اخبار سلامتی
درمورد بارداری خارج از رحم چه می دانید؟
بهمن
همانگونه که می دانید، در زمان بارداری باید جنین در داخل رحم قرار گرفته و از طریق ارتباط با جفت، از بدن مادر تغذیه کنید. اما جالب است بدانید که گاها این اتفاق نمی افتد به این معنا که جنین به جای قرار گرفتن در رحم، در لوله های فالوپ قرار خواهد گرفت که در این صورت به آن بارداری خارج از رحم گفته می شود. این بارداری موفقیت آمیز نبوده و باید سریعا جنین را خارج نمود. اما مادران سوالات زیادی در این زمینه دارند. چرا این اتفاق رخ می دهد؟ چگونه می توان از بارداری خارج از رحم جلوگیری نمود؟ این نوع بارداری چه عواقبی را به دنبال خواهد داشت؟ برای پاسخ به این سوالات، کافی است چند دقیقه برای مطالعه این مقاله وقت بگذارید. تمامی خانم ها لازم است در این زمینه، اطلاعات کافی داشته باشند.
بارداری خارج از رحم یکی از علت های اصلی نا باروری در افراد مختلف است که به راحتی با انجام چند آزمایش قابل تشخیص و پیشگیری می باشد. این حالت جزو بارداری های بسیار شایع می باشد که می تواند مشکلات جدی برای فرد ایجاد نماید. در این مقاله سعی داریم که اطلاعات کلی در مورد بارداری خارج از رحم و علت های احتمالی آن و همچنین نحوه تشخیص این نوع بارداری به شما ارائه نماییم.
برای اینکه بارداری اتفاق بیافتد ، تخمدان باید یک تخمک را به داخل لوله فالوپی یا رحمی آزاد کند، جایی که حدود 24 ساعت باید در آن باقی بماند در آنجا باید با یک اسپرم برای باروری ارتباط برقرار کند. تخم های بارور شده 3 تا 4 روز قبل از ورود به رحم، در لوله های فالوپ باقی می مانند.بعد از آن، وارد رحم شده و رشد می کنند تا زمانی که نوزاد متولد شود اما اگر تخمک بارور شده در لوله های فالوپ یا جایی دیگر در شکم شما کاشته شود، به نتیجه ای می رسیم که به آن حاملگی ناحیه ای میگویند در این موارد، حاملگی نمی تواند به طور طبیعی ادامه یابد و به درمان اضطراری نیاز دارد
بارداری خارج از رحم چیست؟
بارداری خارج از رحم به حالتی گفته میشود که تخمک لقاح یافته در جایی به غیر از جداره داخلی رحم مستقر شده و شروع به رشد میکند؛ بارداری خارج از رحم یکی از علل مرگ و میر مادران باردار در سه ماهه اول بارداری است.۹۸درصد از حاملگی‌های خارج از رحم درون لوله‌های رحم اتفاق می‌افتد؛ با این حال امکان دارد در نقاط دیگری مثل تخمدان، گردنه رحم و حفره شکمی نیز رخ دهد. از هر ۵۰ حاملگی ممکن است یکی خارج از رحم باشد. اصلی‌ترین خطری که توسط اینگونه بارداری ایجاد میشود، پارگی است که به خونریزی داخلی منجر میشود.
امروزه احتمال مرگ ناشی از حاملگی خارج از رحم به کمتر از پنج مورد در هر ۱۰هزار مورد کاهش یافته است؛ بنابراین، امروزه علی‌رغم افزایش نرخ حاملگی‌های خارج از رحم، درصد مرگ مادر هرچه بیشتر رو به کاهش است و اصلی‌ترین دلیل شکست در نجات جان مادر، عدم موفقیت برای ارائه به موقع مراقبت‌های پزشکی است.
در موارد بسیار نادر امکان دارد حاملگی خارج از رحم همزمان با حاملگی نرمال یا درون رحمی رخ دهد که به آن حاملگی” هتروتوپیک” گفته میشود. در سال‌های اخیر وقوع این نوع حاملگی به علت افزایش استفاده از روش ” آی وی اف” و سایر تکنولوژی‌های باروری کمکی، افزایش یافته است. البته عوامل دیگری همچون اندومتریوز، فیبروم، چسبندگی‌های لگنی و استفاده از “ آییودی” نیز در حاملگی خارج از رحم موثر است.
