همه‌‌ چیز درباره واکسن اسپوتنیک

سخنگوی سازمان غذا و دارو به ‌تازگی از صدور مجوز استفاده اضطراری واکسن اسپوتنیک (Sputnik-V) در ایران خبر داده است؛ در این مقاله آنچه باید از واکسن کرونای روسی بدانیم، آورده شده است. این واکسن که مانند سایر واکسن‌‌های کرونای معروف در جهان در فاز سوم کارآزمایی بالینی قرار دارد، زیر نظر وزارت بهداشت روسیه، توسط شرکت «گامالیا» تولید می‌‌شود. ویروس کرونا پروتئین‌‌هایی به ‌نام «اسپایک» در سطح خود دارد که از آنها برای ورود به سلول‌‌های انسانی استفاده می‌‌کند.

واکسن روسی اسپوتنیک براساس دستورالعمل‌‌ های ژنتیکی برای ساخت پروتئین اسپایک تولید شده است؛ محققین برای ساخت این نوع واکسن، ژن مسئول تولید پروتئین اسپایک ویروس کرونا را به دو آدنوویروس، به‌ نام ‌‌های AD26 و AD5 اضافه و از آن‌‌ها برای ایجاد پاسخ ایمنی توسط بدن استفاده کرده‌‌اند؛ این آدنوویروس‌‌ ها به ‌عنوان ابزاری برای انتقال ژن به سلول‌‌ های بدن استفاده می‌‌ شوند.

بعد از تزریق واکسن اسپوتنیک V به بازوی فرد، پس از طی مراحلی، سیستم ایمنی بدن در مقابل پروتئین‌‌های سطحی ویروس کرونا، پادتن می‌‌سازد؛ در چنین شرایطی اگر ویروس کرونا به بدن وارد شود، سیستم ایمنی بدن از طریق مکانیزم‌هایی از جمله این پادتن‌‌ها باعث خنثی شدن ویروس کرونا می‌‌شود. علائم کرونا شامل تب، سردرد، خستگی، بی حالی، احتقان بینی، آبریزش بینی و غیره همگی مشابه علائم یک سرماخوردگی ساده به نظر می رسد. به طوری که بسیاری از افراد مبتلا به کووید ۱۹ در شروع ابتلا تصور می کنند سرما خورده اند ولی این بیماری دارای تفاوت هایی می باشد.

با شیوع ویروس کووید ۱۹ تقریبا تمامی جنبه های زندگی ما درگیر این بیماری شده است. به طوری که پیشگیری از آن تبدیل به یک عضو جدایی ناپذیر شده است. ویروس کووید ۱۹ عضو خانواده کرونا ویروس ها می باشد. قبلا از عضو های دیگر این خانواده سارس ، مرس بوده است که پیش از این شناسایی و مورد بررسی قرار گرفته شده است.

واکسن اسپوتنیک و تاثیرگذاری آن

برای ایجاد پاسخ ایمنی مناسب در مقابل ویروس کرونا، به دو دوز از واکسن اسپوتنیک یا همان واکسن روسی کرونا، نیاز است؛ دوز دوم این واکسن 21 روز بعد از دوز اول تزریق می ‌‌شود. شرکت سازنده این واکسن، کارایی و اثربخشی واکسن روسی «اسپوتنیکV» را 91.4 درصد اعلام کرده است. در چهارم سپتامبر، محققان نتایج فاز 1/2 آزمایش واکسن کرونا را منتشر کردند که نشان می ‌‌داد این واکسن باعث می ‌‌شود بدن آنتی‌‌بادی‌‌هایی علیه ویروس کرونا بسازد و عارضه جدی نیز به‌همراه نداشته است.

فاز 2/3 واکسن کرونای روسی ساخت گامالیا در ماه اکتبر در کشور هند آغاز شد؛ هندوستان علاوه بر واکسن‌‌های تولید داخل خود که مجوز مصرف اضطراری آن‌‌ها را صادر کرده است، فاز سوم کارآزمایی بالینی را برای واکسن اسپوتنیک انجام داد و گزارش‌‌ها حاکی از آن است که به‌زودی مجوز مصرف اضطراری این واکسن را صادر خواهد کرد.

در ماه‌‌های اخیر کشورهایی چون برزیل، هندوستان، مکزیک، ونزوئلا و آرژانتین در حال خرید یا به‌دنبال استفاده از واکسن اسپوتنیکV هستند. واکسن اسپوتنیک‌‌ وی تاکنون در 14 کشور به ‌ثبت رسیده است و به‌گفته رئیس صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه، طی چند هفته آینده بیش از 25 کشور دیگر نیز این واکسن را ثبت خواهند کرد.

