همه آنچه که باید در مورد واکسن کووپارس بدانید

واکسن کووپارس به عنوان دومین واکسن کرونای ایرانی، به عنوان نخستین واکسن تزریقی- استنشاقی در جهان در حال ساخت است. در ایران نیز دو نوع واکسن کرونا تولید شده و در مرحله کاز آزمایی بالینی و تست انسانی قرار دارند. یکی از این واکسن‌ها، واکسن کووپارس است که محصول موسسه تحقیقاتی وسرم سازی رازی است. مهم ترین ویژگی واکسن کووپارس این است که اول اینکه کاملا ایرانی است.

دوم اینکه از بین متدهای که در تولید واکسن کرونا استفاده می‌شود، این روش تهیه، از حرفه‌ای‌ترین نوع آنهاست؛ یعنی واکسن‌های نوترکیب «های تکنولوژی» هستند. سوم اینکه، مزیت دیگری که واقعا در واکسن‌های دیگر نیست، مرحله استنشاقی و دوز یادآور استنشاقی واکسن است که این واکسن را بسیار متفاوت کرده است. مزیت واکسن کووپارس که واقعا در واکسن‌های دیگر نیست، مرحله استنشاقی و دوز یادآور استنشاقی واکسن است که این واکسن را بسیار متفاوت کرده است.

در حال حاضر، 90 نوع واکسن کرونا در کارآزمایی های بالینی تحت آزمایش هستند. استفاده از واکسن شاید بهترین امید ما برای پایان دادن به همه‌گیری جهانی این بیماری باشد چرا که اگر واکسیناسیون به خوبی انجام شود به “ایمنی جمعی” منجر خواهد شد کرونا، دیگر مانند اکنون ترسناک و مرگبار نخواهد بود.

از وقتی که ویروس کرونا به پدیده ای جهانی تبدیل شد، شرکت های واکسن سازی جهان در صدد تولید واکسنی برای پایان دادن به این پاندمی شدند. هم اکنون تعداد زیادی واکسن کرونا از کشورها و شرکت های مختلف روند آزمایش های خود را دنبال می کنند؛ از جمله این واکسن ها می توان به محصولات شرکت های سانوفی، والنوا، کیورواک و واکسن های روسی کووی‌واک و اپی‌واک‌کرونا اشاره کرد. در حال حاضر، 90 واکسن در کارآزمایی های بالینی تحت آزمایش هستند.

حداقل 77 واکسن پیش‌بالینی نیز در سوژه های حیوانی تحت مطالعه قرار دارند. واکسن کووپارس در سه دوز تزریق خواهد شد. دوز اولیه آن عضلانی بوده، دوز دوم آن بعد از ۲۱ روز باز به شکل عضلانی تزریق می‌شود و فاز سوم آن استنشاقی است و روز پنجاه و یکم تزریق می‌شود.

طراحی واکسن کووپارس توسط موسسه رازی از چه زمانی آغاز شده است؟

طراحی و ساخت واکسن کووپارس تقریبا از اوایل اسفند ماه سال گذشته به شکل نوترکیب توسط موسسه رازی آغاز شده و کاملا ایرانی و بومی است. این واکسن در سه دوز تزریق خواهد شد. دوز اولیه آن عضلانی بوده، دوز دوم آن بعد از ۲۱ روز باز به شکل عضلانی تزریق می‌شود و فاز سوم آن استنشاقی است و روز پنجاه و یکم تزریق می‌شود. تست در فاز انسانی برای حدود ۱۳۰ نفر در چهار بازوی مداخله‌ای شروع خواهد شد و بعد از این مرحله که انجام شد، مرحله دوم مداخله انسانی انجام می‌شود. در این مرحله روی دو گروه ۲۵۰ نفری یعنی حدود ۵۰۰ نفر این تست انجام می‌شود.

فرآیند تست و کار آزمایی بالینی واکسن کووپارس روی چند نفر انجام شده و در چه مدت زمانی اجرا می‌شود؟

فرآیند تست و کار آزمایی بالینی واکسن کووپارس در ابتدا در روی ۱۳۰ نفر و در ترایال فاز دو، روی حدود ۵۰۰ نفر انجام می‌شود و همین فرایند را دارد؛ در فاز سوم بعد از اینکه نتایج دو فاز قبلی انجام شده مشخص شد، روی جمعیت چندین هزار نفری انجام می‌شود. البته فازهای یک و دو، حدود ۵ ماه طول می‌کشد و فاز سوم نیز بعد از آن و در نهایت این واکسن در اواسط تا پایان تابستان می‌تواند از مراحل مداخلات انسانی بگذرد و بتواند به تولید انبوه برسد.

