تستی که برای تشخیص همزمان کرونا و آنفولانزا انجام می شود

در شرایط فعلی، کرونا به عنوان مهمترین مسئله جهان شناخته شده است. تمامی متخصصین دست به دست هم داده اند تا بتوانند روش درمان بیماری و واکسن آن را به دنیا معرفی کنند. ویروس کرونا زمانی حاد می شود که به آنفولانزای فصلی برخورد می کند. متاسفانه در این زمان، تشخیص دو بیماری بسیار سخت خواهد بود و اگر کسی به بیماری آنفولانزا مبتلا گردد، به احتمال قوی مستعد ابتلا به کرونا نیز خواهد بود. یکی از اقداماتی که در آزمایشگاه ها با هدف تشخیص آنفولانزا و کرونا انجام گرفته است، تستی است که تشخیص همزمان این دو بیماری را مقدور می سازد. در این مقاله به معرفی این تست و نحوه انجام آن خواهیم پرداخت.

تشخیص کرونا ویروس و تشخیص آنفولانزا این روز ها به عنوان تست ها مهم در آزمایشگاه مطرح هستند. با نزدیک شدن به فصل آنفولانزا و ابتلا ان و همچنین ادامه یافتن کرونا ویروس سازمان غذا و دارو ( FDA) تکنیک های مولکولی را برای تشخیص همزمان کرونا و آنفولانزا اجرا کرده اند. کرونا ویروس و آنفولانزا و سایر بیماری های تنفسی علائم مشابهی مانند تب ، سرفه، تنگی نفس، لرز، خستگی ، بدن درد ، سردرد ، گلو درد ، آبریزش بینی ، حالت تهوع ، استفراغ و اسهال ایجاد می‌ کنند. آزمایش خون تنها راه تشخیص عامل این بیماری ها می باشد.

آنفلوانزا و COVID-19 می توانند باعث بیماری هایی از خفیف تا شدید شوند و در بعضی موارد منجر به مرگ می شوند. اگرچه این عفونت ها می توانند در تمام سنین تحت تأثیر قرار گیرند ، اما افراد بسیار جوان ، سالخوردگان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند ، بیماری مزمن کلیه ، بیماری ریوی ، سرطان یا چاقی در معرض خطر بیماری شدید هستند.

سرعت انتقال، تفاوت مهم میان این دو ویروس است. دوره نهفتگی یا کمون (از زمان ابتلا تا بروز علایم) در آنفلوآنزا نسبت به کووید-19 کوتاه‌تر و فاصله سرایت آن (زمان بین سرایت به نفر بعدی) نیز کوتاه‌تر است. براساس برآوردهای صورت گرفته، فاصله سرایت کووید-19، 5 الی6 روز است. در حالی که فاصله سرایت ویروس آنفلوآنزا سه روز است. این بدان معناست که آنفلوآنزا سریع‌تر از کووید-19 انتشار پیدا می‌کند.

مرگ و میر ناشی از کووید-19 از آنفلوآنزا، به ویژه آنفلوآنزای فصلی، بیشتر است. اگرچه رسیدن به درک کامل از خطر مرگ و میر ناشی از کووید-19 زمان ‌بر خواهد بود، اما با توجه به داده‌ هایی که تاکنون به دست آورده‌ایم، نسبت مرگ و میر خام (تعداد مرگ‌های گزارش شده تقسیم بر موارد ابتلای گزارش شده) بین 3 تا 4 درصد است. اما، نرخ مرگ و میر ناشی از ابتلا (تعداد مرگ‌های گزارش شده تقسیم بر شمار کل مبتلایان) کمتر خواهد بود. در آنفلوآنزای فصلی، نرخ مرگ‌و‌میر کمتر از 1/0 درصد است. با این حال، نرخ مرگ‌و‌میر تا حدود زیادی به میزان دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی و درمانی و کیفیت آن بستگی دارد.

