اخبار سلامتی
آیا کرونا باعث کاهش قدرت باروری افراد می‌شود؟
مهر
در ماه‌های اخیر و پس از گذشت حدود دو سال از همه گیری جهانی کرونا مطالب مختلفی درباره عوارض ابتلا به این بیماری منتشر شده و یکی از موضوعات مهم آن کاهش قدرت باروری در مردان مبتلا به ویروس کرونا بوده است. دریافت واکسن کرونا نه بر سیستم تناسلی اثر منفی دارد و نه بر سیستم تولیدمثلی خانم. بنابراین، این عزیزان در هر مرحله‌ای از درمان می‌توانند واکسن بزنند.
باید توجه داشت که کل زمانی که بشر با این ویروس مواجه شده، کمتر از دو سال است و بنابراین، دانش امروز ما مبتنی بر مطالعات انجام‌شده در همین مدت محدود است و نمی‌توان درباره عوارض و آثار طولانی‌مدت این بیماری اظهار نظر کرد. در سال ۲۰۰۲ جهان شاهد اپیدمی بیماری سارس یا بیماری فوق حاد ریوی در بزرگسالان بود که کروناویروس جدید از نظر ظاهری، ساختاری و چرخه تکثیر شباهت بسیاری به ویروس سازی دارد. البته چند تفاوت مهم نیز دارد؛ کروناویروس نسبت به سارس، گستردگی بیشتری دارد، میزان کشندگی آن کمتر است و مدت طولانی‌تری در بدن می‌ماند. اما توجه به شباهت‌های این دو ویروس در مطالعات محققان بسیار مهم و راهگشا بوده است.
شباهت بیماری کرونا به سارس
نخستین دلیل برای طرح این دغدغه، شباهت بیماری کرونا به سارس و ساختار مشابه این دو ویروس بود. از آنجا که در مبتلایان به سارس شواهدی از اختلالات تولیدمثلی دیده شده بود، محققان به این وجه از بیماری کرونا نیز توجه کردند و مطالعات در این زمینه آغاز شد. دلیل دیگر برای طرح این پرسش این بود که بشر از دیرباز با ویروس‌ها سر و کار داشته و بیماری‌های ویروسی متعددی مانند، اوریون، هپاتیت سی، تبخال تناسلی، زگیل تناسلی، ویروس ابولا و … بر سیستم تولیدمثل اثرگذار بوده‌اند.
بنابراین، آثار تولیدمثلی ویروس کرونای جدید نیز مورد مطالعه قرار گرفت. دلیل دیگری که پژوهش درباره آثار تولیدمثلی ابتلا به کرونا را ضرورت می‌بخشید این بود که اگرچه تظاهر اصلی و شدید بیماری کاهش سطح اشباع اکسیژن شریانی و درگیری گسترده ریه است، اما بررسی مبتلایان نشان داده که دیگر ارگان‌ها و سیستم‌های بدن، مانند قلب، دستگاه گوارش و سیستم عصبی نیز درگیر شده‌اند و بنابراین، این فرضیه مطرح شد که ابتلا به کرونا می‌تواند سیستم تولید مثل را نیز درگیر کند.
نحوه تولیدمثل و تکثیر این ویروس
افزون بر این دلایل، نحوه تولیدمثل و تکثیر این ویروس نیز از دلایل توجه به عوارض تولیدمثلی آن بود. ویروس برای تکثیر نیاز دارد که وارد سلول زنده شود. وقتی وارد آن شد با کپی کردن اطلاعات ژنتیکی و ساختاری سلول، شروع به تکثیر می‌کند و پس از متلاشی کردن سیستوپلاسم سلول، آزاد می‌شود و با درگیر کردن دیگر سلول‌ها تکثیر می‌شود. این فرایند مستلزم وجود رسپتور‌ها یا گیرنده‌های خاصی در سلول است که رسپتور خاص این ویروس یعنی ۲ACE در سلول‌های تنفسی و ریه بسیار دیده می‌شود و به همین دلیل عارضه اصلی و جدی بیماری درگیری گسترده ریوی است. اما این رسپتور‌ها منحصراً در سلول‌های تنفسی وجود ندارند، بلکه در سلول‌های قلب، روده، کلیه، سیستم عصبی و همچنین بیضه نیز وجود دارند. بنابراین، این ویروس می‌تواند بافت بیضه را نیز درگیر کند.