اخیراً بحث واردات واکسن روسی کرونا به ایران با اظهاراتی جنجالی از سوی برخی اعضای ستاد ملی مقابله با کرونا همراه بود، کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو با بیان این‌‌که مرجع ملی برای تأیید واکسن‌ها چه تولید داخل و چه وارداتی، سازمان غذا و دارو است، گفته است: متأسفانه برخی از اظهارات در رابطه با واکسن کووید که مجوز مصرف اضطراری در کشور دریافت کرده، غیرحرفه ‌ای است و اخلاق حرفه ‌ای در آن رعایت نشده و در برخی موارد نیز شائبه علایق و تعارض منافع وجود دارد.

وی همچنین تأکید کرده است: واکسن اسپوتنیکV در روسیه تا کنون بیش از 3میلیون دوز تولید شده و افزون بر یک‌میلیون دوز از این واکسن تزریق شده است. واکسیناسیون انجام‌شده در برخی از کشورها و همچنین روسیه با واکسن”اسپوتنیکV” اثر بخشی مناسب همراه با بی‌ خطری را نشان داده است.

سخنگوی سازمان غذا و دارو همچنین از تفاهم صورت‌گرفته برای انتقال دانش فنی اسپوتنیکV و تولید مشترک آن در کشورمان خبر داده و گفته است: مجوز مصرف اضطراری اسپوتنیکV در کشورمان در ادامه طبق تفاهمات فعلی با انتقال فناوری و تولید مشترک آن نیز همراه خواهد بود و به این ترتیب همکاری مشترک بیوتکنولوژی و صنعت واکسن‌سازی بین ایران و فدراسیون روسیه در دستور کار است و با توجه به زیرساخت‌‌های عظیم روسیه در این حوزه و توانمندی بالای ایران، قطعاً این همکاری‌‌ها جایگاه هر دو کشور را در حوزه بیوتکنولوژی و واکسن‌سازی در دنیا ارتقا خواهد داد.

همچنین کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه از امضای توافقنامه‌ای برای خرید و تولید مشترک واکسن روسی “اسپوتنیک” بین دو کشور خبر داده و گفته است: نخستین محموله از این واکسن تا هفته آینده به تهران تحویل داده خواهد شد.

نحوه تزریق واکسن اسپوتنیک‌‌

فاصله بین دو دوز واکسن اسپوتنیک وی در برنامه واکسیناسیون ایران بر اساس مستندات اعلامی موسسه سازنده و شواهد موجود از واکسن ‌های با فناوری مشابه و داده‌های اولیه از ۲۱ روز به ۲۸ روز افزایش یافت. اوایل فوریه موسسه تحقیقات ملی اپیدمیولوژی و میکروبیولوژی گامالیا روسیه و متعاقب آن دکتر الکساندر گینتسبورگ، مدیر مرکز تحقیقات گامالیا در وزارت بهداشت روسیه که این واکسن را تولید کرده است، اعلام کرد: مطابق شواهد موجود، فاصله بین تجویز دوز اول و دوم دوز واکسن اسپوتنیک علیه ویروس کرونا ممکن است حتی تا دو ماه باشد.

دکتر گینتسبورگ این یافته را در کنفرانس خبری روز پنجم فوریه در مسکو نیز اعلام عمومی کرد و اظهار داشت که طبق کتابچه راهنما، این فاصله باید سه هفته باشد با این حال، بر اساس داده های تحقیق و بررسی، اگر این فاصله حتی به دو ماه افزایش یابد، از نظر اثربخشی کلی واکسن، مهم نخواهد بود. هم زمان انتشار یافته ‌های پژوهشی در مورد واکسن آسترزنکا آکسفورد با فناوری نسبتا مشابه حاکی‌ست در میان شرکت کننده‌هایی که دو دوز استاندارد دریافت کرده‌اند،

میزان اثربخشی بعد از دوز دوم در افرادی که فاصله یادآور بیشتری دارند بیشتر از افراد با فاصله کوتاه است. با این تفاوت که در هر دو دوز واکسن آسترزنکا وکتور یکسان آدنو ویروس شمپانزه بوده، اما واکسن اسپوتنیک در دو دوز خود از دو تیپ آدنو ویروس انسانی متفاوت استفاده کرده است.