لزوم تشخیص کرونا و آنفولانزا به صورت هم زمان

تشخیص کرونا و تشخیص آنفولانزا تنها با یک نمونه از بینی با سواب یا نمونه خون امکان پذیر است. اما سوالی که ممکن است پیش آید این است که چه لزومی برای انجام همزمان این دو تست وجود دارد؟ که در ادامه به توضیح و شرح علت انجام آن می پردازیم:

علائم مشابه در کرونا و آنفولانزا

تشخیص کرونا ویروس و تشخیص آنفولانزا به علت تشابه بالا علائم بالینی ، همان طور که در بالا اشاره شد، می بایست با هم انجام گیرد. توجه داشته باشید این دو بیماری بسیار مشابه هم هستند و باعث درگیری ریه می شوند. بنابراین برای تشخیص کرونا و تشخیص آنفولانزا تنها به سی تی اسکن ریه نمی توان بسنده کرد و این دو بیماری را از هم افتراق داد. کووید-19 و آنفلوآنزا علایم مشابهی دارند. بدین معنا که هر دو، بیماری تنفسی ایجاد می‌کنند. بیماری‌ تنفسی ناشی از این دو ویروس به صورت طیفی از ناخوشی، از بدون علایم و با علایم خفیف، تا شدید و یا حتی مرگ بروز کند.

هر دو ویروس از طریق تماس، قطره ‌های تنفسی و مدفوع منتقل می‌ شوند. در نتیجه، اقدامات بهداشتی نظیر رعایت بهداشت دست ‌ها و آداب بهداشت تنفسی (سرفه در آرنج خمیده یا دستمال کاغذی و بلافاصله دور انداختن آن) به طور یکسان برای پیشگیری از ابتلا به هر دو بیماری مهم هستند.

تشخیص کرونا و آنفولانزا در یک نمونه

همچنین امکان تشخیص کرونا و تشخیص آنفولانزا با یک نمونه باعث ناراحتی کم تر برای بیمار و به معنای یک بار نمونه گیری می باشد. در مقایسه با دو بار نمونونه گیری و ایجاد درد در فرد می باشد.

احتمال ابتلا به کرونا و آنفولانزا به طور هم زمان

با نزدیک شدن به فصل آنفولانزا تشخیص کرونا و آنفولانزا به طور همزمان به علت احتمال ابتلا همزمان یک فرد به هر دو بیماری ، منطقی می باشد.

افزایش سرعت در تشخیص

گاهی ممکن است به علت حاد بود بیمار زمان بسیار با ارزش باشد و هر گونه وقفه در تشخیص بیماری و شناسایی موجب تاخیر در درمان و پیشروی بیماری شود. ولی تشخیص صحیح و درمان به موقع می تواند از بسیاری از عوارض بیمار های تنفسی جلوگیری کند.

آزمایش تشخیص کرونا و آنفولانزا با هم

جهت تشخیص کرونا و تشخیص آنفولانزا یک کیت جدید توسط CDC طراحی و اجرا شده است. آگوست سال 2020 ، FDA مجوز استفاده اضطراری (EUA) را برای آزمایشات ترکیبی تولید شده توسط CDC و دو شرکت تجاری اعطا کرده است. هر سه آزمایش مواد ژنتیکی را از عوامل بیماری زای عفونی تشخیص می دهد و نمونه ترجیحی آن سواب پشت بینی (سواب نازوفارنکس یا NP) است.

علاوه بر این ، در این آزمایش می توان از سایر نمونه های تنفسی مانند سواب های بینی و گلو استفاده کرد. در این آزمایش دو نوع ویروس آنفلوانزا – آنفلوانزای A و B را تشخیص داده و آنها را از SARS-CoV-2 ، ویروس عامل COVID-19 متمایز می کند. در واقع این تست ترکیبی عامل بیماری تنفسی که ممکن است سارس، COVID_19 یا آنفولانزا باشد از هم تشخیص وافتراق می دهد. علاوه بر SARS-CoV-2 ، آنفلوانزای B و سه سویه مجزا از ویروس آنفلوانزای A ، در این آزمایش ها چهار ویروس کرونا ویروس دیگر ، متاپنومو ویروس انسانی ، ویروس رینو ویروس انسانی / آنتروویروس ، ویروس پاراآنفلوانزا و ویروس همسایگی تنفسی (RSV) شناسایی شده است.

علاوه بر ویروس ها ، این آزمایشات می تواند انواع مختلفی از باکتری ها را که باعث بیماری های تنفسی می شوند ، شناسایی کند ، مانند Bordetella pertussis ، که باعث سرفه سیاه ، Chlamydia pneumoniae و Mycoplasma pneumoniae می شود. انجام این تست های تجاری حدود یک ساعت زمان می برد.

توجه داشته باشید این تست ترکیبی تشخیص کرونا و تشخیص آنفولانزا به علت جدید بودن این نوع تست و امکانات آزمایشگاه ها و تخصص کادر آزمایشگاه در همه جای دنیا ممکن است بلافاصله برای همه بیماران در دسترس نباشد. البته بنابر اظهارات وزارت بهداشت ایران و با توجه به پیش بینی‌ های این وزارت درباره امکان شیوع هم‌ زمان آنفولانزا‌ های فصلی با کرونا، کیت های جدید ساخت داخل هم از کیفیت بهتری نسبت به مشابه خارجی برخوردار است و هم هزینه تشخیص را به یک چهارم کاهش می دهد.