احتمال ناباروری در زمان ابتلا به کرونا چقدر است؟
توجه به این نکته ضروری است که آسیب به سیستم تولیدمثل لزوماً نتیجه تهاجم مستقیم ویروس کرونا به بافت بیضه نیست. اگرچه مهم است که ببینیم آیا ویروس در مایع منی هم دیده می‌شود یا خیر، اما برای آسیب‌زایی لازم نیست ویروس مستقیماً در سلول‌های اندام‌های تولیدمثلی حضور داشته باشد. تهاجم مستقیم ویروس به سیستم تناسلی یکی از سازوکار‌های آسیب‌زایی آن است و سازوکار‌های دیگری نیز وجود دارد.
یکی از سازوکار‌های آسیب‌زایی ویروس، فعال شدن بیش از حد سیستم ایمنی یا در اصطلاح سایتوکان استورم است. در واقع سیستم ایمنی بدن برای مقابله با ویروس به‌طور سیل‌آسا فاکتور‌های ایمنی را ترشح می‌کند و در این وضعیت، سیستم ایمنی نه فقط به ویروس، بلکه به سلول‌های بدن نیز آسیب می‌زند و التهاب شدیدی در بدن ایجاد می‌کند و همین امر می‌تواند موجب اختلالات باروری شود.
به‌طور طبیعی سلول‌های بیضه از سلول‌های سیستم ایمنی و سیستم خونی بدن جدا هستند تا سیستم ایمنی آن‌ها را به عنوان عامل مهاجم شناسایی نکند. اگر این سد شکسته شود، می‌تواند باعث آسیب به سلول‌های دستگاه تناسلی شود. عواملی مثل بالابودن مداوم حرارت بیضه‌ها می‌تواند باعث شکسته شدن سد خونی بیضه‌ای شود. وقتی یکی از عارضه‌های کرونا تب است، بنابراین طبیعی است که این تب و افزایش حرارت بدن می‌تواند باعث شکسته شدن این سد و آسیب به سلول‌های تولیدمثلی شود. البته شدت و مدت تب در میزان آسیب مؤثر است.
عوارض ابتلا به کرونا
یکی از عوارض ابتلا به کرونا افزایش مرگ سلولی است. به‌طور طبیعی سلول‌های سالخورده بدن می‌میرند و سلول‌های جوان جایگزین آن‌ها می‌شوند، اما ابتلا به این ویروس روند مرگ سلولی را شتاب می‌دهد، بی‌آنکه امکان جایگزینی برای این سلول‌ها وجود داشته باشد. به همین دلیل، به‌تدریج لوله‌های ریز تولید و انتقال اسپرم نازک می‌شوند و غشای سلولی آن‌ها تحلیل می‌رود. در موارد متوسط و شدید بیماری، میزان تولید هورمون ال اچ افزایش و میزان هورمون تستوسترون کاهش می‌یابد. در واقع نسبت هورمون LH به هورمون تستوسترون کاهش می‌یابد. این تغییرات هورمونی باعث آسیب سلولی در بیضه‌ها می‌شود، البته خوشبختانه این آسیب موقت است و معمولاً پس از گذشت حدود سه ماه، این عوارض از بین می‌روند.
همان‌طور که گفته شد، ابتلا به بیماری کرونا می‌تواند به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به سیستم تولیدمثل آسیب برساند، البته شدت و مدت بیماری در میزان آسیب بسیار تعیین‌کننده است. به نظر می‌رسد بخشی از این آسیب‌ها با گذشت زمان برگشت‌پذیر است، اما هنوز برای اظهارنظر درباره عوارض طولانی‌مدت این ویروس زود است.
