توانند رگ های خونی را باریک یا در نهایت مسدود کنند و منجر به سخت شدن شریان ها (آترواسکلروز) و افزایش خطر بروز مشکلات بی شمار برای سلامتی از جمله بیماری های قلبی و سکته شوند.
سطح بالای تری گلیسیرید در خون نیز با افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی (CVD) همراه است ، اگرچه دلیل این امر به خوبی درک نشده است. از آزمایش پانل چربی برای اندازه گیری مقادیر انواع چربی های خون استفاده می شود. این کار به پیشگیری از بروز عوارض جدی و همچنین نظارت بر روند درمان فرد بسیار موثر می باشد.
از آزمایش پانل چربی چه استفاده ای می شود؟
از آزمایش پانل چربی به عنوان بخشی از ارزیابی ریسک فاکتور بیماری های قلبی استفاده می شود تا به شما در تعیین خطر ابتلا به بیماری های قلبی کمک کند و در تصمیم گیری در مورد بهترین روش درمانی در صورت داشتن خطر متوسط و خطر زیاد کمک می کند. غربالگری اولیه ممکن است فقط یک تست واحد برای کلسترول تام داشته باشد و شامل همه تست های آزمایش پانل چربی نباشد. با این حال ، اگر نتیجه آزمایش کلسترول در غربالگری زیاد باشد ، احتمالاً تست های دیگر این پانل لیپیدی نیز انجام می شود.
نتایج آزمایش پانل چربی به همراه سایر عوامل خطرناک شناخته شده بیماری های قلبی برای تدوین برنامه درمانی و پیگیری در نظر گرفته می شود. بسته به نتایج و سایر عوامل خطر ، گزینه های درمانی ممکن است شامل تغییر در شیوه زندگی مانند رژیم غذایی و ورزش یا داروهایی باشد که باعث کاهش سطح لیپیدها می شوند. این داروه به طور معمول شامل استاتین ها می باشد.علاوه بر این ، از آزمایش پانل چربی برای کنترل اینکه آیا درمان در کاهش سطح کلسترول موثر بوده است ، یا خیر نیز استفاده می شود.
آزمایش پانل چربی چه زمانی درخواست داده می شود؟
افراد بزرگسالی که هیچ فاکتور خطری دیگری برای بیماری های قلبی ندارند باید هر چهار تا شش سال یکبار با یک غربالگری چربی ناشتا مورد آزمایش قرار بگیرند. اگر فاکتورهای خطری دارید یا آزمایش های قبلی نشان داده است که میزان کلسترول خون بالایی داشته اید ، آزمایش مکرر با پانل لیپیدی کامل توصیه می شود.
نمونه هایی از عوامل خطر به غیر از LDL-C بالا شامل موارد زیر است:
- سیگار کشیدن
- داشتن اضافه وزن یا چاق بودن
- رژیم غذایی ناسالم
- از نظر جسمی غیرفعال باشید – ورزش کافی ندارید
- سن (برای مردان 45 سال یا بالاتر یا و برای زنان 50-55 سال یا بالاتر)
- فشار خون بالا (فشار خون 140/90 یا بالاتر یا مصرف داروهای کنترل فشار خون بالا)
- سابقه خانوادگی بیماری نارسایی قلبی (بیماری قلبی در یک خویشاوند مرد درجه یک زیر 55 سال یا یکی از بستگان زن درجه یک زیر 65 سال)
- بیماری قلبی از قبل موجود یا قبلاً دچار حمله قلبی شده است
- دیابت یا پیش دیابت
کودکان ، نوجوانان و افراد جوان (در سنین 2 تا 24 سال) که هیچ فاکتور خطری ندارند ، باید یکبار بین 9 تا 11 سالگی و دوباره بین 17 تا 21 سالگی یک آزمایش پانل چربی داشته باشند. کودکان ، نوجوانان و افراد جوان با افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی، غربالگری زودتر و به صورت مکرر با پانل های لیپیدی انجام شود.
برخی از عوامل خطر شبیه به بزرگسالان است و شامل سابقه خانوادگی بیماری قلبی یا مشکلات سلامتی مانند دیابت، فشار خون بالا یا اضافه وزن می باشد. کودکان پرخطر باید بین 2 تا 8 سال با یک غربالگری چربی ناشتا آزمایش شوند. کودکانی که سن آنها کمتر از 2 سال است ، خیلی کوچک هستند تا آزمایش شوند.
نظارت با آزمایش پانل چربی ممکن است در فواصل زمانی منظم انجام شود تا موفقیت تغییرات شیوه زندگی در کاهش چربی مانند رژیم غذایی و ورزش یا تعیین اثربخشی داروهایی مانند استاتین را ارزیابی کند.
نتایج آزمایش پانل چربی در بزرگسالان چه چیزی را نشان می دهد؟
به طور کلی ، سطح لیپیدهای سالم به حفظ عملکرد سالم قلب کمک می کند و خطر حمله قلبی یا سکته را کاهش می دهد. پزشک متخصص شما نتایج هر یک از اجزای پانل لیپیدی را به علاوه فاکتورهای خطر دیگر در نظر خواهد گرفت تا در تعیین خطر کلی شما برای بیماری عروق کرونر قلب ، و لازم بودن درمان تصمیم گیری می کند. براساس خطر پیش بینی شده توسط CVD ، سازمان های بهداشتی توصیه های متفاوتی برای درمان دارند.
در محاسبه این خطر عوامل بسیاری از جمله کلسترول تام ، LDL-C ، HDL-C ، سن ، جنس ، نژاد ، فشار خون ، وجود دیابت و عادت به سیگار کشیدن در نظر گرفته می شود. ریسک اولیه (پایه) باید محاسبه شود و سپس با هر محاسبه ریسک بعدی ، ریسک شما در طول بازه زمانی قابل پیگیری است.
