اخبار سلامتی
همه چیز درباره واکسیناسیون دانش‌آموزان
شهریور
فرایند واکسیناسیون دانش‌آموزان حداقل دو ماه زمان خواهد برد و با این احتساب و طبق اظهارات مسوولان امر، احتمالا زمان بازگشایی حضوری مدارس به اواخر فصل پاییز موکول شود. سرانجام نوبت واکسیناسیون کرونا به ایستگاه دانش‌آموزان و افراد زیر ۱۸ سال رسید تا با گسترش واکسیناسیون آنان سرانجام بتوان پس از قریب به یک سال و نیم، به بازگشایی حضوری مدارس امیدوار شد و خانواده‌ها با نگرانی کمتری فرزندان خود را راهی مدرسه کنند. دومین سال تحصیلی زیر سایه کرونا در راه است. موضوعی که طی مدت اخیر گمانه‌زنی‌های زیادی درباره آن شکل گرفت تا تصمیم جامعی درباره بازگشایی حضوری مدارس یا ادامه آموزش مجازی گرفته شود که هرچه زودتر این غیبت ۵۸۰ روزه از آموزش حضوری در کشور تمام شود؛ اما با قید یک شرط مهم: «واکسیناسیون دانش‌آموزان».
سرعت گرفتن روند واکسیناسیون در کشور
با سرعت گرفتن روند واکسیناسیون در کشور از اواسط مرداد ماه و واکسیناسیون معلمان و کادر اجرایی مدارس، کم کم زمزمه‌ها برای بازگشایی مدارس بالا گرفت. موضوعی که علاوه بر واکسیناسیون معلمان منوط به تامین تعداد کافی برای واکسیناسیون دانش‌آموزان بود. به طوری که دکتر علیرضا رئیسی_ معاون بهداشت وزارت بهداشت در این رابطه تاکید کرده بود: «موضوع بازگشایی مدارس فقط به واکسیناسیون کودکان مرتبط نیست، معلمان و کادر مدارس که واکسینه شده‌اند اما برنامه داریم که والدین دانش‌آموزان هم واکسینه شوند که پیش‌بینی ما برای این کار ۲۰ میلیون دُز واکسن است. از طرفی ما ۱۳ میلیون دانش‌آموز داریم که ضرب در دو یعنی ۲۶ میلیون دوز واکسن کرونا لازم است.»
با این حال اما امکان بازگشایی حضوری مدارس از اول مهر بسیار ضعیف و حتی نشدنی است؛ زیرا فرایند واکسیناسیون دانش‌آموزان حداقل دو ماه زمان خواهد برد و با این احتساب و طبق اظهارات مسوولان امر، احتمالا زمان بازگشایی حضوری مدارس به اواخر فصل پاییز موکول شود.
اولویت اول برای سال آخری ها
در این میان اما وعده‌ها برای واکسیناسیون دانش‌آموزان سرانجام از روز گذشته ( ۲۸ شهریورماه) با تزریق واکسن به دانش‌آموزان سال آخر متوسطه دوم (متولدین ۱ مهر ۱۳۸۲ تا ۱ مهر ۱۳۸۳) به مرحله اجرایی رسید. البته این درحالی بود که وزیر بهداشت پیش‌تر تاکید کرده بود واکسیناسیون دانش‌آموزان ۱۲ تا ۱۸ سال بلامانع است اما بر اساس آنچه که در سامانه salamat.gov.ir مشاهده می‌شود، فعلا سامانه برای متولدین ۱۳۸۳ و ماقبل بازگشایی شده است که احتمالا این تصمیم برای جلوگیری از بروز تجمع دانش‌آموزان در مراکز تجمیعی واکسیناسیون گرفته شده است.
از طرفی دکتر محمدمهدی گویا _ رییس مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت نیز درباره واکسیناسیون افراد زیر ۱۸ سال، تاکید کرده است: « از آنجا که دانش آموزان پایه دوازدهم باید خود را به تحصیل حضوری رسانده و آماده شرکت در آزمون کنکور شوند، از نظر ما در اولویت قرار دارند؛ بنابراین، امیدواریم که واکسیناسیون را از پایه دوازدهم آغاز کرده و به پایه‌های بعدی برسیم.» البته بر اساس اعلام دکتر بهرام عین‌اللهی _ وزیر بهداشت به ایسنا، «انجام واکسیناسیون به منزله بازگشایی مدارس نیست، بلکه زمینه‌ها فراهم می‌شوند و برای بازگشایی مدارس لازم است هر دو دز واکسن تزریق شود و در مرحله بعدی با مطالعات گسترده‌ای که انجام می‌شود، واکسیناسیون کودکان ۷ تا ۱۲ سال نیز آغاز خواهد شد.»