آثار واکسن کرونا بر دستگاه تولیدمثل
واکسیناسیون مهم‌ترین و قوی‌ترین ابزار برای مقابله با ویروس کرونا است. خوشبختانه مطالعات انجام‌شده نشان می‌دهد که واکسن کرونا عارضه‌ای برای سیستم تولیدمثلی به دنبال ندارد، چه در خانم‌ها و چه در آقایان. همچنین، واکسیناسیون خانم‌های باردار یا افرادی که قصد بارداری دارند، بسیار ضروری است، زیرا ابتلا به کرونا در دوران بارداری می‌تواند باعث تشدید عوارض و تهدید حیات خانم باردار شود؛ بنابراین تمام خانم‌ها و آقایان می‌توانند بدون نگرانی از عوارض باروری، واکسن بزنند و انواع مختلف واکسن نیز از این نظر هیچ فرقی ندارند و هیچ‌یک از واکسن‌های موجود بر توان باروری فرد اثر منفی ندارد.
خانم‌ها و آقایانی که قصد درمان ناباروری و انجام آی وی اف دارند، بدون نگرانی می‌توانند واکسن بزنند. بر اساس مطالعات صورت‌گرفته دریافت واکسن کرونا نه بر سیستم تناسلی اثر منفی دارد و نه بر سیستم تولیدمثلی خانم. بنابراین، این عزیزان در هر مرحله‌ای از درمان می‌توانند واکسن بزنند.
خانم‌هایی که در سیکل تحریک تخمک‌گذاری یا انتقال جنین قرار دارند نیز می‌توانند واکسن بزنند، زیرا مصرف داروهای هورمونی تداخلی با واکسن کرونا ندارد. البته از آنجا که ممکن است واکسن کرونا برخی عوارض خفیف مثل سردرد، بدن‌درد و ضعف ایجاد کند و این علائم با عوارض عمل اشتباه گرفته شود، به خانم‌هایی که عمل پانکچر در پیش دارند یا آقایانی که عمل تسه در پیش دارند، توصیه می‌کنیم که حداقل سه روز قبل و سه روز بعد از عمل واکسن نزنند تا بتوانیم علائم بیمار را به درستی پایش کنیم.
تنها راه عبور از همه گیری جهانی و توقف زنجیره تکثیر و انتقال ویروس
واکسیناسیون کرونا تنها راه عبور از همه گیری جهانی و توقف زنجیره تکثیر و انتقال ویروس کروناست. بنابراین، همه عزیزان حتماً باید واکسن بزنند و به یاد داشته باشند که عوارض ابتلا به بیماری کرونا بسیار بیشتر از هر عارضه احتمالی واکسن است، زیرا ابتلا به کووید-۱۹ می‌تواند موجب آسیب به سلول‌های دستگاه تناسلی شود، اما واکسن کرونا چنین عارضه‌ای ندارد. بنابراین، به‌طور خاص زوج‌هایی که قصد بارداری دارند، بهتر است پیش از اقدام به بارداری یا شروع درمان ناباروری واکسن بزنند.
هذیان گفتن از پیامدهای شایع کرونای شدید
محققان دانشگاه میشیگان آمریکا دریافتند در بیمارانی که به دلیل ابتلا به کووید ۱۹ در بیمارستان بستری می‌شوند، هذیان یکی از پیامدهای شایع این بیماری است. حتی پس از بهبودی از بیماری کرونا و ترخیص از بیمارستان نیز ممکن است عارضه هذیان به طور کامل درمان نشود. به گزارش ساینس، این تحقیقات به کمک ۱۵۰ بیمار مبتلا به کووید انجام گرفت که در ابتلای پاندمی در بیمارستان بستری شدند و در آن مشخص شد ۷۳ درصد از این بیماران دچار هذیان شده‌اند.