عوامل موثر در بارداری خارج از رحم
عوامل متعددی وجود دارند که می‌توانند ریسک ابتلا به بارداری خارج از رحم را در فرد افزایش دهند. اما نکته‌ای که باید در نظر داشت این است که ممکن است بارداری خارج از رحم در فردی که هیچ یک از این علائم را ندارد نیز رخ دهد. بیماریهای مربوط به التهاب لگن یا عفونت‌های لگنی، عفونت دستگاه تناسلی زنان که معمولا به علت وجود «کلامیدیا» بروز میکند. عفونت لوله‌های رحمی نیز فاکتور خطرآفرین دیگری است که ریسک ابتلا به این عارضه را افزایش میدهد.
به طور معمول، جداره داخلی لوله‌های رحم توسط برآمدگی‌هایی که به مو شباهت دارند پوشیده شده است که «سیلیا» نامیده میشود. سیلیا به تخمک‌ها کمک میکند که به آرامی از تخمدان به سمت رحم حرکت کند؛ اگر سیلیا به علت عفونت آسیب ببیند، انتقال تخمک‌ها مختل میشود و تخم لقاح‌یافته موفق نمی‌شود به رحم برسد و در نتیجه حاملگی خارج از رحم رخ میدهد.
داشتن سابقه بارداری خارج از رحم و هرگونه آسیب و نقص در لوله‌های رحم می‌تواند ریسک ابتلا به حاملگی خارج از رحم را افزایش دهد. سابقه انجام هرگونه عمل جراحی بر روی لوله‌های رحم نیز همین اثر را دارد. عفونت، نقایص مادرزادی و یا وجود تومور در لوله‌های رحم نیز ریسک ابتلا را افزایش می‌دهند.
به صورت کلی علت بارداری خارج از رحم شامل موارد زیر می باشد:
اگر در گذشته سابقه بارداری خارج رحم دارید، شانس شما از یک در 90 تا یک در 10 افزایش می یابد.
-
عفونت و یا التهاب
عفونت لوله فالوپ، رحم و یا تخمدانها و یا همچنین التهاب لوله فالوپ شانس ابتلا به بارداری خارج رحم را افزایش میدهد.
-
ساختار ناقص لوله فالوپ
بارداری خارج از رحم در مواردی که لوله فالوپ تغییر شکل داده و یا مادرزادی ناقص است احتمال آن بالا است.
-
ناباروری
مشکلات باروری و همچنین استفاده از داروهای بارور کننده مثل کلومیفن : داروی رایج داروی تحریک کننده تخمک گذاری شانس بارداری خارج از رحم را افزایش می دهد.
-
جراحی های مرتبط
جراحی هایی مانند آپاندیس، عمل سزارین و جراحی های مشابه می تواند باعث افزایش شانس بارداری خارج از رحم شود.
-
داروهای ضد بارداری
احتمال بارداری با استفاده از IUD و یا هر قرص پایین است و این داروها باعث افزایش شانس بارداری خارج رحم است.
-
سیگار کشیدن
سیگار کشیدن قبل از لقاح باعث افزایش شانس بارداری خارج از رحم می شود. هر چه بیشتر سیگار بکشید این خطر افزایش می باید.
-
سن
در سنین بالای 40 سال احتمال بارداری خارج از رحم افزایش می یابد.
-
اندومتریوز
اندومتریوز باعث افزایش شانس بارداری می شود.
علائم بارداری خارج از رحم
درد در ناحیه شکم، عدم وجود قاعدگی، حالت تهوع و استفراغ، دردهای تیز در ناحیه پایین شکم، فشارخون پایین، احساس درد در یکی از طرفین شکم، احساس درد در ناحیه شانه، گردن و مقعد، احساس ضعف و سرگیجه و در صورت پاره شدن لوله‌های رحمی خونریزی شدید داخلی که متعاقبا منجر به بیهوشی خواهد شد از نشانه‌های بارداری خارج از رحم است.
اغلب موارد، بارداری خارج رحمی در طی چند هفته اول حاملگی اتفاق می افتد ممکن است حتی ندانید که باردار هستید و نشانه هایی از یک مشکل دیگر را داشته باشید خونریزی واژینال و درد لگن اغلب اولین علائم هستند، اما سایر موارد ممکن، عبارتند از:
- تهوع و استفراغ با درد
- گرفتگی شکمی
- درد در یک طرف بدن شما
- سرگیجه یا ضعف
- درد در شانه، گردن
- راست روده شدن
بارداری خارج از رحم ، می تواند منجر به پارگی فالوپی شود اگر این اتفاق بیافتد، دچار درد شدید و خونریزی شدید می شوید. اگر خونریزی سنگین واژن دارید یا سرگیجه، سردرد یا درد شانه بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.