دلیل واکسیناسیون دانش‌آموزان با سینوفارم
اما سوال اصلی اینجاست؛ کدام واکسن‌ها برای دانش‌آموزان مناسب است؟ پرسشی که وزیر بهداشت در پاسخ به آن تاکید می‌کند که «براساس مطالعاتی که انجام شده واکسن سینوفارم برای این گروه سنی تزریق خواهد شد و این واکسن در اختیار همه مراکز نیز قرار داده شده است.» پیش از این نیز دکتر محمدرضا شانه‌ساز_ رئیس سازمان غذا و دارو از صدور مجوز تزریق واکسن‌های پاستوکووک و سینوفارم برای سنین کمتر از ۱۸ سال خبر داده بود.
به اذعان او مطالعات بالینی بر این واکسن‌ها نشان داده است که این واکسن‌ها می‌توانند در سنین نوجوانی استفاده شوند که البته در سبد واکسیناسیون ما هم وجود دارد. البته علی‌رغم وجود واکسن سینوفارم در کشور و سهم بالای تزریق آن، اما هنوز واکسن پاستوکووک به شکل جدی در شبکه واکسیناسیون کشور توزیع نشده است، اما شانه ساز در این زمینه نیز تاکید کرده است:« ما در مهر ماه امیدواریم که حداقل ۶ میلیون دز واکسن پاستور را داشته باشیم و واکسن پاستور در مهر ماه به صورت جدی وارد بازار می‌شود.» بر این اساس طبق اظهارات رییس سازمان غذا و دارو، فعلا دو واکسن اصلی کاندید برای تزریق به نوجوانان و دانش‌آموزان کشور سینوفارم و پاستوکووک است.
در هر حال اکنون قطار واکسیناسیون کرونا به ایستگاه دانش‌آموزان رسیده است تا با گسترش واکسیناسیون آنان سرانجام بتوان پس از قریب به یک سال و نیم به بازگشایی حضوری مدارس امیدوار شد. روند واکسیناسیون معلمان نیز با سرعت خوبی انجام شده و بنابر اعلام محمدمحسن بیگی _ مدیرکل دفتر سلامت و تندرستی وزارت آموزش و پرورش خوشبختانه تاکنون بیش از ۹۰ درصد معلمان، دوز اول واکسن خود را دریافت کرده‌اند و تزریق دوز دوم نیز از روزها قبل آغاز شده است.
برای واکسیناسیون دانش‌آموزان کدام موارد مناسب است؟
شورای مدرسه متناسب با وضعیت سلامت، سن، جمعیت و شرایط جغرافیایی به صورت نوبت بندی زمان حضور دانش آموزان را مهیا می کنند رییس مرکز هماهنگی حوزه وزارتی وزارت آموزش و پرورش گفت: موارد مناسب برای واکسیناسیون دانش‌آموزان شناسایی شده و مراحل آزمایش و تایید را گذرانده‌اند. علی باقرزاده در حاشیه رونمامی از نسخه جدید شبکه شاد و در جمع خبرنگاران افزود:: مسئولیت واکسیناسیون دانش آموزان با وزارت بهداشت است و تصمیم گیری در این مورد و نحوه دریافت واکسن را این وزارتخانه اعلام می کند.
وی افزود: تزریق دز دوم واکسن معلمان در حال اتمام است، برنامه ریزی انجام شده در این زمینه به خوبی پیش رفته است، او در پاسخ به سوالی درباره اجباری یا اختیاری بودن واکسن دانش آموزان خاطرنشان کرد: این سوال را وزارت بهداشت باید پاسخ دهد. رییس مرکز هماهنگی حوزه وزارتی آموزش و پرورش ادامه داد: در نسخه جدید شبکه شاد امکان تعامل همزمان معلم و دانش آموز فراهم شده است.
واکسن مناسب گروه های سنی شناسایی شده
باقرزاده ادامه داد: در مورد دانش آموزان وزیر بهداشت اعلام کرده که مطالعاتی انجام شده که واکسن مناسب گروه های سنی شناسایی شده و به تدریج واکسیناسیون از سنین بالا آغاز می شود و به سنین پایین تر می رسد، البته هنوز برنامه مشخصی در اختیار آموزش و پرورش قرار نگرفته است. وی درباره بازگشایی مدارس افزود: از اول مهر ماه مدارس در مناطق روستایی و عشایری که جمعیت دانش آموزی کم است و امکان فاصله گذاری کامل و رعایت پروتکل های بهداشتی وجود دارد، بازگشایی حضوری دارند.