البته از دید ما این طور است که واکسن کاملا بومی بوده و این خیلی مهم است؛ اینکه می‌تواند با متدولوژی و تکنیک بالای واکسن سازی تولید شود.

درصد ایمنی واکسن کووپارس چه میزان است؟

تمام پیش بینی‌ها در این خصوص بیش از ۹۰ درصد است اما این موضوع هنوز پیش بینی است؛ چون واکسن کووپارس در فاز حیوانی بوده و در فاز حیوانی که انجام شده بسیار فراتر از سطح توقع، ایمنی زایی ایجاد کرده است؛البته در فاز انسانی زمانی می‌توانیم دقیق صحبت کنیم که حداقل تریال فاز اول رخ بدهد؛ یعنی در این مرحله تست روی ۱۳۰ نفر انجام شده و نتایج آن را ببینیم و قضاوت کنیم.

در کل، هر واکسنی اثر بخشی صد درصد نخواهد داشت. بالاترین واکسیناسیونی که مردم می‌توانند برای خود داشته باشند رعایت بهداشت فردی و اصل سه گانه استفاده از ماسک، رعایت فاصله گذاری اجتماعی و شست وشوی دست هاست؛البته رعایت فاصله گذاری اجتماعی خیلی مهم است.

اما در عین حال وقتی واکسن خوب داشته باشیم و گردش ویروس در جامعه کم شود، احتمال مواجهه مردم با ویروس پایین آمده و بیماری کمتر خواهد شد. طبیعتا آن قدر که از ابتدا سختگیری در خصوص استفاده از ماسک و فاصله گذاری داشته‌ایم، وقتی گردش ویروس کم می‌شود و احتمال انتقال پایین می‌آید، دیگر ابزارهای یشگیری مانند ماسک، شست و شو و فاصله گذاری آن ضرورت خود را مثل حالت اول نخواهد داشت، اما اینکه ماسک و فاصله گذاری را کنار بگذاریم؛ فکر می‌کنم هیچ کس چنین توصیه‌ای نکند. واکسن جای اصول سه گانه بهداشتی را نمی‌تواند بگیرد؛ به عبارت بهتر واکسن در جای خود و رعایت بهداشت فردی هم جای خودش را دارد.

آیا واکسن کووپارس نسبت به واکس کوو ایران بنیاد برکت مزیتی دارد؟

واکسن برکت تکنولوژی دیگری دارد و جمعیت کمتری را در کار آزمایی بالینی شامل می‌شود؛ضمن اینکه واکسن کووپارس فاز تزریقی -استنشاقی دارد که واکسن مربوط به بنیاد برکت این ویژگی را ندارد. در مورد ایمنی زایی به نظر بنده اکنون نمی‌توانیم قضاوت کنیم؛تا زمانی که ما ایمنی‌زایی واکسن‌ها را ببینیم و ایمنی زایی وقتی مشخص می‌شود که این ترایالها تمام شود.

مثلا الان فاز یک واکسن برکت تمام شده و باید فاز یک واکسن کووپارس نیز تمام شود و در آن زمان با عدد و رقم و ادله درباره برتری این واکسنها به یکدیگر صحبت کنیم. به هرحال واکسن برکت هم از جمله واکسن‌های قابل قبول و موثق است و دارای تکنولوژی درستی است، اما باید اثر بخشی واکسن‌ها را در مرحله عمل دید و وقتی قضاوت کنیم که نتایح تزریق آنها را با یکدیگر مقایسه و ارزیابی کنیم.

چالش‌های اصلی ساخت و تولید واکسن کووپارس

برای گرفتن مجوز، یک واکسن جدید باید از مراحل مختلفی بگذرد که هر کدام چالش و دشواری‌های خاص خود را دارند.

مراحل تولید واکسن کووپارس به طور خلاصه:

۱. انتخاب فناوری برای طراحی و ساخت واکسن، برای مثال استفاده از فناوری ویروس حامل یا ام‌آر‌اِن‌اِی.