ریسک ده ساله در جدول زیر طبقه بندی می شود:
| محاسبه ریسک 10 ساله | میزان خطر |
| کمتر از 5 درصد | پایین |
| بین 5 تا 7.4 درصد | لب مرز |
| 7.5 تا 19.5 درصد | متوسط |
| بیشتر از 20 درصد | بالا |
در صورت وجود هر یک از موارد زیر، درمان با استاتین توصیه می شود:
– بیماری قلبی (تشخیص داده شده توسط سابقه پزشکی ، معاینه بدنی ، اسکن تصویربرداری و غیره)
– LDL-C بیشتر از 190 میلی گرم در دسی لیتر (4.90 میلی مول در لیتر) داشته باشید
– در سنین 40 تا 75 سال مبتلا به دیابت و LDL-C 70-189 میلی گرم در روز (1 / 81-4 / 90 میلی مول در لیتر) باشد اما بیماری قلبی نداشته باشید
– در سنین 40 تا 75 سال سن دارید و دیابت یا بیماری قلبی ندارید اما میزان LDL-C بین 70 تا 89 میلی گرم در لیتر لیتر (1.81-4.90 میلی مول در لیتر) و میزان ارزیابی خطر 10 ساله ابتلا به بیماری های قلبی بیشتر از 7٪ باشد
کارگروه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده (USPSTF) توصیه هایی راجع به استفاده از استاتین ها برای درمان در بزرگسالان 40 تا 75 ساله و بدون سابقه بیماری قلبی (یعنی هیچ نشانه ای از بیماری عروق کرونر یا سکته مغزی نداشته باشند) ، بر اساس فاکتورهای خطر (یعنی ، LDL-C بیشتر از 130 میلی گرم در دسی لیتر (3.37 میلی مول در لیتر) ، سطح HDL-C کمتر از 40 میلی گرم در لیتر (1.0 میلی مول در لیتر) ، دیابت ، فشار خون بالا ، استعمال سیگار) و استفاده از ارزیابی خطر بیماری قلبی توصیه می کند.
اگر شما یک یا چند عامل خطر داشته باشید و احتمال وقوع بیماری در ارزیابی 10ساله بیشتر از 10 درصد محاسبه شده باشد ، USPSTF استفاده از استاتین با دوز کم تا متوسط را توصیه می کند. در بزرگسالان 21 تا 39 ساله ، شواهد کافی درباره تأثیر غربالگری در بررسی سطح چربی های ناسالم وجود ندارد. دستورالعمل های قبلی که در مورد آزمایش پانل چربی وجود داشته در جدول زیر به صورت خلاصه توضیح داده شده است:
| آزمایش | رنج نرمال | نزدیک حد طبیعی | نزدیک به حد بالا | بالا | خیلی بالا |
| LDL Cholesterol | کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر (2.59 میلی مول در لیتر)؛ با CVD یا دیابت: کمتر از 70 میلی گرم در لیتر (1.81 میلی مول در لیتر) | 100-129 mg/dL (2.59-3.34 mmol/L) | 130-159 mg/dL (3.37-4.12 mmol/L) | 160-189 mg/dL(4.15-4.90 mmol/L)
|
بیشتر از 190 میلی گرم در دسی لیتر (4.90 میلی مول در لیتر) |
| Total Cholesterol | کمتر از 200 میلی گرم در دسی لیتر (5.18 میلی مول در لیتر) | 200-239 mg/dL (5.18 تا 6.18 mmol/L) | 240 mg/dL (6.22 mmol/L) یا بالاتر | ||
| Fasting Triglycerides | کمتر از 150 میلی گرم در دسی لیتر (1.70 میلی مول در لیتر) | 150-199 mg/dL(1.7-2.2 mmol/L) | 200-499 mg/dL (2.3-5.6 mmol/L) | بیشتر از 500 میلی گرم در دسی لیتر (5.6 میلی مول در لیتر) | |
| Non-HDL Cholesterol | کمتر از 130 میلی گرم در دسی لیتر (3.37 میلی مول در لیتر) | 130-159 mg/dL (3.37-4.12mmol/L); | 160-189 mg/dL (4.15-4.90 mmol/L) | 190-219 mg/dL (4.9-5.7 mmol/L) | بیشتر از 220 میلی گرم در دسی لیتر (5.7 میلی مول در لیتر) |
| HDL Cholesterol | سطح پایین ، افزایش خطر | سطح متوسط، خطر متوسط | مقادیر بالا، میزان خطر پایین تر از حد متوسط |
| زنان | کمتر از 50 میلی گرم در لیتر (1.3 میلی مول در لیتر) | 50-59 میلی گرم در دسی لیتر (1.3-1.5 میلی مول در لیتر) | 60 میلی گرم در دسی لیتر (1.55 میلی مول در لیتر) یا بالاتر |
| مردان | کمتر از 40 میلی گرم در لیتر (1.0 میلی مول در لیتر) | 40-50 میلی گرم در دسی لیتر (1.0-1.3 میلی مول در لیتر) | 60 میلی گرم در دسی لیتر (1.55 میلی مول در لیتر) یا بالاتر |
اگر شما نیز تمایل دارید آزمایش پانل چربی را در منزل خود و بدون مراجعه حضوری و در معرض آلودگی قرار گرفتن انجام دهید، می توانید به سایت آنی آزما مراجعه کرده و پس از پر کردن فرم پذیرش، نسبت به انجام آزمایش در منزل با رعایت کلیه پروتکل های بهداشتی اقدام خواهد شد.