باقرزاده خاطرنشان کرد: پس از اطمینان از حضور حفظ سلامت دانش آموزان و خانواده ها، آموزش حضوری گسترش می یابد و از اول آبان ماه آموزش ترکیبی در دستور کار قرار می گیرد. اختیار این نوع آموزش هم مانند سال های گذشته به شورای مدرسه داده شده است. وی یادآورشد: شورای مدرسه متناسب با وضعیت سلامت، سن، جمعیت و شرایط جغرافیایی به صورت نوبت بندی زمان حضور دانش آموزان را مهیا می کنند.هر دانش آموز هفته ای یک بار در مدرسه حضور داشته باشد، جنبه آموزش و سلامت روان دانش آموز در بازگشایی مدارس اهمیت بسیاری دارد.
واکسیناسیون دانش‌آموزان در کدام کشورها انجام شده است؟
در حالی‌که واکسیناسیون جمعیت بزرگسالِ اغلب کشورها در مقابل کووید ۱۹ در حال انجام است و در برخی از کشورها جمعیت قابل قبولی تاکنون واکسینه شده‌اند، در آستانه بازگشایی مدارس و واکسیناسیون دانش‌آموزان نیز در برخی کشورها آغاز شده و البته این در حالی است
که هنوز بسیاری از مناطق جهان دسترسی به واکسن کووید ندارند و این سوال که آیا به راستی واکسینه کردن کودکان یک امتیاز در مقابله با این بیماری همه‌گیر خواهد بود یا نه مطرح می‌شود.
از روزهای نخست همه‌گیری کووید، این واقعیت که کودکان و افراد زیر ۱۸ سال کمتر طعمه ویروس و نوع حاد بیماری می‌شوند، مطرح بود، اما در ماه های اخیر که ویروس کرونا با جهش های مختلف تغییر چهره داده، بسیاری از افراد زیر ۱۸ سال به نوع شدید بیماری مبتلا و حتی نرخ مرگ و میر نیز در این گروه سنی بیشتر شده است؛ از این رو بسیاری از ویروس شناسان تزریق واکسن به افراد زیر ۱۸ سال را توصیه کردند تا در صورت واکسینه شدن گروه های پرخطر، این گروه از جمعیت نیز در برابر این ویروس مقاوم شوند.
نظرات متفاوت در رابطه با واکسیناسیون دانش‌آموزان
در رابطه با واکسیناسیون دانش‌آموزان نظرات متفاوتی وجود دارد و در حالی‌که در آستانه بازگشایی مدارس بعد یک سال و نیم تعطیلی کلاس های حضوری هستیم، بسیاری معتقدند با واکسینه کردن کودکان می توان با خیال راحت آموزش حضوری را از سر گرفت و به روال قبلی زندگی پیش از کرونا بازگشت. در همین رابطه یک متخصص بیماری های عفونی اطفال در دانشگاه نیویورک می گوید: «ابتلا به نوع حاد بیماری، افزایش مرگ و میر و حتی کووید طولانی مدت در بین نوجوانان و کودکان سالم بسیار نادر است و همانطور که پیش‌تر محققان بریتانیایی اعلام کرده‌اند، واکسن برای افراد زیر ۱۶ سال خیلی حیاتی نیست، اما به زودی تقریباً همه بزرگسالان آسیب پذیر دو دوز واکسن را دریافت خواهند کرد و می توانیم به واکسینه کردن گروه های زیر ۱۸ سال نیز فکر کنیم.»
کودکان و به ویژه نوجوانان می توانند نقش مهمی در انتقال ویروس داشته باشند
یک اپیدمیولوژیست در دانشگاه ملبورن نیز با بیان اینکه داده‌ها نشان می‌دهد کودکان و به ویژه نوجوانان می توانند نقش مهمی در انتقال ویروس داشته باشند، معتقد است که «با ظهور انواع جدید ویروس کرونا نگرانی ها در مورد انتقال توسط کودکان و نوجوانان در حال افزایش است.» او می گوید:«ممکن است واکسیناسیون دانش‌آموزان باعث مقاومت بیشتر آنها در برابر عفونت شود و از این رو واکسینه کردن جوانان و نوجوانان اهمیت بیشتری پیدا کند و کشورها باید حداکثر تلاش خود را برای پایین نگه داشتن انتقال بیماری انجام دهند.»