۲. مرحله پیش-بالینی شامل آزمایش‌های سلولی-مولکولی و حیوانی و ارزیابی سمیت واکسن و مواد همراه آن

۳. کارآزمایی بالینی شامل سه مرحله آزمایش انسانی

۴. استاندارد‌سازی خط تولید، ایمنی تولید، یک‌دستی محصول و گرفتن مجوز از نهادهای مرجع ملی و بین‌المللی ش

ناخته‌شده مثل سازمان غذا و داروی آمریکا یا اتحادیه اروپا برای بررسی سلامت و کارایی آن

۵. تولید انبوه، انبار کردن و زنجیرهٔ پخش

۶. نظارت مستمر بر  کارایی و عوارض جانبی واکسن کرونا

آیا تزریق واکسن برای فردی که بیماری مانند بیماری اعصاب و… دارد مشکلی ایجاد نمی‌کند و ریسک بالایی ندارد؟

نه این طور نیست. البته یکسری موارد از لحاظ پزشکی وجود دارد که واکسن نباید تزریق شود که البته این موارد را لحاظ کرده و کنار می‌گذارند. معیارهایی برای هر فردی که می‌خواهد واکسن تزریق کند وجود دارد؛ برای مثال از نظر وضعیت کاری می‌گویند ابتدا سراغ افرادی بروید که در بخش‌های ویژه و آی سیو کار می‌کنند. برای نمونه اگر فردی در بخش آی سی یو به کرونا مبتلا شده باشد، اکنون دیگر نیاز به تزریق واکسن کرونا ندارد. اگر فردی نقص ایمنی شدیدی دارد بحث مربوط به ملاحظات سلامتی آن مثل هر تزریق هر واکسنی، این واکسن هم ملاحظه خودش را دارد.

فردی که به کرونا مبتلا و خوب شده است و علائم قطعی ابتلا در آن بوده، در واقع خودش واکسینه بیماری شده و اینکه دوباره بخواهد واکسن تزریق کند؛ با توجه به اولویت بندی، این افراد در اولویت نیستند، بلکه کسانی در اولویت تزریق واکسن هستند که هنوز به بیماری کرونا مبتلا نشده‌اند؛ چراکه فردی که به کرونا مبتلا و خوب شده، از واکسن بهره خیلی زیادی نمی‌برد.

شرایط دریافت واکسن کووپارس

با توجه به تحقیقات و انجام آزمایش‌های عمومی، افراد بالای ۱۸ سال می‌توانند واکسن کووپارس را دریافت کنند. تنها افرادی که به انواع واکسن‌ها حساسیت دارند، باید با مشورت و احتیاط این واکسن برایشان تزریق شود؛ به این صورت که بعد از تزریق باید تا ۳۰ دقیقه تحت نظر باشند که اگر علائم آلرژیک مانند خارش، تورم گلو و افت فشار خون در آن‌ها مشاهده شد، سریعا مراقبت‌های پزشکی را انجام دهند. تحقیقات کمی در رابطه با زنان باردار و شیرده انجام شده؛ به همین دلیل در مورد شرایط دریافت واکسن کووپارس برای این گروه نمی‌توان نظری قطعی داد. در این موارد تصمیم نهایی برای تزریق واکسن یا عدم تزریق آن به عهده فرد و نظر پزشکان است.

افرادی که مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند فشار خون بالا، ایدز، دیابت، آسم، بیماری‌های ریوی، کبدی یا کلیوی هستند؛ تنها با مشورت با پزشک خود، واجد شرایط دریافت واکسن کووپارس خواهند بود. در رابطه با زنان باردار و شیرده هنوز اطلاعات کافی وجود ندارد؛ ولی توصیه می‌شود بعد از دریافت واکسن کرونا شیردهی به نوزاد قطع نشود و زنان باردار به دلیل بالا بودن ریسک ابتلا به ویروس کووید ۱۹ بهتر است که این واکسن را دریافت کنند.

عوارض و خطرات واکسن کووپارس

برای آگاهی از عوارض جانبی واکسن های کرونا باید به نتایج تحقیقات و گزارش‌های بالینی توجه کنیم. بر اساس گزارش‌های سازمان غذا و داروی آمریکا، میزان عوارض واکسن فایزر کمتر و خفیف‌تر از دیگر واکسن‌ها بوده؛ در حالی که در تزریق واکسن مدرنا عوارضی مانند درد ماهیچه و مفصل، سردرد، تب و خستگی دیده شده است. بعد از تزریق واکسن و تحریک شدن سیستم ایمنی بدن، معمولا این عوارض برای تمامی واکسن‌ها دیده می‌شود و ممکن است تا چند روز هم ادامه داشته باشد.