عوامل افزایش دهنده خطر بارداری خارج از رحم
- اگر مادر شما هنگام حاملگی شما داروی دی اتیل استیل بسترول یا DES مصرف کرده باشد. بارداری بعد از بستن لوله ها (یک جراحی برای جلوگیری از باردرای دائم) بعد از جراحی های کیست تخمدان و فیبروم، برداشتن آپاندیس ، یا حتی سزارین قبلی این احتمال بالا می رود.
- اگر در حین داشتن IUD باردار شده باشید.
- آسیب دیدگی لوله ها ناشی از ابتلا به عفونتهایی که می توانند باعث التهاب و عفونت لگن یا PID شوند. بیماریهای مقاربتی بخصوص عفونت با کلامیدیا و عارضه سوزاک حتی اگر علائم واضحی برای شما نداشته باشند امکانپذیر است دلیل درگیری لوله ها شوند.
- اگر قبلا تشخیص ناباروری برای شما داده شده و یا درمان شده اید. از آنجا که برخی از ناباروری ها به علت اختلال در لوله های رحم رخ می دهند، در اینصورت شما نسبت به افراد عادی احتمال بیشتری برای بارداری خارج از رحم دارید. امکان بروز اینگونه بارداری در خانمهای کهنسال تر بیشتر است.
درمان بارداری خارج از رحم
بنابر اعلام انجمن متخصصین زنان و مامایی ایران، درمان بارداری خارج از رحم، ختم بارداری است. ختم بارداری توسط داروهای خاص و یا به روش جراحی صورت می‌گیرد. مهم‌ترین دارویی که به این منظور استفاده میشود یک داروی شیمی‌درمانی به نام متوترکسات است.
بهترین روش جراحی برای حاملگی خارج از رحم لاپاراسکوپی است. در این روش بدون شکاف دادن و تنها با ایجاد سوراخ‌هایی در جدار رحمی و محل خونریزی هموستاز شده و خون داخل شکم شستشو داده میشود
از آنجا که یک تخمک نمی تواند در خارج از رحم زنده بماند، بافت باید از بدن شما برداشته شود تا از عوارض جدی جلوگیری شود. دو روش برای درمان آن استفاده می شود:دارو و جراحی.
درمان دارویی بارداری خارج از رحم
اگر لوله فالوپ شما شکسته نشده باشد و حاملگی شما خیلی دور از حد پیشرفت نکرده باشد، پزشک شما می تواند یک تزریق متوترکسات (Trexall) به شما بدهد. این ترزیق مانع رشد سلولی میشود و بدن شما به سادگی آنها را جذب می کند. اکثر حاملگی های خارج رحمی می توانند با استفاده از متوترکسات درمان شوند.
جراحی بارداری خارج از رحم
در موارد دیگر، جراحی مورد نیاز است. رایج ترین روش لاپاروسکوپی است. پزشک شما برش های بسیار کوچکی را در شکم شما ایجاد کرده و یک وسیله نازک و انعطاف پذیر (لاپاراسکوپ) را برای برداشتن تخمک از رحم وارد بدن شما میکند . اگر لوله فالوپ شما آسیب دیده باشد، ممکن است مجبور باشد آن را نیز حذف کنید. اگر خونریزی شدید داشته باشید یا پزشک شما شک کند که لوله فالوپ شما شکسته شده، ممکن است نیاز به جراحی اضطراری با برش بزرگتر داشته باشید. این لاپاروتومی نامیده می شود.
پس از بارداری خارج از رحم
شما شانس بارداری طبیعی را خواهید داشت، اما ممکن است دشوار باشد. شما باید در ابتدا با یک متخصص باروری صحبت کنید، به ویژه اگر لوله فالوپی را برداشته اید. قبل از اینکه مجددا تلاش کنید صبر کنید تا با پزشک خود صحبت کنید. بعضی از پزشکان حداقل 3 تا 6 ماه استراحت را پیشنهاد می کنند.
سوالات رایج شما در بارداری خارج از رحم
-
آیا امکان بارداری بعد از داشتن یک بارداری خارج رحم وجود دارد؟
اکثر مادرانی که این تجربه بد را داشته اند بعد از آن بارداری سالمی خواهند داشت. لیزر به تخمدان آسیب می رساند و از آن اجتناب کنید.عفونت و بیماری های مقاربتی اهمیت دارد. قبل از اقدام به بارداری حتما با پزشک خود مشورت کنید.