بنابراین بر اساس داده‌های موجود و ارزیابی پاسخ اولیه برخی گیرندگان واکسن در ایران و اطلاعات تکمیلی موسسه سازنده، با تصمیم کمیته واکسن و ابلاغ مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر، تاکتیک واکسیناسیون با واکسن «اسپوتنیک وی» در ایران در ویرایش اولیه، فاصله ۲۸ روز بین دو دوز واکسن مذکور را پیشنهاد کرده و این موضوع ابلاغ و برای همه دریافت کنندگان این واکسن اجرایی شده است.

عوارض جانبی واکسن اسپوتنیک

اسپوتنیک وی از دو آدنوویروس (ویروس شایع ایجاد کننده دامنه‌ای از بیماری‌) انسانی ساخته شده که البته به گونه‌ای اصلاح شده‌اند که حاوی ژن سازنده پروتئین تاج ویروس SARS-CoV-2 باشد؛ ویروسی که عامل بیماری کووید-۱۹ است. واکسن این ژن‌ها را وارد سلول‌های بدن می‌کند بنابراین آنها پروتئین تاج ویروس(Spike) یا همان پروتئین S را که در ایجاد بیماری عفونی نقش بسیار اساسی دارد، تولید می‌کنند.

سپس بدن برای مقابله با پروتئین پادتن (آنتی بادی) می‌سازد و بعدها نیز هر وقت دوباره با این پروتئین از طریق ورود ویروس کرونا مواجه شود، آن را به خاطر می‌آورد و با تولید پادتن مورد نیاز با آن مبارزه می‌کند. وب سایت رسمی واکسن اسپوتنیک وی اعلام کرده که بر پایه داده‌های حاصل از تزریق واکسن به ۱۹ هزار و ۸۶۶ نفر، کارآیی این واکسن ۹۱.۶ برآورد شده است.

عوارض جانبی خفیف از جمله تب، لرز و درد پس از تزریق واکسن اسپوتنیک شایع است. درد و تب از عوارض جانبی رایج تزریق واکسن اسپوتنیک هستند. اما آیا مصرف استامینوفن یا ایبوپروفن بر میزان عملکرد واکسن تأثیر می گذارد؟ عوارض جانبی نشان می دهد که این واکسن به سیستم ایمنی بدن شما یاد می دهد که چگونه SARS-CoV-2، ویروس کرونا را که باعث ایجاد بیماری کرونا می شود، شناسایی و از بین ببرد.

متخصصان می گویند قبل از واکسن کرونا از مسکن استفاده نکنید. واکسن اسپوتنیک از زمان پیدایش این ویروس جدید تلاش تمام کشور ها و مراکز تحقیقاتی درمانی شده است به طوری که بیش از ۱۴۰ مرکز تحقیقاتی در جهان در حال تلاش برای ساخت واکسن ویروس کرونا هستند. همچنین کشف، تهیه، و تایید آن در چندین مرحله انجام می شود. امروزه چاقی تبدیل به یک مشکل جهانی شده است که دارای عوارض جانبی دیابت، فشار خون، تنگی نفس، سرطان و غیره می شود ولی مسئله ضعف سیستم ایمنی در افراد چاق با پاندمی شدن ویروس کووید ۱۹ بیش از پیش جنجالی شده است.

کلیه داده ها و آمارها بر اساس داده های موجود در دسترس عموم در زمان انتشار است. برخی از اطلاعات ممکن است قدیمی باشد برای اطلاع از جدیدترین اطلاعات در مورد بیماری همه گیر COVID-19، از سایت مرکزی ویروس کرونا دیدن کرده و صفحه به روزرسانی های زنده ما را دنبال کنید. تزریق واکسن اسپوتنیک به شما کمک می کند از ابتلا به COVID-19 محافظت کنید. همچنین می تواند از داشتن مشکلات سلامتی طولانی مدت که توسط برخی از بیماران COVID-19 یا “ناقل بودن طولانی مدت COVID-19” تجربه شده است جلوگیری کند.

مانند همه واکسن ها، ممکن است برخی از عوارض جانبی مانند درد یا تورم در محل تزریق، تب، لرز، خستگی یا سردرد داشته باشید. دکتر دیوید ج. سینیمو ، پزشک بیماری عفونی و استادیار دانشکده پزشکی راتگرز نیوجرسی گفت که اینها “نشانه هایی از شناخت مناسب و واکنش ایمنی به واکسن است.” عوارض جانبی نشان می دهد که تزریق واکسن اسپوتنیک به سیستم ایمنی بدن شما یاد می دهد که چگونه SARS-CoV-2 ، ویروس کرونا را که باعث ایجاد COVID-19 می شود ، شناسایی و نابود کند.