در حال حاضر نرخ واکسیناسیون در نقاط مختلف دنیا متفاوت است و همچنان واکسیناسیون در مقابل کووید ۱۹ در حال انجام است. تاکنون بیش از سه میلیارد دوز واکسن در جهان تزریق شده و بر اساس آخرین آمار اتحادیه اروپا، ۷۷.۷ درصد از جمعیت بزرگسال اتحادیه اروپا حداقل یک دوز واکسن کووید را دریافت کرده اند و بقیه اروپا نیز تقریبا در همین شرایط است. در جهان نیز ۴۳.۵۶ درصد واکسینه شده‌اند.
آیا واکسیناسیون دانش‌آموزان ضروری است؟
اکنون که جمعیت بزرگسال در برخی از کشورها واکسینه شده‌اند بسیاری از کشورها عملیات تزریق واکسن به کودکان و افراد زیر ۱۸ سال را نیز آغاز کرده اند. در همین رابطه آژانس دارویی اروپایی (EMA) استفاده از واکسن فایزر را برای کودکان ۱۲ تا ۱۵ ساله در ماه “مِی” امسال تأیید کرد و این اولین واکسن کووید است که در اتحادیه اروپا تأیید شد. مجوز بر اساس مطالعه ای بر روی ۲۵۵۹ کودک انجام شد که نشان داد پاسخ ایمنی آنها با گروه سنی ۱۶-۲۵ سال قابل مقایسه است.
هیچ یک از کودکانی که واکسن دریافت کرده بودند مبتلا به کووید نشدند، در حالی که ۱۶ نفر پس از دریافت دارونما به بیماری مبتلا شده بودند. EMA ماه بعد واکسن مدرنا را برای استفاده در گروه سنی ۱۲-۱۷ تأیید کرد. این بار، مطالعه بر روی ۳۷۳۲ کودک نشان داد هیچ یک از کسانی که واکسن دریافت کرده اند در مقایسه با ۴ نفر در گروه دارونما مبتلا به کووید نشده اند.
مزایای واکسیناسیون دانش‌آموزان
در مورد مزایای واکسیناسیون دانش‌آموزان که دارای شرایط بیماری زمینه ای نیستند، بسیار بحث است؛ زیرا شانس ابتلا به بیماری شدید ناشی از کووید در گروه سنی زیر ۱۸ سال بسیار کم است و باید عوارض جانبی احتمالی واکسن نیز در نظر گرفته شود. EMA اذعان دارد که تعداد محدود هر دو مطالعه به این معنی است که می توان عوارض جانبی را نادیده گرفت. با این حال، آنها به این نتیجه رسیدند که مزایای واکسن برای این گروه سنی بالقوه است.
کمیته مشترک واکسیناسیون و ایمن‌سازی (JCVI)در سه سپتامبر توصیه کرد که کودکان ۱۲ تا ۱۵ ساله نیازی به واکسن ندارند. آنها معتقدند که شواهد کافی برای در معرض خطر بودن این گروه وجود ندارد. آنها به این نتیجه رسیدند که از هر یک میلیون کودک سالم دو نفر نیاز به مراقبت های ویژه ناشی از ابتلا به کووید دارند. نگرانی هایی در مورد بروز موارد میوکاردیت و پریکاردیت پس از تجویز واکسن های mRNA وجود داشته است. مقاله ای در هاروارد در ماه ژوئیه گزارش داد که پس از تزریق ۳۰۰ میلیون واکسیناسیون ۱۰۰۰ مورد در ایالات متحده به این موارد درگیر شدند که اکثرا در گروه سنی نوجوانان یا جوانان بود.
این مقاله همچنین می گوید که ۷۹ درصد از این موارد در جوانان خفیف بوده است. با وجود اینکه واکسن ها برای کودکان ۱۲ تا ۱۸ ساله توسط آژانس دارویی اروپا در دو ماه گذشته تأیید شده اند، همه دولت ها از این روش پیروی نکرده اند. با این حال، بسیاری از کشورها برنامه واکسیناسیون خود را برای کودکان بالای ۱۲ سال آغاز کرده اند.
آزمایش در منزل با آنی آزما
در شرایط وخیم کنونی به‌جای مراجعه به مراکز درمانی و آزمایشگاهی، تست کرونا در منزل را انجام دهید. انجام تست آنتی بادی و انواع آنتی بادی واکسن کرونا در آنی آزما این امکان را به شما می دهد بدون آن که مجبور به خروج از قرنطینه باشید نمونه گیری در منزل یا محل کار خود انجام دهید.