-
چگونه می توانم از بارداری خارج رحمی جلوگیری کنیم؟
پیش بینی و پیشگیری در هر مورد امکان پذیر نیست. اما می توانید با مراقبت از سلامت باروری خود احتمال بارداری خارج از رحم را کاهش دهید. همسر شما باید در طول رابطه جنسی کاندوم استفاده کند و تعداد شرکای جنسی خود را محدود کنید.
این مسئله خطر ابتلا به STD را نیز کاهش می دهد که می تواند باعث التهاب لگن شود؛ بیماری که موجب التهاب در لوله های فالوپ می شود. به طور منظم به پزشک مراجعه کنید و به طور منظم آزمایش های زنانه و غربالگری های منظم STD را انجام دهید. گام هایی برای بهبود سلامت شخصی شما، مانند ترک سیگار نیز یک استراتژی پیشگیرانه خوب است.
-
آیا حاملگی خارج از رحم خطرناک است؟
بعضی از زنان به طور خودبه خودی جنین را از حاملگی خارج از رحم جذب می کنند و عوارض جانبی ظاهری ندارند. در این موارد، زن بدون درمان می تواند بهبود می یابد. دلیل واقعی برطرف شدن خودبخودی حاملگی از خارج رحم ناشناخته است. همچنین نمی توان پیش بینی کرد چه خانم هایی به طور خودبخودی حاملگی خارج از رحم را حل می کنند.
بیشترین ترس از عوارض حاملگی خارج از رحم، پارگی است که منجر به خونریزی داخلی، درد لگن و شکم، شوک و حتی مرگ می شود. بنابراین خونریزی در حاملگی خارج از رحم نیاز به جراحی فوری دارد. خونریزی ناشی از پارگی لوله فالوپ یا خونریزی از انتهای لوله است؛ زیرا جفت به رگ ها و شریان های داخل دیواره لوله فشار وارد می آورد.
خون خارج شده از لوله می تواند به سایر بافت ها و اندام ها در لگن و شکم آسیب برساند و باعث درد قابل توجهی می شود. خون لگن می تواند منجر به تشکیل بافت اسکار شود که در آینده می تواند مشکلاتی ایجاد کند. بافت اسکار همچنین می تواند خطر ابتلا به حاملگی های خارج از رحم را افزایش دهد.
-
آیا بارداری خارج رحمی می تواند کامل شود؟
اگر چه چند مورد گزارش از زایمان سزارین خانم هایی که بارداری خارج از رحم داشته اند وجود دارد، اما این مسئله بسیار نادر است. احتمال موفقیت اینگونه بارداری بسیار دور از ذهن است و خطر این بارداری برای مادر بسیار زیاد است. به همین دلیل ادامه این حاملگی هرگز توصیه نمی شود. حالت ایده آل نجات حاملگی خارج از رحم از لوله فالوپ با جراحی و انتقال جنین می باشد. این روش بارداری هنوز به عنوان یک روش موفق پذیرفته نشده است.
-
آیا پس از یک بار بارداری خارج از رحم می توانم یک بارداری موفق داشته باشم؟
بله هرچقدر زودتر به این بارداری پایان دهید، آسیب کمتری در لوله تحت تاثیر ایجاد شده و احتمال بارداری موفق در آینده بیشتر خواهد شد. حتی اگر یکی از لوله های خود را از دست بدهید، هنوز می توانید بدون درمان باروری، تا زمانی که لوله دیگر سالم است، باردار شوید.
اگر اولین حاملگی خارج از رحم نتیجه آسیب لوله در اثر عفونت باشد، باز کردن لوله ها، و یا قرار گرفتن در معرض DES، احتمال آسیب به لوله دیگر را افزایش می دهد. این مسئله شانس را کاهش داده و باعث افزایش احتمال یک حاملگی خارج از رحم دیگر می شود.
اگر به علت لوله های آسیب دیده به طور طبیعی نمی توانید باردار شوید، باید از درمان های باروری مانند IVF استفاده کنید.
-
من در گذشته حاملگی خارج از رحم داشتم که توسط جراحی اصلاح شد. در حال حاضر، دوباره می خواهم باردار شوم. آیا احتمال مشکل وجود دارد؟
این مسئله بستگی به جراحی شما دارد. اگر لوله فالوپی آسیب ندیده باشد، احتمال حاملگی طبیعی در آینده 50 درصد است و احتمال بارداری خارج از رحم 15 درصد است. اگر لوله فالوپ شما باید برداشته می شده، شانس شما کمی پایین است، زیرا اگر یک بار دیگر حاملگی خارج از رحم داشته باشید و لوله باید برداشته شود، بارداری شما طبیعی نخواهد بود.