هذیان یک اختلال جدی روانی است که موجب سردرگرمی، آشفتگی و ناتوانی بیمار در تفکر صحیح می‌شود. محققان تلاش کردند از طریق مصاحبه با بیماران داوطلب پس از ترخیص از بیمارستان و همچنین با بررسی سوابق پزشکی آن‌ها، عوامل موثر در هذیان را شناسایی کنند. در نتیجه این بررسی‌ها مشخص شد عوامل متعددی در بروز این پدیده نقش دارند. در واقع کووید ۱۹ به تنهایی می‌تواند موجب کاهش اکسیژن رسانی به مغز و همچنین ایجاد لخته خون و سکته مغزی و در نهایت منجر به اختلال شناختی شود.
همچنین نشانگرهای التهابی، در بیماران مبتلا به هذیان افزایش قابل توجهی دارند. سردرگمی و آشفتگی می‌تواند نتیجه التهاب در مغز باشد. علاوه بر این محققان توانستند بین مصرف داروهای آرامبخش و هذیان ارتباط معنا داری بیابند. در واقع مشخص شد بیماران مبتلا به هذیان بیش از سایر بیماران و با استفاده از دزهای بالاتر داروهای آرامبخش تحت درمان قرار گرفته بودند.
درمان عارضه هذیان
در این تحقیقات مشخص شد حتی پس از بهبود از کووید ۱۹ و ترخیص از بیمارستان نیز ممکن است عارضه هذیان به طور کامل درمان نشود. تقریبا یک سوم از بیماران در زمان ترخیص همچنان به هذیان مبتلا بودند و ۳۰ درصد از این بیماران به کمک‌های تخصصی نیاز داشتند. به گفته محققان، نتایج این تحقیقات نشان دهنده اهمیت واکسیناسیون و پیشگیری از عوارض شدید کووید ۱۹ است. گزارش کامل این تحقیقات در نشریه BMJ Open منتشر شده است.
مصرف لبنیات در بیماران مبتلا به کرونا، خوب است یا بد؟
نخستین آیتم برای تغذیه مناسب، دریافت انرژی مناسب است؛ در صورت دریافت انرژی پایین‌تر از حد مجاز یعنی کمتر از ۱۶۰۰ تا ۱۷۰۰ کالری در روز، احتمال تضعیف سیستم ایمنی وجود دارد. سیستم ایمنی تحت تاثیر تغذیه و رفتارهای روزمره قرار می‌گیرد اما این تغییرات، سریع و حاد نیستند بنابراین برای تغییر سیستم ایمنی به مدت زمان زیادی نیاز است. به منظور تغییر سیستم ایمنی بدن با تغذیه، باید یک سری اصول تغذیه در درازمدت رعایت شوند. در سبک زندگی سه اصل کلی شامل خواب مناسب، ورزش و رعایت نکات تغذیه‌ای باید مد نظر قرار بگیرد.
نخستین آیتم برای تغذیه مناسب، دریافت انرژی مناسب است؛ در صورت دریافت انرژی پایین‌تر از حد مجاز یعنی کمتر از ۱۶۰۰ تا ۱۷۰۰ کالری در روز، احتمال تضعیف سیستم ایمنی وجود دارد. مردم تصور نکنند هر چه غذای بیشتری مصرف و کالری بیشتری دریافت کنند، سیستم ایمنی قوی‌تری خواهند داشت بلکه چنین کاری می‌تواند موجب چاقی شود و چاقی نیز سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند.
مرحله دریافت پروتئین‌ها
پس از دریافت انرژی، مرحله دریافت پروتئین‌ها قرار دارد؛ در برنامه غذایی باید انواع مختلف پروتئین‌ها از منابع حیوانی و گیاهی وجود داشته باشد. استفاده نکردن از روغن یا داشتن رژیم غذایی بدون روغن، می‌تواند نقش بدی بر سیستم ایمنی داشته باشد. بسیاری از روغن‌ها از جمله روغن کنجد، کلزا، دانه آفتاب‌گردان و سویا در تقویت سیستم ایمنی نقش موثری دارند بنابراین بهتر است مخلوطی از روغن‌ها در برنامه غذایی گنجانده شود.