می‌توان گفت مهم‌ترین عارضه تزریق واکسن، تاکنون مربوط به واکنش آلرژیک آنافیلاکسی بوده؛ تا جایی که تقریبا ۳۶۰ دریافت‌کننده از بین ۲ میلیون نفر، این حساسیت را گزارش کرده‌اند. در حساسیت آنافیلاکسی، به‌طور ناگهانی فرد دچار تورم گلو، خارش، افت فشار خون یا ضایعات پوستی مانند تاول و قرمزی پوست می‌شود. به همین دلیل افرادی که به واکسن یا آمپول‌ها حساسیت دارند، باید تا ۳۰ دقیقه بعد از تزریق تحت مراقبت پزشکی باشند. همچنین بر اساس گزارش‌ سازمان جهانی بهداشت، افرادی که به مواد تشکیل‌دهنده واکسن های کرونا که به روش MRNA تهیه شده‌اند، یعنی واکسن مدرنا و فایزر، حساسیت دارند نباید این نوع واکسن‌ها را دریافت کنند.

لازم به ذکر است که عوارض جانبی مانند موارد ذکر شده در بالا نه تنها در واکسن کرونا بلکه به طور خاص در هر واکسنی شایع است. اگرچه فکر احتمال بروز عوارض ناشی از واکسن کرونا ویروس منجر به ترس بسیاری از افراد می شود، اما ما باید تصدیق کنیم که در حال حاضر استفاده از واکسن بهترین شرط ما در مبارزه با ویروس است. از این رو، شناختن کاستی ها و عوارض جانبی احتمالی می تواند ما را برای آینده آماده کند. شاید واکسن کرونا ویروس منجر به بروز برخی عوارض خفیف و درد شود اما باید نتیجه آن را هم در نظر بگیریم. احتمالا نتیجه دریافت واکسن کرونا ویروس و مقابله با بیماری سخت آن خیلی با ارزش تر عوارض ناشی از آن است.

مزایای تزریق واکسن کرونا

تا به حال تمامی واکسن‌ها برای حفظ سلامتی همه افراد ساخته شده‌اند و در مورد واکسن کووپارس نیز این موضوع صادق است. در حال حاضر بیشتر پزشکان در تمامی کشورها تزریق واکسن کرونا را توصیه کرده‌اند؛ چراکه استفاده از آن نه‌تنها همه‌گیری این ویروس را کنترل می‌کند، بلکه جان بسیاری را نجات خواهد داد. در حالت کلی برای کنترل همه‌گیری‌ها ۲ رویکرد وجود دارد،

یکی پخش و همه‌گیری ویروس بین انسان‌ها است تا جایی که ۶۵ درصد افراد جامعه به این ویروس مبتلا شوند و زنده بمانند و دیگری استفاده از واکسن است. در روش اول افراد سالمند و کسانی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند، در خطر بزرگی قرار می‌گیرند و احتمال زیادی دارد که جان خود را از دست بدهند؛ بنابراین، با کشف و استفاده از واکسن کرونا، می‌توانیم جان خود و دیگران را نجات دهیم.

با شروع همه‌گیری ویروس کووید-۱۹، افراد زیادی به بیماری کرونا مبتلا شدند و تعدادی هم جان خود را از دست دادند. واکسن کرونا امید بزرگی برای انسان‌ها بوده و تلاش‌های فراوانی برای تولید آن انجام شده است. در حال حاضر انواع مختلفی از واکسن کرونا تولید شده است و واکسن‌هایی مانند فایزر و مدرنا توانسته‌اند در برخی کشورها مجوز تزریق عمومی را دریافت کنند. در ساخت این واکسن‌ها برای اولین بار از تکنولوژی جدید اِم‌آراِن‌اِی (MRNA) استفاده شده که همین موضوع شک و تردیدهای زیادی را به وجود آورده است. در حال حاضر توجه به سلامت انسان‌ها و اهمیت واکسیناسیون در اولویت جامعه جهانی قرار دارد.

برای انجام آزمایش در منزل و همچنین آزمایش کرونا در منزل به سایت آنی آزما مراجعه کنید.