اگرچه برخی از عوارض جانبی واکسن مشابه علائم COVID-19 است، اما واکسن های ویروس کرونا باعث ابتلا شما به COVID-19 نمی شوند. واکسن ها همچنین باعث انتقال بیماری به دیگران نمی شوند. برای بیشتر افراد، عوارض جانبی واکسن خفیف یا متوسط است و فقط یک یا دو روز ادامه دارد.

با این حال، برای برخی از افراد عوارض جانبی باعث می شود که احساس کنند به آنفولانزا مبتلا هستند یا بر توانایی آنها در انجام فعالیت های روزمره تأثیر می گذارد. با دو روز ناراحتی شبیه آنفولانزا، بسیاری از افراد – از جمله پزشکان – برای تسکین تب و درد خود به دنبال داروی ضد درد بدون نسخه مانند ایبوپروفن (ادویل ، موترین) یا استامینوفن (تایلنول) می روند.

واکسن اسپوتنیک در مقابل شاخه های جدید کرونا مقاوم است

واکسن‌های وکتور مانند اسپوتنیکV و واکسن دانشگاه آکسفورد و آسترازنکا از ویروس‌های اصلاح شده و بی خطر به عنوان ابزاری (وکتور) برای حمل اطلاعات ژنتیک استفاده می‌کنند که در ایجاد ایمنی در برابر عفونت به بدن انسان کمک می‌کند. به گفته لوگونف در واکسیناسیون مجدد از همان واکسن اسپوتنیکV مبتنی بر وکتورهای آدنوویروس استفاده شده است. آزمایش بالینی نشان داده این امر روی تأثیرگذاری آن تأثیری نداشته است.

این در حالی است که برخی محققان درباره ریسک ایجاد ایمنی در بدن انسان نسبت به وکتور نیز هشدار داده‌اند. در این وضعیت بدن انسان سعی می‌کند وکتور را از بین ببرد. اما توسعه دهندگان اسپوتنیک V معتقدند این امر چالش‌های بلند مدت ایجاد نمی‌کند. لوگونف در این باره می‌گوید: معتقدیم واکسن‌های مبتنی بر وکتور برای واکسیناسیون‌های مجدد در آینده بهتر از واکسن‌های مبتنی بر پلتفرم‌های دیگر هستند.

به گفته او محققان متوجه شده‌اند آنتی بادی‌های مخصوص وکتورهای استفاده شده در واکسن (که به ایجاد واکنش بدن منجر می‌شوند) ۵۶ روز پس از واکسیناسیون از بین می‌روند. این نتیجه گیری براساس آزمایش بالینی واکسنی است که انستیتو گامالیا با استفاده از روشی مشابه برای مقابله با ابولا ساخته است.

برای کاهش شیوع این بیماری و انتقال آن به سایرین باید جهت احتیاط از منزل خارج نشوید و آزمایش مولکولی کرونا را در منزل انجام دهید. یکی از عاملین شیوع بالای ویروش کووید ۱۹ عدم توجه به علائم آن و خارج شدن از خانه حتی در صورت مشاهده علائم مرتبط با این ویروس است. اگر همه افرادی که احساس علائمی مانند تب، سردرد، بی حالی ، خستگی و غیره می کنند، از خانه خارج نشوند و قرنطینه بمانند و تست ها و خدمات درمانی دیگر را در خانه دریافت کنند بی شک شیوع این بیماری بسیار کاهش می یابد. بنابراین ماندن در خانه و انجام تست های کرونا در خانه یکی دیگر از مزیت های این روش می باشد.

در صورتی که شما نیز احتمال می دهید که علائم ابتلا به ویروس کرونا را داشته باشید، و می خواهید آزمایش ویروس کرونا را انجام دهید تا از ابتلا خود و عزیزان خود مطمئن شوید، به راحتی می توانید با همکاران ما در آزمایشگاه آنلاین آنی آزما مراجعه نمایید تا به صورت نمونه برداری در منزل آزمایش ویروس کرونا را انجام دهید.

برای این کار به سایت آزمایشگاه آنی آزما مراجعه می نمایید و مراحل پذیرش غیر حضوری آزمایش را طی می نمایید. سپس بدون این که نیاز باشد به صورت حضوری به بیمارستان یا آزمایشگاه های دیگر مراجعه نمایید، همکاران ما به محلی که شما آدرس آن را در سایت آنی آزما تعیین کرده اید مراجعه می کنند تا به صورت غیر حضوری آزمایش کرونا در منزل و با نمونه برداری یا نمونه گیری در منزل آزمایش های شما را انجام دهند.