روش تشخیص کرونا

تشخیص کرونا با ازمایش خون و نمونه برداری از بینیی امکان پذیر است. برای آزمایش از گلو یا بینی فرد مشکوک به ابتلا نمونه برداشته شده و به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. (جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقاله آیا امکان تشخیص کرونا با آزمایش خون وجود دارد؟ مراجعه فرمایید.) گاهی هم نمونه خلط یا ترشحات فرد مشکوک هم به همراه نمونه خون به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. نمونه معمولا از کسانی گرفته می‌شود که تب، تنگی نفس و سرفه دارند.

قبل از انجام آزمایش اصلی تشخیص ویروس کرونا ، یک سری تست های اولیه و عمومی وجود دارد که شما با استفاده از این آزمایشات می توانید از احتمال ابتلای خود آگاه شوید. این تست ها شامل موارد زیر می باشند:

1. آزمایش CBC

آزمایش CBC برای شمارش سلول های خونی استفاده می شود. (جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقاله آزمایش CBC مراجعه فرمایید). این تست جهت تشخیص عفونت و کم خونی، مشکلات انعقادی و غیره ممکن است درخواست شود. در افرادی که در حالت کلی به یک عفونت ویروسی مبتلا هستند، مقادیر لنفوسیت های آن ها کاهش پیدا می کند که می تواند نشانه ای از ابتلا به بیماری باشد. البته توجه داشته باشید این تست به تنهایی جهت تشخیص کافی نیست.

2. آزمایش CRP

پروتئین واکنشی C انسانی (CRP)، یک پروتئین پنج پار (پنتامری) حلقوی است که طی التهاب، توسط کبد ساخته شده و چند ساعت پس از آسیب بافتی، شروع عفونت و دیگر علل التهاب به گردش خون آزاد می شود. جواب این تست ممکن است به صورت کیفی که در افراد مبتلا به ویروس کرونا با یک مثبت یا دو مثبت و حتی در مواردی سه مثبت گزارش می شود یا کمی که با عدد مشخص می شود. گزارش جواب آزمایش با یک عدد بالاتر از محدوده نرمال نشان گر وجود عامل عفونت در بدن می باشد.

3. آزمایش ESR

سدیمانتاسیون که به آن سرعت رسوب گلبول قرمز «ESR» یا به زبان ساده تر Sed Rate می گویند، یک نوع آزمایش خون در منزل است که میزان فعالیت التهابی را در خون نشان می دهد. تست Sed Rate تنها ابزار تشخیصی پایه نیست، اما ممکن است در فرآیند تشخیص یا نظارت بر پیشرفت یک بیماری التهابی به پزشک کمک کند. مقادیر بالای ESR نیز به همراه علائم و سایر تست ها می تواند نشانگر ابتلا به کرونا باشد.

4. آزمایش CPK

آزمایش خون CPK برای اندازه گیری کراتین فسفوکیناز (یا کراتین کیناز) در خون تجویز می شود. آنزیم های کراتین زمانی که عضلات یا بافت ها آسیب می بینند یا تحلیل می روند آزاد می شوند. افزایش مقادیر CPK در خون می تواند بیانگر تحلیل بافت ریه و وارد شدن وضعیت بیماری فرد به فاز حاد و خطرناک باشد.

5. آزمایش LDH

آنزیم درون سلولی لاکتات دهیدروژناز به طور وسیع در بافت‌های بدن یافت می‌شود. این بافت‌ها شامل: کلیه، کبد، قلب، ماهیچه‌های اسکلتی، مغز و ریه هستند. افزایش سطح لاکتات دهیدروژناز معمولاً بعد از مرگ سلولی و آزاد شدن این آنزیم درون خون اتفاق می‌افتد.

لاکتات دهیدروژناز به تنهایی یک تست اختصاصی نیست؛ زیرا این آنزیم در آسیب‌های بافتی گوناکون قابل اندازه گیری است. با این وجود افزایش این آنزیم در کنار سایر علائم کلینیکی و تست‌های تکمیلی برای تشخیص بیماری‌های نارسایی ریه (COPD)، دیستروفی‌های عضلانی و آنمی پرنیشیوز مفید است.