در هر صورت، شما در معرض خطر بیشتری برای بارداری خارج از رحم هستید. بهترین پیشنهاد این است که با پزشک خود درمورد آزمایشات صحبت کنید و در بارداری بعدی از ابتدا مراقب علائم بارداری خارج از رحم باشید.
-
چه زمانی خونریزی من متوقف می شود؟
خونریزی طبیعی است. این خونریزی ناشی از ریختن پوشش رحم مادر است. این خونریزی نباید بیش از مدت پریودی طول بکشد. با این وجود ممکن است خونریزی شما کمی طولانی تر از حد معمول باشد. اگر به هر دلیلی نگران هستید، لطفا به دکتر خود مراجعه کنید.
-
چه زمانی دوباره می توانم اقدام به بارداری کنم؟
هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد بارداری زودهنگام شما را در معرض خطر بیشتری برای بارداری خارج از رحم قرار می دهد. اگر با متوترکسات درمان شده اید، توصیه می شود حداقل سه ماه منتظر بمانید زیرا این عامل شیمی درمانی در مراحل اولیه رشد به جنین آسیب می رساند. بنابراین، توصیه می شود که در صورت صبر کردن، از یک فرم مطمئن برای پیشگیری استفاده کنید.
-
پزشکان گفته اند که من سالپینگوستومی دارم، سالپینگوستومی چیست؟
Salpingostomy جایی که است در آن برش کوچکی بر روی لوله فالوپ ایجاد شده و حاملگی خارج از رحم برداشته شده است. هیچ کدام از لوله ها برداشته نشده است و نقص ایجاد شده باز گذاشته شده تا ترمیم شود. این روش در صورتی توصیه می شود که لوله دیگر غیر طبیعی باشد.
-
وقتی عمل داشتم تمام لوله فالوپ چپ برداشته شد.اگر تنها بخشی از لوله برداشته شود، احتمال شانس بارداری بعدی افزایش می یابد؟
شواهد نشان می دهد احتمال بارداری در هنگام برداشتن کل لوله یا بخشی از آن برابر است.
-
همانطور که حاملگی خارج از رحم رخ داد، عمل جراحی شکمی انجام دادم. آیا این کار شانس بارداری دوباره را تحت تاثیر قرار می دهد؟
جراحی لاپاروسکوپی برش کوچکتری بر روی شکم ایجاد می کند و مدت کوتاهتری در بیمارستان می مانید و همچنین زمان بهبودی سریعتر است. هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد کدام عمل شانس بارداری بعدی را کمتر می کند.
-
چه زمانی دوباره پریود می شوم؟
اگر قبل از بارداری پریودی های طبیعی داشته اید، می توانید انتظار داشته باشید که پریود شما در 4 تا 6 هفته بعد دوباره بازگشت کند. اگر قبل از بارداری پریودی های نامنظم داشته اید، شرایط متفاوت است. اگر در حال برنامه ریزی بارداری دیگری هستید و در این دوره پریود نشده اید، باید پزشک خود را ببینید.
-
اگر Rh من منفی باشد چه می شود؟
اگر این اولین بارداری شما باشد، باید آنتی D استفاده شود. این ماده باید در عرض 3 روز از درمان به صورت تزریق عضلانی باشد. اگر از گروه خون خود اطمینان ندارید، باید از پزشک خود بپرسید. گروه خون شما به طور مرتب در حین حاملگی کنترل می شود.
-
آیا می توانم برای جلوگیری از حاملگی خارج از رحم دیگر، کاری انجام دهم؟
هیچ کاری برای جلوگیری از حاملگی خارج از رحم نمی توانید انجام دهید. هیچ دارو شناخته شده ای وجود ندارد. بهترین کاری که می توانید انجام دهید این است که با مصرف قرص ضدبارداری از بارداری جلوگیری کنید. همچنین می توانید با استفاده از کاندوم خطر بارداری را کاهش دهید.
اگر فکر می کنید که ممکن است عفونت داشته باشید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید تا درمان شوید. اگر باردار شدید به یاد داشته باشید که در معرض خطر کمی از این نوع بارداری هستید. تشخیص زودرس و درمان سریع مهم است.