البته روغن‌های حیوانی یا جامد می‌توانند در دمای محیط برای سیستم ایمنی مضر باشند و باید از برنامه غذایی حذف شوند. استفاده از قندهای ساده، شیرینی‌ها و آبمیوه‌های صنعتی نیز می‌تواند آثار بدی بر سیستم ایمنی بدن داشته باشد و باید از برنامه غذایی حذف شوند اما باید نان، برنج و غلات به صورت کامل دریافت شود. مصرف متعادل انواع سبزیجات نیز موجب می‌شود تمام ویتامین‌ها و مواد معدنی که روی سیستم ایمنی نقش موثری دارند، دریافت شود.
ویتامین D
با دریافت به اندازه و کافی لبنیات، ویتامین D مورد نیاز بدن دریافت می‌شود. در ابتدای شیوع کرونا این فرضیه مطرح شد که با توجه به اینکه کرونا شبیه آنفلوآنزا است و قبلا در فصل های سرد سال این بیماری وجود داشت، احتمالا غذاهای طبع سرد می‌توانند موجب بدتر شدن بیماری شوند اما با گذر زمان متوجه شدیم که این بیماری در همه فصل‌ها وجود دارد بنابراین این فرضیه که مصرف لبنیات می‌تواند منجر به بدتر شدن بیماری‌هایی شود که در فصل‌های سرد شیوع پیدا می‌کنند، رد شده است. مصرف لبنیات در تقویت سیستم ایمنی بسیار نقش دارد و حذف آن می‌تواند عوارض جدی از جمله پوکی استخوان و نقص رشد کودکان را در پی داشته باشد بنابراین باید انواع مختلفی از لبنیات در برنامه غذایی گنجانده شود.
تغذیه بر اساس عوارض بیماری
پس از ابتلا به کرونا، بر اساس عوارض بیماری تغذیه متفاوت است. در حال حاضر اغلب عوارض در مبتلایان به کرونا گوارشی است بنابراین افرادی که دچار اسهال می‌شوند باید برای کاهش این عارضهف مایعات مصرف کنند. بسیاری از مبتلایان به کرونا برای تامین مایعات از شربت‌ها که قندهای مصنوعی دارند استفاده می‌کنند و این کار عارضه اسهال را بدتر و سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند. در این شرایط باید از سوپ و آش استفاده شود تا علاوه بر دریافت مایعات، انواع مواد معدنی، پروتئین‌ها و ویتامین‌ها نیز مصرف شود. از طرفی نیز داغ بودن این مواد غذایی می‌تواند مقداری سیستم تنفسی را بهبود ببخشد.
توصیه می‌شود در سوپ یا آش، مقدار قابل توجهی روغن گیاهی استفاده شود؛ استفاده از این روغن‌ها موجب بهبود کارکرد سیستم تنفسی می‌شود البته نباید در مصرف روغن زیاده‌روی شود. با توجه به اینکه یکی از عوارض ابتلا به کرونا کم اشتهایی است، در این دوران باید به تمایلات افراد توجه شود اما نباید از غذاهای مضر و فست‌فودها استفاده کرد.
اگر امکان رفتن به آزمایشگاه را ندارید تنها با چند کلیک ساده آزمایشگاه را به خانه یا محل کار خود بیاورید تا بدون مراجعه حضوری و پرداخت هزینه اضافه آزمایش خود را انجام دهید. همکاران ما پس از ثبت درخواست شما به منزل یا محل کار و … می آیند ، نسخه شما را بررسی کرده، نمونه گیری در منزل می کنند و به بهترین آزمایشگاه های مورد نظر می برند . لازم به ذکر است تمامی پرسنل نمونه گیر از آزمایشگاه های مرجع ارسال خواهند شد و آنی آزما صرفا نقش معرفی بیماران به آزمایشگاه ها را دارا می باشد .