مقادیر بالای LDH در خون نیز همانند تست CPK می تواند بیانگر آسیب بافتی به ریه و سلول های ریوی باشد.

تشخیص کرونا به صورت اختصاصی با واکنش زنجیره‌ای پلی‌مراز کمی (quantitative polymerase chain reaction) با استفاده از آنزیمی به نام نسخه‌بردار معکوس (Reverse transcriptase). واکنش زنجیره‌ای کمی یا “همزمان” این مزیت را دارد که علاوه بر تشخیص ویروس کرونا ، از روی تعداد ژنوم می‌توان تعداد ویروس را هم در نمونه آزمایش شده تعیین کرد.

آنزیم نسخه‌بردار معکوس از بخشی از ژنوم ویروس که تک‌رشته‌ای است (RNA) نسخه‌برداری می‌کند و بعد از روی آن یک نسخه دورشته‌ای مکمل (ِDNA) ساخته می‌شود. این محتوای ژنتیکی با استفاده از واکنش زنجیره‌ای تکثیر می‌شود و بعد با نور فلورسانس و روشی موسوم به ‘در لحظه’ (Real-time) یا کیفی مقدار و نوع ماده ژنتیکی ویروس مشخص می‌شود. این آزمایش در دو مرحله اصلی انجام می‌شود، تشخیص اولیه و تائید تشخیص؛ در مجموع سه آزمایش انجام می‌شود که هر آزمایش در واقع بررسی و اندازه‌گیری یک توالی ژنتیکی ویروس است. نتیجه قطعی آزمایش تشخیصی کووید-۱۹ از زمان ارسال نمونه ۴۸ ساعت زمان می‌برد.

تشخیص آنفولانزا

تشخیص انفولانزا با نزدیک شدن به فصل سرما و افزایش شیوع بیماری های تنفسی اهمیت ویژه ای پیدا می کند. آنفولانزا یک بیماری مسری تنفسی است و توسط ویروس آنفولانزا ایجاد می‌شود. بیماری آنفولانزا به جهت سرعت انتشار و همه‌گیری، وسعت و تعداد مبتلایان و نیز شدت عوارضش حتی تا موارد کشنده بسیار مورد توجه است.

تشخیص انفولانزا با روش های آزمایشگاهی قابل انجام است که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم:

1- جداسازی ویروس‌ها

روش استاندارد در جداسازی ویروس، تلقیح نمونه حاصل از شست و شوی حلق یا بینی به فضای آلانتوئیک یا آمنیوتیک تخم‌مرغ‌های جنین‌دار است و برای تایید وجود ویروس و تکثیر آن در این سیستم از هماگلوتیناسیون استفاده می‌شود. همچنین برای جداسازی ویروس می‌توان از کشت‌های سلولی استفاده کرد و تکثیر آن را به واسطه تست همادسورپشن یا ایمونوفلورسانس با آنتی‌بادی اختصاصی تایید کرد. پس از جداسازی با روش‌های گفته شده، می‌توان ویروس را با استفاده از آنتی‌سرم‌های اختصاصی تعیین تیپ کرد.

2- شناسایی آنتی‌بادی‌ها

معمولا دو نمونه سرم از دوره حاد و دوره نقاهت با روش‌های HI، CF و NT مورد سنجش قرار می‌گیرد. نمونه دوم را معمولاً بین 10 تا 20 روز پس از دریافت نمونه اول، می‌گیرند.

3- شناسایی آنتی‌ژن‌ها

ایمونوفلورسانس مستقیم و ELISA می‌تواند آنتی‌ژن‌های ویروس را شناسایی کند.

4- شناسایی ژنوم

روش RT-PCR می‌تواند در تشخیص سریع عفونت از طریق نمونه‌های تنفسی کارساز باشد.

علاوه بر موارد گفته شده، تست‌ های رپیدی نیز جهت تشخیص سریع (حتی در بیست دقیقه) آنفولانزا تجاری‌سازی شده‌اند که در مواردی می‌توانند کمک‌کننده باشند.

اگر شما نیز مایل به انجام آزمایش های تست کرونا و تشخیص آنفولانزا می باشید و به دنبال انجام آزمایش در منزل و یا کار خود هستید، انجام آزمایش های آنلاین در شرایط اکنون بهترین گزینه و انتخاب برای نمونه گیری و انجام آزمایش ها بی دغدغه می باشد. تمامی مراحل آزمایش در آزمایشگاه آنی آزما از پذیرش تا نمونه گیری و جواب دهی به صورت آنلاین و بدون نیاز به مراجعه حضوری انجام می پذیرد.